غیاس خالد زێبارى
كورد دبێژن ئێكگرتن به‌رێ بنیاتێ سه‌ركه‌فتنێ یه‌، ئه‌ڤه‌ گۆتنه‌كا جوان و راست ده‌رهه‌قی پارت و ئالیێن سیاسی یێن كوردستانێ و سه‌ركرده‌یێن وان هاتیه‌، دیرۆكا نوو یا بزاڤا رزگاریخوازیا كوردستانی سه‌لماندیه‌ كو هه‌رده‌مێ كورد د ئێكگرتی بن سه‌ركه‌فتن و ده‌ستكه‌فت به‌رهه‌م هاتینه‌، ئێكبوونا شۆرشا مه‌زنا ئیلۆنێ، په‌روه‌رده‌یه‌كا ساخله‌ما نشتیمانی و نه‌ته‌وه‌یی و رێكه‌فتنا ١١ ئادارا ساڵا ١٩٧٠ به‌رهه‌م ئینان، ئێكگرتنا د ناڤ به‌ره‌یێ كوردستانی دا یا سالا ١٩٨٧ خۆڕاگری و سه‌رهه‌لدانا پیرۆزا سالا ١٩٩١ به‌رهه‌م ئینا، ئێكگرتن و ئێكرێزیا جه‌ماوه‌ری و سیاسیا سه‌رهه‌ڵدانێ موعجیزه‌ دروستكرن و قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ لێ ژدایكبوو، هه‌روه‌كی سه‌رۆك مسعود بارزانی ده‌رباره‌ی سه‌رهه‌لدانێ دبێژیت: سه‌رهه‌لدانێ داستیه‌ك دیاركر، هه‌رده‌مێ ملله‌تێ كورد ئێكرێز بیت دشێت موعجیزه‌یان دروست بكه‌ت، تفاق و ئێكرێزیا ٢٠٠٣، ده‌ستووری بوونا قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ و دبلۆماسیه‌ته‌كا نیڤده‌وله‌تی، به‌رهه‌مئینان، ئێكرێزیا ٢٠١٤ سه‌ركه‌فتنێن مه‌زنێن بسه‌ر تیرۆرستێن داعش به‌رهه‌م ئینا كو جیهان پێ حێبه‌تی بوو.
به‌رامبه‌ر ڤان قۆناغێن ئێكگرتنا، ناكۆكی و دوبه‌ره‌كیان جه و پانتایه‌كا مه‌زن د ناڤ بزاڤ و شۆرشێن كوردستانی دا، داگیركریه‌ هه‌ر لسه‌رده‌مێن میرگه‌هێن كوردی هه‌تا ئه‌ڤرۆ فاكته‌ر و ئه‌گه‌رێن ژناڤچوونا ده‌ستكه‌فتان و زیان به‌خشه‌كا مه‌زن بوویه‌. قه‌وارێ ئه‌ڤرۆ یێ هه‌رێما كوردستانێ مه‌زنترین ده‌ستكه‌فتێ نشتیمانی و نه‌ته‌وه‌یی یێ ده‌ستووری و قانوونی بوویه‌ د دیرۆكا نوو یا گه‌لێ كورد دا، ئه‌و ده‌ستكه‌فتێ ب قوربانیێن سه‌دان هزار شه‌هیدان و خه‌باتا سه‌د سالیا خه‌لك و پێشمه‌رگه‌هێن كوردستانێ، ئه‌ڤرۆ مه‌زنترین ئۆمێدا كورد و كوردستانیایه‌ ل سه‌رتاسه‌رێ جیهانێ، ئه‌ڤرۆ ژ ئه‌نجامێ ناكۆكی و دوبه‌ره‌كیێن نه‌ سروشتی و زیان به‌خش د ناڤبه‌را پارتیێن كوردستانی دا كه‌فتینه‌ به‌ر گه‌فێن لاوازبوون و ژناڤچوونێ. بڕینا مووچه‌ و بۆدجێ كوردستانێ، كێمكرن و لاوازكرنا پشكداریا كوردان د سازی و ده‌ستهه‌لاداریێن ئیراقێ دا، به‌رهه‌می نه‌هاتنا ئارمانجا راپرسیا ٢٥ ئیلۆنا ٢٠١٧ و ژده‌ستدانا زێده‌تر ژ نیڤه‌كا ئاخا كوردستانێ ل ١٦ئكتۆبه‌را هه‌مان