دوهی ئێكشەمبی 4/2/2024 ل دەباشان ل سلێمانیێ كۆمبوونا هەڤپشك یا هەردو مەكتەبێن سیاسی یێن پارتی دیموكراتی كوردستان و ئێكەتی نیشتمانی كوردستان هاتە ئەنجامدان، هەردو ئالی ل سەر سێ خالێن سەرەكی د هەڤڕا بوون ژ وان ژی ئەركێ ئەوان و هەموو ئالیێن كوردستانی قەوارەیێ هەرێما كوردستانێ بپارێزن، هەروەسا دانانا پارێزگارەكێ كورد بۆ كەركووكێ.
دەقێ بەیاننامەیا هەڤپشك یا هەردو مەكتەبێن سیاسی یێن پارتی و ئێكەتیێ:
كۆمبوونا هەڤپشك یا هەردو مەكتەبێن سیاسی یێن پارتی دیموكراتی كوردستان و ئێكەتی نیشتمانی كوردستان ل دەباشان هاتە ئەنجامدان.
د كۆمبوونێ دا پشتی هەلسەنگاندن و دانوستاندنێ ل سەر رەوشا سیاسی و ئابۆرییا هەرێما كوردستانێ و كێشەیێن چارەسەرنەكری ل گەل حوكمەتا فیدرالی ب گشتی و بودجە و ژیار و مووچەیێن فەرمانبەران ب تایبەتی، ژ ئالیەكی و هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهان ژ ئالییەكێ دی ڤە، پشتی لێكگوهارتنا بۆچوونان و ل بەرچاڤ وەرگرتنا بەرژەوەندییا بلند یا نەتەوەیی و نیشتمانی، هەڤڕا بووین ل سەر ئەڤان خالێن ل خوارێ:
1-هەردو ئالی د هەڤڕا بووین د ئەڤێ قۆناغێ دا ژ پێخەمەت بەرژەوەندییا وەلاتیێن پارێزگەها كەركووكێ ب هەموو پێكهاتەیێن خوەڤە پارێزگارەكێ كورد بهێتە دیاركرن بۆ خزمەتا خەلكێ باژێر و باژێركان.
2-هەردو ئالی د هەڤڕا بووین ئەركێ سەر ملێ ئێكەتی و پارتی و هەموو ئالیێن كوردستانی قەوارەیێ هەرێمێ دەستكەفتێن شۆڕەش و خەباتێ و خوینا شەهیدێن كوردستانێ بپارێزن.
3-بۆ چارەسەرییا كێشەیێن سیاسی و ئابۆری یێن هەرێما كوردستانێ ل گەل حوكمەتا فیدرالی ل سەر ئاستەكێ بلند هەردو ئالی پێكڤە بزاڤا چارەسەركرنا كێشەیان ب گشتی و ژیان و خزمەتگوزارییان و بودجەی و مووچەیان ب تایبەتی بكەین.
شاندێ پارتی دیموكراتی كوردستان پێكهاتبوو ژ فازل میرانی، ئازاد بەرواری، مەحموود محەمەد، عەلی حسێن و جەعفەر ئێمینكی و شاندێ ئێكەتیێ ژی پێكهاتبوو ژ بافل تالەبانی، دەرباز كۆسرەت، سەعدی پیرە، سالار سەرحەد و ئاراس ئاغا.
پشتی هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ كو ل 14 پارێزگەهێن ئیراقێ و كەركووكێ ل 18/12/2023 هاتینە ئەنجامدان، ئەڤە ئێكەمین كۆمبوونا پارتی و ئێكەتیێ یە ل سەر ئاستێ بلند.

سكرتێرێ حزبا سۆسیالیستا دیموكراتا كوردستانێ راگەهاند، هەتا نوكە هیچ سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ، وەكو محەمەد شیاع سودانی دژی كوردان كار نەكریە و ئەوێ هزرێ ژی ب شاش دهەژمێریت كو چارەسەرییا هەموو كێشەیان ل بەغدایە.
محەمەد حاجی مەحموود د سمینارەكێ دا ل باژێرێ سلێمانیێ گۆت: پشتی ژناڤچوونا رژێما بەعس كو ئیراقەكا نوو دروستبووی، كورد وەكو پێدڤی نەشیان ئەوێ دەلیڤەیا زێرین د بەرژەوەندییا خوە دا بكاربینن».
گۆت ژی: پشتی ژناڤچوونا رژێما بەعس، ئەم ب خوە چووینە بەغدا و مە پەیوەندی ب ئۆپۆزسیۆنا ئیراقی دكر بۆ ئەوێ چەندێ ژ ئورۆپا و ئەمریكا بزڤڕن ژبۆ دروستكرنا ئیراقێ، ئەڤە ژی ئێك ژ ئەوان شاشییان بوو كو ل سەر مە كوردان دەرباز بووی».
