عەزیز هەورامی:

مۆشەكبارانكرنا هەولێرێ ژ ئالیێ پاسدارێن ئیرانێ ڤە و شەهیدكرنا وەلاتیێن سڤیل، كارڤەدانەكا نێڤدەولەتی یا مەزن ل دووڤ خوە ئینا، شارەزایێن پەیوەندیێن نێڤدەولەتی ئاماژە دكەن كو هەرێما كوردستانێ دەڤەرەكا ئارامە بۆ وەلاتان و راگەهاندنا جیهانی ب گرنگی ڤە باس ل پێشكەفتنێن كوردستانێ دكر و پێدڤیە ئێكدەنگیا دبلۆماسی یا كوردستانی بهێتە دروستكرن.
ناسك سەعید، شارەزایا پەیوەندیێن نێڤدەولەتی بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گۆت: ئەو مووشەكێن پاسدارێن ئیرانێ ئاراستەی هەولێرێ كرین و زارۆك و وەلاتیێن سڤیل كرینە ئارمانج كارەكێ دووری قانوونێن نێڤدەولەتی بوو، ئارمانجا ئیرانێ ئەو بوو كاریگەریا نەرینێ ل سەر ئابۆری كوردستانێ هەبیت».
ناسك سەعید گۆت ژی: ئەوا ل سەر ئاستێ نێڤدەولەتی دهێتە دیتن، كارڤەدانێن بۆ پشتەڤانیێ گەلەك د باش بوون، پشتی سالا 2003 كوردستان دەڤەرەكا ئارام بوو بۆ وەلاتێن جیهانێ كو پەیوەندیێن خوە یێن دبلۆماسی ل گەل ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ پێشڤە ببەن، پایتەختا كوردستانێ ل سەر ئاستێ جیهانێ شیا پێگەهەكێ ب هێز بۆ خوە دروست بكەت، چاڤەڕێی ئەوێ چەندێ ژی دهێتە كرن وەلاتێن چاردەور، قەبوول نەكەن كوردستان ل سەر ئاستێ نێڤدەولەتی و ئابۆری و ئاسایشا ناڤخوەیی ئەوێ گەشەكرنا مەزن بخوەڤە ببینیت».
پتر گۆت: بەیاننامەیێن وەلاتان ل ساتێن دەستپێكی یێن هێرشا مووشەكی یا لەشكرێ پاسدارێن ئیرانێ ل سەر هەولێرێ، ئەوێ چەندێ دگەهینیت كوردستان شیایە ل سەر ئاستێ نێڤدەولەتی پەیوەندیێن خوە ب ب هێز بكەت، ل دەمێ بڕیڤەچوونا كۆربەندێ ئابۆریێ جیهانی ل داڤۆس، بۆ جیهانا دەرڤە هاتە دیاركرن كو راستە هەرێما كوردستانێ ب ئەوی شێوەی رەفتار ل گەل دهێتە كرن، بەلێ سەربەخوەیا خوە یا پاراستی و گەشەكرنا وێ یا بەردەوامە» .
زێدەتر ل دۆر ئەوێ چەندێ گوت» ئەوا مە ل دەنگوباس و راپۆرتێن دەزگەهێن راگەهاندنێ یێن جیهانی دیتی، بۆچی ئیران ب تایبەتی هەولێرا پایتەخت دكەتە هۆكارەك بۆ لێدانا كوردان؟ وەلاتێن دەوروبەر ئەوێ چەندێ قەبوول ناكەن هەرێمەكا كورد رۆژانە گەشێ بكەت، كوردستانێ پێنگاڤێن مەزن یێن گەشەپێدانێ د بەردەم دایە، دەزگەهێن راگەهاندنێ یێن جیهانی ئاماژێ دكەن كو كوردستانێ ب پێگەهەكێ گەلەك باش و ب هێز یێ هەی، لەوما ئەو بەهانەیا ئیرانێ بۆ لێدانا پێگەهێ مۆسادێ ل هەولێرێ ب خالەكا گەلەك لاواز ئاماژە بۆ دكر، هەكە دەزگەهەكێ ئیسرائیلی هەبیت نابیتە هێجەت سنوورێ جیرانێ خوە دەرباز بكەی و مافێ بدەیە خوە مووشەكباران بكەی».
