غیاس خـالد زێباری

نان دان ئانكۆ تێركرنا مرۆڤەكی یان گیاندارەكی كریارەكا مەزنا مرۆڤایەتیێ یە و د ئایینێن ئاسمانی ژی دا ب كارەكێ زۆرێ باش دهێتە هژمارتن و ئەوێ وی نانی ددەت دبیتە خۆدان خێرێن مەزن، ب تایبەت ئایینێ ئیسلامێ گرنگیەكا زۆر دایە تێركرنا خەلكەكی نەخاسمە ل مەها رەمەزانا پیرۆز.
د ناڤ جڤاكێ كوردستانێ ژی دا دانا خوارنێ ب تایبەت خارنێن گەرم بۆ دەر و جیرانان كولتۆرەكێ كەڤنە و هەتا نهۆ یێ بەردەوامە، ئەگەر پسیارێ ل دایك و داپیرێن خوە بكەین، ئەرێ چ شەڤە ئەینی بوورینە تە خوارنا گەرم بۆ جیرانان نەبربیت؟ یان چ رۆژێن پاتنا نانێ تەنوورێ ل سەر تە بوورینە، تە چەندین نانێن گەرم ( سەوك) نەكربنە خێر ..؟ نە تنێ بەرسڤ نەخێرە بەلكی بێ دانا وان ب حەفكا وانڕا نە دچوو خار، ئانكۆ بەری ئەو تام بكەن ب ئەركەكێ ئایینی و جڤاكی زانییە پشكەكێ بكەنە خێر و سەدەقە.
رەوشا ئەڤرۆ یا ئابووری ئەوا ژلایێ نەیارێن كورد و كوردستانیا ب پیلان و بەرنامە هاتیە دانان كاریگەریەكا نەرێنی ل سەر جڤاكێ كوردستانێ كریە و رێژا هەژاریێ و كەسێن پێدڤی زێدەكریە، لەوما زۆرا گرنگ و فەرە كەس و ئالیێن كوردستانی ئەوا د شیاندا بیت بۆ خەلكێ هەژار و پێدڤیێن كوردستانێ بكەت بۆ ل سەر سڤككرنا ڤێ رەوشا ئابووری، ب تایبەت ل ڤێ مەها رەمەزانا پیرۆز، چونكی د ڤێ هەیڤێ دا بارێ خەلكی گرانتر دبیت و بهایێ خێرێ ژی زێدەتر دبیت . جهێ دلخۆشیێ یە ل ڤان سالێن داویێ كۆمكرنا هاریكاریان بۆ خەلكێ هەژار ل هەرێما كوردستانێ یا دبیتە دیاردە و بەرەڤ زێدەبوونێ دایە، لێ جهێ مخابنیێ یە هندەك كەنال و سۆشیال مەدیایێن ئاراستەكری ل كوردستانێ ب چاڤەكێ كێم بەرێ خوە دایە پرۆژەیەكێ خێرخوازیێ پارتی دیموكراتی كوردستان، ئەو ژی پرۆژێ دابینكرنا نانێ فرنیا یە بۆ خەلكی بێ بەرامبەر د هەیڤا رەمەزانا پیرۆز دا ژبلی چەندین گاڤێن دیتر یێن خێر خوازی.
ڤێ دەستپێشخەریا پارتی كۆ رۆژانە دلێ دەهان هزار خێزانان خۆش دكەت و خەلكەكێ نە مفا دار ژی بڤان هاریكاریان دلخوەش دبن و د خازن بەردەوام و بەرفرەهتر بن، پارتی ژی بڤێ چەندە ئەرك و بەرپرسیاریەتیەكا ئایینی و مرۆڤایەتی بجهــ ئینایە و كولتۆر و داب و نەریتەكێ كەڤن و جوانێ كوردستانێ ژی پاراست كو دانا نانێ گەرمە ب خەلكی، خەلك ژی راستی و پرۆپاگندەیان ژێكجودا دكەت.