سال و گه‌ماروویێن سیاسی و ئابۆری ل دووڤ خوه‌ ئینان هه‌تا گه‌هشته‌ ده‌سپێكرنه‌ڤا ب عه‌ره‌بكرنێ و كێكرنا رێژه‌یا كوردان ل جڤاتێن پارێزگه‌هێن كه‌ركووك و مووسل و راده‌ستكرنا نه‌فتا كوردستانێ و ده‌ركرنا چه‌ندین بریارێن دوژمنكارانه‌ ل دادگه‌ها فیدرالی و هێرش ئینانا سه‌ر كوردستانێ ب مۆشه‌ك و دروونان و چاندنا تۆڤێ دژایه‌تیا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ لسه‌ر ئاستێ ناڤخوه‌یی، هه‌روه‌سا ژبه‌ر ئێك نه‌گرتنا هێزێن پێشمه‌رگه‌هی و ئێمناهیێ وه‌لاتێن دۆست و هه‌ڤپه‌یمان دلگران و ره‌خنه‌گركرینه‌، یا ژ هه‌میێ حێبه‌تیتر په‌نابرنا هنده‌ك ئالیێن سیاسی یه‌ بۆ وه‌لاتێن هه‌رێمی یێن دژبه‌رێن كوردستانێ و ژپێخه‌مه‌ت مانه‌ڤه‌یا خوه‌، به‌رژه‌وه‌ند و ئه‌جندایێن وان لسه‌ر حسابا به‌رژه‌وه‌ندیێن خه‌لكێ كوردستانێ جێبجێ دكه‌ن و ده‌نگێن جوداكرنا هنده‌ك پارێزگه‌هێن هه‌رێمێ و په‌یوه‌ندیا دارایی یا راسته‌خوه‌ دگه‌ل به‌غدا بێ ڤه‌گه‌ریان بۆ حوكمه‌تا هه‌رێمێ بلندكرنه‌…!
ئه‌ڤه‌ هه‌می ژ ئه‌نجامێ درێژبوونا دوبه‌ره‌كیا نه‌ساخله‌ما د ناڤبه‌ریا پارتیێن كوردستانێ یه‌ بتایبه‌ت پارتی دیموكراتی كوردستان و ئێكه‌تیا نشتیمانیا كوردستانێ، كو خه‌لكێ كوردستانێ دلگران و بێ ئۆمێد كریه‌ و ژیانا وان یا ئابۆری و دارایی ژی زۆر لاواز كریه‌.
پێدڤیه‌ هه‌تا ڤێرێ به‌س بیت و پارت و ئالیێن سیاسی یێن كوردستانی سنوورێن ڤێ دوبه‌ره‌كیێ بشكێنن و بۆ ئێكگرتن و ئێكرێزیێ بزڤڕن كو هیڤی و ئارمانجا خه‌لكێ كوردستانێ یه‌ و ده‌ستكه‌فتێن نشتیمانی و نه‌ته‌وی دێ پارێزن و پێشڤه‌به‌ن و ده‌ستێن مایتێكرنێن وه‌لاتێن هه‌رێمی و ئیراقی دێ هێنه‌ بڕین. ئه‌گه‌ر نه‌ پێدڤییه‌ رێكخراوێن جڤاكێ سڤیل و خه‌لكێ نشتیمان په‌روه‌ر و ئه‌كادیمی و ره‌وشه‌نبیر و هونه‌رمه‌ند و راگه‌هاندكار ب رێكێن سڤیل و دیموكراسی و ئاشتیانه‌ ب ئه‌ركێ خوه‌ یێ مرۆڤایه‌تی و نه‌ته‌وایه‌تی راببن بۆ ژێكڤاڤارتنا ئالیێن ره‌ش و سپی، ب وێره‌كانه‌ بۆ جاده‌یا كوردستانی دیاربكه‌ن كی ئالی پارێزه‌ریێ ل قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ و ده‌ستكه‌فتێن خه‌لكێ كوردستانێ دكه‌ت و خودان بریارا یا كوردایه‌تی و سه‌ربخوه‌یه‌ و كی ئالی ژی ئه‌گه‌رێ به‌رده‌وامیا دووبه‌ره‌كیێ یه‌ و بریار و ڕاسپارده‌یا ژ ده‌رڤه‌ وه‌ردگریت و لسه‌ر خه‌لكێ كوردستانێ دسه‌پینیت…!
