غیاس خـالد زێباری

هەر سال ل ١٦ێ تەباخێ ساڵڤەگەرا دامەزراندنا پارتی دیموكراتی كوردستانێ ئۆرگانێن پارتی و رێكخراوێن وێ یێن جەماوەری، پیشەیی، كادر، ئەندام، لایەنگرێن وێ ب بلندكرن و بەلاڤكرنا درووشمێن بریقەدار یێن نەتەوی و نشتیمانی و گۆتار و بابەتێن گرێدایی ب دیرۆك و خەبات و قوربانیێن وێ ژ پێخەمەت بدەستڤەئینانا مافێن ڕەوا یێن خەلكێ كوردستانێ و ئەنجامدانا چالاكیێن جودا یێن رەوشەنبیری و هونەری و وەرزشی و پێگەهاندنێ ساخ دكەنە ڤە، ئەڤێ چەندێ باندۆر و كاریگەریەكا باش ل سەر جەماوەری هەیە، ب تایبەت ل راگەهاندنێ و سۆشیال میدیایێ، لەوما پێدڤییە ئەڤ هەوە د بەدەوام و رێكخستی بن، چونكی رۆژا دامەزراندنا پارتی رۆژەكا پیرۆز و دیرۆكییا نشتیمانی یە و ب هەبوونا ڤێ پارتیێ بزاڤا رزگاریخوازیا كوردستانی قۆناغێن مەزن و پڕی دەستكەفت بڕینە و بدەست ئانینە، هەتا گەهشتینە كوردستانەكا نیمچە ئازاد و خودان قەوارەیەكێ دەستووری و قانوونی و ب هێز و سیاسەتا پارتی ژی ئەڤ قەوارە یێ دهێتە پاراستن ل هەنبەر پیلانێن ناڤخۆیی و هەرێمایەتی، ب تایبەت سیاسەت و هەلوەستێن نەگوهۆر یێن سەرۆك مەسعود بارزانی و سەرۆكێ هەرێمێ و سەرۆكێ حوكمەتێ.
لێ ب دیتنا من باشترین شێوازێ پیرۆز ڕاگرتن و ساخكرنەڤا ڤێ رۆژێ ئەوە سەركردایەتیا پارتی زێدەتر كار ل سەر چەسپاندنا بنەمایێن رێبازا بارزانی د ناڤ ئۆرگانێن خوەدا و رێڤەبرنا سازیێن هەرێمێ بكەت، ب تایبەت یێن ئێكرێزیێ و ئاشتەوایا سیاسی و عەدالەتێ و دەستپاكیێ و هەبوونا سزا و پاداشتا، چونكی ئەڤە بنەمایێن رێبازا بارزانینە هەر ل سەردەمێ شێخێ شەهید عەبدولسەلام بارزانی هەتا مەلا مستەفایێ بارزانی و پارتی ژی ل سەر ڤان بنەمایان و چەندین بنەمایێن دیتر هاتینە دامەزراندن و پراكتیزەكرنا وان فاكتەرێ سەرەكیێ جەماوەربوون و تەمەندێژیێ و سەركەفتنا پارتی بوونە، لێ ئەڤرۆ جەماوەرێ پارتی و كوردستانی ب گشتی هەتا رادەیەكی ڤان پڕەنسیپانە كێم دبینن و بووینە جهێ گلە و گازندە و رەخنێ، ژبەر ڤێ چەندێ ژی ئاستێ جەماوەریێ پارتی ل دویڤ خەبات و قوربانیێن وێ نینە، ئەڤە نە ڕامانا هندێ یە كو پارتی خودان جەماوەرەكێ كێمە، ئانكۆ خەلكی پارتی نەڤێت، لێ دەنگێ نەڕازیبوونێ یێن زۆر بووی، مخابنە پارتیەكا خودان رێبازا پیرۆز و بژوونا بارزانی و ٧٩ ساڵێن خەبات و قوربانیێن بێ راوەستیان، یا هەژی هندێ یە ب كێمی ڤە ٧٠٪ كورسیێن پەرلەمانێ هەبن.
ب باوەریا من ئەگەر پارتی پرۆژەیەكێ چاسازیێ‌ ب كریار و بەرچاڤ ڕابگەهینیت و دادوەریا دروست یا رێبازا بارزانی ل ناڤخۆی پارتی و ئیدارەدانا هەرێما كوردستانێ بلەز بچەسپینیت، ل خۆلا داهاتی یا پەرلەمانێ كوردستانێ دێ دەنگێن زۆرینە بدەست ڤە ئینیت، چونكی پتریا دەنگێن نەڕازی، نە خەلكێ دژی پارتی یە، لێ ئەون یێن خوە ب مەغدۆر دزانن و هەست ب نەدادوەریێ دكەن.