غیاس خـالد زێباری

ل رۆژا 17 ێ سوباتا 2025 رێبەرێ زیندانیكریێ پەكەكە عەبدوللا ئۆجالان پشتی سەرەدانا شاندنێ ئیمرالی و كۆمبوونەكێ، پەیامەكا گرنگ و دیرۆكی راگەهاندن، ئەو ژی چەكدانا چەكدارێن پەكەكێ و هەلوەشاندنا پەكەكێ وەك حزب، ئەڤ پەیامە ل دەمەكی هاتە راگەهاندن كۆ پارتیا كاركەرێن كوردستانێ ( پ.ك.ك) پشتی بۆرینا 47 ل سەر دامەزراندنێ و 41 سالا ب سەر راگەهاندنا چەكداری، نەشیای بگەهیتە كێمترین ئارمانجێن خوە و گەلێ كورد ل باكوور و گۆرەپانا چالاكیێن وان یێن چەكداری ژی ل سنوورێ وان دووركرن بەرەڤ بەشێن دیتر یێن كوردستانێ ب تایبەت ل باشوور، دەولەتا توركیا دەلیڤەیەكا ئاشتیێ و چارەسەریێ بۆ پەكەكێ و باكوورێ كوردستانێ دابینكریە و بۆچوونێن ئالی و جهێن پەیوەندیار هاتینە وەرگرتن ژ وانا سەرۆك مەسعود بارزانی و سەرۆكێ هەرێمی و سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ و باڵێ چەكداریێ پەكەكێ ل قەندیل و …. و پارتیا وەك هەڤیا گەلان ( دەم پارتی ) وەكی نوونەرێن كوردان ناڤبەینكارن د ناڤبەرا دەولەتا توركیا و ئۆجەلانی دا بۆ پرۆژێ ئاشتی و چارەسەریێ ئەوێ ژلایێ سەۆكێ ( جەهەبێ) كۆ توندڕوترین پارتیا نەتەوە پەرستا توركیا یە هاتیە پێشنیاركرن .
ئەو پێشوازیا خەلكێ كوردستانێ ب تایبەت ل باكوور و سازیێن نیڤدەولەتی و وەلاتێن جیهانێ ل ڤێ پەیاما ئاشتیخازیا ئۆجەلانی هشیاریە بۆ چەكدارێن پەكەكێ كو نەشێن ب رەفتارێن بەرێ خزمەتا گەل و وەلاتێ خوە و جڤاكێ توركیا ب گشتی بكەن و سەردەمێ برایەتیا گەلانە ل وی وەلاتی و جیهان پشتەڤانیا ڤێ چەندێ دكەت . ئەگەر پەكەكە نەخاسمە بالێ چەكدار ل قەندیلی گۆهداری بكەت و دەولەتا توركیا ژی ئەرێ بكەت، پەیاما ئاشتییا یا ئۆجەلانی دێ بیتە پرۆژەیەكێ ئاشتەوایی یێ دۆمدار ل توركیا و خزمەتا گەلێن توركیا و پاراستنا برایەتی و پێكڤە ژیانا وان كەت و ئێمناهی و سەقامگیری دێ بۆ گەلێ كورد ل باكوور ڤەگەرێت و هەرێما كوردستانێ و دەولەتێن هەرێمی ژی دێ سەقامگیرتربن، چونكی رێكخستن و چەكدارێن پەكەكێ ئاسایش و سەقامگیریا وان تێكدایە و زۆر جارا دەستێوەردانا دكەن . ب هەر رەفتارەكا بەرۆڤاژی یا چەكدار و رێكخستنێن پەكەكێ، دەلڤەیەكا زێرینا خەلكێ باكوورێ كوردستانێ دێ ل دەست چیت و رەوشا پەكەكێ ژی ژلایێ جەماوەری و سیاسی و دارایی، دێ زۆر لاوازتر بیت و دبیت ئەو وەلاتێن پشتەڤانیا ڤی پرۆژەی دكەن دژایەتیا وان بكەن و رێ بۆ دەولەتا توركیا ژی دێ ب ساناهیتر بیت بۆ كریارێن لەشكری.

غیاس خـالد زێباری

دیمەنێ راكێشانا ملپێچا وەلاتیەكێ كوردێ گوندێ شناغە ل سنوورێ كەركووكێ ب ناڤێ محەمەد ئەمین ژلایێ سەربازەكێ ئیراقێ، دەنگڤەدانەكا زۆر ل راگەهاندنێ و سۆشیال میدیایێ دایەڤە و زۆر رامانان ددەت، ل سەر ئاستێ سیاسی ژی جەنابێ سەرۆك بارزانی و سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ و سەرۆكێ حوكمەتێ پەیامێن گرنگ و راماندار دەربارەی گەهاندن، و پشتەڤانیا خوە بۆ وان جوتكارێن كورد دەربڕی و ئەو رەفتارا نە مرۆڤانە یا سۆپایێ ئیراقێ ماندەلكر. ئەڤ رەفتارا وی لەشكرێ ئیراقێ و كۆمبوونا وێ ژمارا لەشكری ل دۆر وان جۆتكارێن كورد دیمەندێن دلهەژینن و بەیاننامەیەكا زەلال و نەفەرمیا لەشكرێ ئیراقێ یە، كو ئیراێ چ لەشكرێن نشتیمانی نینە و ئەرێ هەی لەشكرەكێ تائیفی و نەتەوەپەرستیە، چونكی ئەو جۆتیار یێن ل سەر ئەردێ خوە و باب و پاپیرێن خوە كار و كەسابەتا خوە دكەن و قانوونێن ئیراقێ ژی مافێ پشتەڤانیا مافێ بكارئینانێ ددەنێ، لێ ئەڤا دهێتە كرن پشتراستیا بێ دەستهەلاتیا دەولەتا ئیراقێ و ئیدارا پارێزگەها كەركووكێ یە، بەرامبەر هێزێن لەشكری، ئەگەر نە، هێزێن لەشكری چ پەیوەندی ئاریشێن چاندنێ هەیە مادەم دەستوور و قانوون و دادگەه و وەزارەتا چاندنێ هەنە؟.
خوەڕاگری و وێرەكیا محەمەد ئەمینێ جوتیار و هەڤالێن وی و كوردێن وان دەڤەرا چەند پەیامەك گەهاندنە دەستهەلاتا كوردستانێ و ئیراقێ و سازی و رێكخراوێن مافێن مرۆڤ ل سەرتاسەرێ جیهانێ كو تاكێ كورد خوەدی هەستەكا بلندا نشتیمانی یە و هەبوونا وان ب هەبوونا ئاخا كوردستانێڤە یا گرێدایی یە و د بەرهەڤ نینە بن سێبەرا هەمی گەف و شێوازێن تۆنكاریێ و زۆرداریێ دەستا ل ئاخا خوە بەردەن و ل دەڤ وان زۆرا پیرۆزە، مەبەستا وان نە تنێ كێلانا چەند دۆنەمێن ئەردی یە، بەلكی مەبەستا وان ڤیانا كوردستانێ و بەرهەڤبوونە خوینا خوە ل سەر بڕێژن و گیانێ خوە لسەر دانێن، ئانكو كەسێن خوەدی هەستەكا بلندا نشتیمانی و نەتەوەیی نە، ژلایەكێ دیتر پەیامەكە بۆ هەرێما كوردستانێ ب هەمی سازی و ئالیێن سیاسی بێ جوداهی، كو پشتی روودانێن 16 ئكتۆبەرا سالا 2017 هەتا نهۆ مەترسیێن مەزن و رێكخستی ل سەر وێ ئاخ و دەڤەرێن كوردستانێ یێن داگیركری هەنە ژ وانا دووبارەبوونەڤا ئەنفالا ب شێوازەكێ دیتر، رووداوێ لاوازی و تائیفەگەریا دەولەتا ئیراقێ نیشا جیهانێ دا و گۆتە سازی و رێكخراوێن مافێن مرۆڤ ل سەر ئاستێ جیهانێ، ئیراقێ كەركووك كریە سەنتەرێ پێشێكرنا مافێن مرۆڤ و هێزا خوە دژی خەلكێ سڤیلێن كورد بكاردئینن!.

