NO IORG
Authors Posts by naci bedel

naci bedel

15011 POSTS 0 COMMENTS

ئاكرێ، ره‌مه‌زان زه‌كه‌ریا:

رێكخراوا Giz یا ئه‌لمانی ب هه‌ڤكاری ل گه‌ل رێڤه‌به‌ریا شوونوارێن ئاكرێ و جهێن شوله‌ژێ دێ خانیێن كه‌ڤنارێن ده‌ڤه‌رداریا ئاكرێ تۆمار كه‌ت و هه‌ر ل سه‌ر شێوازێ‌ وانێ‌ كه‌ڤنار دێ‌ نووژه‌ن كه‌ت.

هیوا شه‌مال، رێڤه‌به‌رێ شوونوارێن ئاكرێ بۆ ئه‌ڤرۆ گۆت: “رێكخراوا Giz یا ئه‌لمانی بۆ ده‌مێ 40 رۆژان دێ كار ل سه‌ر نووژه‌نكرن و تۆماركرنا خانیێن كه‌ڤنارێن ئاكرێ كه‌ت ب ره‌نگێ ئه‌ندازیار شوونواری و كه‌ڤناریا به‌رێ، ئاكرێ یا ده‌وله‌مه‌نده‌ ب هه‌بوونا چه‌ندین جهێن شوونواری، كو هژماره‌كا وان هاتینه‌ تۆماركرن و كارێ‌ نووژه‌نكرنێ‌ ل سه‌ر هژماره‌كا وان دهێته‌ كرن”.

65

ئه‌ڤرۆ:

پێشمه‌رگێ‌ شۆڕه‌شێن ئیلۆن و گولانێ‌ عه‌قید (شه‌ریف عومه‌ر شه‌ریف سندی) ل شه‌ڤا 30 ل سه‌ر 31/5/2022  وه‌غه‌ر كر، خودێ‌ ژێرازی وه‌كو فه‌رمانده‌ و كادره‌كێ‌ پارتی دیموكراتی كوردستان رۆله‌كێ‌ به‌رچاڤ د كارێ‌ رێكخستنێ‌ دا هه‌بوو ل گه‌ل لقێ‌ 8 یێ‌ پارتی و ئاكنجیێ‌ باژێرێ‌ زاخۆ بوو.

خودێ ژێرازی ل سالا 1956 ژ دایك بوویه‌ و ل سالا 1974 – 1975 د ده‌مێ‌ شۆڕه‌شا ئیلۆنێ‌ دا بوویه‌ پێشمه‌رگه‌ ل گه‌ل به‌ته‌لیۆنا 1 كاردۆخ یا تایبه‌ت، د شۆڕه‌شا گولانێ‌ دا ل سالا 1979 هه‌تا 1984 جێگرێ‌ به‌ته‌لیۆنا شه‌هیدێ‌ فه‌رمانده‌ (درباس كه‌له‌ش) بوو، ل سالا 1988 ئاواره‌ی وه‌لاتێ‌ توركیا بوو و ل ئوردیگایێ‌ (مێردین)ێ‌ ئاكنجیبوو، ل سالا 1991 ڤه‌گه‌ڕیا كوردستانێ‌.

خودێ ژێرازی د كاروانێ‌ خوه‌ یێ‌ پێشمه‌رگاتیێ‌ دا پشكداری د گه‌له‌ك شه‌ڕان دا دژی داگیركه‌رێن كوردستانێ‌ دا كریه‌ و چار جاران ژی بریندار بوویه‌، دیسا گه‌له‌ك به‌رپرسیاره‌تی و پله‌ وه‌رگرتینه‌، ل سالا 2014 هه‌تا 2022 فه‌رماندێ‌ فه‌وجا 8 بوو ل گه‌ل سۆپایێ‌ 4 سه‌ر ب فه‌رمانده‌یا دهۆكێ‌ ڤه‌ و ب پلا عه‌قید یێ‌ به‌رده‌وام بوو ل سه‌ر كارێ‌ خوه‌، هه‌تا ل شه‌ڤا 30 ل سه‌ر 31/5/2022  وه‌غه‌ر كری.

ئه‌ڤرۆ:

 

وه‌كو هه‌ر سیسته‌مه‌كێ‌ دی یێ‌ كاركرنێ‌، گه‌له‌ك گۆتگۆتك ل سه‌ر سیسته‌مێ‌ ئه‌ندرۆید ژی هاتینه‌ گۆتن و ل گه‌ل بۆرینا ده‌می هه‌موو راستی ئاشكه‌را دبن، هنده‌ك ژ وان د درستن و هنده‌ك ژی د دوورن ژ راستیێ‌.

ئه‌ڤرۆ دێ‌ سێ‌ تشتان بۆ ته‌ر به‌رچاڤ كه‌ین كو هاتینه‌ گۆتن و د راستی دا وه‌سا نینن و دڤێت باوه‌ریا خوه‌ پێ‌ نه‌ئینی.

–              مۆبایلێ‌ ب تنێ‌ ب وه‌یرا ئورجینال بارگه‌ بكه‌:

نه‌خێر، وه‌سا نینه‌. مۆبایل هند یێن پێش كه‌فتی كو وێ‌ چه‌ندێ‌ قه‌بوول بكه‌ن ب وائیره‌كا دی بهێنه‌ بارگه‌ كرن و نه‌یا وێ‌ یا ئورجینال بیت و ئه‌ڤ كه‌ره‌سته‌ ژی ئێدی یێن پێش كه‌فتین و خوه‌ ل سه‌ر مۆبایلان د گۆنجینن، بێ‌ به‌رێ‌ خوه‌ بده‌یێ‌ كا چ مۆبایلێ‌ ب كار دئینی، چو كارتێكرنا خوه‌ نابیت هه‌كه‌ چ جورێ‌ وایرێ‌ بۆ بارگه‌كرنێ‌ بكارئینی، هه‌ر پاتری ب بورینا ده‌می دێ‌ ل كێمیێ‌ ده‌ت و ژ ناڤ چیت.

