غیاس خـالد زێباری

لاجان پەیڤ و رامانەكا جوانە، ب هەبوونا كۆمپانیا لاناز یا پالاوتنا نەفتێ و دابینكرنا پانزینێ؛ ژبلی خزمەتەكا زۆر بۆ كوردستانێ، زۆر هاریكاریا وەلاتێن گۆندێ لاجانێ و وێ دەڤەرێ كریە كو بوویە ئەگەرێ قورتالكرنا زۆر خێزانا ل بێكاریێ و دابینكرنا خزمەتێن گۆتی بۆ گوندێ لاجان مینا كارەب و بنگەهێ ساخلەمی و ئاڤ و چارەسەركرنا نەساخێن وان چ بۆ دەرڤەی كوردستانێ یان باژارێن دیتر یێن كوردستانێ. لەوما پێدڤییە خەلكێ وێ دەڤەرێ ب تایبەت خەلكێ گوندێ لاجان سوپاسداریا كۆمپانیا لاناز و حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بكەت ژبۆی وان هاریكاریێن بۆ دهێنەكرن و زێدەتر ل هەر دەڤەرەكێ ببنە پارێزەرێن وی بۆ پاراستنا ئارامیی سەقامگیریا وێ و هەمی كوردستانێ. ئەز باوەرم خەلكێ گوندی هەست ب ڤێ بەرپرسیاریەتیێ دكەت، لێ مخابن جارجار ژبۆی مەرامێن سیاسی و حزبی دەستێن دەرەكی گەهشتینە ناڤا وی گوندی و وێ دەڤەرێ. ژبۆی جوانتر ڕاگرتنا ناڤێ لاجان پێدڤییە خەلكێ گوندی زێدەتر هەر كەس و لایەنەكی پشتەڤان و هەڤكارێن حوكمەتا هەرێمێ و هێزێن ئێمناهیێ بن چونكی ئارامی و سەقامگیریا گوندی و دەڤەرێ بەری هەر كەسەكی د بەرژەوەندیا وان دایە و فەرە ئێك رێز و ئێك دەنگ ببن بەرامبەر وان كەس و لایەنێن هەوڵ ددەن ناڤێ لاجان كرێت بكەن و بۆ مەرامێن تایبەت و سیاسی, ئارامیی و سەقامگیریێ تێكددەن و ئاڤاهیێن میری د شەوتینن و ژێر خانا ئابووری د كەنە ئارمانج و بۆ سەرگرتنا پیلانێن خوە بانگەوازیا چەكدارێن بیانی و دەرڤەی قانوونێ دكەن. ژلایەكێ دیتر ئەو كەس و لایەنێن پیلانگێر هەولان ددەن هەستا عەشیرەتگەری د ناڤ واندا ل هەستا نەتەوایەتی و نشتیمانی بلندتر و بهێزتر بكەن بۆ هاندانا لاوێن خوینگەرم، ئەگەر وان كەس و لایەنا ڤیانا وان و گوند و دەڤەران وان هەبا ئاگر بۆ گەنج و لاوێن وان نە هەلدكر كو تێدا بهێنە سۆتن و ئەو ژی ژ دۆرڤە لبەر شاشێن كەنالێن راگەهاندنێ و سۆشیال میدیایێ سەمایێ لبەر ئاوازێن ئاگرین بكەن و دەستكەفتێن ماددی بدەستڤە بینن. لاجان ناڤەكێ جوانە و خەلكەكێ جوان لخوە هەمبێز كریە و ب دۆر كەفتنا وان ل پیلانێن تێكدەر و سۆشیال میدیایەكا نە جڤاكی، لاجان دێ جوانتر بیت و خزمەتێن باشتر دێ بۆ هێنەكرن، چونكی جوانتركرن و خزمەتێن باشتر ڤەرێژا ئارامیی و سەقامگیریێ و ئێكرێزیێ یە، پێدڤیە حوكمەتا هەرێمێ ژی سنوورەكی بۆ دیاردا چەكهەلگرتنێ دابنیت.