غیاس خـالد زێباری

هەر كەل و پەلەكێ خوارنێ دەمەكێ دیاركری هەیە بۆ ب كارئینانێ، ل هەمی وەلاتان چاڤدێریەكا چڕ ل سەر كەل و پەلان، چونكی ب كارئینانا وان ل دەمێ ب سەرداچوونێ مەترسیێ ل سەر ژیانا خەلكی دكەت، هەر چەندە ل هەرێما كوردستانێ ژی ئەڤ چاڤدێریا بەردەامە و ژ بوو پاراستنا ساخلەمیا خەلكی حوكمەت بەردەوام د چاڤدێریێ دایە و زۆربەی خودان ماركێت و فرۆشیار ژی د هەڤكارن و رۆژانە ل كەناڵێن راگەهاندنێ دا دیار دبیت كو ئەڤ كەل و پەلە دهێتە ژناڤبرن، ئەڤە ژی جهێ دلخۆشیێ یە، ژ هەر دوو ئالیان، لێ ئەوا من تیبینی كری و دیتی هندەك كەل و پەل ب تایبەت یێن شیرەمەنی كو زوو تۆشی خراب بوونێ بیت، دەمێ ب سەرداچوونا وان یان ل جهەكێ بەزر دایە و ڤەدیتنا وان یا ب زەحمەتە یان ژی ل جهەكێ تاری دایە و ناهێتە دیتن، زۆر جاران من ڤیایە تشتەكی بكڕم لێ ژبەر نە دیاربوونا مێژوویا ب سەرچوونێ، ل گڕینی پەشێمان بوونە، ئەگەر من چەند پێدڤی ژی پێ هەبیت، چونكی ساخلەمیا مرۆڤی ژ هەمی تشتی مەزنترە.
پێدڤی یە ئالیێن پەیوەندیدار یێن حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و ئەو ئالیێن چاڤدێریا بازاری دكەن، ب هووربینیتر چاڤدێریا ڤێ چەندێ بكەن و بازرگان و خوەدیێن ماركێت و فرۆشگەهان ئاگەهدار بكەت، رێ نەدەن متا و كەل و پەلێن دەمێ ب سەرچوونێ لێ دیار و بەرچاڤ نەبیت بهێتە فرۆتن، دبیت یێ نوو ژی بیت لێ دبیتە جهێ گۆمانێ. داكو مەترسی ل سەر ساخلەمیا خەلكی درۆست نەبیت.خەلكی ژی پێدڤی یە رەوشەنبیریا ڤێ چەندێ هەبیت، بەری كڕینا هەر تشتەكی مێژوویا ب سەرچوونێ بزانیت و بزانیت ئەو متایێ د كڕیت پشكا چەند رۆژان دكەت.
چونكی ڤی سەردەمی هندەك وەلات سەختەكاریێن رێكخستی ل بازرگانیێدا دكەن و كەل و پەلێن كەڤن و ب كێرنەهاتی ل ناڤ وەلاتێن دیتر ساخ دكەن . مەترسیا ڤێ ژی مینا مەترسیا ماددەیێن بێ هۆشكرنێ یە د ناڤ جڤاكی دا، كو ڤان ساڵێن داویێ پێلێن وێ ب رەنگەكێ رێكخستی بەرەڤ هەرێما كوردستانێ دهێن و رۆژانە سازیێن ئێمناهیێ و پەیوەندیدار دەستەسەر دكەن و بووینە مەترسی ل سەر جڤاكێ كوردستانێ . خودێ نەكەت كەل و پەلێن دەم ب سەرداچوویی ژی ب بەرفرەهی بەڵاڤ ببن مەترسیەكا دژوار دێ ل سەر ساخلەمیا خەلكی كەت.