هه‌كه‌ ئه‌و كه‌رستێن بۆ بارگه‌كرنێ‌ ب كار دئینی چه‌ند د بێ‌ كوالێتی بن و چه‌ند ژ برانده‌كا باش یان خراب بن. مۆبایل نها ب دو رێكخه‌ران وزێ‌ دده‌ن ئه‌وێن كو ئه‌و پێدڤی پێ‌، ژ به‌ر هندێ‌ ژی ژ جورێ‌ وایرێ‌ بۆ بارگه‌كرنێ‌ نه‌ترسه‌.

براندێن جیهانی ژی هند ب سه‌روبه‌ر نینن كو جوداهیه‌كا مه‌زن بێخنێ‌، ژ به‌ر هندێ‌ ژی دبێژین وایرا بارگه‌كرنێ‌ چو مه‌ترسیێن خراب ل سه‌ر مۆبایلێ‌ نینن. ئێدێ‌ گوهداریا وێ‌ گۆتنێ‌ نه‌كه‌ یا دبێژیت دڤێت ئامیرێ‌ بارگه‌كرنا مۆبایلا فلان براند بیت.

 

–              ئابده‌یتكرن مۆبایلێ‌ خرابتر لێ‌ دكه‌ت:

گه‌له‌ك یا به‌ربه‌لاڤه‌ و ب زۆری ژی دهێته‌ گۆتن ده‌ما ئێكێ‌ یان ئێكێ‌ بڤێت مۆبایلا خوه‌ ئابده‌یت كه‌ت، هند یا به‌ربه‌لاڤه‌ ژی كو دبیت كه‌س ژ مه‌ نه‌مابیت گوه ل ڤێ‌ گۆتنێ‌ نه‌بووی كو هه‌كه‌ تله‌فۆنا خوه‌ ئابده‌یت كه‌یی، دێ‌ خرابتر لێ‌ هێت. راسته‌ كو هنده‌ك جاران ئابده‌یتان هنده‌ك كێماسی تێدا هه‌نه‌، به‌لێ‌ دڤێت هند گرنگیێ‌ پێ‌ نه‌دین و گرنگ وه‌رنه‌گرین، چونكو نه‌ د سه‌ره‌كی نه‌ و زوو دهێنه‌ چاره‌كرن.

هه‌كه‌ كۆمپانیێ‌ ئابده‌یته‌ك ده‌رێخست، ئه‌و رامانا وێ‌ ئه‌وه‌ كو دێ‌ ئێك ژ ئاریشێن ئه‌و ئامیرێ‌ ته‌ هه‌یی چاره‌ كه‌ت، گه‌له‌ك چاره‌سه‌ركاری بۆ رێیێن پاراستنا مۆبایلێ‌ ژی دهێنه‌ زێده‌كرن و كودێن نهێنی ژی دهێنه‌ پاراستن. مۆبایلا ئابده‌یتكری پتر دێ‌ تایبه‌تمه‌ندیێن ته‌ پارێزیت و گه‌له‌ك خزمه‌تێن نوو ژی دێ‌ زێده‌ بن.

هنده‌ك گوهۆڕین د شێواز و كاری دا دهێنه‌ كرن، دبیت ل ده‌ستپێكێ‌ ئه‌ڤه‌ یا ب دلێ‌ ته‌ نه‌بیت، به‌لێ‌ تشته‌كه‌ دێ‌ هه‌ر هێته‌ كرن و ئه‌ڤرۆ روو نه‌ده‌ت دێ‌ سوبه‌هی روو ده‌ت.

ده‌مێ‌ هه‌ر ئابده‌یته‌ك دهێت، هنده‌ك كه‌سان دلخۆش دكه‌ت و هنده‌ك ژی خه‌مناك دبن، ئابده‌یتكرنا مۆبایلێ‌ تشته‌كێ‌ گرنگه‌ و دڤێت به‌رده‌وام بهێته‌ كرن ل هه‌ر ده‌مه‌كێ‌ داخوازێ‌ ژ ته‌ دكه‌ت.

 

–              شیرت ل ته‌ هاتیه‌ كرن كو پاتری ڤالا ببیت، ژ نوو مۆبایلێ‌ بارگه‌ بكه‌یی:

نه‌، نه‌، نه‌، ئێكجار پێدڤی ب وێ‌ چه‌ندێ‌ ناكه‌ت پاتریا مۆبایلێن زیره‌ك ڤالا ببیت ژ نوو پڕ بكه‌یی، د سه‌ر ڤێ‌ چه‌ندێ‌ را زیانێن خوه‌ پتر هه‌نه‌ ژ باشیێن خوه‌.

خانێن پاتریێ‌ تووشی كاركرنه‌كا زێده‌ دبن ل ده‌مێ‌ پاتری به‌ر ب دووماهیێ‌ ڤه‌ دچیت، ژ به‌ر هندێ‌ نه‌یا باشه‌ هه‌ر ده‌م خوه‌ بگری هه‌تا پاتری گه‌له‌ك كێم ببیت ژ نوو پڕ بكه‌یی. نابیت چو جاران ببیه‌ ئه‌گه‌ر كو مۆبایلا ته‌ ژ بێ‌ پاتری ب ڤه‌مریت، ب تنێ‌ هه‌كه‌ چو چاره‌ نه‌بن و كه‌رستێن بارگه‌كرنێ‌ ل گه‌ل ته‌ نه‌بن.