غیاس خـالد زێباری

ژ بۆی هێزێن دیموكراتخواز و باوەردارێن ب سیستەمێ دیموكراسیێ، ئەنجامێن هەلبژارتنا بریارا خەلكی یە و رێز لێ دهێتەگرتن، ئەڤ رێزگرتنە ژی ب دانپێدان ب هەلبژارتناندا دیار دبیت، دانپێدان ب ئەنجامێن هەلبژارتنان رێزگرتنە ل ئیرادەیا خەلكی و رەوشتەكێ سروشتیێ دیموكراسیەتێ و مرۆڤایەیێ یە، هەلبژارتن مینا راپرسیەكێ یە ژلایێ خەلكێ وەلاتی ڤە؛ بۆ هەلسەنگاندنا هێز و ئالیێن سیاسی یێن دەستهەلادار و دەرڤەی دەستهەڵاتێ. هەر هەول و رەفتار و كارڤەدانەكا دژی ئەنجامێن هەلبژارتنان، دچیتە د چارچووڤێ بێرێزیێ دا ل بریارا خەلكی و نەباوەربوونێ ب سیستەمێ دیموكراسیێ، ژبووی هێزێن دەستهەلاتدار ئەڤ رەنگە رەفتارە دچنە چارچووڤەیێ دكتاتۆریەتێ. پشتی هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ یێن بەری سالەكێ زێدەتر، هێشتا ئالیێن سیاسی یێن كوردستانێ نەشیاینە بگەهنە چ رێككەفتن و لێتێگەهشتنان بۆ پێكئینانا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، ژبەكو چ ئالی نەشیاینە و پارتی دیموكراتی كورستان ژی وەكی هێزا سەركەفتیا ئێكێ سەرەرای چەندین گەڕێن دانوستاندنان ب تایبەت ل گەل ئێكەتیێ نەشیایە دگەل چ ئالیێن دیتر بگەهیتە رێكەفتنێ، چونكی مەرجێن زۆر زێدەتر ل سەنگا وان، نەهاتنا پێشیا ئێكەتیێ و هندەك ئالیێن دیتر نیشانێ پاشڤەچوونا وانە ب باوەریبوون ب دیموكراسیەتیێ و ئەنجامێن هەلبژارتنا ب تایبەت وێ باوەریا خەلكێ كورستانێ دایە پارتی ب تایبەتتر پشتی وێ سەركەفتنا مەزنا پارتی ل هەلبژارتنێن جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ. تشتەكێ نۆڕمالە پشكداری حوكمەتێ ببن یان نە لێ ئەوا نە نۆرمال ئەوە تۆڵڤەكرنێ ل خەلكێ كوردستانێ بكەن، هەر وەكی گەفێن بڕینا ووزێ لسەر خەلكی، ئەو لێدانا شەڤا پێنج شەمبی ل زەڤێن غازا كۆرمۆر كو ژێدەرێ سەرەكیێ كارەبا كوردستانێ ئاماژێن تۆڵڤەكرنا وانە ل وێ باوەریا خەلكێ كوردستانێ دایە پارتی و پرۆژێ رۆناهیا كارەبا بەردەواما حوكمەتا هەرێمێ یە، ئەگەر ئێكەتی ژی نەبیت ئەو كەفێن وان بریارا پێشوەختا دیار دكەن. ئەڤە ژی جهێ مەترسیێ یە و پێتڤییە ئێكەتی بەر پارتی و حوكمەتا هەرێمێ ئەنجامدەرێن ڤێ تاوانێ ئاشكرا بكەن چونكی ل سنوورێ وایە و باوەریا خەلكێ كوردستانێ ب وان دێ لاوازتر بیت، چونكی كارەكێ تیرۆرستیێ مەزنە دژی پێدڤییێن رۆژانە یێن خەلكی و ژێر خانا ئابووریا كوردستانێ و وان كۆمپانیێن جیهانی ئەوێن ل كورڕستانێ كار دكەن. ژلایەكێ دیتر ئەركێ دەولەتا ئیراقێ یە سنوورەكی بۆ ڤان كارێن تیرۆرستی دابنێت و ئەنجامدەر بهێتە دادگەهكرن چونكی بێ رێزیە بەرامبەر سەروەریا وێ و زیانێ دگەهینتە ئابوورێ وێ ژی. پێدڤییە خەلكێ كورستانێ زێدەر برگریێ ل سیستەمێ دیموكراسیێ بكەت و لایەنێن بەڕەڤانكارێن وێ ل گەل دژبەرێن بێ ژێك جودا بكەن و رێكێ نەدەن هیچ لایەنەك ب هێزا خوە خۆ بسەپینیت و هەر دەمێ ڤیان خەلكێ كوردستانێ بێ خزمەت و سامانێن گشتی ب سامانێ تایبەت هژمار بكەت و بكەتە كارتەكا سیاسی.

غیاس خالد زێباری

هەمی وەلاتێن جیهانێ ب ناڤێن جودا جڤاتێن تایبەت یێن دارشتنا قانوونا و چاڤدێریا دەستهەلاتێ هەنە، ل وەلاتێن دیموكراسی ئەڤ جڤاتە نوونەرێن خەلكێ خوەنە و ژلایێ خەلكی دهێنە هەلبژارتن، ل هەرێما كوردستانێ و ئیراقێ پەرلەمان و جڤاتا نوونەران هەیە و راستەوخۆ ژلایێ خەلكی دهێنە هەلبژارتن و ب ئەركێن خوە رادبن، لەوما پێدڤی یە ئەندامێن ڤان جڤاتا ب درۆستی نوونەرایەتیا جڤاكی بكەن و دەلیڤا گەهشتن ب ئەندامبوونێ بۆ هەمی وەلاتیان بێ جوداهی هەبیت، راستە ل كوردستانێ و ئیراقێ چ مەرجێن گران و زەحمەت نینە بۆ خوە كاندیدكرنا وەلاتیان، لێ ل ڤان سالێن داویێ ژبەر دیاردەیا پارەدانێ و خەرجێن زێدە یێن بانگەشا هەلبژارتنا لسەر ئاستێ هەرێمێ و ئیراقێ ب رەنگەكێ نە راستەوخوە دەرگەهـێ بەربژێركرنێ لسەر چینا هەژار هاتیە گرتن، گەهشتیە وی ئاستێ كەسێن زەنگین و بازرگان و خوەدی كۆمپانیێن زەبەلاح نەبن شیانێن خوە كاندیدكرنێ نینە، ئەڤەژی بەرفرەهترین چینا جڤاكی كۆ خەلكێ هەژار و قوربانیدەر دبینە قوربانی رەوشا خوە یا دارایی و ل ئەندامەتیا پەرلەمانی یان جڤاتا نوونەران بێ بەهر دبیت . یا ژڤێ چەندێ خراپتر سەرهەلدانا هەڤڕكیێن عەشیرەتی یە د هەلبژارتنێن ڤان جڤاتاندا و لسەر بنەمایێ عەشیرەتگەریێ دەنگ دهێتەدان نەك لسەر بنەمایێ شیان و دلسۆزیا . ژبەر ڤان دیاردا ل هەلبژارتنێن داهاتیدا خەلكێ ئەكادیمی و رەوشەنبیر و هەژار و خودان شیان، ئەگەر ژلایێ پارتیا ویڤە ژی بهێتە دەستنیشانكرن بۆ كاندیدكرنێ، نەوێریت و نەشێت خوە كاندید بكەت، چونكی پڕانیا خەلكێ دەنگدەر فێری پارەوەرگرتنێ و دەستكەفێت تایبەت بووینە، نموونەژی هەنە كەسایەتیێن رەوشەنبیر و ئەكادیمی و دلسۆز ل هەلبژارتنا بەرانبەر كەسایەتیێن جڤاكی و زەنگین و دەولەتەمەند نەشیاینە هەڤڕكیێ بكەن. هەبوونا ڤان دیاردا مینا ڤایرۆسەكێ كۆژەكە دناڤ جڤاكێ مەدا و پێدڤی یە رێك لێ بهێـەگرتن بەری زێدەتر بهێتە تەشەنەكرن، ب تایبەت دیاردا پارەدانێ ژلایێ كاندیدان . باشترین چارەسەریا ڤێ چەندێ ل كوردستانێ گۆهڕینا قانوونا هەلبژارتنا یە ل لیستا ڤەكری بۆ لیستا گرتی و كۆ دەنگدەر تنێ دەنگی ب لیستێ بدەت و حزب ژی كەسانێن ئەكادیمی و رەوشەنبیری و خوەدا نشیان و دلسۆز د ناڤ لیستا خودا دەستنیشان بكەت، داكۆ ئەڤ جڤاتە ب درۆستی ببیتە جڤاتێن نوونەران و جهێ هەمی تەخ و چینا تێدا هەبیت، مەبەست ئەو نینە كۆ كەسێ، زەنگین ودەولەتمەند و جڤاكی ب كێر نەهاتینە، وان ژی وەكی هەر چینەكێ كەسانێن زیرەك و خوەدان شیان هەنە و مافێ وانە بهێنە كاندیدكرن، لێ نابیت مافێ خەلكەكێ دیتر بهێـە خوارن.