غیاس خالد زێباری

پشتی خیڤەتا كوردستانێ ئەوا داخوازی و پێدڤیێن خەلكێ كوردستانێ دپارێزیت، ب سەرۆكایەتیا مەسرۆر بارزانی سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بهێزتر و بەرفرەهتر بووی و ژبووی چارەسەركرنا قەیران و ناكۆكیێن دناڤبەرا هەرێمێ و ئیراقێ گەهشتینە ئەنجامێن باش و رێكەفتن ل سەر پرسا مووچێ ئەڤ ساڵە هاتیە، خیڤەتەكا بچووك و گەنی، یا پڕی بێهنا ژەهرا خۆكوشتنێ بناڤێ مامۆستا و مووچەخۆرێن نەڕازی هەڵدایە و بناڤێ مانگرتنێ درۆشمان دژی حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بلند دكەن، بڤێ چەندێ ژی ڕازی نەبوون پشتی سێزدە رۆژان وی گرۆپێ بناڤێ مانگرتیا و بن سێبەرا رێنمایی یێن هندەك لایەن و كەسێێن خەونا ب تێكدانا ئارامی و سەقامگیریا كوردستانێ دبینن هەولا بەرەڤ هەلێرا پایتەخت و ئارام هاتن. مانگرتن و خوەنیشاندانێن ئاشتیانە بۆ گەهاندنا داخازی و گازندەیان ب دەستهەلاتێ، گاڤەكا پیرۆز و نوورماڵە، لێ ئەڤا ل سلێمانیێ دهێتەكرن، نە ب نوونەرایەتیا خەلكێ سلێمانیێ یە نە ژی نوونەرێن مووچەخۆرێن كوردستانێ نە، چونكی ل دەمەكی دایە دانۆستاندنێن پێكئینانا كابینا دەهێ یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ زۆر قۆناغ بڕینە، ب پێكئینانا ڤێ كابینا كوردستانێ نەیار زۆر دلگران دبین و خەونێن وان یێن دژی هەرێمێ دێ هێنە بنئاخكرن، لەوما هەمی رێكا بۆ دژایەتیا كوردستانێ ب كار دئینن، ئێك ژ وانە ئەڤە، پێدڤی یە حوكمەتا هەرێمێ و دەستهەلاتدارێن وێ چاڤەرێ پیلانێن دیتر ژی بكەن .
هەرێما كوردستانێ پێدڤی ب بهێزتركرن و مەزنتركرنا چادرا كوردایەتیێ یە كۆ هەمی پارت و ئالیێن كوردستانی لبن خیڤەتەكا نشتیمانیدا بهێنە كۆمكرن و لبن وێ خیڤەتێ سەرۆكایەتی و كابینەیكا نوو یا حوكمەتا هەرێمێ یێن بهێز و ئێكگرتی بهێنە پێكئینان كو بشێت ڤی قەواری بپارێزیت و پێشڤە ببەت و خوە ل گەل گۆهرینێن چاڤەرێكریێن دەڤەرێ و ئیراقێ بگۆنجینیت و پێدڤیێن خەلكێ كوردستانێ ژی دابین بكەن و ئارامیی سەقامیگریا باشا ئەڤرۆ باشتر بكەن نەك هاوردەكرنا هندەك كەسێن شۆفینی یێن نە كورد ئەوێن ب بەردەوامی ل بەغدا دژایەتیا ماف و بەرژەوەندێن كوردستانێ و خەلكێ دكەن ژ وانا بڕنا مووچە و شایستێن دارایی، هندەك ژ وان كەسێن ئەڤرۆ سەرەدانا چادرا سیاسی و پیلانگیریا سلێمانیێ دكەن و ئەوێن لپشت وێ چادرێ،ئەگەرێن سەرهەلدانا ڤێ رەوشا ئابووریا كوردستانێ نە و ئەڤرۆ ژی دڤێت بناڤێ مووچەخۆران ئارامیی و سەقامگیریا كوردستانێ بشێلن و ئاستەنگا درێكا گاڤێن پێكئینانا كابینا دەهێ یا حوكمەتا هەرێكێ درۆست بكەن و وێ ژێك تێگەهشتن و رێكەفتنێن ل گەل بەغدا ب هەڵوەشینن، ب تایبەت یێن ئابووری و دارایی . ئەگەر وەسا نەبیت چ مافێ خەلكەكێ دەرڤەی هەرێما كوردستانێ و رێكخستنێن دەرڤەی كوردستانێ هەیە بناڤێ خەلكێ كوردستانێ و مووچەخۆرێن وێ مانگرتنا بگرن و خوە نیشاندانا بكەت، یان ئەگەر راست بێژن كو داكۆكیكارێن مافێن خەلكێ كوردستانێ، بلا كەرەمكەن بچنە سەنتەر و ژێدەرێ برسیكرنا خەلكێ كوردستانێ و درۆستكرنا قەیرانا ئابووری ل بەغدایا پایتەخت كو جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ و سەرۆكاتیا حوكومەتا ئیراقێ و وەزرەتا دارایی . یان ژی وان پارت و گرۆپێن دەستهەلاتا ئیراقێ پاوان كری و ل دووف بەرژەوەندێن وە بریارا ددەن و قانوونا دەردكەن، ئەگەر دژی دەستووری ژی بن.