ب درێژاهیا ده‌می دێ‌ شاشا مۆبایلا ته‌ یا تاری بیت و پێدڤی ب كاره‌كێ‌ زۆر بیت بۆ دابینكرنا بارگێ‌ و ب ڤێ‌ چه‌ندێ‌ ژی دێ‌ زیانه‌كا مه‌زن پێ‌ كه‌ڤیت. ژ به‌ر هندێ‌ نه‌هێله‌ بارگا مۆبایلا ته‌ ژ 10 بۆ 15% كێمتر لێ‌ بهێت و جاره‌كا دی بارگه‌ بكه‌ڤه‌.

ئه‌ڤه‌ سێ‌ تشتێن نه‌راست بوون كو گه‌له‌ك ب به‌ربه‌لاڤی هاتبوونه‌ به‌لاڤكرن و پتریا بكارئینه‌رێن ڤان ئامیران ژی باوه‌ری پێ‌ هه‌یه‌، به‌لێ‌ هیڤی یه‌ پشتی خواندنا ڤی بابه‌تی باوه‌ر ژێ‌ نه‌كه‌ن.

ئه‌ڤرۆ:

ئامیرێن هه‌لگر نها رێیه‌كا گه‌له‌ك سه‌ركه‌فتی نه‌ بۆ ب ده‌ست ڤه‌ ئینانا ئه‌نترنێتێ‌، ب تایبه‌ت ژی مۆبایل و نها گه‌له‌ك ژ كارێن وه‌لاتیان پێ‌ دهێته‌ كرن ب تایبه‌ت ژی ل وه‌لاتێن پێشكه‌فتی.

Speedtest Intelligence ژ Ookla به‌رپرسه‌ ژ ده‌ستنیشانكرنا له‌زاتیا ئه‌نترنێتێ‌ ل سه‌ر ئاستێ‌ جیهانێ‌ و هه‌یڤانه‌ ژی راپۆرته‌كێ‌ ده‌رباره‌یی ب له‌زترین ئه‌نترنێت ل جیهانێ‌ به‌لاڤ دكه‌ت.

د ڤێ‌ رێزبه‌ندیا ئه‌و دكه‌ن دا، ئه‌نترنێتا 135 وه‌لاتێن جیهانێ‌ تێست دكه‌ن كو ل سه‌ر ئاستێ‌ ناڤنجی و باشتر ژ ناڤنجی دا دكه‌ن.

ب گۆره‌یی دووماهی رێزبه‌ندیا وان وه‌لاتێ‌ ئیمارات ل رێزا ئێكێ‌ دهێت ب 134.48 مێگابایت د چركێ‌ دا. ب ڤێ‌ چه‌ندێ‌ ژی دبیته‌ خودانا ب له‌زترین ئه‌نترنێت ل جیهانێ‌.

ل دووڤ وێ‌ ژی وه‌لاتێ‌ قه‌ته‌ر دهێت ب 129.36 مێگابایت د چركێ‌ دا و وه‌لاتێ‌ نه‌رویج ژی ل رێزا سیێ‌ دهێت ب 116.17 مێگابایت د چركێ‌ دا.

د رێزبه‌ندیا هه‌تا ده‌هێ‌ ژی دا وه‌لاتێن وه‌كو كوریا باشوور و سعودی و كوێت و هۆله‌ندا و دانیمارك و بلگاریا و كرواتیا دهێن ئه‌ڤێن هێلا 5G. ب ره‌نگه‌كێ‌ گه‌له‌ك باش لێ‌ به‌ربه‌لاڤ بوویی.