غیاس خـالد زێباری

سالەك زێدەتر ب سەر هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ دەرباز بووینە، پشتی چەندین كۆمبوونێن د ناڤبەرا پارتی دیموكراتی كوردستان وەكی هێزا سەركەفتیا ئێكێ و ئێكەتیا نشتیمانیا كوردستانێ وەكی هێزا دوویێ، هێشتا چ ئاماژەیێن رۆن یێن پێك ئینانا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و دەستبكاربوونا پەرلەمانێ كوردستانێ و دەستنیشانكرنا سەرۆكێ هەرێمێ دیار نینە، ئەو هەمی كۆمبوونێن هاتینە كرن دبێ ئەنجام بوونە و وەكی دهێتە دیتن ئێكەتیا نشتیمانیا كوردستانێ ئەگەرێ سەرەكیێ ڤێ گیرۆبوونێ یە و د هەوا بانگەشەیا هەلبژارتنێن جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ، ئێكەتیا نشتیمانی ئەڤ گیرۆبوونە ب دەستكەفت زانییە..!.
هەرچەندە ل مەهێن بۆری پارتی دەسپێشخەریێن باش هەبوونە لێ لایەنێ بەرامبەر ب مەبەست نەهاتیە پێش ، ئەڤێ گیرۆبوونا كارابوونا پەرلەمانێ كوردستانێ زیانەكا مەزن بۆ هەرێما كوردستانێ هەیە و ب گیرۆبوونا زێدەتر زیانێن وێ دێ مەزنتر بن و دوور نینە شەرعیەتا هەرێما كوردستانێ لسەر ئاستێ نیڤدەولتی زۆر لاوان ببیت، لەوما پێدڤی یە پارتی دیموكراتی كوردستان وەكی هێزا سەركەفتیا ئێكێ و هێزا راگرتن و پاراستنا قەوارێ هەرێما كوردستانێ گاڤێن ب لەز بۆ كاراكرنا پەرلەمانێ كوردستانێ و پێكئینانا كابینا دەهێ یا حوكمەتێ بهاڤێژیت و دەستكەفتێن گەلێ كورد نەكەتە قەوربانی بەرژەوەندێن ئالیێن دیتر یێن سیاسی و داوی ئاگاداری بدەتە ئێكەتیا نشتیمانی و ب راشكاری بەرسڤێ لێ وەربگریت، ئەرێ دێ پشكداری كابینا داهاتی بیت یان نە ..؟ نابیت پارتی زێدەتر خەلكێ كوردستانێ د چاڤەرێبوونێ دا بهێلیت و ئەگەر ئێكەتیێ چ بەرسڤێن ئەرێنی نەبن، پێدڤیە پارتی ل دووڤ ئەلتەرناتیڤەكی بگەڕێت و لایەنەكێ دیتر یێ سیاسی رازی بكەت بۆ كاراكرنا پەرلەمانی و پێكئینانا كابینا دەهێ. چونكی گیرۆبوون زێدەتر د بەرژەوەندیا هەرێما كوردستانێدا نیە و ئەز باوەرم ئیراق ژی لسەر ڤێ گیرۆبوونێ دێ هێتە دەنگ و ئەگەر ئیراق د رەوشا هەلبژارتنێن جڤاتا نوونەران دا نەبا دبیت د رێكا دادگەها فیدرال ئەنجامێن پەرلەمانێ كوردستانێ هەلوەشاندبان و ڤالاتیەكا قانوونی و دەستووری درۆست ببا و ئەرەبێن شۆفینی یێن ئیراقێ دا هەولا هەلوەشاندنا قەوارێ هەرێما كوردستانێ دەت. بەردەوامیا ڤێ رەوشا كوردستانێ پێگەهێ وێ لسەر ئاستێ ئیراقێ دێ لاواز كەت و دوور نیە قەیران و ئاستەنگێن زێتەر ل داهاتی بۆ دروست بكەت. فەرە ئێكەتیا نشتیمانی ژی داخوازیێن زێدەتر ل بەركەفتیێن خوە یێن هەلبژارتنا بكەت و ژبۆ بەرژەوەندیا گشتی یا كوردستانێ لدویڤ ئەنجامێن هەلبژارتنا هەر لایەنەك ب پشكا خوە ل دەستهەلاتێ رازی ببیت.