غیاس خالد زێباری

هەرچەندە ١٦ ێ تەباخێ رۆژا دامەزراندنا پارتی دیموکراتی کوردستانە، ۷۹ ساڵ ب سەر دامەزراندنا وێ دەرباز دبن، لێ پارتی ژبووی پاراستنا پیرۆزیێن نشتیمانی و نەتەوەیی هاتیە دامەزراندن، د یرۆکا خوەدا یا پڕی دەستکەفت و سەروەری، ئەڤرازی و نشیڤی، سنوور و سیمایێن پارتیەکا سیاسی دەرباز کرینە و بوویە سازیەکا هەلگرا همبانکەکێ پری هیڤی و داخاز و ئارمانجێن خەلکێ کوردستانێ یێن ماندەلکرنا بندەستیێ و ئامرازێ ئازادی و رزگاریێ و بەختەوەریا جڤاکێ کوردستانێ . لەوما رۆژا دامەزراندنا وێ ب هەلکەفتەکا سیاسی و پارتایەتی ناهێتە هژمارکرن، بەلکی هەلکەفتەکا نشتیمانی و نەتەویی یە، دیرۆک و خەبات و قوربانیێن پارتی و پێشڕەویا وێ ل بزاڤا رزگاریخوازیا کوردستانی و چەند شۆڕەشان مینا شۆرەشا مەزنا ئیلوونێ ١٩٦١ ـــ ١٩٧٥ و گوڵانا پێشکەفتنخواز ل ١٩٧٦ ــ ١٩٩١ و سەرپەرشتیا بەرەیێ کوردستانی ل ١٩٨٨ ــ ١٩٩٢ کو ل هەشت پارتیێن باشوورێ کوردستانێ پێک هاتبوو و پاشان سەرهەلدانا پیرۆزا بوهارا ساڵا ١٩٩١ و پێکئینانا قەوارێ هەرێما کوردستانێ و ئاڤاکرنا ئیراقا نوو یا پشتی ٢٠٠٣ ێ یێ و بەرهنگاریا وان هەمی پیلان و ئاستەنگێن ، لسەر ئاستێ ئیراقی و هەرێمایەتی، بۆ هەرێما کوردستانێ درۆست کری و شەرێ تیرۆرستێن داعش و …هتد دیدەڤانێن ڤێ ڕاستیێ نە، ژلایێ پرنسیپ و هەڵویستان ژی، پارتی سەرلماندیە کو خوەدی پرنسیپێن نەگۆهڕێن نشتیمانی و نەتەوەیی یە، ئەگەر ئەو بەڕەڤانیا پارتی یان ڤان ساڵان نەبا ل دەستکەفتێن خەلکێ کوردستانێ، دبیتە ئەڤرۆ چ قەوارە نەمابان ب ناڤێ هەرێما کوردستانێ . ئەڤ هەڵویست و پێداگیریێن پارتی ژ پاشخانا هەڵویستێن خۆڕاگران یێن پێشەوایێن رێبازا بارزانی نە هەر ل شێخ عەبدولسەلامێ بارزامی و شێخ ئەحمەدی و پاشان رێبەرێ مەزن مەلا مستەفایێ بارزانی، ئەڤرۆ ژی سەرۆک مەسعوود بارزانی زێدەتر ل هەرهەمەکی، بوویە قەلەغانێ داکۆکی و پارێزەریا مافێن خەلکێ کوردستانێ و قەوارێ هەرێما کوردستانێ . خەلکێ کوردستانێ ڤێ راستیا پارتی دزانین، لەوما سەرەرای ئاستەنگ و قەیرانێن دەستکرد و مەبەستدار، زێدە د هەداردارن و وەکی هێزەکا پۆلایین ل پشتا پارتی راوەستانە و پشتراستن کۆ پارتی خودان ئەو هێز و شیان و ستراتیژییەتە ئەوا داکۆکیێ ل مافێن وان دکەت و د پارێزیت، لەوما ژی پشتی ٧٩ ساڵان پارتی خودان هێزەکا جەماوەریا بێ ڕکابەرە لسەر ئاستێ کوردستانێ و ئیراقێ یە.

غیاس خـالد زێباری

زالبوونا هزرێن خوە سەپێنەر و شۆفینی ل ئیراقێ هەر ل دمەزراندنا وێ وەكی دەولەت، مافێن من وەكێ نەتەوا كورد ماندەل كرینە، ئەو نەتەوێ پێكهاتێ سەرەكیێ جڤاكێ ئیراقێ و خوەدی رۆلەكێ ب باندۆر د ئاڤاكرنا ئیراقێدا، ل جهێ رێزێ ل گەلێ كورد بگرن ل ماندەلكرنا مافێن خەلكێ كوردستانێ دەربازبوون بەرەڤ دژناڤبرنێ، بۆ رژێمێن شۆفینی و دكتاتۆری جهێ حیبەتیێ نیە هەوڵێن ژناڤبرنا من بدەن، چونكێ ناڤێ خوە یێ ب دوڤە، لێ جهێ حیبەتیێ ئەوە تۆ ئاڵا و درۆشمێ دیموكراسیێ و هەڤبەشیێ و پێكڤە ژیانێ بلند بكەی و خودان دەستوور و سیستەمەكێ فیدڕالی و دیموكراسی بی ، مینا دەولەتێن دكتاتۆری سەرەدەریێ لگەل پێكهاتەكێ سەرەكیێ جڤاكێ خوە بكەی و بێ گۆهداریكرنا خال و بەندێن دەستووری مافێن مللەتەكێ چەندین ملیۆنی ماندەل و بنپێ بكەی ..! جهێ پسیارێ یە ئەرێ ئەو دەسهەڵدار و ئالیێن سیاسی یێن ئیراقێ ئەوێن ئەڤرۆ ب هزرەكا شۆفینیا نەتەوە پەرستی و تائیفە گەری گەلێ كورد د بینن و سەرەدەریێ ل گەل دكەن دیرۆكا ئیراقێ نەخواندییە، چونكی هەر رژێمەكا ماندەلیا گەلێ كورد كربیت نەشیا ل دەستهەڵاتا بەردەوام بیت و د شەرێ هەڤڕكیا دگەل دا تووشی شكەستن و ناڤچوونێ بوویە، گەلێ كورد و بزاڤا رگاریخوازیا كوردستانی ژی پشتی هەر هەوڵەكا ژناڤچوونێ بهێز و ئیرادەیەكا مەزنتر ڤەگەریایە، هەر ل سەردەمێ پاشایەتی هەتا ئیراقا ئەڤرۆ . كوردستانا ئەڤرۆ جوداهیەكا زۆر لگەل بەرێ هەیە، چونكی قەوارەیەكێ قانوونی و دەستووری یە و لسەر ئاستێن هەرێمی و نیڤدەولەتی پێگەهەكێ بهێزێ ئابووری و دبلۆماسی هەیە و فاكتەرێ ئارامی و سەقامگیریا ئیراقێ و دەڤەرێ یە، ژلایەكێ دیتر خوەدی سەركردایەتیەكا لێزان و حوكمەتەكا خوەڕاگرە، دشێن ب ئاشتیانە بەرسینگێ هەمی پیلان بگرن و قەیرانا دەرباز بكەن، ڤێجا پێدڤی یە دەستهەڵات نهۆ ژبووی ئارامی و سەقامگیریا ئیراقێ یا سیاسی و ئابووری و بهێزبوونا سیستەمێ وێ یێ دیموكراسی و فیدرال وازێ ل ماندەلكرنا مافێن خەلكێ كوردستانێ و دژایەتیا قەوارێ هەرێما كوردستانێ بئینن و بۆ هەر پرس و ناكۆكیەكێ بلا دەستووری دادوەر بیت، چونكێ زیانێن وێ دێ ب ئیراقێ كەڤنەڤە و گران دێ لسەر راوەستیت. پێشڤەچوونا ئیراقێ د هەڤبەشی و پێكڤە ژیانا پێكهاتێن وێ دایە نەك ماندەلكرنێ، ماندەلكرنا من وەكی كورد، بریارا ماندەلكرنا فیدرالی و دیموكراسیەتێ و ئیراقەكا ئێكگرتی و پێشكەفتی و ئارام و سەقامگیرە، دەستێن وە دێ پێ هێنە سۆتن. گەلێ كورد ب هەوێن قڕكرنێن بهێزتر ژ ناڤ نەچوویە.