59

هه‌ولێر، قائید میرۆ:
ل چه‌ند رۆژێن بۆری هژماره‌كا حاله‌تێن كوشتن و خوكوشتنێ هاتینه‌ تۆمار كرن، ڤه‌كۆله‌ره‌كێ جڤاكی ژی ئاشكرا كر، زۆربوونا توندۆتیژیێ و دیاردا كوشتنێ گرێدایی ره‌وشا جڤاكی و ده‌روونیا خه‌لكێ كوردستانێ یه‌ و دبێژیت، په‌یوه‌ندیێن ئه‌ڤی سه‌رده‌می ل گوره‌ی به‌رژه‌وه‌ندیانن و هه‌رده‌مێ به‌رژه‌وه‌ندی كه‌ڤتنه‌ د مه‌ترسیێ دا بڕیارێن شاش دهێنه‌ دان.
به‌هێز سابر، ڤه‌كۆله‌رێ جڤاكی بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیار كر، هه‌ر ده‌مێ د جڤاكه‌كی دا ئاریشه‌ به‌ر ب زێده‌بوونێ چون په‌یوه‌ندیێن جڤاكی دێ‌ لاواز بن و رێزگرتن و كاریگه‌ری نامینیت دناڤ خێزانێ دا، زۆر جارا دهێته‌ گۆتن ده‌مێ‌ به‌رژه‌وه‌ندی دكه‌ڤنه‌ د ئاسته‌كێ خراب دا ئاریشه‌ په‌یدا دبن و ئه‌ڤه‌ دبیته‌ ئه‌گه‌رێ زێده‌بوونا گڤاشتنێن ده‌روونی ل سه‌ر مرۆڤی، د ئه‌ڤی ده‌می دا تشته‌ك نامینیت كاریگه‌ری ل سه‌ر په‌یوه‌ندیێن جڤاكی هه‌بیت و گۆت: (بتنێ به‌رژه‌وه‌ندی دهێته‌ به‌رچاڤ وه‌رگرتن و زۆر جاران ژی دگه‌هیته‌ ئاسته‌كی مه‌ترسی ل سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن كه‌سه‌كی په‌یدا دبن و دبیته‌ ئه‌گه‌ر بۆ ئه‌نجامدانا تاوانان).
به‌هێز گۆتژی: (جڤاكێ مه‌ جڤاكه‌كێ گه‌رمه‌ و له‌زێ دكه‌ت د بڕیاردانێ دا و زوو توڕه‌ دبیت و كارڤه‌دان په‌یدا دبن ئه‌ڤه‌ ژی زۆر جاران دبیته‌ ئه‌گه‌رێ كوشتنێ و خوكوشتنێ، چونكی ده‌مێ گڤاشتنێن ده‌روونی زێده‌ دبن دبیته‌ پالده‌ر بۆ ڤێ چه‌ندێ رێزگرتن و ڤیان نه‌مینیت ل هه‌مبه‌ر ئێك ده‌مێ رێزگرتن و ڤیان نه‌ما دێ توندۆتیژی زێده‌ بیت).
ڤه‌كۆله‌رێ جڤاكی ئاماژه‌ بڤێ‌ چه‌ندێ‌ ژی كر، په‌یوه‌ندیێن نوكه‌ دناڤبه‌را مرۆڤان ب گشتی و هه‌تا په‌یوه‌ندیێن دناڤا خێزانێ ژی ل سه‌ر ئاستێ به‌رژه‌وه‌ندیان ب ڕێڤه‌ دچن، له‌وڕا ژی ده‌مێ به‌رژه‌وه‌ندیێن ئێكی دكه‌ڤنه‌ د مه‌ترسیێ دا، كارڤه‌دان په‌یدا دبن ژلایێ ئه‌ڤی كه‌سی ڤه‌ و كاره‌سات په‌یدا دبن و گۆت: (هه‌موو ئه‌و توندۆتیژیا دهێته‌ كرن ژ ئه‌نجامێ نه‌بوونا ڤیانێ یه‌ دناڤبه‌را جڤاكی دا، هه‌ر په‌یوه‌ندیه‌كا ل سه‌ر بنه‌مایێ به‌رژه‌وه‌ندیان ژی دهێته‌ چێكرن ئه‌نجام دێ رۆژه‌كێ هه‌ر ب دووماهی هێت و هنده‌ك جاران ژی ب كاره‌سات و تاوان ب دووماهی دهێت، ژبه‌ركو به‌رژه‌وه‌ندی حوكمی دكه‌ت، زۆر جاران ژی ده‌مێ به‌رژه‌وه‌ندی دكه‌ڤنه‌ مه‌ترسیێ دا مرۆڤ بڕیارا كوشتنا كه‌سێن نێزیكی خوه‌ ژی دده‌ت).
ڤه‌كۆله‌ر به‌هێز گوتژی: (روودانێن ئه‌ڤ ساله‌ و رۆژێن بۆری راستیا ئه‌ڤێ چه‌ندێ دیار كریه‌ و چه‌ندین حاله‌ت ب تنێ ئه‌ڤ ساله‌ هاتینه‌ تۆمار كرن كوڕی باب كوشتیه‌ و بابێ كوڕ و برایێن خوه‌ كوشتینه‌ و بای خوشك كوشتیه‌، له‌ز كرن د بڕیارێ دا و سه‌ره‌ده‌ری كرن ل گوره‌ی به‌رژه‌وه‌ندیان تاوان دووڤدا دهێن و نابیت مرۆڤ ل گوره‌ی به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل به‌رامبه‌ری خۆ بكه‌ت).

94

موحسن قۆچان

 

ل ڤێ دولێ

ئاخ ب گیانێ حه‌ژێكرنێ یا ئاڤز بوو

خوه‌ روودكره‌ به‌ر پێن كه‌نیێ ب نازداری

میرا په‌ریا

كلدانكا خوه‌، شمك و كومك

لێ هێلابوون ژ بۆ مالداری

عشق د گه‌ل ئه‌وران كۆمڤه‌ دبوو

ل گه‌لیێ بیێ و سیارا ساركێ(1)

ل حه‌زێن گه‌نجان سڤك دباری

ل كێریێ و مه‌زرێ ده‌ستهه‌لی بوو(2)