غیاس خـالد زێباری

پارتی دیموكراتی كوردستان و جەنابێ سەرۆك بارزانی د هەوا بانگەشا هەلبژارتنێن بەرێ دا تەكەز كر كۆ پێدڤی یە كابینا دەهێ یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل سەر بنەمایێ ئێك پەرلەمانی و ئێك حوكمەت و ئێك لەشكر بهێتە پێكئینان، د دانۆستاندنێن ل گەل ئالیێن سەركەفتی دا دێ داكۆكی ل سەر ڤان خال و بابەتان بن، ئانكۆ مەرجێن پارتی دیموكراتی كوردستان وەكی پارتیا سەركەفتی د ڤان هەلبژارتنان دا ئەڤەنە. هەر چەندە هێشتا دانۆستاندنێن پارتیێن سەركەفتی ب تایبەت پارتی و ئێكەتی ل سەر چاوانیا پێكئینانا كابینا دەهێ و هێلێن سەرەكیێن وێ ب داوی نەهاتینە، د ڤان رۆژان دا ئاراستەی چوونا بەرەڤ بجهئینانا وان ب پێكئینانا فرقەیێن پێشمەرگەهێن كوردستانێ و كۆمكرنا وان ل بن رێنمایێن وەزارەتا پێشمەگە و سەرۆكێ هەرێمێ وەكی فەرماندێ گشتی دیار بوون، ئەڤە ژی نیشانێ پێگیریا پارتی یە ل وان سۆزێن ل هەلبژاتنا دای و بەرنامە بۆ دارشتی بۆ بهێزكرنا قەوارێ هەرێما كوردستانێ و بهێزتركرنا باوەریا هەڤپەیما و دوستێن كوردستانێ ب دەستهەلاتا كوردستانێ و زێدەتر هەڤكاری و هاریكاریێن وان، پێدڤی یە هەمی پارتیێن كوردستانی یێن پشكدار و نە پشكدار ل كابینا داهاتی دا پشتەڤانیا ڤی پرۆژێ پارتی بكەن بۆ ب نشتیمانیكرنا لەشكرێ كوردستانێ و هێزێن ئێنماهیێ و نەهێلانا وان ژ بن هەژموونا پارتیاندا، چونكی ب نشتیمانیكرنا وان ژ بلی بهێزكرنا باوەریا هێز و وەلاتێن هەڤپەیمانان، باوەریا خەلكێ كوردستانێ ژی دێ زێدەتر بیت و دەلیڤە زێدەتر بۆ خەلكی دێ بەرجەستە بیت بۆ پەیوەندیكرنێ ب ڤان هێزا، ژلایەكێ دیتر ئارامی و سەقامگیریا باشا كوردستانێ دێ بەرەڤ باشتر بوونێ چیت، سەقامگیریا ب وی رەنگی ژی دێ كاریگەریێن ئەرێنی ل سەر رەوشا ئابووری و بازرگانی ژی هەبیت و رەوشا كوردستانێ ژ هەمی لایەكیڤە دێ بەرەڤ پێشڤەچوونا چیت . پێدڤی یە هەمی پارت و هێز و ئالیێن كوردستانی مینا پارتی بەرژەوەندیێن گشتی یێن خەلكێ كوردستانێ ل سەرڤەی هەمی بەرژوەندا ببینن و كار بۆ نەهێلانا شوونوارێن دو ئیدارەیی یێ بكەن و هەرێما كوردستانێ یا ل سەردەمێ كابینا دەهێ ببیتە هەرێمەكا ئێكگرتی و سیستەماتیك و بهێز و ڤالاهی د ناڤبەرا خەلكی و دەستهەلاتێدا نەمینیت، نەخاسمە پشتی زۆر گاڤێن كابینا نهۆ بۆ ڤێ چەندێ ولێكتێگەهشتنێن ئەرێنی د ناڤبەرا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا ئیراقێ ژلایێ كارگێری و ئابووری و وزەیێ ڤە.