غیاس خـالد زێباری

راستە هەر پارتیەكا كوردستانی ب هەلبژارتنێن جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ كارنامە و پرۆژەیێن خوە یێن تایبەت هەبوونە و ل هەوا بانگەها هەلبژارتنا گەهاندنە خەلكی، لێ بەراورد ل گەل هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ د نەرمتر بوون. ئەوا گرنگ و جوان و ئەرێنی ئەو بوو ئەڤ هەلبژارتنە ب ئازادی و كێمترین ئاریشە ب داوی هاتن و هەر پارتیەكێ ل دووڤ ئاستێ خوە دەنگ و كورسیێن خوە ب دەست ئینان، یا ل هەمیێ گرنگتر و پێدڤیتر ئەوە پارتیێن كوردستانی ئەوێن گەهشتیە جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ل گەرا داهاتی دا هەڤڕكی و ناكۆكیێن دناڤبەرا خوەدا ڤەدەر بكەن و بۆ داهاتی ل بەغدا پرسێن نشتیمانی و نەتەوەیی و دەستووری بكەنە كارناما خوە یا بەرهای و پێكڤە كار بكەن بۆ بهێزكرنا پێگەهێ كوردان ل سازیێن دەولەتا ئیراقێ ب تایبەت حوكمەتا داهاتی یا ئیراقێ و كاركرن ژبووی ڤەگەراندنا ئیراقێ بۆ بنەمایێ راست و درۆستێ فیدرالی ئەوێن ل دەستوورێ ئیراقێ هاتینە دیاركرن و دانانا سنوورەكی بۆ وان بنپێكریێن دەستووری دژی هەرێما كوردستانێ ل بیست ساڵێن داهاتی، مینا ماددێ سەد و چل و دادگەها فیدرالی و جڤاتا فیدرال و ڤەگارادنا شایستێن كوردستانیا دناڤ حوكمەتا ئیراقێ، چونكی ل ڤان ساڵێن دەربازبووی چەندین پلە ل سازیێن مەدەنی و لەشكری و ئێمناهی كۆ مافێن خەلكێ كوردستانێ لدەست ئینایەنە دەر، هەر وەسا نەهێلانا دیاردا بكارئینانا بڕینا مۆچە و بوودجێ كوردستانێ وەك كالایەكێ سیاسی و هەر دەمی ڤیا بێ ببڕن . هەر وەكی ل چەند سالایە بكار ئینای و كاریگەریێن نەرێنی ل سەر كوردستانێ كری . ژلایەكێ دیتر هندەك ئالیێن سیاسی ل ئیراقێ تۆڤێ شۆفینیەتێ دژی هەرێما كوردستانێ دناڤ ئیراقێ چاندییە و پێگەهێ خوە پێ بهێزكریە، ئێكگرتن و پێكڤە كاركرنا ئالیێن سیاسی یێن كوردستانێ ل حوكمەتا داهاتی یا ئیراقێ ب كارنامەیكا نشتیمانی، پێدڤیەكا زۆرا فەرا كورد و كوردستانێ یە و دێ بیتە ئەگەرێ ڤەگەراندنا دەولەت و حوكمەتا ئیراقێ بۆ ئاراستەیێ دەستووری و نەهێلانا جوداكاریێن ئەتنی و ئایینی و نەتەوەیی ل ئیراقێ و خەلكێ كوردستانێ، چونكی پێگەهێ كوردان ب ئێكگرتنێ دێ بهێزتربیت و زۆربەریا مافێن دەستووری یێن خەلكێ كوردستانێ دێ هێنە ڤەگەراندن و ئیدی حوكمەتا ئیراقێ نەشێت بەردەوامیێ بدەتە وان پنپێكرنێن دەستووری و قانوونی دژی كوردستانێ و ئەڤ چەندە د بەرژەوەندیا ئیراقێ ژی دایە و ئارامی و سەقامگیری و ئاڤەدانیا كوردستانێ دێ ل سەر هەمی باژارێن ئیراقێ رەنگڤەدەتەڤە.