غیاس خـالد زێباری

ئیراق ب گشتی وەلاتەكێ زەنگینە ب نەفت و گازێ، دەمێ سەد سالایە ئەڤ بەرهەمی ژێدەرێ سەرەكیێ دەولەتا ئیراقێ و زێدەتر ژ 90% میزانیا ئیراقێ پێك دئینیت، لێ ژبەر بێ سەروبەریا ئیدارەدانێ، نەشیایە ڤی داهاتێ زەبەلاح بێخیتە د خزمەتا پێشڤەچوونا وەلاتی و بەختەوەركرنا خەلكێ خوە دا، بەلكی هێشتا ئیراق ل وەلاتێن پێشیێ یە ل سەر ئاستێ جیهانێ ژلایێ هەژاریێ و پاشكەفتنێ، ئەڤە ژی ژ ئەنجامێ هەبوونا گەندەڵیەكا زۆر و نەبوونا سیاسەتەكا سیستەماتیكە. هەرێما كوردستانێ ل ڤان سالێن داویێ پشتی سیاسەتا گەمارۆدانێ ژلایێ ئیراقێ ب نەچاری پەنا برە بەر دەرئینا نەفت و گازێ و حوكمەتا هەرێمێ شیا ب داهاتێ وێ یێ سنووردار، خوە رابگریت و هەوێن پێشڤەچوونێن گەشەیا ئابووری و ئاڤەدانیێ دەسپێكرن. مخابن لجهێ دەولەتا ئیراقێ دەسخوەشیێ ل حوكمەتا هەرێمێ بكەت، دەست ب دروستكرنا ئاستەنگێن زێدەتر كرن و ل داویێ شیا نەفتا كوردستانێ رابگریت و كار گەهشتە برسیكرنا خەلكێ كوردستانێ ب رێكا بڕینا مووچێ خەلكێ كوردستانێ و ب ڤێ ژی رانەوەستان ب رەفتارێن شۆفینیانە و ژبۆی لاوازكرنا پێگەهێ هەرێما كوردستانێ پرسا مووچێ خەلكێ كوردستانێ ب پرسێن سیاسی گرێدا و داخوازا هەمی داهاتێ نەفتێ دكەن، هەرچەندە ل داویێ لێكتێگەهشتن دناڤبەرا هەرێمێ و بەغدا دروستبوو بۆ رادەستكرنا 230 هەزار بەرمیلێن نەفتێ رۆژانە، لێ یا سەیر ئەوە ژلایەكی داخوازا نەفتێ دكەن، ژلایەكێ دیتر میلیشیایێن چەكدارێن ئیراقێ بیرێن نەفتا كوردستانێ ب دروونان وێران دكەن، جهێ حێبەتیێ یە ژلایەكێ داخوازا تشتەكی بكەی و ژلایەكێ دیتر وی تشتی ب كۆژی و ژناڤ ببەی ..! لێ دیار دەستهەلاتا ئیراقێ ب تایبەت حوكمەت بەرامبەر وان گرۆپێن چەكدار یا بێ دەستهەلاتە، ئەوێن دڤێن ئابوورێ ئیراقێ لاواز بكەن و ناكۆكیێن دناڤبەرا وێ و هەرێمێ كوورتر و بێ چارەسەر بهێلن، چونكی نەفتا كوردستانێ بەشەكێ سەرەكیێ ئابوورێ ئیراقێ یە . لێ دیارە دەستێن سیاسیێن رەش ل پشت هەنە و نەڤێت هەرێم و ئیراق بگەهنە چارەسەریێن بنەڕەتی و دەستووری، ئەگەر نە بۆچی بڤی رەنگی دربا ل ئابوورێ ئیراقێ و كوردستانێ ددەن؟ پێدڤییە حوكمەتا ئیراقێ بەری یا كوردستانێ لەزێ ل رێگرتنا ڤان رەفتارێن تیرۆستی بكەت، چونكی وان گرۆپا نەڤێت ئابووری ئیراقێ پێشبكەڤیت و رێكەفتنێن وێ یێن دگەل هەرێمێ سەربگرن و برسیكرنا خەلكێ هەرێمێ یا بەردەوام بیت ب مەرەما لاوازكرنێ، ئەڤە ژی نە خزمەت پرۆسا ئاشتەوایا جڤاكێ ئیراقێ دكەت نە سەقامگیری و ئێشڤەچوونێن ئابووری، ئەگەر تە تشتەك بڤێت دێ پارێزی.

