د ئێكەم روونشتنا جڤاتا نوو یا پارێزگەها نەینەوا دا، عەبدولقادر دەخیل ب پتریا دەنگان وەكو پارێزگارێ‌ نەینەوا و سیروان رۆژبەیانی وەكو جێگرێ‌ ئێكێ‌ ‌ یێ‌ پارێزگاری هاتنە هەلبژارتن.
هەروەسا د. ئەحمەد حاسوود ب سەرۆكێ‌ جڤاتێ‌ و محەمەد جبووری ب جێگرێ‌ سەرۆكێ‌ جڤاتا پارێزگەها نەینەوا هاتنە هەلبژارتن.
پارێزگارێ‌ نەینەوا، پشتی هاتیە هەلبژارتن راگەهاند، مە چەندین پرۆژەیێن گرنگ بۆ نەینەوا یێن هەین و د دەمەكێ‌ نێزیك دا دێ‌ گوهۆڕینێن مەزن بینن، مە د ڤێت ل گەل هەموویان كار بكەین بۆ وێ‌ چەندێ‌ نەینەوا ڤەگەڕیتە رەوشا جاران.
سەبارەت كۆمبوونا جڤاتا پارێزگەها كەركووكێ‌ ژی، كو ژڤان بوو دوهی هاتبا ئەنجامدان، لێ‌ ژ بەر ئامادەنەبوونا ئەندامێن فراكسۆنێن عەرەبی و توركمانی، كۆمبوون برێڤە نەچوو.

نوونەرێ هەرێما كوردستانێ ل ژۆرا ئۆپەراسیۆنێن هەڤپشكێن ئیراقێ، لیوا عەبدولخالق تەلعەت، راگەهاند، شەڕێ ئەمریكا ل گەل گرۆپێن جودا جودا یێن ئیراقی دێ بەردەوام بیت و بڕیارە بابەتێ ئابۆرێ ئەوان گرۆپان ژی ببیتە ئارمانج، دیاركر ژی، وەكو هەرێما كوردستانێ پێدڤیە د بەرهەڤ بین.
لیوا عەبدولخالق تەلعەت گۆت ژی: هێرشا مووشەكییا ئەمریكا ل سەر گرۆپێن حەشدا شەعبی ل ئیراقێ و سووریێ یا چاڤەڕێكری بوو، پێشتر ئەمریكا چەندین جاران هوشداری دایە حوكمەتا ئیراقێ كو بەردەوامبوونا هێرشێن گرۆپان ل ئیراقێ ل سەر بنگەه و بارەگەهێن ئەمریكی یا بێ بەرسڤ نابیت، ب تایبەت ئەو بنگەهێن ل هەولێرێ، لەوما بەردەوامییا هێرشان و بەرسڤدانا ئەمریكا دێ كاریگەری ل سەر ئارامییا دەڤەرێ هەبیت و بەر ب ئالۆزییا زێدەتر دچیت، چونكە ئەمریكا دوپاتیێ ل ئەوێ چەندێ دكەت دێ هێرشێن وێ د بەردوام بن، ناهێتە زانین ژی ئەڤ شەڕە دێ كەنگی ب دوماهی هێت و د ئەنجامدا گرژی و ئالۆزێ روو ددەت».
ئاماژەكر» پێدڤییە هێرشێن ل سەر هەولێرێ بهێنە راگرتن و لژنەیا تەكنیكی و تایبەتمەند ژ بەغدا هاتیە هەولێرێ و راپۆرتا خوە ل سەر هێرشێن ئیرانێ ل سەر هەولێرێ نڤیسییە، ل دووڤ پێزانینێن من پێدڤیە ئەو راپۆرتە ل بۆ سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ ل حەفتییا بۆری هاتبا ئاراستەكرن، هەتا نوكە ژی هیچ بڕیارەك ل دۆر ئەوێ چەندێ نەهاتییە دان، بەلێ دڤێت ل سەر بنەمایێ ئەوان راپۆرتان ئێدی بەهانە بۆ هێرشكرنێ ل سەر هەولێرێ نەهێنە دان».
خویاكر: ئەو هێرشا ل سەر هەولێرێ هاتییە كرن ب تایبەت ئارمانج گرتنا مالا شەهید پێشڕەو دزەیی پێشێلكرنا سەروەرییا هەرێما كوردستانێ یە، ئەو ل بەغدا باسێ سەروەرییا ئیراقێ دكەن، پێدڤییە سەروەرییا كوردستانێ ژی بۆ ئەوان یا گرنگ بیت».