غیاس خالد زێباری

رۆژا ١١/١١/٢٠٢٥ بۆ خەلكێ ئیراقێ و كوردستانێ رۆژەكا تایبەت و دیرۆكی بوو، ئەو ژی رۆژا هەلبژارتنێن گشتی یە بۆ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ، ئەڤ هەلبژارتنە د دەمەكی دانە كۆ ئیراق و كوردستان د رەوشەكا تایبەت دانە و پێدڤی ب هەڵویست و گۆهرینا یە، هەڵویست و گۆهڕینێن بەرەڤ سەقامگیریەكا باشتر و ڤەگەریانا سەروەریەكا راستەقینە بۆ ئیراقێ، چونكی ل ڤان سالێن داویێ ساڵ بۆ ساڵێ سەروەریا ئیراقێ بوویە جهێ پسیارێ و ژ بن كاریگەریێن دەرەكی، گەهشتیە وی ئاستی سەنگ و بهایێ ئیراقیبوونێ ل دەڤ هندەك ئالیێن سیاسی یێن خوەدان گرۆپێن چەكداری ل سەنگ و بهایێ وەڵاتێن دەرەكی سڤكتر و كێمتر ببیت، ڤێ چەندێ ل سەر ئاستێ نیڤدەولەتی ژی دەنگڤەدان هەیە و هەوڵێن دهێنەدان ئیراقێ لڤان قەیران و ئاستەنگا رزگار بكەن و لسەر ئاستێ جادا ئیراقێ ژی دەنگێن نەڕازیبوونێ لڤێ رەوشێ بلند بوونە . هەرچەندە لسەر ئاستێ هەرێما كوردستانێ جوداهیەكا زۆر ل گەل ئیراقێ هەیە نەخاسمە ژلایێ سەقەمگیریێ و ئاڤەدانیێ، لێ ئەو ئاستەنگ و قەیرانێن ئابووری و دارایی یێن حوكمەتا ئیراقێ ژبن كاریگەریا وان هێزێن خوەدی چەكدار بۆ كوردستانێ دروست كری كاریگەریەكا نەرێنی درۆستكریە، لێ باوەری بۆ خەلكێ كوردستانێ چێبوویە كۆ هەرێما كوردستانێ چ گونەها خوە نیە و ب زێدەیی ئەركێن خوە بجهــ ئینانە و ئەوا هەیی بەهانەیێن بێ بنەما و رەفتارێن دۆژمنكارانەنە بەرامبەر كوردستانێ دكەن، مخابن هندەك ئالیێن سیاسی یێن كوردستانێ ژی ژبووی بەرژەوەند و دەستكەفتێن حزبی چووینە بەرەیێ دژی كوردستانەكا بهێز و ڤەگەراندنا وان مافێن دەستووری . زۆر گرنگو پێتڤی یە خەلكێ ئیراقێ د ڤان هەلبژارتناندا بریارەكا ئێكلاكەر و چارەنڤیسساز بدەت و وان كەس و لایەنان بۆ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ هەلبژێریت ئەوێن بهایێ دەستوورێ ئیراقێ و پیرۆزیێن وێ و جڤاكێ وێ بپاریێزیت و بشێن ئیراقێ ل ڤان قەیرانا رزگار بكەت و سەروەریێ و باوەریا نیڤدەولەتی بۆ ڤەگەرینیت . هەر وەسا فەرە خەلكێ كوردستانێ زۆر ب ژیرانە و ب هەستەكا بلندنا نشتیمانی پشكداریێ د ڤان هەلبژاتنا بكەت و دەنگی ب وی لایەنی بدەت ئەوێن داكۆكیێ ل پاراستنا مافێن دەستووریێ خەلكێ هەرێما كوردستانێ دكەت و ب هێزەكا زێدە ل بەغدا هەوڵ بدەت وان بنپێكریێن دەستووری دژی خەلكێ نەهێلیت و كار بۆ ئاشتەوایێ و سەقامگیریێ دكەت و بەرژەوەندیێن خەلكێ كوردستانێ و ئیراقێ ل سەرڤەی هەمی بەرژەوەندیان دبینیت و ئالیێن بێ پرۆژێن نشتیمانی و نەتەوەیی لاواز و شەرمزار بكەت.