غیاس خـالد زێباری

دەمێ زێدەتر ژ 30 سالایە ژبەر رەوشەكا تایبەت یا ئێمناهیێ بەردەوام گوندێن كوردستانێ دهێنە چولكرن و حوكمەتێ ژی نەشیایە دەستێ هاریكاریێ و خزمەتگۆزاریا بگەهینتێ، ڤێ چەندێ گڤاشێن زێدەتر لسەر باژێرێن كوردستانێ زێدەتكریە و جڤاكێ كوردستانی كریە جڤاكەكێ باژێری، جڤاكەكێ باژێری ژلایێ ئاكنجیبوونەكا پێل ب پێل و نە رێكخستی، ڤێ دیاردێ كاریگەریەكا زۆرا نەرێنی لسەر ئابوورێ كوردستانێ كریە، ژبەركۆ ب هزاران گوندێن كوردستانێ یێن ب خێر و بێر ژلایێ چاندنێ و بەرهەمێن چیایی و ئاژەلداری، ئەڤە ژی دربەكا مەزنبوو ب ئابوورێ كوردستانێ كەفتی، چونكی چاندن و ئاژەڵداری ستوونەكا بهێزا ژێر خانا ئابوورێ نشتیمانیە، ژبلی گرانتركرنا بارێ حوكمەتا هەرێمێ ژلایێ زێدەبوونا بێ كاریێ، حوكمەت نەچار كریە ب لەز گرنگیێ ب پرۆژێن خزمەتگۆزاری و ئاڤەدانیا باژێران بدەت و چالاكیێن وێ ب تایبەت كابینا نەهێ دڤێ رەوشا قەیرانیا ئیراقێ لسەر سەپاندنی جهێ دەستخوەشێ نە و زێدەتر ل شیانێن خوە بجهئینانە، لێ هێشتا باژێرێن مە د ناڤ كۆمەكا ئاریشان دایە مینا یەكەیێن ئاكنجیبوونێ و دەرفەتێن كاری و رێك و پر ..وهتد . ئەڤە ژی بارگرانیەكا زۆرە . نهۆ دەمێ هاتی بەرێ وان خزمەت و پرۆژەیان بدەتە گوندێن كوردستانێ و گاڤێن بلەز بهاڤێژیت بۆ ئاڤەدانیا گوندان، بتایبەت پشتی رەوشا ئارامیا گوندا بەرەڤ سەقامگیریێ دچیت و خەلكێ وان ژی چاڤەرێ ڤێ چەندێ نە، گرنگیدان ب گوندا پێلەكا بەرۆڤاژیا ئاكنجیبوونێ دێ دەستپێكەت، بئاڤەدانیا گوندا بەشەكێ زۆرێ پێدڤیێن كوردستانێ یێن چاندنێ و ئاژەڵداریێ و بەرهەمێن سرۆشتی و شیرەمەنی و پەلەوەری دێ دابین بن، ئەگەر گرنگی و پاڵپشتیا حوكمەتێ هەبیت زێدەتر ل پێدڤیاتیێ بەرهەم دێ هەبیت و د زۆر بواران دا داهێنان ژی دێ هەبن، ژبلی زەنگینیا گوندێن كوردستانێ ب جهێن گەشتیاری. ئەڤە ژی بارێ حوكمەتێ دێ سڤك كەت و داهاتەكێ زۆر دێ هێتە سەر داهاتێ كوردستانێ. یا گرنگ ئەوە خەلكێ وان گوندان ژ مێژەیە چاڤەرێ دەرفەتا ڤەگەراندنێ، لێ ڤەگەریانەكا ب هەبوونا پاڵپشتیا حوكمەتێ و بۆ كەرتێن چاندنێ و ئاژەلداریێ و گەهاندنا رێك و كارەب و ساخكرنەڤا بەرهەمان . تەكەز دكەین نهۆ دەمێ هاتی حوكمەتا هەرێمێ بەرێ كاروانێ ئاڤەدانیێ و خزمەتگۆزاریان بدەتە گوندا داكۆ گڤاشێن لسەر باژێران كێمتر ببن و زۆر ئاریشێن ئاكنجیبوونێ و ژینگەهێ ژی دێ هێنە چارەسەركرن و بارێ ئابووریێ حوكمەتێ ژی دێ سڤگتر بیت، چونكی پێدڤیێن گوندا ل یێن باژێران كێمترن و رێژا بێ كاریێ ژی دێ كێمتر بیت و بەرامبەر قەیرانێن بەغدا ژی دێ خوە راگرن.