ئەوێ شارەزایا پەیوەندیێن نێڤدەولەتی خویاكر ژی» ئەو كۆدەنگیا ل ناڤخوە دروستبووی بۆ شەرمزاركرنا هێرشێن ئیرانێ گەلەك یا گرنگ بوو و پێدڤیە دبلۆماسیەتا كوردستانێ بهێتە رێكخستن و ب تایبەتی رەڤەندا كوردی ل وەلاتێن جیهانێ كو خوەنیشادان رێكخستن بۆ شەرمزاركرنا ئەوێ شەڕفرۆشیا لەشكرێ پاسدارێن ئیرانێ، كارڤەدانا مەزن هەبوو، پاشی بزاڤ بهێتە كرن ل جڤاتا ئاسایشا نێڤدەولەتی بڕیارەك بهێتە دەركرن كو ئێدی هیچ وەلاتەك نەشێت دەستدرێژیێ بكەتە سەر هەرێما كوردستانێ، ئەوی دەمی ژی د هەر حالەتەكێ دی یێ هەڤشێوە دا وەلاتێن جیهانێ دێ زووتر هێنە سەر هێلێ».

هەولێر، قائید میرۆ

پەیڤدارێ پشكا هەلبژارتنێن پارتی دیموكراتی كوردستان ئاشكراكر، پشتی رۆژا ئێكشەمبییا بۆری كۆمسیۆنا هەلبژارتنێن ئیراقێ ئەنجامێن دووماهیێ یێن هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ پەسەندكری ئیدی كۆمبوونێن جڤاتێن پارێزگەهان دێ هێنە ئەنجامدان و دبێژیت: پارتی ژی دێ دەست ب دانوستاندنان كەت بۆ دیاركرنا پارێزگارێن نەینەوا و كەركووكی.
هاوار محەمەد، پەیڤدارێ پشكا هەلبژارتن یا پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ رۆژنامەیا ئەڤرۆ دیاركر: رۆژا ئێك شەمبیا بۆری دەستەیا دادوەری ل كۆمسیۆنا هەلبژارتنێن ئیراقێ ئەنجامێن هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهان پەسەندكرینە و هەموو سكالایێن لسەر ئەنجامێن هەلبژارتنان هاتینە ئێكلاكرن، لەوڕا ژلایێ قانوونی ڤە جڤاتێن پارێزگەهان دشێن دەست ب كۆمبوونێن خوە بكەن، بەلێ كۆمبوونێن جڤاتێن پارێزگەهان پێدڤی ب رێككەفتنێ هەیە د ناڤبەرا ئالیێن سەركەفتی د هەلبژارتنان دا، ب تایبەتی ل هەردو پارێزگەهێن نەینەوا وكەركووكێ كو چو ئالیەكێ پشكدار نەشیایە پتریا كورسیێن جڤاتێ بدەستڤە بینیت، ئەڤەژی دبیتە ئەگەرێ ئەوێ چەندێ ئالیێن د ناڤا جڤاتا پارێزگەهێ دا پێدڤی ب رێككەفتنێ بن بۆ دانانا پارێزگارێن نەینەوا و كەركووكێ».
گوت ژی» ب دیتنا من دڤێت كۆتلەیێن سیاسی دەست ب دانوستاندنان بكەن و رێككەفتنا پێشوەخت بهێتەكرن بەری كۆمبوونا جڤاتێ و ل دۆر پۆستێ پارێزگارێن نەینەوا و كەركووكێ بگەهنە رێككەفتنێ د دووڤدا ژڤانێ كۆمبوونا جڤاتێ بهێتە دیاركرن».