غیاس خـالد زێباری

ئازادی و دیموكراسیا كوردستانێ ده‌لیڤه‌یه‌كا به‌رین ژبۆ ئازادیێن سیاسی به‌رجه‌سته‌كریه‌ و چه‌ندین حزبێن سیاسی هاتیه‌ دامه‌زراندن و ب ئازادی پشكداریێ ل هه‌لبژارتنان دكه‌ن، پارتی دیموكراتی كوردستان كه‌ڤنترین و پڕ جه‌ماوه‌رترین پارتیا كوردستانی یه‌ و پێشه‌نگیا بزاڤا رزگاریخوازیا كوردستانێ دكه‌ت. پارتی دیموكراتی كوردستان ل سه‌ر رێبازه‌كا خوه‌دی هه‌لگرا پرۆژه‌یه‌یێن نه‌وه‌یه‌یی و نشتیمانی و په‌روه‌رده‌یی و جڤاكی و خزمه‌تگۆزای هاتیه‌ دامه‌زراندن، ئه‌و ژی رێبازا بارزانی یه‌، به‌ری دامه‌زراندنا پارتی ب تایبه‌ت لسه‌رده‌مێ شێخ عه‌بدولسه‌لام بارزانی و رێبه‌ر و پێشه‌وایێن پشتی وی، رێبازا بارزانی ژبووی بجئینانا وان پرۆژه‌یان پلان دانایه‌ و خه‌بات بۆ كریه‌ و ژ پێخه‌مه‌ت وان نه‌یار و داگیركارێن كوردستانێ ب هه‌می ره‌نگ و شێوازان به‌رهنگاری لێكریه‌ و پیلان به‌رامبه‌ر دارشتینه‌، لسه‌ر وان پرۆژه‌یان شێخ عه‌بدولسه‌لام بارزانی ل سالا 1914 هاتیه‌ شه‌هیدكرن و پێشه‌وایێن پشتی وی مینا شێخ ئه‌حمه‌د بارزانی و بارزانی نه‌مر چه‌ندین جاران هاتیه‌ گرتن و دۆرئێخسن، لێ ده‌ست لڤان پرۆژه‌یان به‌رنه‌دا و هه‌تا ب سه‌رۆكایه‌تیا بارزانیێ نه‌مر ل سالا 1946 پارتی دیموكراتی كوردستان دامه‌زراند داكو شێوازێ گه‌هشتن ب وان ئارمانجا رێكخستیتر ببیت. هه‌ر ل وی ده‌می هه‌تا نهۆ پارتی لسه‌ر خه‌باتا خوه‌ یا به‌رده‌وام و قوربانیێن بێ سنوور داینه‌ و ب ڤێ خه‌بات قوربانیێن پارتی ئه‌ڤرۆ گه‌لێ كورد خوه‌دی هه‌رێمه‌كا ده‌ستووری و قانوونی یه‌ و پارتی هێزا پاراستن و ڤه‌ژاندن و بهێزبوونا وێ نه‌، ل سه‌ر ڤان هه‌لوەستێن نشتیمانی و نه‌ته‌وه‌یی و جڤاكی و ئاڤه‌دانیێ پارتی، پارتی بوویه‌ ئارمانج و نیشانا نه‌یار و دوژمنێن كورد و كوردستانێ، بێ دودلی دبێژین كوردایه‌تی و به‌ره‌ڤانیكرن و ئاڤه‌دانی ب ناڤێ پارتیڤه‌ هاتینه‌ گرێدان، سه‌ره‌رای قه‌یران و ئاسته‌نگێن ده‌ستگرد، ئه‌نجامدانا هزاران پرۆژێن خزمه‌تگۆزای ل كوردستانێ ب پرۆژه‌ و پلانێن پارتی باشترین به‌ڵگه‌نه‌ لسه‌ر ڤێ چه‌ندێ. لێ حزبێن هه‌ڤڕكێن پارتی، چ ئه‌وێن به‌شه‌ك ل ده‌ستهه‌لاتێ یان ئه‌وێن خوه‌ ب ئۆپۆزسیۆن دزانن و زۆر جاران پارتی تاوانبار دكه‌ن، ژلایێ پرۆژێن نه‌ته‌وی و ئاڤه‌دانی و سه‌قامگیریێ د ده‌ست به‌تال و مفلسن، چونكی وان نه‌شیایه‌ باشتره‌ بێژین نه‌ وێرایه‌ لده‌مێ هێرشێن ل دژی ئاسایشا نه‌ته‌وی و جڤاكی و ئابووریا كوردستانێ بچۆكترین هه‌لوەست هه‌بیت و هنده‌ك جاران بووینه‌ پشته‌ڤان و رێنیشاده‌رێن وان هێرشان، ژ لایێ پرۆژەیێن خزمه‌تگۆزای ژی نه‌شیانه‌ چاریكیا ده‌ڤه‌رێن دیتر خزمه‌تا ده‌ڤه‌رێن ژبن ده‌ستهه‌ڵاتا خوه‌ بكه‌ن، ئه‌ڤرۆ د گه‌رماتیا هه‌لمه‌تا بانگه‌شا هه‌لبژارتنێن جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ، چ پرۆژه‌ نینه‌ شانازیێ پێ بكه‌ن و سۆزا خه‌لكی ڕابكێشن، ژبلی پڕوپاكندێن بێ بنه‌ما یێن تاوانباركرنا پارتی. خه‌لكێ كوردستانێ ب هشیاری ره‌وشێ د هه‌لسه‌نگینیت و خزمه‌تكار و هه‌لگرێن پرۆژێن نه‌ته‌وی و نشتیمانی ل گه‌ل لایه‌نێن مفلس و بێ پرۆژه‌ ژێك جودا دكه‌ت و دێ ده‌نگێ پڕانیا خه‌لكێ كوردستانێ بۆ لیستا 275 یا پارتی بیت، چونگی پرۆژێن پارتی پێدڤیا جڤاكێ كوردستانێ نه‌.