غیاس خـالد زێباری

دەمێ چەند ساڵایە حوكمەتا ئیراقێ شەرێن ئابووری و سیاسی و دەروونی ل گەل هەرێما كوردستانێ دكەت، بەردەوام بەهانەیێن بێ بنەما و نە قانوونی و دەستووری دئینیت، داوی جار ب ئاشكرا دەست برە بەر بڕینا مووچێ خەلكێ كوردستانێ و ب ئاشكرا تێكەلی پرسێن سیاسی و ئیداری كرن و ب دەنگەكێ بلند گۆت دێ خەلكێ كوردستانێ برسی كەین داكو دژی حوكمەتا هەرێما راوەستن و ئارمانجا داویێ ژناڤبرنا قەوارێ هەرێما كوردستانێ بوو، ل سەر ڤان هەمی گڤاشتن و پیلانا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ب سەرۆكایەتیا مەسرۆر بارزانی ب هەدارەكا درێژ و خوەڕاگریەكا نشتیمانی سەرەدەری ل گەل رەوشێ و حوكمەتا ئیراقێ كر و هەتا كو ب دانۆستاندنێن درێژخایەن گەهشتنە رێكەفتنێ بۆ چارەسەركرنا پرسا مووچەی و نەفتنێ، هەرچەندە خەلكێ كوردستانێ ب ڤان گڤاشێن بەغدا تووشی نەخوەشیێن گران بوو، لێ سەرەرای پڕوپاگندە و پیلانێن هندەك ئالیێن ناڤخوە ب هەستەكا نشتیمانی ل پشت حوكمەتا هەرێمێ ڕاوەستان و زانی كو بەغدا مووچە كریە بابەتەكێ سیاسی و دڤێت خەلكێ كوردستانێ سزا بدەت و ڤێ هەدارا حوكمەتا هەرێمێ حیكمەت تێدا یە و ئارمانجا وێ چارەسەریا پرسێ یە، لەوما خوە ڕاگرت. ئەڤ هەدار و خۆراگریا سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ بەرامبەر گڤاشتنێن زێدە و داكۆكیێن بەردەوام ل ماف و شایستێن دەستووری یێن خەلكێ كوردستانێ لێزانین و دۆربینا مەسروور بارزانی و سیاسەتا حوكمەتا هەرێمێ نیشا كوردستانێ و جیهانێ دا و دیار بوو كو ل سەنگەر و بەرەیێ خەلكێ كوردستانێ نە و د هەمی كاودانان دا بەرەڤانكارێن خەلكێ خۆنە، هەرچەدە حوكمەتا فیدرالی جهێ باوەریێ نیە، لێ ئەڤ رێكەفتنا د ناڤبەرا بەغدا و هەولێرێ دا دەربەرەی مووچە و نەفتێ بۆ ڤێ قۆناغێ دەستكەفتەكێ مەزنە و دێ بیتە ئەگەرێ سەقامگیریا جڤاكی و ڤەژاندنا ئابووری، لەوما نەیارێن ژێك رێكەفتن و نێزیكبوونا هەولێر و بەغدا نەڕحەت بوونە و دەست ب لێدانا ژێرخانا ئابووریا هەرێمێ كریە ب دروونان، هەرچەندە ئەڤ رێكەفتنە دەستكەفتێ هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا وێ كۆ چەندین هەیڤە د دانۆستاندناندا، لێ هندەك لایەنێن هەول ددەن بكەنە دەستكەفێن حزبی، ئەڤە ژی نیشانێ بیرتەنگیا وایە و خەلك راستیا دزانیت، یا ژ هەمیێ گرنگتر ئەوە هەدار و خوەڕاگریا حوكمەتا هەرێمێ بەرهەم هات و وەنەكر نەیار و پیلانگێر بگەهنە ئارمانجا خوە كو تەسلیمبوونا هەرێمێ بوو . یا ژ هەمیێ فەرتر و گرنگتر ئەوە خەلكێ كوردستانێ ل ڤان نێزیكا پێكئانینا كابینا دەهێ یا حوكمەتا هەرێمێ ببینیت، چونكی پەرلەمان و حوكمەتا نوو یێن كوردستانێ ب پلانەكا ئێكگرتی دێ شێن هەرێمێ بهێزتر بكەن و مافێن زێدەتر دابین كەن.