هەروەسا رۆهنكر» ئەڤ شەڕێ ئەمریكا ل گەل گرۆپێن ئیراقی نا راوەستیت، بەلكو بابەتێە سزایێن دارایی ژی دێ هێتە سەر، ئەڤە چەندین بانك هاتنە سزادان و بڕیار ژی دایە هێرشێن بەردەوام بكەتە سەر ئەوان دەڤەرێن هێرش ژێ بۆ سەر بنگەهێن ئەمریكی دهێنە كرن، ئەوا گرنگ پێدڤییە ئەم كورد خوە بەرهەڤ بكەین بۆ هەر ئەگەرەكی ل دەڤەرێ ژ بەر كو كورد پشكەكا گرنگن ل دەڤەرێ».

سەرۆك ئەركانێ وەزارەتا پێشمەرگە ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، فەریق روكن عیسا عوزەیر ل دیوانا وەزارەتێ پێشوازی ل كۆلۆنێل مایكل گاچیرۆ، بەرپرسێ نڤیسینگەها هاریكارییا ئاسایشێ ل قۆنسلخانەیا گشتی یا ئەمریكی ل هەولێرێ كر.
د ئەوێ دیدارێدا، بەرنامە و پلانێن هەڤپشك یێن داهاتی و گرنگیدان ب بنگەهێن مەشق و راهێنانێ، دووماهی بزاڤێن وەزارەتا پێشمەرگەد پڕۆسەیا دوبارە رێكخستنا یەكە و هێزێن پێشمەرگەی و هەلسەنگاندن بۆ چاوانییا بڕێڤەچوونا پڕۆسەیێ و پاشەڕۆژا هێزا پێشمەرگێ كوردستانێ هاتە باسكرن».
هەروەسا قۆناغێن بجهئینانا یاداشتنامەیا تێكگەهشتنێ دناڤبەرا وەزارەتا پێشمەرگە و وەزارەتا بەرگرییا ئەمریكی هاتنە یاسكرن و هەردو ئالیان ب گرنگی باس ل یاداشتنامەیا تێكگەهشتنێ كر و د هەڤڕابوون ل سەر بجهئینانا بڕگە و خالێن د ناڤ كارنامەیا تێكگەهشتنێ دناڤبەرا وەزتارەتا پێشمەرگە و وەزارەتا بەرگرییا ئەمریكی دا كر. سەرۆكێ ئەركانێ وەزارەتا پێشمەرگە دویاتپكر كو وەزارەتا پێشمرەگە یا پێگیرە ب پڕۆسەیا چاكسازیێ و رێكخستنا هێزا پێشمەرگەی و دێ بەردەوام بن ژی تاكو پڕۆسێ ب گەهیننە ئەنام.
هەردو ئالی د هەڤڕا بوون ل سەر هەماهەنگیێ و گرنگیدانا زێدەتر ب پەیوەندیێن د ناڤبەرا وەزارەتا پێشمەرگە و هێزێن ئەمریكی و هێزا هەڤپەیمانییا نێڤدەولەتی ل هەرێما كوردستانێ بۆ ب ئەنجامد گەهاندنا ئەوێ پڕۆسەیێ، كو وەزارەتا پێشمەرگە ب پشتەڤانییا تمام یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و هاریكارییا هەڤپەیمانان د ناڤ پڕۆژەیێ قانوونا چاكسازیێ بۆ رێكخستنا هێزان كار ل سەر دكەت.

داخواز دهێتە كرن خوەنیشادان دژی بەغدا ل جادەیێن هەرێما كوردستانێ بهێنە دەستپێكرن و تێدا بهێتە گۆتن ئەم نەتەوەیەكین خوە رادەستكرنێ رەت دكەین، ئەو رۆژنامەنڤیس و چاڤدێرێن ژەهرێ بەلاڤ دكەن سەر ب دەزگەهێن سیخۆری یێن وەلاتان ڤە نە و كارێ ئەوان تیرۆرا هزرییە، چاڤدێرەكێ سیاسی یێ كورد ژی دبێژیت، بێگومان ئەوا بەغدا دكەت دژایەتی و دوژمنایەتییە.
مەهدی زریان، چاڤدێرێ سیاسی بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گۆت» ئەو سیاسەتا نوكە بەغدا دژی كوردان پەیڕەو دكەت، د چارچۆڤەیێ برسیكرنا خەلكێ كوردستانێ دایە، ئەڤە نە هێزا بەغدایە و نە پشتەڤانییا ئیرانێ، كێشە هندەك خەلكێ كورد ل بن دەستهەلاتا بەغدا پێخوەشترە ژ حوكمڕانییا كوردی، نموونە ژی بەری سالا 2013 وەلاتییان مەهانە مووچە وەردگرت، 20 ملیۆن هەتا 25 ملیۆن سولفەیا خانوبەران هەبوو، هزاران رێكخراو هەبوون حوكمەتێ بودجە بۆ تەرخانكربوو و هزاران خێزانان د چارچۆڤەیێ ئەڤان رێكخراوان د ژیانەكا شاهانە دا بوون، پارچەیێن ئەردی دهاتنە دان بەلێ خوەنیشادان دكر و نزانین ئەوان چ پێ باش نەبوو و خوەشگوزەرانی نەڤێت؟».