غیاس خـالد زێباری

ژبۆی گەهشتن ب هەر ئارمانجەكێ پێدڤی ب پلانێ هەیە، بۆ بجهئینانا پلانا ژی پێدڤی ب هەدارێ هەیە نەخاسمە ئارمانجێن نەتەوی و سیاسی، چونكی ڤان ئارمانجا ئاستەنگێن مەزن ب پیلانێن رێكخسنی دهێنە پێش، ب تایبەت ئەگەر دوژمن و نەیار ب هێزبن، ئازادی و رزگاریا كورد و كوردستانێ، ئارمانجا خەلكێ كوردستانێ یە ب پلانا بزاڤا رزگاریخوازیا كوردستانی و ب سەرپەرشتیا پارتی دیموكراتی كوردستان، ب شێوەیەكێ پلان دارشتی و هەدار و بێهنفرەهیێ ئاستەنگ هاتنە لادان و پیلان هاتنە ژ ناڤبرن ژ قۆناغا داخازیێن مافێن رەوشەنبیری و كلتووری گەهشتینە مافێ ئۆتۆنۆمی و دیموكراسی بۆ ئیراقێ و پاشان فیدرالیەتێ، هەتا كۆ ئەڤرۆ خوەدان هەرێمەكا دەستووریا داپێدانكرینە و پەیوەندیێن موكۆم یێن دبلۆماسی و ئابووری ل گەل جیهانێ هەنە و وەڵاتێن دزلهێز وەكی هەڤپەیمان سەرەدەریێ ل گەل كوردستانێ دكەن . پرسا كوردستانی چەند پێشڤە بچیت، سەرەدەریێن دوژمن و نەیاران ژی ل گەل سەردەمی دهێنە گۆهڕین، ژلایێ لەشكری و سیاسی بزاڤا رزگاریخوازیا كوردستانی ب سەرپەشتیا پارتی شیا ب سەر پیلان و ئاستەنگا سەربكەڤیت و پشتەڤانیا خەلكێ كوردستانێ دابین بكەت و پاشان دیموكراسیەكن كوردستانێ بكەتە نموونەیێ دەڤەرێ و دەلیڤەكا بەفرەهتر بۆ دامەزراندنا چەندین پارتیێن خوەدی ئایدیۆلۆژیێن جودا هاتە دابینكرن و هەستا نەتەوی و نشتیمانی بهیزتر بوو، ئەنجامێن ڕاپرسیا سەرخوەبوونا كوردستانێ باشترین بەلگەهە، ئەڤێ چەدنێ وەكر نەیار و دوژمن شێوازێ ئاستەنگ و پیلانا بگۆهۆڕن، بەرەڤ لاوازكرنا هەستا نەتەوی و خۆ ل خوە تۆڕەبوونكرنێ، خۆ ل خوە تۆڕەبوونەك كو وێ هەبوونا خوە ئەوا زێدەتر ژ سەد ساڵایە گەلێ مە خەونا پێڤە دبینیت و قۆربانیا بۆ ددەت، ڕەش و ماندەل بكەن. مخابن ڤێ پیلانا دۆركرنا خەلكێ كوردستانێ ب رێكا برسیكرن و نەڤیان ئێك و دو گەهشتیە وی ئاستی هندەك حزب و رێكخستن پەسند بكەن و ببنە پشكەك ژ دژایەتیا قەوارێ هەرێمێ و حوكمەتا وێ . پێدڤی یە خەلكێ مە بزانیت كو ئەڤە پیلانێن دارشتی نە و بەرەڤ وێ هەدارێ ڤەگەرێن ئەوا باب و باپیرێن مە دومداری ل سەر كری هەتا گەهشتینە ڤێ ئارمانجێ، فەرە بزانین خۆ نەڤیانا ئەڤرۆ، خزمەتا ڤیانا پیلانێن نەیارا دكەت و یا روون و ئاشكرایە چ گونەها حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د دروستكرنا ڤان قەیرانێن ئابووری و دارایی دا نینە و حوكمەتا ئیراقێ رۆژانە بەهانەیێن نوو ڤەدبینیت و ئارمانجا وان نەهێلانا هەدارا خەلكێ كوردستانێ ژ بۆی دووركرنا وان ژ حوكمەتا هەرێمێ و پەیدابوونا دوبەرەكیێ.

داڤۆس گۆربەنەدەكێ ئابووری یێ نیڤدەولەتیێ نە حوكمی یە، دەمێ زێدەتر ژ پێنجی ساڵایە ل باژارێ داڤۆس یێ وەڵاتێ سویسرا دهێتە بەستن، هەر سال سەرۆك و سەرۆك وەزیر و پلەدارێن وەلاتان و سەرمایەدارێن مەزنێن جیهانێ د ڤی كۆربەندی دا بابەتێن ئابووری دهێنە گەنگەشەكرن و چارەسەریێن قەیرانان دهێنە دیاركرن، ل ڤان ساڵێن داویێ ئەڤ گۆربەندە بۆیە ناڤەندەكا سیاسی ژی بۆ پەیوەندیێن دبلۆماسی و دانۆستاندنا دناڤبەرا نوونەرێن وەلاتا و هەولێن چارەسەركرنا قەیرانان . چەندین ساڵە نوونەرێن هەرێما كوردستانێ ل سەر ئاستێ سەرۆك و سەرۆك وەزیر و كۆمپانی و سەمایەدار پشكدار دبن و جهەكێ بەفرەهـ پاوان دكەن، و چەندین دیدار و كۆمبوونێن گرنگ ل گەل سەرۆك و پلەدارێن مەزنێن جیهانێ ل سەر ئاستێن سیاسی و ئابووری دهێنەكرن، ئەڤ ساڵە ژی سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ رێزدار مەسرۆر بارزانی ب یاوەریا شاندەكێ بەرفرەهــ تێدا پشكدارن، ئەوا جهێ شانازیێ بۆ مە وەكی كورد ئەو دیدار و كۆمبوونێن گرنگن یێن مەسرۆر بارزانی ل گەل سەرۆك و سەرۆك وەزیر و وەزیرێن دەرڤە و نوونەرێن وەلاتایە كۆ مینا وەلاتەكی كوردستان دهێتە دیتن، ئەڤ پێگەهێ سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ ل ڤێ كۆبەندێ هەی، هەرێما كوردستانێ د گەهینە ئاستێ وەلاتێن سەربخۆ یێن جیهانێ، ژلایەكێ دیتر دامەزراندنا ماڵا كوردی د ناڤ كۆربەندێ داڤۆسێ دا، بۆ مە وەك كورد ڤی كۆربەندی دكەتە جۆخینەكا هەمە رەنگ كۆ چەندین جۆرێن دەخل و دانێ لێ دهێنە كۆمكرن و ژێك ڤاڤارتن و ب زێدەیی بەهرا چەند سالا بكەت، جونكی رێزدار مەسرۆر بارزانی كۆبەندێ ئابووریێ داڤۆس بۆ كوردا كریە دەرفەتەك بۆ بهێزكرنا ئاستێ پەیوەندیێن دبلۆماسی ل گەل زۆربەری وەلاتێن جیهانێ و زێدەكرنا وەبەرهێنانێ و روونكرنەڤا راستیا وێ سەرەدەریا دۆژمنانە یا ئیراقێ بەرامبەر هەرێمێ و دانەنیاسینا كلتوورێ كوردەواری و بەرهەمێن جۆڕاو جۆڕێن كوردستانێ، ئەڤ پشكداریا كوردستانێ ب سەرۆكاتیا مەسرۆر بارزانی ب ڤی رەنگی ل ڤان رەنگە كۆربەندێن جیهانێ نیشانێ كارامەیی و هزر بەرفرەهیا جەنابێ وی بۆ دەولەتداریێ و خزمەتا كورد و كوردستانێ و بهێزكرنا كوردستانێ ژ هەمی ئالیانڤە، ل داهاتەكێ نێزیك دا بەرهەمێ ڤان دیدار و كۆمبوونێن سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ ل كۆربەندێ داڤۆس دێ دیار بن و بنە ئەگەرێ ڤەژاندنا ئابوورێ كوردستانێ و پێشڤەچوونێن ئاڤەدانی و بازرگانی و ئارامی و سەقامگیریەكا زێدەتر، ل سەر ئاستێ سیاسی ژی پشتەڤانیەكا باشتر دێ هێتە دابینكرن و گڤاشێن دەولەتا ئیراقێ ژی دێ لاوازتر بن.