غیاس خـالد زێباری

جڤاكێ كوردستانێ ل عەشیرەتا پێك هاتیە، ئەڤ عەشیرەتە ژی خودان داب و نەریتێن خوە یێن تایبەتن، لەوما تشتەكێ نۆڕماڵە جار جار گرژی و ئاڵۆزی دناڤبەرا واندا پەیدا ببن، لێ پێدڤی یە بۆ هەمی گرژی و ئاڵۆزیێن وان، قانوون سەروەر بیت و دەستهەڵات دەستهەڵاتا حوكمەتێ بیت، ژلایەكێ دیتر پێدڤی یە دەستهەڵات رێزێ ل كلتوور و داب و نەریتێن جوانێن عەشیرەتا بگریت و هەردوو ئالی پێكڤە كار ل سەر نەهێلانا خالێن نەرێنی بكەن ئەوێن نەگونجایی ل گەل ڤی سەردەمی، چونكی هەمی پێكڤە كلتوورەكێ نشتیمانیێ كوردستانی پێك دئینن . هەبوونا چەكی د دەستێ عەشیرەتان دا ئێكە دیاردێن كرێن و پێدڤی نەهێلانێ، .سەرهەڵدانا گرژی و ئاڵۆزیێن د ناڤبەرا عەشیرەتا د كەڤندا هەبوونە، لێ ب عەقل و كلتوورێ كەسایەتیێ جڤاكی زوو دهاتنە چارەسەركرن و دبوویە جهێ دلخوەشیا لایەنێن ناكۆك و یێن دەوروبەر، ئانكۆ هەمی ئالی كارئەكتەرێن خێرێ بوون، ئاها ئەڤەیە سەنگ و بەشێ ئەرێنیێ عەشیرەتگەریێ یێ رێگر ل تەشەنەكرنا ناكۆكی و ئاریشەیان. بەری چەند رۆژا دەمێ ئاریشەیەكا بچوك د ناڤبەرا دو عەشیرەتان سەرهەلدای و حوكمەتا هەرێمێ هەوڵا چارەسەریێ بۆ دكر، دبن كاریگەریا سۆشیال میدیایێ و راگەهاندنا هندەك ئالیێن سیاسی یێ خوە ب ئۆپۆزسیۆن دزانن، بابەت زێدەی قەبارێ خوە مەزنتر كر و كرە بابەتەكێ سیاسی و شەرێ د ناڤبەرا عەشیرەتەكێ و حوكمەتا هەرێمێ و پارتیا دەستهەڵاتدا، ژلایەكێ دیتر راگەهەندنا هندەك حزبا و كەسایەتیان ل جهێ رۆلێ ئاگر ڤەمراندنا بگێرن، ب دەستەكی پەنزین هەلگرت و ب دەستەكی بزۆتك، بۆ خوەشكرنا ئاگرێ فتنێ، د وان دو سێ رۆژێن گرژیێن د ناڤبەرا وان هەردو عەشیرەتاندا دیاربوو كو دوژمێنێن ناڤخوە یێن هەرێما كوردستانێ ل دوژمێن دەركی سیار و بەرهەڤتر بۆ شەرێ ژناڤبرنا قەوارێ هەرێما كوردستانێ، بێ كو هزر بكەن نەمانا هەرێمێ نەمانا وانە، ئەگەر مەرەما وان ئەو نەبیت ب چ مەرەم شەرێ دو بنەماڵا دێ هندە مەزن كەن و هەوڵا سەرهەڵدانەكا دژی حوكمەتا هەرێمێ دەن، یان ب شەرەكێ دژی پارتیا دەستهەڵاتدار و هێزێن ناڤخوە كەنە هێزێن پارتیەكێ، ژلایەكێ دیتر ڤان رۆژا زەڵالتر دیار بوو، كو مەژیێ ژمارەكا لایەنێن سیاسی یێن كوردستانێ و هندەك كەسایەتیێن عەشیرەتگەری یێ ڤاڵایە ل هەستا نەتەوی و نشتیمانی و ئارامی و سەقامگیریا كوردستانێ و بەرژەوەندێن گشی . خۆشبەختانە دنگێ بۆقێن وان دناڤ گوهێن خەلكیدا نەما و تیب ب سینگێ تیرهاڤێژی كەفتەڤە، ئاگر ب رۆلێ كەسایەتێن نشتیمان پەروەر و پارێزەرێن وەڵاتیان ب ساناهای هاتە ڤەمراندن و هەردو ئالیێن ئاریشێ ل پڕنسیپێن خو یێن نشتیمانی و ئالیێن جوانێ عەشیرەتیێ دەرنەكەفتن و ب سەروەریا قانوونێ ڕازی بوون و هەلگرێن بزۆتكا شەرمەزار كرن .
لێ پێدڤی یە حوكمەتا هەرێمێ پەندا ل ڤێ ئاریشێ وەربگریت و بۆ هەر ئاریشەیەكا دیتر ب قانوونەكا دادوەرانە سەرەدەریێ ل گەل ئاریشا بكەت بەری بهێنە تەشەنەكرن و قانوونا قەدەغەكرنا چەك هەلگرتنێ ل سەر هەمی كەسان بجهبئینیت و وەزارەتا رەوشەنبیری ژی ب پێرابوونێن قانوونی راببیت بەرامبەر كەناڵێن راگەهاندنێ و سۆشیال میدیایا تێكدەر.

غیاس خـالد زێباری

ڕاوێژكار و ڕاوێژكاری ئەو كەس و ئۆرگانن ئەوێن ل پشت سەرۆك و بەرپرس و پلەدارێن وەڵاتی بۆ هەڵسەنگاندنا رەوش و بۆیەرا و دەست نیشانكرنا باشترین رێكێن چارەسەریێ بۆ دەركرنا بریارێن د بەرژەوەندا گشتیدا بن یان دارشتنا ستراتیژیەتا درێژخایەن ب بووارێن خوەدا بۆ كارێن رێڤەبرنێ، ئەركەكێ دیتر یێ ڕاوێژكار و ڕاوێژكاریێ هەلسەنگاندنا رەوش و بوویەرایە بۆ كەس و لایەنێن بریاردەر دا باشترین هەلوەست بهێنە وەرگرتن، ئەڤ چەندە رێكخراوێن ججەماوەری و پیشەیی و جڤاكێ سڤیل و یانەیێن وەرشی و …هتد ڤەدگریت. هەبوونا ڕاوێژكاران پێدڤییەكا فەرە و د كەڤن دا هەبوویە، لێ یا ژ هەمیێ گرنگتر ئەوە ڕاوێژكار بسپۆر و تایبەتمەن بن د وارێن خوەدا و ل دەمێن پێدڤی پسیار پێ بهێتەكرن، ل كوردستانێ و ئیراقێ سازیێن دەولەتێ و حوكمەتێ لەشكرەكێ راوێژكاران هەیە، لێ جهێ پسیارێ یە ئەرێ ئەڤ هەمی راوێژكارە د پسپۆر و تایبەتمەندن د وارێن خوەدا ..؟ ئەگەر پسپۆر و تایبەتمەند بن ئیراق نە دكەڤتە دڤێ رەوشا بێ سەروبەر یا سیاسی و كارگێری و ئاڤەدانی دا، یان ژی ئەو لەشكرێ راوێژكارا تنێ ژبووی ڕازیكرنێ و پركرنا جهی یە و پسیار پێ ناهێنەكرن، تنێ بریار دگەهنێ. ئەگەر وەسا نەبیت دڤان بیست ساڵاندا پارەكێ خەیالی بۆ رێك و پڕا و ئاڤ و كارەبێ هاتیە مەزاختن هێشتا نیڤەكا پێدڤیێن خەلكی نەهاتینە دابینكرن .
هەرێما كوردستانێ ژی كو بەشەكە ژ دەولەتا ئیراقێ جوداهیەكا زۆر ل گەل ئیراقێ هەیە، نەخاسمە ژلایێ سیاسی و ئێمناهیێ و سەقامگیریێ و ئاڤەدانیێ و خزمەتگۆزاریان، ئەڤە ژی نیشانێ هندێ یە ئاستێ راوێژكار و ڕاوێژكاریێ یێ ئەكتیڤە و پرس پێ دهێتەكرن، ب تایبەت ل سەردەمێ كابینەیا نەهێ یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ب سەرۆكایەتیا مەسرۆر بارزانی، لێ ئەڤە ڕامانا هندێ یە چ كێماسی نینە و هەمی راوێژكار د ئاستێ پێدڤی دانە، چونكی د هندەك واران دا ستراتیژیەتا درێژخایەن نینە و زۆ پلان و بەرنامە دهێنە گۆهڕین، ئەگەر بووارێ پەروەردێ بكەینە نموونە دێ دیار بیت، یان پسیار ب راوێژكارا ناهێتەكرن یان راوێژكار د ئاستێ پێدڤی دا نینە، چونكی ڤان سالان چەندین جاران بەرنامە و سیستەمێ پەروەردێ هاتیە گوهۆڕین، بەری مامۆستا و سەرپەرشتێن پەروەردێ لێ شەهرەزا ببن جارەكا دیتر گۆهڕین ب سەردا دهێن، هەر وەسا بوارێ چاندنێ، ب تایبەت ل گوند و دەڤەرێن چیایی رۆژ بۆ رۆژێ ئاستێ چاندنێ ب تایبەت چاندنا ئاڤی و خودانكرنا مەڕ و مالاتی كێم دبیت، ئەرێ وەزارەتا چاندنێ بۆچی چ پلان و بەرنامە بۆ ڤێ چەندێ نینە؟.