كی ئالی كوردایه‌تیێ دكه‌ت و كی ژی حزبایه‌تیێ ل كوردایه‌تیێ مه‌زنتر و فه‌رتر دكه‌ت. ئه‌گه‌ر هه‌ڵوه‌سته‌كێ ب ڤی ڕه‌نگی یان پشته‌ڤانیه‌كا نیڤده‌وله‌تی بۆ قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ نه‌بیت، دبیت د ڤێ ڕه‌وشا دژوار و گۆڕانكاریێن بله‌ز و چاڤه‌رێنه‌كری یێن ده‌ڤه‌رێ دا قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ ببیته‌ قوربانی كۆ پیلانێن مه‌زن بۆ هاتینه‌ داشتن.
راسته‌ مه‌ترسی لسه‌ر هه‌رێما كوردستانێ هه‌یه‌ لێ د وی ئاستی دا نینه‌ كو ئه‌م زۆر ژێ بترسین و ئه‌و نینه‌ ئه‌وا دوژمن و نه‌یار و دویڤه‌لانێن وان پڕۆ پاگنده‌یان بۆ دكه‌ن، لێ ئه‌گه‌ر ئێكگرتن و ئێكرێزی هه‌بیت، پیلان دێ هێنه‌ هه‌لوه‌شاندن و قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ دێ هێته‌ پاراستن و پێشڤه‌برن و پشته‌ڤانیا نیڤ ده‌وله‌تی ژی دێ زێده‌تر و زێده‌تر بیت، ڤێ بلا ب ده‌نگه‌كێ بلند ببێژین به‌لێ بۆ ئێكگرتنێ و گاڤێن پڕاكتیك بۆ بهێنه‌ هاڤێتن.

غیاس خالد زێبارى
ل رۆژا 31/1/1987 گه‌لێ كورد مرۆڤه‌كێ مه‌زن ژلایێ سیاسی و جڤاكى و و دبلۆماسى و نشتیمانپه‌روه‌رى و شۆره‌شگێرى ژ ده‌ستدا، ئه‌و ژى ئدریس بارزانى یه‌، ئه‌و ئدریسێ ساخله‌ت و ره‌وشتێ بابێ دیرۆكى و كنیاتیێ نه‌ته‌وا كورد مه‌لا مسته‌فاى بارزانى لێ كۆمدبوون.
ئدریس بارزانى ل ده‌مه‌كى وه‌غه‌ركر كو هێشتا پرۆژێ وى یێ ئاشته‌وایا ناڤمالا كوردستانى د قۆناغا داویێ دا، لێ پشتى وه‌غه‌را وى ئه‌و پرۆژه‌ هاته‌ به‌رهه‌م و ژ ئه‌نجامێ وى به‌ره‌یێ كوردستانى كۆ پڕانیا پارتیێن كوردستانى هه‌مبێز كربوو، بوونه‌ به‌ره‌یه‌كێ نشتیمانیێ ئێكگرتى به‌رامبه‌ر رژێما به‌حسا ژناڤچوویى و هێمێ سه‌ركه‌فتنێن مه‌ن مینا خۆراگریا به‌رامبه‌ر وان هه‌مى تاوانێن قركرن و وێرانكرنێ و كیمیابارانكرنێ و سه‌رهه‌لدانا پیرۆزا سالا 1991.