رێبەرێن مەزن و نشتیمان پەروەر هەردەم خەما مەزن و بارێ گرانێ مللەتێ خوە هەلدگرن و دەرگەهێن بەختەوەریێ بۆ ڤەدكەن، نەبوونا ئێكگرتن و ئێكرێزی هەردەم ئاستەنگەگا مەزن بوویە دناڤبەرا هێز و ئالیێن سیاسی یێن كوردستانێ و فاكتەرەك بوویە بۆ كاریگەریا لایەنێن دەرەكی، گەهشتیە وی ئاستێ هندەك جاران خەلكێ كوردستانێ بۆ هیڤی و ئۆمێد دبیت ل دروستبوونا وێ ئێكرێزیێ كو خزمەتا دووزا كوردستانی و بزاڤا رزگاریخوازیا كوردستانی بكەت، لێ هەردەم سەرۆك مەسعوود بارزانی ئەو رێبەر و كەسایەتی بوویە ئەو بێ ئۆمێدیا خەلكێ كوردستانێَ ڤەرەڤاندییە و دۆر ل هەر بابەتەكێ دیتر بەرژەوەندێن گشتی یێن نشتیمانی و نەتەوایەتی سەرپشك كرینە و هێز و ئالیێن سیاسی یێن كوردستانێ لێك كۆمكرینە و نەخشە و پلانێن بەرهنگاریا پیلان و مەترسیێن ل سەر بەرژەوەندێن كورد و كوردستانێ دارشتینە و سەركەفتن ب دەست ئینانە، چەندین ساڵە ژێك دووربوونا ئالیێن سیاسی یێن رۆژئاڤایێ كوردستانێ ببووینە مەترسی ل سەر وی بەشێ كوردستانێ و دەستكەفتێن وێرێ، پشتی نەمانا رژێما ئەسەدی و هاتنا دەستهەلاتەكا نوو ل سووریا، ئەو دووبەرەكی و ژێك دووربوونا ئالیێن سیاسی یێن رۆژئاڤایێ كوردستانێ مەترسی ل سەر زێدەتر كریە و تنێ ئێكرێزی چارەسەرە، ل سەر ئاستێ نیڤدەولەتی ژی دۆستێن كوردان داخازا ئێكرێزیا كوردان دكەن .
دەستپێشخەیا سەرۆك بارزانی بۆ ژێز نێزیككرنا ئالیێن سیاسی یێن رۆژ ئاڤایێ كوردستانێ ب هنارتنا نوونەرێ خوە و پاشان كۆمبوونا جەنایێ سەرۆك بارزانی ل گەل فەرماندێ گشتێ (قەسەدێ) (مەزلۆم عەبدێ) ل هەولێرێ، بۆ مە وەكی كورد دیار دكەت كو سەرۆك بارزانی هەلگرێ خەم و بارێ گرانێ كورد و كوردستانیا ل هەر جهەكێ هەبیت، دیسان پارێزەرێ ماف و ئارمانج و دەستكەفتانە و دڤێت ئێكرێزیەكا پۆلایین دناڤبەرا هەمی پێكهات و ئالیێن سیاسی یێن كوردستانێ درۆست بكەت كو ببیتە ئەگەرێ پاراستن و پێشڤەچوونا دەستكەفتێن كوردستانێ كو لسەر ئاستێ نیڤدەولەتی و هەرێمایەتی بهێتە پەسندكرن، گرنگ و پێدڤی یە دەستپێشخەری و رێنما و ئامۆژگاری و پلانێن داهاتی یێن سەرۆك بارزانی بۆ چارسەركرنا ناكۆكیا و دروستبوونا ئێكرێزیێ و نەخشێ داهاتی ب هەستەكا نشتیمانی و نەتەوەیی بهێنە پەسندكرن و پراكتیزەكرن كو ل ئاستێ خەمخۆری و دلسۆزیا سەرۆك مەسعوود بارزانی بیت و ببیتە ئەگەرێ سڤكبوونا ڤی بارێ گرانی جەنابێ وی و ئێكرێزی ژی وەكی هیڤی یا دێرینا خەلكێ كوردستانێ بجهـ بهێت و مەترسی ل سەر كوردستانێ بهێتە لادان.