غیاس خـالد زێباری

پاراستیبوونا هەرێما كوردستانێ د ناڤبەرێ شەرێ گرانێ یازدە رۆژییێ ئسرائیل و ئیرانێ ئەوێ ل رۆژا ١٣/٦/٢٠٢٥ بەرپابووی، روودانەكا نە ژ خافلی نەبوو، بەلكی ژ ئەنجامێ دۆربینی و لێزانینا سیاسەتەكا نشتیمانی و ئێمناهی یا پارتی دیموكراتی كوردستان بوو ب سەرۆكایەتیا سەرۆك مەسعود بارزانی، كو هەردو سەرۆكایەتیێن هەرێمێ و حوكمەتێ د دەستی دانە، ل دەمێ گەفێن شەری هەتا ئاگربەستا دناڤبەرا هەردو ئالیا هەرێما كوردستانێ سیاسەتەكا هەڤسەنگ و بێ لایەن گرتەبەر . ئەڤە ژی بەڵگە و پشتراستبوونە كو هەرێما كوردستانێ ب سیاسەتا پارتی خوەدی پیلان و ستراتیژیەتكا خوە یا تایبەتە و ناكەڤیتە بن باندۆڕا چ لایەنا، ژلایەكێ دیتر كوردستان هەردەم فاكتەرێ ئێمناهی و سەقامگیریا دەڤەرێ یە و چ جارا نەبوویە ئەگەرێ پەیدابوون و درۆستبوونا نە ئارامیێ و نە سەقامگیریێ بۆ ئیراقێ و وەڵاتێن دەڤەرێ ب تایبەت ئیرانێ، بەرۆڤاژی وێ چەندێ ئەوا نەیارێن نهۆ یێن قەوارێ هەرێما كوردستانێ و دوژمێن وێ یێن دێرین ئەوێن هەردەم پارتی ب لایەنگیریا ئسرائیلێ و هندەك جاران ب ئسرائیلا دویێ ددەنە نیاسین، داكۆ خوە وەكی لایەنەكێ نشتیمانی و نەتەوەیی دیار بكەن و خەلكەكێ ساویلكە و خوەش باوەر ب ڤان پڕ و پاكندا ب سەردا ببەن و جهێ خوە ل دەسهەڵاتێ مۆكۆمتر بكەن و ل دەڤ نەتەوە پەست شرین ببن . ب ڤێ سیاسەتا هەڤسەنگ و بێ لایەنیا پارتی و هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا وێ ب سەرۆكایەتیا نێچیرڤان بارزانی و مەسرۆر بارزانێ، كوردستانێ ل مەترسیكا مەزن و دژواردا هاتە پاراستن، چونكی دناڤبەرا ئاگرێ هەردو وەڵاتاندایە و هندەك كەسایەتی و ئالیێن سیاسی ل سەر ئاستێ ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ چ درێغی نەكرن بۆ ئینانا ئاگرێ وی شەری بۆ سەر هەرێما كوردستانێ، ئەڤ ل راگەهاندن و سۆشیال میدیایا وان دیاربوو دەمێ ل دەسپێكا شەری هەتا داویێ بەردەوام پەیامێن ترساندنا خەلكی بەڵاڤ دكرن و هەرێم ب لایەنگیریا ئسرائیلێ نیشا ئیرانێ ددا، هەر وەسا ئەڤ هەڵویستێ پارتی و هەرێما كوردستانێ، بەڵگەهەكێ پشتراستكریە كۆ ئەو زانیاریێن چەندین جارا ئیرانێ هەرێما كوردستانێ پێ مۆشەكباران دكر، چ ڕاستی بۆ نەبوویە و ژبووی ژێك دوركرنا هەرێم و ئیرانێ بوویە . پێدڤی یە ئیران پشتی ڤی هەڵویستەی پەیوەندیێن بەرژەوەند پارێزێن دو ئالیێ لگەل هەرێما كوردستانێ و پارتی مۆكۆمتر بكەت و بێ بەڵگەهـ و زانیاریێن دۆرست ئێك و دو تاوانبار نەكەن، چونكێ هەرێما كوردستانێ و ئیرانێ زۆر بەرژەوەندێن هەڤپشك هەنە، چ لسەر ئاستێ سیاسی و ئابووی، یان یێن جڤاكی و كلتووری، دشێن ب وی رەنگی ببنە دو جیرانێن باش كۆ خزمەتا ئێمناهی و سەقامگیری و بازرگانی و پێشڤەچوونێن هەردو ئالیا بهێتە كرن، خەلكێ كوردستانێ ژی پێدڤی هەڵویستەكێ نشتیمانی بەرامبەر وان ئالیێن تێكدەر یێن كوردستانێ هەبیت ئەوێن بووینە دار و دەستەكێن چەند گرۆپێن شۆفینیێن شیعی یێن ئیراقێ ئەوێن بەردەوام هەوڵ ددەن قەوارێ هەرێما ژ ناڤ ببەن و داوی پیلانا وان بڕینا مووچێ مووچەخۆرێن كوردستانێ یە، پارتی و سەرۆكاتیا هەرێمێ و حوكمەتا وێ جارەكا دی سەلماند كو هێزا پاراستن و پێشڤەچوونا قەوارەیێ هەرێما كوردستانێ و ماف و داخوازێن خەلكێ وێنە.