ئدریس بارزانى ب دویربینی و باوه‌ریبخوه‌بوونه‌كا بێ سنوور و هه‌سته‌كا زۆرا بلندا نشتیمانى د كاودانێن زۆرێن دژواردا دناڤ گه‌رمه‌ گه‌رما ناكۆكیێن پارت و ئالیێن سیاسى یێن كوردستانى په‌یام و درۆشمێ ئاشته‌وایى یێ بلند كر و ل ده‌مه‌كێ كێم دا شیا بێ ئۆمێدیێ ڤه‌ڕه‌ڤینیت و ئاشته‌وایى یه‌كا سه‌رتاسه‌رى به‌رهه‌م بینیت و بكه‌ته‌ كریار، ئدریس بارزانى ب پشته‌ڤانیا سه‌رۆك مسعوود بارزانى شیا ناكۆكیێن دژوار یێن دناڤ پارت و ئالیێن سیاسى یێن كوردستانى بكه‌ته‌ ئاشته‌وایى و برایه‌تى و ئێكگرتن و بێخیته‌ د خزمه‌تا بزاڤا رزگاریخوازیا كوردستانى و دۆزا سیاسى یا نشتیمانى و نه‌ته‌وایه‌تیا كوردستانى نیشانى دووربینی و دلسۆزیێ بوو، ره‌وشا ئه‌ڤرۆیا كوردستانێ ژى پێدڤى ب هه‌مان هزر و دلسۆزى و ئیراده‌یه‌ بۆ نه‌هێلانا ناكۆكی و دوبه‌ره‌كیێن ئه‌ڤرۆ هه‌رێما كوردستانێ داگیركرى و كاریگه‌ریێن نه‌رێنى لسه‌ر ره‌وشا سیاسى و ئێمناهى و ئابوورى و سه‌قامگیریا كوردستانێ كریه‌ و گه‌هشتیه‌ ئاستێ هه‌بوونا مه‌ترسیا لسه‌ر قه‌وارێ هه‌رێمێ.
پێدڤیه‌ ئه‌ڤرۆ سه‌ركردایه‌تیا سیاسى یا كوردستانێ نه‌خاسمه‌ پارتى دیموكراتى كوردستان و ئێكه‌تیا نشتیمانیا كوردستانێ و په‌رله‌مان و حوكمه‌تا هه‌رێمێ بۆ هه‌زر و دویربینا ئدریسێ جوانه‌مه‌رگ بزڤرین و پشته‌ڤانیا هه‌مى ئالیێن سیاسى یێن هه‌ریَِما كوردستانێ كراستێ سیاسه‌تا ڕه‌ق و توندكاریێ به‌رامبه‌ر ئێك دابنێن و كراستێ ئاشته‌وایێ و برایه‌تیێ لبه‌ر بكه‌ن و پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندێن گشتى و سه‌قامگیریا كوردستانێ لپێش هه‌ر تشته‌كى دابنێن.
ئه‌و هه‌ولێن هه‌رێمایه‌تى و ئیراقى و ناڤخوه‌یى بۆ لاوازكرن و ژناڤچوون و برسیكرنا قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ ژ ئه‌نجامێ وێ نه‌تفاقیێ و دووربه‌كیا ناڤخوه‌یى یه‌ و تاكه‌ رێكا ده‌ربازكرنێ، ئێكگرتن و ئێكرێزى یه‌، ئه‌ڤه‌ داخازى و ئارمانجا خه‌لكێ كوردستانێ یه‌ و پاشه‌رۆژا هه‌رێما كوردستانێ ب خه‌لك و ده‌ستهه‌لاتڤه‌ یێ پێڤه‌ گرێدایى یه‌ .
ئه‌گه‌ر سه‌ركردایه‌تیا سیاسى ئیراده‌ و باوه‌رى هه‌بیت، ئێكگرتن و ئێكرێزى زۆرا ب ساناهى یه‌، چونكى ب باوه‌رى و ئیرادێ ئدریس بارزانى لناڤه‌راستا سالێن هه‌شتێیان شیا هه‌مى ئالیێن ناكۆك یێن كوردستانێ لبن سێبه‌را به‌ره‌ى كوردستانى كۆمبكه‌ت و ستراتیژیه‌تا بزاڤا رزگاریخوازیا كوردستانى داشت و ده‌ستكه‌فتێن مه‌زن بده‌ست ئینان ژ وانا رێكخستن و سه‌رپه‌شتیكرنا سه‌رهه‌لدانا پیرۆزا سالا 1991 ێ و قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ لێ بوویه‌ به‌رهه‌م.