سكرتێرێ حزبا سۆسیالیستا دیموكراتا كوردستانێ ئاماژە ب ئەوان بزاڤان كر كو كوردان ل نڤیسینا دستوورێ ئیراقێ كرین ( ب شاش ئەنجامدان) و گوت» نە چەسپاندنا مافێن كوردان وەكو نەتەوە، دیارنەكرنا سنوورێ كوردستانێ و كۆمەكا خالێن بنەڕەتی یێن دی كو بۆ كوردان رۆلێ ئێكلاكەر ددیت و ئەم دشیاین د دستووریدا بگونجینین، مە نەكرن».
رۆهنكر ژی كو مادەیا 140 ئێك ژ ئەوان شاشییان بوو كوردان د ناڤ دستوورێ ئیراقێدا گونجاندی و ب دیتنا وی» هەكە ئەو دەڤەرە د داگیركرینە، رۆژەك دێ هێت كوردان دێ هێز هەبیت و ب رێكا هێزێ دێ بدەستڤەئینیت، بەلێ دانپێدان ب مادەیا 140 وەكو ئەوێ چەندێیە تو ب رێكا قانوونێ ئەوان دەڤەران پێشكێشی ئیراقێ بكەی، ژ بەر ئەوێ چەندێ هەكە نوكە هەلبژارتن بهێنە ئەنجامدان ل پترییا ئەوان دەڤەران كورد دەنگێن پێدڤی نائینن».
محەمەد حاجی مەحموود دبێژیت: دەمێ حوكمەتا محەمەد شیاع سۆدانی هاتییە دامەزراندن، هەموویان وەسا هزركر دو مێشێن هنگڤینی د ئێك دارێدا دیتینە و ب لەز پێشوازی و پیرۆزباهی لێكرن، بیێ كو رێككەفتنێ ل گەل بكەن و پاشەڕۆژا رێككەفتنێ دیار بكەن».
ئاماژەكر ژی» سۆدانی ئێك ژ كاریگەرترین سەرۆك وەزیرێن ئیراقێیە كو دژی كوردان كاركرییە، سۆدانی ل گەل پاریس و توركیا رێككەفت بۆ راگرتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ و شیا ژێدەرێ داهاتێ خەلكێ كوردستانێ هشك بكەت، ژ ئالییەكێ دی ڤە ب رێكا نەمەزاختنا بودجەیا كوردستانێ و فشارئێخستنێ ل سەر كوردان ل دەڤەرێن دابرای دژی مە لڤین كرینە».
محەمەد حاجی مەحموود ئەوێ هزرێ ب دروست نزانیت كو دبێژیت هەموو چارەسەریێن هەرێما كوردستانێ ل بەغدانە و گوت» هیچ مللەتەكێ بن دەست نەشێت چارەسەرییا هەموو گرفتێن خوە بكەت، هەكە یێ سەربخوە و ئازاد نەبیت و ب خوە چارەنڤیسێ خوە دیار بكەت».
زێدەتر رۆهنكر: مە هیچ كێشە ل گەل بەغدا نینن، بەلكو مە دۆزەك هەیە كو ئیراقێ كێشە ل گەل ئەوێ دۆزا مە یا هەی، لەوما ب دیتنا هەكە ب بۆچوونا مە ئیراق دێ كێشەیێن مە چارەسەركەت، ئەم د شاشین. نابیت رۆژەكێ ل گەل بەغدا رێكبكەڤین و سوباهی پەشێمان ببیت».
ب گۆڕەی سكرتێرێ حزبا سۆسیالیستا دیموكراتا كوردستانێ» نوكە ئیراقێ كەسایەتییا كوردی ب جۆرەكێ شكاندییە كو هیچ ئیرادەیەك بۆ نەهێلایە و وەكرییە هەردەم چاڤێ ئەوی ل بەغدا بیت و بزانیت كا مووچە هات یان نەهات».

دوهی ئێكشەمبی 4-2-2024، دادگەها بلند یا فیدرالییا ئیراقی بۆ بڕیاردانێ ل دۆر سكالایەكی كو دژی هەژمارەكا مادەیێن قانوونا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ هاتیە تۆماركرن، كۆمبوو. د روونشتنا دوهی دا، دادگەها فیدرالی سكالا ئێكلانەكر و بڕیاردان ل دۆر قانوونا ناڤبری بۆ رۆژا 11/2/2024 پاشئێخست.