غیاس خـالد زێباری

2 ــــ 2

لێ هەتا ئەو دەم دهێت پێدڤی یە حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و دەستهەلاتێن دیتر ژی ل هەرێمێ خەلكێ كوردستانێ د ڤێ رەوشا دژوارا ئابوورییدا نەهێلیت، هەوڵ و گاڤێن خوە یێن بەردەوام بۆ چارەسەركرنا قەرانان ب تایبەت یا دارایی بكەتە كریار، ئەگەر دەولەت و حوكمەتا ئیراقێ یا بەردەوام بوو ل سەر نەهنارتنا مووچێ خەلكێ كوردستانێ و دادگەها فیدراڵا بریارا راگرتنێ ب قانوونی دانا، ئەو گاڤێن هاتینە هاڤێتن ل سەر ئاستێ سازیا نەتەوەیێن ئێكگرتی و رێكخراوێن نیڤدەولەتی یێن مافێ مرۆڤ و وەڵاتێن دوست و هەڤپەیمان جهێ دلخۆشیێ نە، لێ تەكەز دكەینەڤە نابیت حوكمەتا هەرێمێ دڤی بوارەی دا خوە ل هیڤیا دەمی بگرین، چونكی رەوشا پشكەكا زۆرا مووچەخۆرێن كوردستانێ د ئاستەكێ لاواز دایە و ب بەردەوامیا ڤێ رەوشێ دێ كاریگەریێن خراپ لسەر دەروونێ خەلكی كەت و دۆرنینە ئاریشێن جڤاكێ پەیدا ببن، ژلایەكێ دیتر هژمارەكا كەسایەتی و ئالیێن سیاسی یێن كوردستانێ زێدەتر ل دەستهەلاتدارێن ئیراقێ و گرۆپێن میلیشیایی د پیلاناندانە و چەكێن خوە یێن راگەهاندنێ و سۆشیال میدیایێ دۆر ل بەرژەوەندێن گشتی و هەستا نشتیمانی و نەتەوایەتی یێن ژەهركری ئاراستە حوكمەتا هەرێمێ دكەن و ل دەلڤەكێ دگەڕێن بۆ تێكدانا ئارامی و سەقامگیریا كوردستانێ و ژ دەست دانا ڤان دەسكەفتا ژ پێخەمەت هندەك بەرژەوەندیێن بەرتەسكێن ماددی و سەلام و مەرحەبایەكا نەیارێن كوردستانێ . راستە دەولەتا ئیراقێ ب هەستەكا نە ئیراقیانە سەرەدەریێ ل گەل هەرێما كوردستانێ دكەت و زۆر ئارستەنگ درۆستكرینە، لێ هەرێما كوردستانێ ژی د وێ لاوازیێ دا نیە رادەست ببیت، ژبووی چارەسەركرنا پرسا مووچەی ئەگەر حوكمەتا هەرێمێ د ڤان كاودانان دا ژبلی پرۆژەیێن زۆر فەر هەمی پرۆژێن خزمەتگۆزاری راوەستینیت و مووچێن بلند بكەتە ئێك مەلیۆن و نیڤ ئەز باوەرم ب داهاتێ ناڤخوە مووچە دێ هێنە دابینكرن، چونكی ئەو پلەدارێن هەتا نهۆ خوەدی مووچێن بلند رەوشا ژیانا وان گەهشتیە وی ئاستی كو پێدڤی ب مووچەی نەبیت و پڕانیا وان خوەدی كار و كارگەهن، ئەركەكێ وان یێ سرۆشتی یە ژی دڤێ رەوشێ دا پشتەڤانیا حوكمەتا هەرێمێ بكەن، داكو ڤێ رەوشێ دەرباز بكەن و هەست و سۆزا خەلكێ كوردستانێ ژی ب هەرێمێ و حوكمەتا وێ دێ مۆكۆمتر بیت. گاڤەكا ب ڤی رەنگی بۆ حوكمەتێ ژی دەرفەتە ل ساڵێن داهاتی چاكسازیێ و پێداچوونەڤێ د ئاستێ مووچەخۆرێن كوردستانێ بكەت و وێ دووراتیا زۆرا د ناڤبەرا مووچەیێن ئاسایی و یێن پلە بلند كێمتر بكەت كو هەتا نهۆ چهێ گازندا خەلكینە.