هه‌ر كه‌سه‌كێ په‌ڕ ژێ د وه‌ریان

بێزاری دخوار

بێی دودلی دچۆنه‌ هاری

د سه‌رهه‌ڤیركێ خاله‌تێ دا

پێشمه‌رگێ مه‌ ملیۆن جاران

كه‌شكه‌روون و نانێ خواری

ل ڤێ دۆلێ

دێوه‌كێ دینێ هه‌لهه‌له‌

ژ مه‌مكێ دایكا خوه‌ تۆره‌بوو

جه‌رگێ ئه‌سمانی زقومی گه‌ز ل دووڤ گه‌زێ

ستێرێن زارۆك

د قورا چاڤێن دایكا خوه‌ دا خوه‌ ڤه‌شارتن

هه‌سته‌ك لێكدای

هنده‌ك ژ ترسێ

هنده‌ك ژ له‌زێ

دارستانێن پشتیێن به‌فرێ كال كرین

یێن خه‌وتوبووین

د گوهوشینه‌

ژ بسكێن رۆندایێن ئه‌وران تاری هه‌لدبیت و ب سه‌هم دنژیێت

خه‌ونان ب به‌فریان ڤه‌دمالن

دسوژن حه‌زێ

ل پشت لێما دارستانێ

هۆڤ ژ په‌نجێن هۆڤان دكه‌ڤن

پێلێن دیوان وه‌ك كڤاركان

ژ كێله‌كێن ئاخێ ده‌ردكه‌ڤن

ئه‌و تووتنا ب خوها پالان به‌تلی

دێوان گورزێ داوه‌شاندیێ

یا مه‌رچقی وه‌كو مرۆڤێن كاغه‌زێ

ئه‌ور، بڤر

دئێو و ئه‌ور

ستێركا خوه‌ یا ل چیچه‌لۆكێن كه‌ڤرا گرتی

ب زه‌لامباشیێ ڤه‌ دپه‌قن

دبنه‌ ئاگر

مرن سیتافكه‌ دڕژیێتن

وه‌ك هه‌رجارا خوین و ئاخێ تێكهه‌ل دكه‌ن

دبیته‌ ته‌قن

ئاسۆیێ دۆر دخوینێ وه‌ردبیت

نافكا وی گور

له‌هی ره‌نگێ ئاشان دبه‌ت

ئو گه‌نگرپه‌ڕ

دمینن بێ سه‌ر

ماچی دكه‌ن بن پێن دێوان

هه‌می كه‌له‌خ دبنه‌ ئه‌كته‌ر

شانۆگه‌ریه‌كا كۆمێدی ژ ناڤ كوزرینێ دهێته‌ ده‌ر

ته‌شیكا كچا كافری(3)

مورا ره‌شه‌ ب ناڤ چاڤێن ده‌جه‌لان ڤه‌

نه‌ دشێت ئێدی ریسی برێسیت و

نه‌ بزڤڕینیت و بكه‌ته‌ف هری

له‌و په‌نجه‌را دخوینێ ڤه‌بووی

د بن تلخان ڤه‌ ئێوری

هه‌كو كه‌ڤر و شوین  دپه‌قن

شێخلئیسلام ژ هشان دكه‌ڤیت(4)

سه‌د ده‌ره‌جێن دێرا بلند دكه‌ته‌ پێنگاڤه‌ك و ب سه‌ر دكه‌ڤیت(5)

دێ كیڤه‌ چی شێخێ شیخا هه‌ی زێڕێ زه‌ر

پرتێن جوبه‌ی ب ته‌راشان ڤه‌ و تزبێ ل سه‌ر

هه‌كو خه‌رزێ جه‌نگی دكه‌ڤیت و دبیته‌ شه‌ر

كه‌س ژ ناڤ كێلبان  ناهێته‌ ده‌ر

جوبرك گولچیسكا هه‌یڤێ دخۆن

ترسینۆك دمینن زێندی،

هه‌لپه‌ڕیس، خوه‌فرۆش و مێریێن ب په‌ڕ

مه‌ده‌د شێخێ من مه‌ده‌د

ژ ئه‌گه‌را تڕانه‌یێن گه‌ریلایان و

شه‌رێ میتێ

دا هه‌بوون ئالیسه‌نگ نه‌ بیت

دیموگرافی تێكنه‌چیتن

گوهۆڕین نه‌كه‌ڤن خه‌ریتێ

دێوان كه‌رخێن هه‌رفاندین

هاتنوچۆنا  قه‌دخه‌ كری

شێخ ژی ب شیخینیا خوه‌ نه‌شیت

ب چ ته‌رزێ هه‌ی

ژ دێره‌شێ بازده‌ت به‌لیتێ(6)

20/5/2022

1- گه‌لیێ بیێ: گه‌لیه‌كه‌ ل به‌رێگاره‌ی د ناڤبه‌را گیزێ و دێره‌شی دا.

2- كێریێ و مه‌زرێ:  دو گوندێن بچوكن ل به‌رێگاره‌ی.

3- ته‌شیكا كچا كافری: كه‌ڤره‌كێ زراڤێ بلنده‌ د گه‌لیێ بیێ دا ،  بێژن كچا كافری هری پێ د ڕست.

4- شێخلئیسلام: مناسبێ شێخه‌كێ مه‌زنێ سوفیێن مسلمانایه‌، سالانه‌ ب سه‌دان خه‌لكی سه‌ردانا وی دكر و داخوازا پێكهاتنا هیڤیان دكر.

5- دێرا بلند: مه‌ره‌م ژێ جهێ چلخانا قه‌شه‌یه‌. جهه‌كێ بلنده‌ د گه‌لیێ دێره‌شێ دا ب هه‌ژمارا رۆژێن سالێ ده‌رجه‌ یێن هه‌ین پێ بسه‌ردكه‌ڤن.

6- دێره‌ش و به‌لیتێ: دو گوندن ل به‌رێگاره‌ی.

79

 

بابه‌ ئه‌حمه‌د

 

ئه‌ز یا دعه‌شقێ دا دهێم سۆتن

دبم گوڕی و ئاگر

دبم دویكێل و په‌ل

دل ژ عه‌شقێ په‌نگیا

هه‌ناسه‌یێن گه‌رم دناڤ سیێن سینگێ من چك كرن

بو گه‌هشتنا ته‌

من ئه‌و هه‌لامه‌تێ ئاشۆپی

دناڤ روحا خوه‌ دا سێداره‌ دا

ئه‌ز یا هیبوویمه‌ ته‌

ئه‌ڤه‌ به‌ره‌ڤ ته‌ هاتم

جار دله‌رزم

دگریم

بێ ده‌نگ دبم

جار دگڕنژم

سنووران دبرم

بێ چه‌نگ و په‌ر

وه‌ك بالنده‌یان دفرم

ڤێ عه‌شقێ و ژانێن سۆتنێ

نه‌ چاركرم دره‌وێن سپی

دناڤ ڤێ شه‌ڤا تاری دا بكه‌م

به‌ره‌ڤ سه‌ركێشه‌یه‌ك به‌رزه‌ چووم

دناڤ وێ شه‌ڤا ئیلاهی دا

دا بگه‌هم هه‌مبێزه‌كا

وه‌ك وێ هه‌مبێزێ خودێ قه‌د نه‌داین

ب چاڤ و دێم و ڕوی و گه‌رده‌نا

دگه‌ل هه‌ردو لێڤان

د به‌رهه‌ڤ بووین دو شه‌رڤانێن پڕ شه‌ركه‌ر بووین

ل ڤێ جیهانێ ژبلی خوه‌ كه‌سه‌ك دی ل ده‌ردۆر نه‌بوو

ئه‌ز و تو

ب  تنێ د خوه‌شیا جیهانا عه‌شقا خوه‌ دا بووین

گۆتنێن دلی

ب شه‌ش په‌یڤێن عه‌شقێ

دناڤبه‌را ده‌ڤ و گوهێن مه‌ دا بوون

ئه‌م

پێكه‌

دێ

د عه‌شقا

ئێك دا

ژین

ئه‌ڤ گۆتن

هه‌فت جاران مه‌زنتر ژ چیایان

مه‌ دكرن ئاواز و ستران

ب ده‌نگێ خوه‌ بو ئه‌سمانێ هه‌ڤتێ دگۆتن.