غیاس خالد زێبارى
هه‌ر وه‌لاته‌كى یان هه‌رێمه‌كا ده‌ستوورى پایته‌ختێ خوه‌ یێ تایبه‌ت هه‌یه‌، پایته‌خت سه‌نته‌رێ سازیێن ب یارده‌ر و رێڤه‌برنا وه‌لاتى یه‌، مینا سه‌رۆكایه‌تیێ و حوكمه‌تێ…هتد. هه‌بوونا ڤان سازیان ژى ژبۆى پاراستنا وه‌لاتى و گه‌شه‌كرنا جڤاكى و ئارامیێ و سه‌قامگیریێ و سه‌روه‌ریا قانوونێ و ئاشته‌وایى یه‌. ژ بلى بریارێن سیاسى ل گه‌ل وه‌لاتان و سازیێن نیڤده‌وله‌تى و سه‌روه‌ریێ، پایته‌خت سه‌نته‌رێ بریارده‌را چاره‌سه‌ركرنا ئاریشێن ناڤخوه‌ یێن وه‌ڵاتى یه‌، نابیت پایته‌خت ببیته‌ ئه‌گه‌رێ سه‌رهه‌لدان و چێكرنا قه‌یرانان د ناڤبه‌را پێكهاتێن جڤاكى، هه‌ر ره‌فتاره‌كا ب ڤى ره‌نگى دێ بیته‌ ئه‌گه‌رێ ل ده‌ستدانا سه‌نگا خوه‌ یا پایته‌ختبوونێ ژلایێ پێكهاتێن جڤاكى، ب تایبه‌ت بۆ وه‌ڵاته‌كێ مینا ئیراقێ كو وه‌ڵاته‌كه‌ چه‌ندین پێكهاتێن نه‌ته‌وى و ئایینى و ئه‌تنى ل خوه‌ هه‌مبێز دكه‌ت . هه‌ر چه‌نده‌ ده‌وله‌تا ئیراقێ خوه‌دى سیسته‌مه‌كێ دیموكراسى ــ فیدرالى یه‌ و باژارێ به‌غدا پایته‌ختێ وێ یه‌، پێتڤى بوو به‌غدا ببا سه‌نته‌رێ ئاشتى و پێكڤه‌ ژیانێ و چاره‌سه‌ركرنا قه‌یرانان ب تایبه‌ت به‌رامبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ و كوردا ب گشتى، چونكى هه‌رێما كوردستانێ هه‌رێمه‌كا ده‌ستوورى و قانوونى یه‌ و به‌شه‌كه‌ ژ ئیراقێ، ل ده‌مێ ئاڤاكرنا ئیراقا نوو یا پشتى رژێما دكتاتۆرى ل سالا 2003 ێ، هه‌رێما كوردستانێ ب ره‌زامه‌ندیاخوه‌ ڤه‌گه‌ریایه‌ به‌غدایا پایته‌خت و رۆله‌كێ سه‌ره‌كى د ئاڤاكرنا ئیراقا نوو یا دیموكراسى و فیدرالى و دارشتنا ده‌ستوورێ هه‌رده‌مى دا هه‌بوو، لێ ئه‌ڤه‌ چه‌ند ساڵه‌ ب تایبه‌ت پشتى سالا 2014 به‌غدا وه‌كى پایته‌خت و هه‌مبێزگه‌را سازیێن بریارده‌ر و رێڤه‌برنا وه‌لاتى، به‌رامبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ و خه‌لكێ وێ بوویه‌ سه‌نته‌رێ چێكرنا قه‌یرانا ب تایبه‌ت ژلایێ ئابوورى و دارایى، حوكمه‌تا ئیراقێ ل به‌غدایا پایته‌خت ب ڤان بریارێن دوژمنانه‌ ده‌رهه‌قى و هه‌رێمێ و خه‌لكێ وێ یێن بڕینا مووچێ مووچه‌خۆرا و بۆدجێ سالانه‌، خوه‌ ل پێشچاڤێن خه‌لكێ كوردستانێ وه‌كى دوژمن دیاركریه‌ و خزمه‌تا ئاشتى و ئاشته‌وایى یێ و پێكڤه‌ژیانا جڤاك و پێكهاتێن ئیراقێ نه‌كریه‌. پێدڤى یه‌ سازیێن ده‌وله‌تا ئیراقێ وه‌كى سه‌رۆك و جڤاتا نوونه‌را و حوكمه‌ت و دادوه‌رى، چاڤخشاندنه‌كا بله‌ز ل ڤان ره‌فتار و سه‌ره‌ده‌ریێن دژى هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ت و ژبوو ده‌ستوورى ڤه‌گه‌رێن و ب ئێك چاڤ هه‌مى پێكهاتێن ئیراقێ ببینن، زێده‌تر دوژمنایه‌تیا كوردا نه‌كه‌ن، چونكى هه‌رێما كوردستانێ ژى كارتێن فشارێ هه‌نه‌ و ب بریارا خوه‌ ڤه‌كێشانێ ره‌وشا ئیراقێ دێ به‌ره‌ڤ ئاراسته‌یێن دیتر چیت، ب تایبه‌ت پشتى ره‌وشا نهۆ یا رۆژهه‌لاتا ناڤین.