راسته‌ ئدریس بارزانى وه‌كى گیان ل ناڤ مه‌ نه‌مایه‌، لێ هزرێن وى هه‌رێن زیندى نه‌ و سه‌ركرده‌یێن سیاسى یێن كوردستانێ ب هه‌مى حزبڤه‌ دشێن بۆ ڤه‌گه‌رێن و ژبووى به‌رژه‌وه‌ندا گشتى و پێتڤیا جڤاكێ كوردستانێ و پاراستن و پێشڤه‌برنا قه‌وارێ هه‌رمێ وازێ ل دووبه‌ركیێن زیانبه‌خش بینن و بریارا ئاشته‌وایا جڤاكى و سیاسى بده‌ن، داكۆ بشێن لسه‌ر پیلانێن ناڤخوه‌یى و هه‌رێمى زال ببن و مه‌ترسیا لسه‌ر هه‌رێما كوردستانێ نه‌هێلن، كۆ ئارمانج و داخوازیا جڤاكێ كوردستانێ یه‌.

غیاس خالد زێبارى
ل رۆژا شه‌مبى 13/1/2024 سه‌رۆك نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ و جێگرێ سه‌رۆكێ پارتیا دیموكراتا كوردستانێ پشكدارى ل رێوره‌سمێن سالڤه‌گه‌را تیرۆركرنا كه‌سایه‌تیێ ئایینى و نشتیمانى و سیاسیێ ناڤدارێ ئه‌ره‌بى و ئیراقى و شیعى (محمد باقر الحكیم) كو ب شه‌هیدێ میحرابێ دهێته‌ ناسین كر، د ڤێ هه‌لكه‌فتا جڤاكى و خه‌مناك دا نێچیرڤان بارزانى گۆتاره‌كا گرنگ و پڕ رامان و كاریگه‌ر ئاراسته‌ى به‌رهه‌ڤبوویا و ئالیێن سیاسى یێن ئیراقێ و خه‌لك و ده‌ستهه‌لادارێن ئیراقێ و كوردستانێ كر.

راسته‌ سه‌ره‌دانه‌كا ب مه‌به‌سته‌كا پشكداریێ د وێ هه‌لكه‌فتا خه‌مناك بوو كو زۆرا پێدڤى بوو، چونكى شه‌هید محه‌ممه‌د باقر ئه‌لحكیم ژبلى كو كه‌سایه‌تیه‌كێ مه‌زن بوو، دۆسته‌كێ نێزیكى مالباتا بارزان و بزاڤا رزگاریخوازیا كوردستانى بوو و خودان هه‌لوه‌ستێن نشتیمانى و مرۆڤایه‌تى بوو به‌رامبه‌ر ره‌فتار و سه‌ره‌ده‌ریێن نه‌ مرۆڤانى و نه‌ نشتیمانى یێن رژێمێن ئیراقێ دژى خه‌لكێ كوردستانێ و بزاڤا رزگاریخوازیا كوردستانى.
ڤێ جارێ ژى مینا زۆر جارێن دیتر كارێزمایا سه‌رۆك نێچیرڤان بارزانى شیا ئاراسته‌یا نه‌رێنى و دوژمنكارانه‌ یا ده‌ستهه‌لاتدارێن ئیراقێ یێن سیاسى و ئیدارى به‌رامبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ، نه‌خاسمه‌ لسه‌ر مووچێ مووچه‌خۆرێن كوردستانێ و چه‌ند پرسێن هه‌لاویستى یێن د ناڤبه‌را هه‌ولێر و به‌غدا به‌ر ب چاره‌سه‌ریێ ببه‌ت، ئه‌ڤه‌ ژى پشتى چه‌ندین كۆمبوونێن ل گه‌ل پڕانیا به‌رپرس و ده‌ستهه‌لاتدارێن ئیراقێ و ئالیێن سیاسى یێن خودان پێگه‌ه و كاریگه‌ر د بریارێن سیاسى و ئیداری دا.