 

32

عبدالقادر حه‌مید ئورمانی

 

ل ناڤ  كولانێن  مه‌ یێن  كه‌ڤنار

ل ناڤ رێزێن جوانه‌ هه‌لبه‌ستا

ل ناڤ ئاواتێن  پایز كریه‌ بوهار

ل ناڤ ته‌ڤ په‌یڤا ل ناڤ هه‌ستا

ل گه‌ل ته‌مه‌ وه‌كی  هه‌رجار

میناشێتا مینا دامای و مه‌ستا

ل ناڤ گه‌رما هاڤینا و  زستانا سار

ل گه‌ل  ته‌ دشكێنم به‌ربه‌ستا

جار دگه‌ل ته‌مه‌ و دبمه‌ به‌نده‌وار

جار ژی دبمه‌ ڕێڤنكێ مه‌به‌ستا

جار ژی بۆ عه‌شقێ دبم  ژیوار

جار ژی برێڤه‌ دچم سه‌ر ده‌ستا

دگه‌ل ته‌ بێ ئومێد نابم چ جار

وه‌ك شێخ سه‌نعانێ نه‌ د وه‌ستا

47

ئه‌ڤرۆ، هه‌رهین محه‌مه‌د:

ڤه‌كرنا سه‌نته‌ران بۆ قوتابیان به‌رب زێده‌بوونێ‌ نه‌ و خولێن جودا جودا تێدا دهێنه‌ ڤه‌ كربن ب تایبه‌تی یێن زمانی و زانستی و دڤان خولان دا رێیه‌كا مه‌زن یا قوتابیان تێدا پشكداردبن لدور ڤی بابه‌تی ژی ماموستایه‌ك دیاردكه‌ت كو قوتابی ماموستای نه‌چاردكه‌ت خولێ‌ ڤه‌كه‌ت و هه‌كه‌ ب دروستی قوتابی ل قوتابخانێ‌ گوهداریا ماموستایی بكه‌ت پێدڤی خولێ‌ نابیت.

په‌روه‌ر عه‌بدولعه‌زیز رێڤه‌به‌رێ‌ قوتابخانا یاسا یابنه‌ره‌ت بۆ به‌رپه‌رێ‌ په‌روه‌رده‌و زانكۆ یێ‌ رۆژناما ئه‌ڤرۆ خوه‌یا دكه‌ت، گه‌له‌ك جاران قوتابی ماموستایێ‌ خوه‌ نه‌چار دكه‌ت خولان ڤه‌كه‌ت و دبیت ل قوتابخانێ‌ قوتابی گه‌له‌ك بن و قوتابی باش دوانێ‌ نه‌گه‌هیت و ل خولێ‌ ژمارا قوتابیان كێمتر بیت و هه‌رئه‌و بابه‌ت و وانه‌یه‌ یا كو ماموستای ل قوتابخانێ‌ شرۆڤه‌كری نه‌كێم نه‌ زێده‌تر و دبیت ل قوتابخانێ‌ پتر پێزانیان بده‌ته‌ قوتابی ژ ده‌مێ‌ ئه‌و ل خولێ‌ وانێ‌ شرۆڤه‌كه‌ت، به‌لێ‌ قوتابیێ‌ مه‌ هه‌موو ده‌مان حه‌ز ژتشتێ‌ ئاما ده‌كری دكه‌ت و حه‌زدكه‌ت ماموستایێ‌ خولێ‌ بتنێ‌ تشتێ‌ گرنگ بۆ بێژیت و بتنێ‌ وان بۆ تاقیكرنێ‌ بخوینت و گه‌له‌ك جاران قوتابێن من ژ داخازا ڤه‌كرنا خولێن بهێزكرنێ‌ دكه‌ت، به‌لێ‌ ل گه‌ل هندێ‌ نینن بهێنه‌ ڤه‌كرن، چونكو ئه‌وا ل ل خولێن ب هێزكرنێ‌ دهێته‌ شرۆڤه‌كرن ل قوتابخانێ‌ ژی هاتیه‌ گۆتن زێده‌ترژی گۆت: گه‌له‌ك قوتابی هزردكه‌ن هه‌كه‌ چو خولا بهێزكرنێ‌ دبیت ماموستایێ‌ وی ئه‌سئیلا تاقیكرنێ‌ بۆ بێژیت و ئه‌ڤ چه‌نده‌ ب چو ره‌نگان ناچێبیت و نا رویده‌ت و هه‌كه‌ ویزاری نه‌ بیت دبیت ماموستا تشتێن گرتگ بۆ قوتابی دیاربكه‌ت، به‌لێ‌ هه‌كه‌ ویزاری بیت پێدڤیه‌ په‌رتوك هه‌موو بهێته‌ خاندن و شرۆڤه‌كرن و  ماموستایێن من ژی ل گه‌ل ڤه‌كرنا خولێن بهێزكرنێ‌ و یێن تایبه‌ت نینن و هه‌موویان ژی سویند یا خاری هه‌ر زانسته‌ك و زانینه‌كا هه‌بیت ل قوتابخانێ‌ ب گه‌هینه‌ قوتابی و ژدانا خوه‌ ئارام بكه‌ن و گه‌ل.