ئاماژەكر» ئەم وەكو پارتی ژی ل نەینەوا و كەركووكێ وەكو هەموو ئالیێن دی یێن ئەوان پارێزگەهان دێ دەست ب دانوستاندنان كەین دگەل ئالیێن سەركەفتی تاكو مە پشكداری هەبیت د پێكئینانا حوكمەتێن خوەجهی ل هەردو پارێزگەهێن نەینەوا و كەركووكی».
هاوار محەمەد پتر گوت» مەرج نینە د ئێكەم كۆمبوونا جڤاتا پارێزگەهێ پارێزگار بهێتە هەلبژارتن، تنێ ب گۆڕەی قانوونێ ئەو ئەندامێ جڤاتا پارێزگەهێ یێ ژیێ وی ژ هەموو ئەندامان مەزنتر بیت دێ هێتە راسپاردن بۆ بڕێڤەبرنا كۆمبوونا ئێكێ یا جڤاتا هەر پارێزگەهەكێ و پشتی كۆمبوونێ دێ سەرۆك و جێگرێن جڤاتێ هێنە دیاركرن، د دووڤدا ژی دێ پارێزگار هێتە دیاركرن و پۆستێن پارێزگەهێ دێ هێنە ئێكلاكرن، ئەز ب باوەرم بەری كۆمبوون بهێتەكرن دڤێت رێككەفتن هەبیت، چونكە هیچ ئالیەكێ سەركەفتێ ل نەینەوا و كەركووكێ هەژمارا كورسیێن ئەوان بەهرا دیاركرنا پۆستێ پارێزگاری نینە و نەچارن ب رێككەفتن ئەو پۆست بهێنە ئێكلاكرن، ژ بەر كو مەزنترین كۆتلەیا جڤاتێ پێدڤیە زێدەتر ژ نیڤا كورسیان بدەستڤە بینیت ئەڤجا د شیاندایە پۆستێن پارێزگەهێ ئێكلا بكەت و بێی كۆتلەیێن دی دەنگی ل سەر بدەت، بەلێ دیارە د هەلبژارتنێن ئەڤێجارێ چو ئالی و هەڤپەیمانی نەشیاینە زێدەتری نیڤا كورسیان بدەستڤە بینن ئەڤەژی دێ بیتە ئەگەر نەشێن بێی كۆتلەیێن دی دەست ب كۆمبوونێن جڤاتێ بكەن».

سەرۆكێ كۆمیتەیا دۆستایەتیا كورد و كەنەدا ل پەرلەمانێ كەنەدا راگەهاند: هەرێما كوردستانێ دەڤەرەكا سەقامگیر و ئارامە و بوویە پەناگەهەك و جهەكێ ئارام بۆ پێكهاتەیان، لەوما دبیتە ئارمانج.
زیاد ئەبو لەتیف، سەرۆكێ كۆمیتەیا دۆستایەتیا كورد و كەنەدا ل پەرلەمانێ كەنەدا، گوت: كەنەدا ب پێدڤی دزانیت هەرێما كوردستانێ هەردەم د ئاسایش و سەقامگیریەكا بەردەوام دا بیت، ب تایبەتی كو هەرێما كوردستانێ چەند هەڤسنوورێن دژوار یێن هەین و دۆستێن وێ دۆستێن كارامە نینن».
سەرۆكێ كۆمیتەیا دۆستایەتیا كورد و كەنەدا ل پەرلەمانێ كەنەدا ب پێدڤی ژی دزانیت هاریكاری ژ ئالیێ ولاتان ڤە بەردەوام پێشكێشی هەرێما كوردستانێ بهێنە كرن ب تایبەتی ژ روویێ لەشكری ڤە ئاستێ هاریكاریان بۆ هێزێن پێشمەرگەی زێدەتر بن و بەردەوام بن».