راسته‌ ب درێژاهیا سالا ده‌ربازبووى چه‌ندین شاندێن هه‌رێما كوردستانێ سه‌ره‌دانا به‌غدا كریه‌ و زۆر قۆناغ بۆ چاره‌سه‌ریێ بڕینه‌، لێ سه‌رۆك نێچیرڤان بارزانى شیا د ڤێ سه‌ره‌دانێ و ڤان كۆمبوونان دا زێده‌تر كاریگه‌رى كر و ده‌نگڤه‌دانه‌كا زۆر لسه‌ر ئاستێ جادا كوردستانى و راگه‌هاندنێ ڤه‌دا، هه‌ر ئه‌ڤ چه‌نده‌ ژى ل جه‌نابێ سه‌رۆك نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ دهێته‌ چاڤه‌رێكرن، چونكى جه‌نابێ وى هه‌لگرێ كلیلێن ڤه‌كرنا ده‌رگه‌هێن پۆلایى یه‌ بۆ چاره‌سه‌ركرنا پرسێن سیاسى و كارگێرى بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا خه‌لكێ كوردستانێ و ل سالێن بوورى ژى دا، نه‌خاسمه‌ پشتى روودانێن 16 ئوكتۆبه‌رێ و گه‌مارۆدانا كوردستانێ ژلایێ سیاسى و ئابۆرى جه‌نابێ وى شیا ب په‌یوه‌ندیێن خوه‌ وان گه‌مارۆیان بشكێنیت، لسه‌ر ئاستێ كه‌سایه‌تى ژى نێچیرڤان بارزانى سیاسى و دبلۆماتكاره‌كێ خودان پێگه‌هه‌كێ مه‌زنه‌ لسه‌ر ئاستێ ئیراقى و هه‌رێمایه‌تى و نیڤده‌وله‌تى، ئه‌و كه‌سایه‌تى یه‌ ئه‌وێ ل دویڤ ره‌وش و كاودانا زمانێ به‌رامبه‌ر دزانیت، له‌وما جهێ باوه‌ریا خه‌لكێ كوردستانێ یه‌، خۆزى به‌رى ساله‌كێ به‌رى ئاریشه‌ و ناكۆكیێن د ناڤبه‌را لسه‌ر ئێك كۆمببن، سه‌رۆك نێچیرڤان بارزانى ئه‌ڤ ده‌سپێشخه‌ریه‌ كربان و كاریزمایا خوه‌ بكارئینابا، چونكى سه‌رۆك نێچیرڤان بارزانى هه‌ر زوى دا شێت دیتنا ده‌ستهه‌لاتدار و سیاسیێن ئیراقێ به‌رامبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ بگوهۆڕیت و پرسێن سیاسى و ئیدارى و دارایى یێن د ناڤبه‌را هه‌ردو ئالیان چاره‌سه‌ر بن، خه‌لك چاڤه‌رێیه‌ جه‌نابێ سه‌رۆك نیچیرڤان بارزانى گاڤێن بله‌ز بۆ چاره‌سه‌ركرنا پرسێن دیتر یێن هه‌رێما كوردستانێ بهاڤێژیت، نه‌خاسمه‌ ئێك گۆتاریا سیاسى و نه‌هێلانا ناكۆكیێن د ناڤبه‌را پارتیێن كوردستانێ و ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنێن كوردستانێ و ئێكگرتنا هێزێن پێشمه‌رگه‌هى و ئێمناهیێ، ژلایه‌كێ دیتر ئه‌ڤ سه‌ره‌دان و گاڤێن سه‌رۆك نێچیرڤان بارزانى ل به‌غدا پشته‌ڤانیه‌كا مه‌زنه‌ بۆ حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بتایبه‌ت جه‌نابێ سه‌رۆك حوكمه‌تێ كاك مه‌سرۆر بارزانى.