ئەڤە جارا نەهێیە دادگەها فیدرالی بڕیاردانێ ل دۆر قانوونا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ پاشبێخیت. ل رۆژا 21/1/2024، دادگەها بلند یا فیدرالی ل ئیراقێ بۆ جارا هەشتێ بڕیاردان ل دۆر سكالایێ بۆ دوهی ئێكشەمبی 4/2/2024 پاشئێخستبوو، بەلێ دوهی ژی جارەكادی هاتە پاشئێخستن.
پێشتر نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ د مەرسوومەكا هەرێمی دا رۆژا 25/2/2024 بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن خولا شەشێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ دیاركربوو، بەلێ پاشی سكالایەكا دژی قانوونا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ، بەرهەڤیێن كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ بۆ هەلبژارتنان راگرت.
سكالا دژی پێنج مادەیێن قانوونا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ هاتییە تۆماركرن كو تایبەتەن ب هەژمارا كورسیێن پەرلەمانی، ئێك بازنەیی و فرە بازنەییا هەلبژارتنان و هەژمارا كورسیێن كۆتایان ل پەرلەمانێ كوردستانێ كو ژ ئالیێ زیاد جەبار، سەرۆكێ فراكسیۆنا ئێكەت نیشتمانی كوردستان ل خۆلا پێنجێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ و ئامانج نەجیب شەمعوون، ئەندامێ كریستیانان ل جڤاتا پارێزگەها سلێمانیێ هاتینە تۆماركرن.
مادەیێن قانوونا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ كو سكالا ل سەر هاتینە تۆماركرن پێك دهیچن ژی مادەیا ئێكێ (پەرلەمانێ كوردستانێ – ئیراق ژ 111 ئەندامان پێك دهێت) و مادەیا نەهێ (هەرێما كوردستان – ئیراق ب ئێك دەڤەرا دەنگدانێ دهێتە دانان و ب سەر چەند بنگەهێن دەنگدانێ دهێتە دابەشكرن) و مادەیا 15 ( بۆ هەرێما كوردستانێ، خشتەیێ ب ناڤێ دەنگدەران بۆ دەنگدانێ، ب گۆڕەی بنگەهێن هەلبژارتنان دهێنە بەرهەڤكرن و ب رێزبەندییا پیتێن ئەبجەدی دهێنە رێكخستن كو كار و ناڤونیشانێن ئەوان و مێژوو و جهێ ژ دایكبوونا ئەوان تێدا هاتییە تۆماكرن، هەكە د شیان دا نەبوو ئەو بهێتە كرن، ئەوی دەمی بۆ دەستەیا بلند هەیە رێكەكا دی یا گونجایتر بۆ بدەستڤەئینانا مەرەما پێدڤی دیار بكەت). هەروەسا مادەیا 22 ( هەر كیانەكێ سیاسی ل هەرێما كوردستانێ – ئیراق بۆ هەیە لیستەكا تایبەت ب ناڤێن بەربژارێن خوە ل سەر ئاستێ كوردستانێ – ئیراق هەبیت كو رێژەیەكا ئافرەتان تێدا بیت ژ 30% كێمتر نەبیت و ناڤێن بەربژاران ژی ب شێوەیەكێ رێزبەند بن كو سەركەفتننا نوونەرایەتییا رێژەیا ناڤبری یا ئافرەتان د پەرلەمانیدا گەرەنتی بكەت، ب مەرجەكی هەژمارا بەربژاران د هەر لیستەكا هەلبژارتنان دا ژ سێ بەربژاران كێمتر نەبیت و لیستا بەربژاران د دەمیچ 15 رۆژان دا ژ رێككەفتا راگەهاندنا ژڤانێ هەلبژارتنان پێشكێشی سەرۆكێ دەستەیا بلند بهێتە كرن و هەموو بەلگەنامە د گەلدا بن كو ل مادەیا 21 هاتینە داخوازكرن). هەروەسا برگەیا ئێك ژمادەیا 36 ( پێنج كورسی بۆ كلدان، سریان و ئاشووری دێ هێنە تەرخانكرن. بەربژارێن ئەوی پێكهاتەیی دێ هەڤڕكیێ ل سەر دكەن) و برگەیا دو ژ مادەیا 36 (پێنج كورسی بۆ توركمانان دێ هێنە تەرخانكرن و بەربژارێن ئەوی پێكهاتەیی دێ هەڤڕكیێ ل سەر كەن) و برگەیا 3 ژ مادەیا 36( ئێك كورسی بۆ ئەرمەنان دێ هێتە تەرخانكرن و بەربژارێن ئەوی پێكهاتەیی دێ هەڤڕكیێ ل سەر كەن).