ناڤبری باس ل ئەوێ چەندێ ژی كر» بەردەوامیدان ب هاریكاریكرنا هەرێما كوردستانێ ژ روویێ لەشكری ڤە، دێ بەلگە بیت ل سەر گرنگی پێدانا جڤاكێ رۆژئاڤا ب سەقامگیریا هەرێما كوردستانێ».
زیاد ئەبو لەتیف سەرنج بۆ ئەوێ چەندێ ژی راكێشا» هەرێما كوردستانێ ژ بلی ئەوێ چەندێ ژ روویێ جیۆپۆلیتیكی ڤە ل دەڤەرا رۆژهەلاتا ناڤین یا گرنگە، هەڤدەم هەرێمەكە كو چەندین پێكهاتەیێن ئایینی و نەتەوەیی بخوەڤە گرتینە و مافێن ئەوان د پارێزیت».
ئاماژەكر» هەڤسنوورێن هەرێما كوردستانێ دخوازن مەیدانا هەرێما كوردستانێ بكاربینن بۆ دروستكرنا فشارێ ل سەر ئاراستەیێن دی ل جهێن دی».
هەروەسا دوپاتكر: هەرێما كوردستانێ هەرێمەكا سەقامگیرە، ب ئارمانجگرتنا وی ژی ژ ئالیێ ئیرانێ ڤە بۆ ئەوێ چەندێ یە دەڤەرەكا ئارام و سەقامگیر ل رۆژهەلاتا ناڤین نە مینیت».
رۆهنكر ژی» د چارچۆڤەیێ ئەوان سەرەدانێن من بۆ هەرێما كوردستانێ ئەنجامداین بۆ من رۆهن بوویە هەرێما كوردستانێ دەڤەرەكا ئارام و سەقامگیرە، ب تایبەت كو بوویە پەناگەهەكا ئارام بۆ پێكهاتەیان».

بەرپرسەکێ رێکخستنا مافێن مرۆڤی یا رۆژهەلاتێ کوردستانێ دیار دکەت، زێدەباری داخوازیێن گەلەک سازیێن مافێن مرۆڤی و خێزانێن هەر چار گرتیێن کورد لێ دەستهەلاتا ئیرانێ دوهی هەر چار لاوێن کورد ل سێدارە دان و ل ئیرانێ هەری زێدە سزایێ سێدارەدانێ ل سەر کوردان دهێتە سەپاندن.

حەکیم ئەحمەدی ئەندامێ رێڤەبەریا رێکخستنا مافێن مرۆڤی یا رۆژهەلاتێ کوردستانێ دیار کر، بەری نها سزایێ سێدارەدانێ ل سەر هەر چار لاوێن کورد یێن ب ناڤێن (محەمەد فەرامەرزی، پەژمان فاتحی، وەفا ئازەربار و موحسن مەزلوم) هاتبوو سەپاندن و چەند رۆژان بەری نها ژی خێزانێن هەر چار گرتیێن کورد داخواز ژ سکرتێرێ گشتی یێ نەتەوەیێن ئێکگرتی، ئێکەتیا ئۆرۆپا، ئەمریکا و سازیێن مافێن مرۆڤی ل جیهانێ کربوون کو فشارێن خوە ل سەر ئیرانێ زێدەتر لێ بکەن دا ئیران سزایێ سێدارەدانا وان کەسان راگریت، لێ سەرەرای هەموو بزاڤان ژی مخابن دوهی هەر چار گرتیێن کورد هاتنە سێدارەدان و گۆت: (د چەند سالێن بۆری دا رێژەیا سێدارەدانێ ل ئیرانێ گەلەک زێدە بوویە، هەر زێدە ژی سزایێ سێدارەدانێ ل سەر کوردان و بەلوچیان دهێتە سەپاندن، ژ بەر ڤێ یەکێ ژی رۆژانە ب ئەگەرێن جودا جودا لاوێن کورد دهێنە سێدارەدان و ئەو یەک ژی کارەساتەک گەلەک مەزنە).