غیاس خـالد زێباری

(سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی بۆ من مینا بابی یه‌)، ئه‌ڤه‌ نەگۆتنا ئێتیمه‌كی یان هه‌ژاره‌كێ كورده‌ كو ب دلۆڤانیا سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی هه‌ست ب ئێتیمیێ یان هه‌ژاریێ نه‌كه‌ت، ئه‌ڤه‌ گۆتنا هنارتیێ ئه‌مریكا(مارك ساڤایا) یه‌ ده‌رباره‌ی سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی، راسته‌ ئه‌ڤه‌ رسته‌یه‌كا زۆرا كۆرته‌ لێ رامانه‌كا هندا مه‌زن دده‌ت كۆ رۆمانه‌ك ل سه‌ر بهێته‌ نڤیسین. چونكی ئه‌مریكا زلهێزترین وه‌لاتێ جیهانێ یه‌ و باندۆڕه‌كا كاریگه‌ر ل سه‌ر ئیراقێ و ده‌ڤه‌رێ هه‌یه‌، هنارتیێ ئه‌مریكا ژی بۆ ئیراقێ د ڤان كاودانان دا بریاره‌كا جهێ پسیارێ یه‌ و نیشانێ ده‌سپێكا گوهۆرینێن سیاسی یه‌ ل ئیراقێ، دیاره‌ باندۆڕا راسته‌وخوه‌ یا وه‌لاته‌كێ هه‌رێمی ل سه‌ر ئیراقێ ئه‌مریكا دلته‌نگ و بێزار كریه‌ و ب ڤی هنارتیه‌ی ئه‌مریكا دڤێت بله‌ز ئیراقێ ژبن ڤێ باندۆرێ ده‌ربینیت و سه‌روه‌ریا وێ بزڤڕینیت. یا ژ ڤێ هه‌میێ گرنگتر ده‌مێ هنارتیێ ئه‌مریكا گۆتی (سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی بۆ من مینا بابی یه‌ و ئه‌ز زۆر حه‌ز ژێ دكه‌م) ئاماژه‌ و دانپێدانا بهێزترین وه‌لاتێ جیهانێ یه‌ ب سیاسه‌ت و پرۆژه‌ و به‌رنامێن سه‌رۆك بارزانی یه‌ ل سه‌ر ئاستێ ده‌ڤه‌رێ و ئیراقێ و كوردستانێ، رامانێ هندێ یه‌ كو ب سیاسه‌ت و پلانێن سه‌رۆك بارزانی هه‌رێما كوردستانێ ژلایێ سیاسی و كارگێری و دبلۆماسی لسه‌ر ئاراسته‌یه‌كێ راسته‌ و ب مرۆڤایه‌تیه‌كا پڕ دلۆڤانیێ هه‌می تاكێن جڤاكی دبینیت و ب چاڤێ بابینیێ سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل دكه‌ت. د ڤێره‌دا دبێژینه‌ به‌رێز هنارتیێ ئه‌مریكا بۆ ئیراقێ سۆپاس بۆ ڤێ تێگه‌هشتنێ ل سیاسه‌ت و به‌رنامێن سه‌رۆك بارزانی و ئه‌گه‌ر بۆ ته‌ مینا بابی بیت بۆ خه‌لكێ كوردستانێ باب و په‌روه‌رده‌كار و رێبه‌ر و سه‌روه‌ره‌ .
ژلایه‌كێ دیتر ئه‌ڤ داخۆیانیا مارك ساڤایا بانگه‌وازیه‌كه‌ كۆ گه‌لێ كورد ب هه‌بوونا سه‌رۆك بارزانی خودان پشته‌ڤانیه‌كا مه‌زنه‌ و پاشه‌رۆژه‌كا گه‌ش چاڤه‌رێیه. پێدڤی یه‌ ئالیێن سیاسی یێن كوردستانێ ب تایبه‌ت هه‌ڤڕێن پارتی خوه‌ دڤێ گۆتنا هنارتیێ ئه‌مریكا بگه‌هینن و مه‌زناهیا سه‌رۆك بارزانی و پارتی دیموكراتی كوردستان بگه‌هینن و بزانن كۆ ئه‌و فاكته‌رێن مانه‌ڤه‌ و بهێزبوونا كوردستانێ نه‌ و خه‌لكێ كوردستانێ زێده‌تر ل هه‌ر جاره‌كێ ل ڤان هه‌لبژارتنا ده‌نگ ب لیستا 275 یا پارتی دیموكراتی كوردستان بده‌ت، داكو ببیته‌ په‌یامه‌ك بۆ هنارتیێ ئه‌مریكا كو سه‌رۆك بارزانی بۆ مه‌ هه‌میان مینا بابه‌كێ دلۆڤانه‌ و ب هه‌بوون و ژبن سێبه‌را وی هه‌ست به‌خته‌وه‌ریێ و ئارامیێ و پێكڤه‌ ژیانێ دكه‌ین.

غیاس خالد زێباری

هەر جوانیەكێ خەملا خوە یا تایبەت هەیە، هەلبژارتن خەملا تایبەت یا سیستەمێ دیموكراسیێ یە، هەوا بانگەشێ ژی خەملا پرۆسا هەلبژارتنایە،ب رەنگەكێ گشتی هەلبژارتن پرۆسەیەكا نووژەنكرنەڤا دەستهەلاتێ یە، د ڤێ پرۆسەیێ دا یان دەستهەلات دێ باوەریا خەلكی بدەستەیڤە یان هندەك هێزێن دیتر دێ بنە دەستهەلات. ئەڤە ژی جوانیەكا ژیانێ یە، وەكی سروشتێ هەلبژارتنان دەمەكێ تایبەت بۆ هێز و كەسایەتیێن بەربژار دهێتە دیاركرن داكو دەنگ و پرۆژەیێن خوە بۆ داهاتی بگەهیننە خەلكی و ل رۆژا دەنگدانێ باوەریا خەلكی بدەست بینن. رۆژێن بانگەشەیا هەلبژارتنا ب بلندبوونا هەمی دەنگ و رەنگێن سیاسیی و كۆمڤەبوونا وان د ناڤ هەمی باژار و گۆڵانێن وەڵاتی جوانیەكا تایبەت نیشاددەن، د هەر سەردەمەكی دا شێوازەكێ بانگەشێ دهێتە بكارئینان، هەرچەندە شێوازێ ڤەدان و بلندكرنا فلێكس و وێنەیێن بەربژاران ب ڤی رەنگی د هندەك وەلاتان دا زۆر كێم بوویە، لێ ل كوردستانێ هێشتا ب بەرفرەهی دهێنە بكارئینان، ژبووی بانگەشەیا هەلبژارتنێن جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ هەرێما كوردستانێ د ناڤ بانگەشەیا هەلبژارتنان دایە و زۆربوونا وان د ناڤ باژار و گوند و كۆلانێن كوردستانێ جوانیەكا تایبەت هەیە و نیشانێ فرەڕەنگی و ئازادیێ یە ل هەرێما كوردستانێ. هەر چەندە ئاستێ تێگەهشتنا جڤاكێ كوردستانێ بۆ پاراستنا ڤێ جوانیێ بەر ب پێگەهشتنێ چوویە، چونگی هەلبژارتن بۆ هەلبژارتنێ درووشم و وێنەیێن لایەن و كاندیدان زێدەتر دهێنە پاراستن و ب ئازادی كەرنەڤال و ئاهەنگێن خوە دكەن، لێ هێشتا ل سەر ئاستێن تاكەسەكی و ل هندەك دەڤەران ب پلان وێنە و درووشم دهێنە شێواندن، ئەڤە ژی رەفتارەكا نە شارستان و بەروڤاژی دیموكراسیێ و ئازادیێ یە و خەملا هەلبژارتنان كرێت دكەت، ژلایەكێ دیتر دانپێدانەكە ب بهێزبوونا وی لایەنی یان وی كاندیدێ وێنە و فلێكسێن وان دهێنە شێواندن یان دڕاندن. ئەگەر مە بڤێت جوانی و شارستانیەتا جڤاكێ كوردستانێ نیشا جیهانێ بدەین پێدڤی یە مە باوەری ب دیموكراسیەتێ و ئەنجامێن وێ هەبیت و رێزێ ل بیر و بۆچوونێن جودا بگرین و وێنە و فلێكسێن لایەنێن بەربژێر بێ جودا بپارێزین، راستە د بانگەشەیا هەلبژارتنان دا بەربژار زێدەتر دهێنە نیاسین و هەبوونا وێ پێدڤی یە، لێ كاریگەریەكا زۆر ل سەر تاكێن جڤاكێ كوردستانێ ناكەت بۆ گوهۆڕینا رەئیا خوە، چونكی پترییا خەلكێ كوردستانێ پێشوەخت بریارێ ل سەر چاوانیا دەنگێ خوە ددەت و ئالیێ وی یێ سیاسی یێ دیاركریە.