گۆت ژی» د ئەڤێ رەوشێ دا ب ئاشكرا چاڤدێر و بەرپرسێن ئەرەب ب خوە دبێژین، بەغدا ستەمێ ل دەستهەلات و خەلكێ هەرێما كوردستانێ دكەت، بەلێ پشكەكا خەلكێ كوردستانێ دبێژنە ئیراقێ دەستێن تە خوەشبن!».
خۆیاكر» پێدڤییە گەلێ كورد بهێتە سەر جادێ و خوەنیشادانان دژی دەستهەلاتا ئیراقێ بكەت ل بەغدا و پێ رابگەهینن بەسە ئەم نەتەوەیەكین، خوە ب كێم نزانین و ناهێلین ب ئەڤی شێوەی رەفتارێ ل گەل مە بكەی، ئەوی دەمی دێ كێشە چارەسەر بیت».
ئەحمەد حاجی رەشید، كو سەركردەیەكێ كۆمەلا دادگەرییە و ئەندامێ بەرێ یێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێیە، داخواز ژ ئێكەتیێ كر سلێمانیێ رادەستی بەغدا بكەت، ل دۆر ئەوێ چەندێ مەهدی زریان دبێژیت» ب راستی ئەو سویاری پێلەكێ بووینە ب ناڤێ چاڤدێرین سیاسی و رۆژنامەنڤیس كو هندەك ژ ئەوان ب سەر دەزگەهێن سیخۆری یێن هەرێمایەتی ڤە نە وكارێ ئەو دكەن تیرۆرا هزرییە».
زێدەتر گۆت» هەر كەسەكێ ژێیاتییا نیشتمانی هەبیت ژ هەر نەتەوەیەكی بیت داخوازا خوەرادەستكرنێ ناكەت، باوەر ناكەم ژی ل هەر نەتەوەیەكێ ل ئەڤێ جیهانێ كەسەك هەبیت ب نە بەرپرسیارەتییە باخڤیت و بێژیت دێ خوە رادەستكەم، كوردان ب درێژاهییا دیرۆكێ خوە رادەستكربا نوكە مە نە دزانی هەر ئەم كوردین».

نڤیسەرەكێ ناڤدار یێ ئەمریكی د گۆتارەكێ دا ب ناڤونیشانێ (عەقیدەیا بایدنی) تێدا باس ل پلانا سەرۆكێ ئەمریكی بایدن دكەت بۆ بەرهنگارییا ئیرانێ و گرۆپێن ب سەر وێ ڤە.
نڤیسەرێ ئەمریكی، تۆماس فریدمان د گۆتارا خوە دا دبێژیت: هەكە ئەمریكا و جیهان و دەڤەر بكەڤنە د شەڕەكێ هەمەلایەنی دا، پلانەكا بەدیل یا هەی كو ب كێمترین زیان دشێت سەركەفتی بیت، ئەوژی ب ئەڤی شێوەی:
1-زێدەكرنا هێرشێن ئەسمانی ل سەر میلیشیێن ب سەر ئیرانێ ڤە كو نەچار بكەن خوە ژ دەڤەرێن باكووری هەتا حەمرین و دەڤەرێن رۆژئاڤایێ ئیراقێ تاكو بەغدا ڤەكێشن.
2-ئەو دەڤەرێن مە باس لێ كرین رادەستی پۆلیس و لەشكری و هێزا پێشمەرگەی بهێنە كرن.
3-دروستكرنا هەرێمەكا سوننی ل رۆژئاڤایێ ئیراقێ ل ئەنبارێ و مووسلێ، هەروەسا دامەزراندنا هێزا ناڤخوەیی و زێرەڤانێن سنۆری ل دەڤەرێ.
4-دابینكرنا دەڤەرا قەدەغەكرنا فرینێ ودانانا سیستەمێ مووشەكی ل وێرێ و ل رۆژئاڤا.
5-فشارئێخستن ل سەر بەغدا بۆ پێكئینانا حوكمەتا نوو پشتی ئەنجامدانا هەلبژارتنان دبن چاڤدێرییا نێڤدەولەتی دا. ب پشكدارییا رەوتێ سەدری و كێمكرنا رۆلێ میلیشیێن ئیرانی تێدا.