ناڤهاتی ئەو یەک ژی دیار کر، مخابن سێدارەدانا کوردان ل ئیرانێ رۆژ ب رۆژێ زێدەتر بوویە و ل هەمبەر دا ل ئاستێ هەرێمی و نێڤدەولەتی دا چو ناهێتە کرن، یێن هەر رۆژ بەحسێ دیموکراسیێ و مافێن مرۆڤی دکەن ل هەمبەر سێدارەدانا لاوێن کورد بێدەنگن، بێدەنگیا جڤاکێ نێڤدەولەتی ژی وەسا کریە کو دەستهەلاتا نها یا ئیرانێ ب کەیفا خوە کوردان دەستەسەر بکەت و سزایێ سێدارەدانێ ژی ل سەر وان بسەپینیت، د چەندین سالێن بۆری دا ب سەدان لاوێن کورد ب تاوانێن جودا جودا هاتینە گرتن و سزایێ سێدارەدانێ ل سەر وان هاتیە سەپاندن و نها ژی مەترسیا سێدارەدانێ ل سەر ب دەهان لاوێن کورد ل ئیرانێ هەیە.
ئەندامێ رێڤەبەریا رێکخستنا مافێن مرۆڤی یا رۆژهەلاتێ کوردستانێ ئەو یەک ژی دیار کر، ل ئیرانێ گرتیێن سیاسی چو ماف نینن، رێ ناهێتە دان وەکو پێدڤی پارێزەر ژی هەبن، ب تایبەتی ژی گرتیێن سیاسی یێن کورد د رەوشەکا گەلەک خراب دانە و تووشی ئەشکەنجەدانێ دبن، لێ مخابن یێن رۆژانە بەحسێ مافێن مرۆڤی دکەن ژ بەر بەرژەوەندیێن خوە یێن ئابووری یێن ل گەل ئیرانێ ل هەمبەر زۆرداریا دەولەتا ئیرانێ بێدەنگن و چو ناکەن، چونکی بۆ وان سێدارەدانا کوردان گرنگ نینە، هەکە فشارێن زێدە ل سەر تەهرانێ نەبن رەنگە د دەمێن بهێت دا گەلەک گرتیێن دی یێن کورد ژی بهێنە سێدارەدان.

ناڤەندا ڤەکۆلینان یا ئاستێ ژیانێ ل تورکیا د ڤەکۆلینەکێ دا دیار کریە، ل گۆر رەوشا نها ل تورکیا باژێرێن هەری هەژار یێن تورکیا باژێرێن کوردی نە، وان، موش، بەتلیس و هەکاری باژێرێن هەری هەژار یێن تورکیا نە، چونکی ل وان باژێران چو کارگەهێن مەزن یێن کاری نینن، رێژەیا بێکاریێ گەلەک زێدە یە، داهاتێ تاکی ل وان باژێران گەلەک کێمە و ئەو یەک ژی کاریگەریا خوە ل ئاستێ ژیانا خەلکێ یا کری و رێژەیا هەژاریێ گەلەک زێدە یە.
هەمان ناڤەندێ ئەو یەک ژی دیار کریە، دەولەتێ ژی وەکو پێدڤی گرنگی نەدایە وان باژێران و چو پرۆژێن ستراتیژی یێن مەزن ل وان باژێران نینن، ژ بەر ڤێ یەکێ ژی سالانە ب هزاران گەنج ژ باژێرێن کوردی بەرێ خوە ددەنە باژێرێن دی یێن تورکیا و نەچارن د رەوشەکا گەلەک خراب دا بژین و کارێن گەلەک ب زەحمەت ژی بکەن، چونکی ل باژێرێن کوردی دەلیڤەکا کاری بۆ گەنجان نینە و رەوشا ژیانا خەلکی ژی رۆژ ب رۆژێ خرابتر لێ دهێت.