غیاس خـالد زێباری

زێدەتر ژ دو سالایە ژبەر پرسێن سیاسی و ئمناهی وەلاتێ توركیا قەدەغەیا فڕینا فرۆكەیان ل فرۆكەخانا نیڤدەولەتیا سلێمانیێ ل سەر ئەسمانێ خوە دانایە، ڤێ بریارا توركیا زیانەكا مەزن یا ئابووری گەهاندیە كوردستانێ و ئیراقێ ب تایبەت سلێمانیێ، دهێتە تەخمینكرنا زیانێن وێ دەه مەلیۆن دۆلار دەرباز كربن، هەر ل دەمێ سەپاندنا ڤێ بریارێ ل سەر فرۆكەخانا سلێمانیێ بەرپرسێن ئاستێن بلند یێن سیاسی و كارگێری ل سلێمانیێ و جهێن پەیوەندیدارێن ئیراقێ زۆر هەوڵ دان ڤێ گەمارویێ ڕاكەن، لێ نەشیان باوەریێ بۆ دەولەتا توركیا چێكەن ل سەر نەهێلانا وان وان رەفتارێن توركیا ب مەترسی و سەرپێچی دبینیت و داوی جار سێ رۆژا بەری سەرەدانا سەرۆك نێچیرڤان بۆ توركیا ل رۆژا ٩/١٠/٢٠٢٥ ئەو قەدەغە بۆ دەمێ شەش هەیڤا هاتە درێژكرن. هەر چەندە سەرەدانا سەرۆك نێچیرڤان بۆ وەڵاتێ توركیا سەرەدانەكا گرێدایی بوو ب چەند پرسێن كوردستانی و ئیراقی و هەرێمایەتی و ل سەر ئاستێن بلند پێشوازیەكا گەرم لێ هاتە كرن، د پەراوێزا كۆمبوونا ل گەل سەرۆك كۆمارێ توركیا ئێكسەر و بێ دودلی پێشنیا نێچیرڤان بارزانی بریارا قەدەغەیا ل سەر فرۆكەخانا سلێمانیێ هەلوەشاندن، ئەڤ بریارا ب لەز و ئێكسەر ژلایێ سەرۆككۆمارێ توركیا كۆ زلهێزترین وەلاتێ دەڤەرێ یە و ئێكە ژ وەلاتێن مەزنێن جیهانێ بەلگەه و دیدەڤانە ل سەر پێگەهێ مەزنێ سەرۆك نێچیرڤان بارزانی و هەرێما كورستانێ ل سەر ئاستێ هەرێمی، راستە بۆ ڤان كاودنا راكرنا ڤێ گەمارۆیێ ل سەر فرۆكەخانا سلێمانیێ (جەلال تالەبانی) دەستكەفتەكێ مەزنە ل سەر دەستێ سەرۆك نێچیرڤانی، لێ ئاماژێ ددەن كۆ هەرێما كوردستانێ و سەركردەیێن وێ یاریكەرێن بهێز و كاریگەرن د ناڤ پرسێن ئیراقی و دەڤەرێ دا، بۆ هەر گوهۆڕینەكا سیاسی ل دەڤەرێ پێدڤی یە هەرێما كوردستانێ رۆل تێدا هەبیت، ئانكۆ دشێین بژین سیاسەتا هەرێما كوردستانێ ب پێشەنگیا دبلۆماسیەتا نێچیرڤان بارزانی و ب رێنمایی یێن سەرۆك بارزانی ل سەر ئاراستەیێ گرەنتیا ئێمناهی و سەقامگیریا كوردستانێ و پاراستنا مافێن وەڵاتیان كار دكەت و بەرهەڤیێن گۆهڕینێن پێشبینیكریێن دەڤەرێ دكەت، سەرۆك نێچیرڤان بارزانی دڤێ سەرەدانا خوەدا پرەكا ئێمن و گەڕەنتیكری د ناڤبەرا سلێمانی و ئەنكەڕە دا ئاڤاكر و رۆژانە هەزاران وەلاتی ب سلامەتی دێ ل سەر دەرباز دبن و داهاتێ دەرگەهەكێ ئابووری بۆ كوردستانێ و ئیراقێ بەرینتر كر و وەكی هەر جار سەرۆكەكێ كوردستانی یێ دوور ژ دەڤەرچیاتیێ و هزرێن بەرتەنگێن حزباتی د چاڤێن كوردستانیان دا دهێتە دیتن.