و دیاردكەت كو ئەڤ پێنج پێنگاڤە د كاریگەرن بۆ قوتكرنا هێلێن دابینكرنێ د ناڤبەرا ئیرانێ و حزبوللا دا ، هەروەسا د ناڤبەرا ئیرانێ و رژێما سووریێ دا. ژ بەر كو ب ئەڤان پێنج پێنگاڤان، هەموو سنوورێن ئیراقێ و سووریێ دێ دبن كونترۆلا هێزێن دلسۆز ل گەل ئەمریكا بن، هەروەسا سنۆرێن سعودیێ و ئوردنێ ژی دێ دبن كاریگەرییا ئەمریكا دا بن».
ئاماژە كر ژی» هەر دەمێ ئەڤ هێلێن دابینكرنێ بهێنە بڕین، میلیشیا حزبوللا و هەموو هێزێن ب سەر ئیرانێ ڤە ل سووریێ دێ ژناڤچن و رۆلێ ئیرانێ ژی ل ئیراقێ دێ سنۆردار بیت و تنێ دێ ل بەغدا و باشوورێ ئیراقێ رۆل مینیت، هەتاكو ل وێرێ ژی هەڤڕكی دناڤبەرا رەوتێ سەدری و گرۆپێن دی دێ دروست بیت».

پارتییا چاكسازییا توركمانی راگەهاند، ناكۆكی چەند د مەزن بن نابیت بهێلین كاریگەری ل سەر پێگەهێ هەرێما كوردستانێ هەبیت، دیاركر ژی دێ پشتەڤانییا هەر بزاڤەكێ بین بۆ پاراستنا قەوارەیێ دستووریێ هەرێما كوردستانێ.
پارتییا چاكسازییا توركمانی د بەیاننامەیەكێ دا بەلاڤكر: پاراستنا قەوارەیێ دستووریێ هەرێما كوردستانێ ئەركەكێ نیشتمانپەروەریێ هەموو تاكەكێ دلسۆزێ كوردستانێیە، ناكۆكی چەند د مەزن بن نابیت بهێلین كاریگەری ل سەر پێگەهێ هەرێما كوردستانێ هەبیت».
هەروەسا د ئەوێ بەیاننامەیێ دا هاتییە» یا گرنگە هەموو ئالیێن سیاسی هاریكار و هەماهەنگ و ئێكڕێز بن بۆ رێگریكرن ل هەر بزاڤەكێ بۆ لاوازكرنا پێگەهێ هەرێما كوردستانێ «.
ئاماژە كرییە ژی: پارتییا چاكسازییا توركمانی پشتەڤانییا هەموو بزاڤەكێ دكەت بۆ پاراستنا قەوارەیێ دستووریێ هەرێما كوردستانێ و ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ دنێزیكترین دەم دا و چارەسەركرنا كێشەیێن دارایی و باشتركرنا ژیانا وەلاتیێن كوردستانێ».
هەڤدەم ئەڤ پارتە دوپاتیێ ل ئەوێ چەندێ دكەت: هەرێما كوردستانێ بەرهەمێ خوینا هزاران شەهید، ئەنفال، قوربانیدان و بەرخوەدانا گەلێ كوردستانێیە و ب هیچ شێوەیەكی نابیت داگیران ژ مافێن دستووری یێن هەرێما كوردستانێ بهێتە كرن».

شیرەتكارێ ئاسایشا نیشتمانییا ئەمریكا دبێژیت، هێرشێن شەڤا ئەینییا بۆری ل سەر گرۆپێن چەكدار ل ئیراقێ و سووریێ، دوماهی ئارمانج نینن و مە پلان یێن هەین ل دەم و جهێن هەلبژارتی هێرشێن زێدەتر بكەین.
جەیك سولیڤان، شیرەتكارێ ئاسایشا نیشتمانییا ئەمریكا د هەڤپەیڤینەكێدا ل گەل كەنالێ NBC نیوز یێ ئەمریكی دوپاتكر كو هێرشێن ئەمریكا ئارمانجێن خوە ئیناینە، بەلێ د پشتڕاست نینین چەند چەكدار و سەركردەیێن كرۆپێن میلیشیایان د هێرشان دا هاتینە كوشتن.
سۆلیڤان دیاركر: پلانا مە ئەوە هێرشێن خوە زێدەتر بكەین بۆ ئەوێ چەندێ د پەیامێن دا دبەردەوام بین، هەر دەمەكی هێرش ل سەر هێزێن مە بهێتە كرن و سەربازێن مە بهێنە كوشتن، دێ ئەمریكا بەرسڤێ دەت».