لدور هه‌مان بابه‌ت سه‌گڤان ئه‌مین عه‌بدوللا ماموستایه‌ل قوتابخانا گرده‌مه‌ند دبێژیت: ڤه‌كرنا خولێن هلڤینی گرنگیه‌كا مه‌زن هه‌یه‌ بۆ قوتابی ژ بۆ بلندكرنا ئاستێ‌ وی یێ‌ زانستی و گه‌ر قوتابی ب  بابه‌ته‌كی یێ‌ لاواز بیت دشێت دڤان خولان دا خوه‌ ب هێز بكه‌ت و هه‌ردیسان گه‌له‌ك مفایێن دی ژی هه‌نه‌ وه‌كو به‌رده‌وامی دانه‌ ب پرۆسه‌یا خاندنێ‌ و بجه ئیتانا ئارمانجێن په‌روه‌ردێ‌ و ب هێزكرنا ئاستێ‌ په‌روه‌ردی َو یێ‌ ره‌و شه‌نبیری ل ده‌ڤ قوتابی و هاریكاره‌ بۆ قوتابی كونترولكرنا بابه‌تێ‌ خاندنێ‌ و هاریكاره‌ بۆ قوتابی دزانینا پرسیاران دا  سه‌گڤانی هێشتاژی گۆت: ماموستا ل قوتابخانێ‌ هه‌موو ده‌مان خه‌مخورێ‌ قوتابیه‌ و هندی دشیان دا بیت بابه‌تی ب دروستی و رونی شرۆڤه‌دكه‌ن و دگه‌هینته‌ قوتابی و ژدانا خوه‌ ئارام دكه‌ت و نابینم چو جوداهی دناڤبه‌را وێ‌ شرۆڤه‌كرنا ماموستا ل ت ده‌مێ‌ ماموستا قوتابخانێ‌ شرۆڤه‌ دكه‌ت و یال خولێ‌ شرۆڤه‌دكه‌ت و دبیت ل قوتابخانێ‌ قوتابی یێ‌ ماندی بیت و هزرا وی نه‌ ل پولی بیت، به‌لێ‌ ده‌مێ‌ دهێته‌ خولێ‌ ئه‌وی ئارمانجه‌ك ل به‌ره‌ ئه‌و ژی سه‌ركه‌فته‌ ب ته‌كركیزی گوهێ‌ خوه‌ ده‌ته‌ وانێ‌ و ئه‌نجامه‌كێ‌ باش دئینت، به‌لێ‌ ئه‌و باوه‌ری یا بۆ قوتابی چێبووی هه‌كه‌ ب چیته‌ خولا ب هێزكرنێ‌ دێ‌ نمره‌كا باش ب ده‌ست خوه‌ ڤه‌ ئینت و هه‌ست پێدكه‌ت كو ماموستایێن شاره‌زاو خودان سه‌ربور ڤێ‌ خولێ‌ دا پشكدارن و وانێ‌ دبێژن و دڤان خولان دا دبینم هه‌ردولا دمفا دارن قوتابی و ماموستا و هه‌ر ئێك ژوان ئارمانجه‌ك تایبه‌ت هه‌یه‌.

بزاڤ ئاراس، ماموستایێ‌ بابه‌تێ‌ بیركاریێ‌ یه‌ل قوتابخانا ماردین یابنه‌ره‌تی كچان ده‌ته‌ زانین كو شرۆڤه‌كرنا هه‌موو ماموستایان وه‌كو ئێك نینه‌ و ماموستا هه‌نه‌ ئه‌وا ل قوتابخانێ‌ شرۆڤه‌دكه‌ت ل خولێ‌ وه‌سا شرۆڤه‌ناكه‌ت و به‌رۆڤاژی وهه‌كه‌ ماموستایێ‌ دلسوز بیت ئه‌و تشتێ‌ لده‌ڤ ل قوتابخانێ‌ بێژیت باشتره‌ خولێ‌ ڤه‌كه‌ت و مه‌ره‌م ژ ڤه‌كرنا خولێن هاڤیینی، ئانكو یێن ب هێزكرنێ‌ ئه‌وه‌ گه‌له‌ك جاران قوتابی ماموستای نه‌چار دكه‌ت خولێ‌ ڤه‌كه‌ت و ئه‌ڤ یه‌كه‌ ژی بۆ دو ئه‌گه‌ران دزڤریت یان ماموستا ب رێیه‌كا دروست وانێ‌ نا گه‌هینت، یان قوتابی ب دروستی گوهێ‌ خوه‌ ناده‌نه‌ ماموستایی ده‌مێ‌ شرۆڤه‌دكه‌ن و ئه‌ركێن ماموستا ده‌ت بجه نائینن و ده‌مێ‌ دبیته‌ ده‌مێ‌ تاقیكرنێ‌ ئه‌ركێن وان هه‌موو كه‌فتینه‌ سه‌رئێك و تێنه‌ گه‌هشتیه‌ و ل وی ده‌می قوتابی دێ‌ په‌نایێ‌ به‌ته‌ به‌ر ماموستایێن تایبه‌ت و خولا و گه‌له‌ك بابه‌ت هه‌نه‌ مرۆڤ دشێت ل مال ژبه‌ركه‌ت، به‌لێ‌ بابه‌تێ‌ بیركاریێ‌ پێدڤیه‌ كه‌سه‌ك مرۆڤی تێبگه‌هینت، ئانكو هه‌كه‌ ب دروستی قوتابی گوهێ‌ خوه‌ بده‌ته‌ وانێ‌ ده‌مێ‌ ماموستا شرۆڤه‌ دكه‌ت و پێدڤی ماموستایێ‌ تایبه‌ت و چوونا خولان نابیت ناڤهاتی هێشتاژی گۆت: من گه‌له‌ك چاڤدێریا قوتابیان كریه‌ ئه‌ویێن دچنه‌ خولان بتنێ‌ قوتابیێ‌ نه‌هێ‌ و دوازدێ‌ ئاماده‌یی یه‌، چونكو ئه‌و قوتابی نه‌هێ‌ ویزاری نه‌ و شێوازێ‌ پرسیاران نزانیت دڤێت شێوازێ‌ پرسیاران بزانیت و ماموستایه‌ك بۆ بێژیت و هه‌ردیسان قوتابێ‌ دوازدی َل هندی َدگه‌ریت ماموستا ل خولێ‌ رێكێن ب سانه‌هی و تشتێ‌ گرنگ بۆ بێژیت.