وەزارەتا دەرڤە یا ئەمریكی راگەهاند، هێرشێن مە ل سەر بنگەهێن میلیشیێن سەر ب ئیرانێ ڤە تنێ دەستپێكەكە و ل رۆژێن بهێن پێنگاڤێن دی ژی دێ هاڤێژین.
ساموێل ووربێرگ، پەیڤدارێ هەرێمی یێ وەزارەتا دەرڤە یا ئەمریكی گۆت: ب رێكا هێرشان مە پەیامەكا رۆهن و ئاشكرا ب ئیرانێ و میلیشیان دایە كو ئێدی دەمێ ئەوێ چەندێ یە هێرشێن خوە ل سەر بنگەهێن ئەمریكی ب راوەستینین».
ساموێلی گوت ژی: هێرشێن ئەمریكی ل سەر میلیشیێن سەر ب ئیرانێ ڤە، دەستپێكا كارڤەدانا ئەمریكا بوو بۆ ئەوان هێرشێن ل سەر مە هاتینە كرن و دووماهی هێرش نابن، چونكە ئەڤان میلیشیان هێرشەكا بێ بنەما كریە سەر هێزێن ئەمریكی، ب پشتڕاستی ڤە ل رۆژێن بهێن دێ كارڤەدانێن دی ژی بینین».
ناڤبری ئاماژە ب ئەوێ چەندێ ژی كر»مە خواست ب رێكا ئەڤان هێرشێن دووماهیێ پەیامەكا رۆهن ب ئەوان میلیشیان و رژێما ئیرانێ ژی بدەین كو پشتەڤانییا ئەوان دكەت، و بێژینە ئەوان، ئێدی دەمێ ئەوێ چەندێ هاتییە هێرشان ل سەر بنگەهێ ئەمریكی ب راوەستینن، ئەم نزانین كارڤەدانا ئەوان میلیشیان دێ چاوان بیت بەلێ پەیاما ئەمریكا پەیامەكا رۆهن و ئاشكرایە».
ل سپێدەهیا رۆژا شەمبییا بۆری 3/2/2024، فەرماندەییا ناڤەندی یا هێزێن ئەمریكی راگەهاندبوو، هێزێن ئەمریكی ل ئیراقێ و سووریێ هێرشێن ئەسمانی دژی 58 ئارمانجێن لەشكرێ پاسداران، لەشكرێ قودس و گرۆپێن ب سەر ئەوان ڤە ئەنجامدا. د بەرامبەر ئەوان هێرشان دا، یەحیا رەسول، پەیڤدارێ فەرماندەیێ گشتیێ هێزێن چەكدارێن ئیراقێ گوتبوو» هێرشێن ئەمریكا ل قائیم و دەڤەرێن سنۆری یێن ئیراقێ پێشێلكرنا سەروەرییا ئیراقێ یە و تێكدانا بزاڤێن حوكمەتا ئیراقێ یە».
ب گۆڕەی ئاژانسا دەنگوباسێن رویتەرز» د هێرشا ئەمریكی ل سەر بنگەهێن هەردو لەشكرێن پاسدار و قودس یێن ئیرانی و گرۆپێن ب سەر ئەوان ڤە ل ئیراقێ و سووریێ نێزیكی 40 كەسان هاتبوونە كوشتن».

سەرۆكێ هەڤپەیمانییا نیشتمانییا ئیراقی، ئەیاد عەلاوی راگەهاند، رەوشا نوكە وەسا دخوازیت فەرماندەییا گشتی یا هێزێن چەكدار بهێتە دروستكرن و هێزا پێشمەرگەی ژی پشكداریێ تێدا بكەت.
ئەیاد عەلاوی، سەرۆكێ هەڤپەیمانییا نیشتمانییا ئیراقی دپێگەهێ خوە یێ تایبەت دا ل سەر تۆرا جڤاكی یا ئێكس (تویتەرا بەرێ) بەلاڤكر: دوبارەبوونا هێرشێن ئەمریكا و بەردەوامییا بەزاندنا سەروەرییا ئیراقێ رامانا وێ ئەوە ئەو رێككەفتنا ئەمنی ئەوا ئیراقێ ل گەل ئەمریكا هەی تنێ ئاخڤتنە و نەچوویە د بوارێ بجهئینانێدا و پێدڤی پێداچوونێیە».
ئەیاد عەلاوی ئاماژە كر ژی: رەوشا نوكە وەسا دخوازیت كو فەرماندەییا گشتی یا هێزێن چەكدار بهێتە پێكئینان ب شێوەیەكێ هەموو هێز ژ لەشكر و پۆلیس و حەشدا شەعبی و پێشمەرگە ژی پشكداریێ تێدا بكەن و ب بڕیارا فەرماندەیێ گشتیێ هێزێن چەكدار كاربكەن».