65

ئاكرێ‌، ره‌مه‌زان زه‌كه‌ریا:

ده‌مێ‌ چه‌ندین سالایه‌ پله‌ بلندكرنا مامۆستا ل كه‌رتێ‌ په‌روه‌ردێ‌ هاتیه‌ راگرتن و پلا چو مامۆستایه‌كێ‌ بلند نه‌بوویه‌ ئه‌ڤێ‌ چه‌ندێ‌ ژی كاریگه‌ری ل سه‌ر مامۆستا دروستكریه‌ و مامۆستایه‌ك ژی ئاشكرا دكه‌ت، كو راگرتنا پله‌ بلندكرنێ‌ ئاستێ‌ زانستیێ‌ مامۆستای كێمكریه‌ و قوتابی ژی زه‌ره‌رمه‌ندێن سه‌ره‌كینه‌ دخوازین كو پله‌ بلند مامۆستا ده‌یت پێ‌ بكه‌ت.

مامۆستا هه‌وار سادق، بۆ ئه‌ڤرۆ گوت: راگرتنا پله‌ بلندكرنا مامۆستا كارتێكرن كریه‌ ل كارێ‌ مامۆستایان و ژلایێ‌ ئه‌كادیمی و ده‌رونی كو مامۆستا وه‌ك به‌رێ‌ ڤیان بۆ ل سه‌ر كارێ‌ خوه‌یێ‌ مامۆستایه‌تیێ‌ نه‌مایه‌ ، هه‌روه‌سا زینه‌كا مه‌زن ژی گه‌هشتیه‌ مامۆستا ژلایێ‌ ماددی ڤه‌ و كو ماددی ژی وه‌ك پێدڤی نینه‌.

مامۆستای زێده‌تر دوپاتكر راگرتنا پله‌ بلند كرنێ‌ بۆ ده‌مێ‌ چه‌ندین سالا كاریگه‌ریه‌كا مه‌زن ل سه‌ر ئاستێ‌ زانستیێ‌ مامۆستا دروستكریه‌ و كو ژبه‌ر ڤێ‌ چه‌ندێ‌ قوتابی زه‌ره‌رمه‌ندێن به‌رده‌وامن ، چاڤێ‌ مامۆستا ل كابینا نه‌هێ‌ یه‌ كو دوباره‌ پله‌ بلند كرن بۆ مامۆستا هه‌بیت، ژبه‌ر كو هه‌تا نوكه‌ مامۆستا چاڤه‌رێ‌ دكه‌ن و بێ‌ هیڤی نه‌بوونه‌ .

سه‌میر ناسر  سه‌رپه‌رشتیێ‌ په‌روه‌رده‌یێ‌ ل په‌روه‌ردا ئاكرێ‌ بۆ ئه‌ڤرۆ گوت : ده‌مه‌ پله‌ بلندكرنا مامۆستایان و سه‌رپه‌رشتێن په‌روه‌رده‌یی هاتیه‌ راوه‌ستن و ئه‌ڤێ‌ چه‌ندێ‌ ژی كاریگه‌ریا خۆ هه‌بوویه‌ چه‌ندین سه‌رپه‌رشت و مامۆستا هه‌نه‌ كو هه‌تا نوكه‌ پلێن وان نه‌هاتینه‌ بلند كرن ، ڤێ‌ چه‌ندێ‌ كاریگه‌ری ل سه‌ر پله‌یێ‌ مامۆستایان و راتبێ‌ وان هه‌یه‌ ، یێ‌ سالا 2014 یه‌ پله‌ بلندكرن هاتیه‌ راوه‌ستاندن .

هه‌روه‌سا گوت: راگرتنا پله‌ بلندكرنا مامۆستا ب ره‌نگه‌كێ‌ گشتی كاریگه‌ری هه‌یه‌ ژبه‌ركو ده‌مێ‌ پله‌ بلند نه‌بیت راتب ژی زێده‌ نابیت ، ڤێ‌ چه‌ندێ‌ كاریگه‌ری ل سه‌ر مامۆستا هه‌یه‌ ، به‌لێ‌ سه‌ره‌رای ڤێ‌ چه‌ندێ‌ ژی مامۆستا به‌رده‌وامن ل سه‌ر كارو ده‌واما خوه‌ ، مامۆستایێن هه‌میشه‌یی ژی دزانن كو ژبه‌ر كریزا دارایی ئه‌ڤ چه‌ند دروستبووه‌ ، پێدڤیه‌ پله‌ بلند كرن ده‌ستپێبكه‌نه‌ڤه‌ ژبه‌ركو دێ‌ كاریگه‌ریا وێ‌ مه‌زنتر بیت مامۆستا چاڤه‌رێ‌ بلند بوونا پلێن خۆ دكه‌ن كو وه‌ك جاران بهێنه‌ بلند كرن.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com