غیاس خالد زێبارى
پشتى بجه نه‌هاتنا هیڤى و ئارمانجا خه‌لكێ كوردستانێ ئه‌وا ب پڕانیى خه‌لكى بریار لسه‌ر داى كو سه‌رخۆبوونا كوردستانێ بوو ل 25 ئیلۆنا سالا 2017، ژبه‌ر نه‌بوونا پشته‌ڤانیا نیڤده‌وله‌تى و كاردانه‌ڤێن دوژمنكارانه‌ یێن ده‌وله‌تا ئیراقێ ژ لایێ سیاسى و ئابۆرى و له‌شكرى و خیانه‌كا ناڤخوه‌یا یا 16ئوكتۆبه‌را هه‌مان سال پشكه‌كا زۆرا ئاخا كوردستانێ، ده‌مێ شه‌ش سالایه‌ خه‌لكێ كوردستانێ خه‌ونا ب ڤه‌گه‌راندنا وان ده‌ڤه‌رێن كوردستانى یێن ده‌رڤه‌ى ئیداره‌یا هه‌رێما كوردستانێ دبینیت و خه‌لكێ وان ده‌ڤه‌ران ژى به‌رهنگاریا ئه‌ره‌بكرنێ و زۆرداریێ دبن.
ئه‌گه‌رێ سه‌ره‌كیێ وێ ئه‌ره‌بكرنێ و زۆرداریێ دووركه‌فتنا پارتى دیمۆكراتى كوردستانه‌ ل ده‌سهه‌لاتدارای وان ده‌ڤه‌ران، چونكى ل ده‌مێ خوه‌ ب هه‌بوونا پارتى ل ده‌ستهه‌لاتداریا وان ده‌ڤه‌را ره‌نگ و تام و سیمایێ كوردستانیه‌تێ و كوردایه‌تیێ پێڤه‌ دیاربوو.
د ڤان شه‌ش سالێن داگیركرنا كه‌ركووكێ و شنگال و ده‌شتا نه‌ینه‌وا و خانه‌قین و وان هه‌مى ده‌ڤه‌رێن كوردستانى یێن ماددێ 140ده‌ستوورى ڤه‌دگریت، سه‌ره‌راى هه‌بوونا هنده‌ك حزبێن كوردستانى ل ده‌ستهه‌لاتێ و هه‌بوونا باره‌گایێن وان خه‌لكێ وان ده‌ڤه‌را هه‌ست ب بێ خودانیێ و كوردستانیبوونا خوه‌ ناكه‌ن، چونكى ئه‌و حزب نه‌شیانه‌ به‌ڕه‌ڤانیێ ل مافێن كوردێن وان ده‌ڤه‌را بكه‌ن و ده‌ستهه‌لاتا ڤان شه‌ش سالان وه‌كى دیل و بێ گۆهدان ل ماددێن ده‌ستوورى و مافێن وه‌لاتیبوونێ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل وى خه‌لكێ كورد دكه‌ن و وان حزبا ژى جورئه‌تا به‌ره‌ڤانیكرنێ نه‌بوویه‌ و گه‌هشتیه‌ وى ئاستێ نه‌شێن پیرۆزیا ئالایێ كوردستانێ ژى بپارێزن..!
ئاها ئه‌ڤه‌یه‌ خه‌ما گرانا خه‌لكێ ته‌ڤایا كوردستانێ, ئه‌ڤرۆ باشترین و ساناهیترین ده‌لیڤه‌ بۆ خه‌لكێ وان ده‌ڤه‌را هه‌لكه‌فتیه‌ بۆ خوه‌رزگاركرنێ ل وێ داگیركاریێ و ئه‌ره‌بكرنێ، ئه‌وژى پشكداریا به‌رفره‌هه‌ ل هه‌لبژارتنێن جڤاتێن پارێزگه‌هان و ده‌نگدانه‌ ب لیستا 197 یا پارتى دیموكراتى كوردستانى ل پارێزگه‌ها كه‌ركووك و ده‌شتا نه‌ینه‌وا و ده‌ڤه‌رێن دیتر یێن كوردستانى ل دیالا و سه‌لاحه‌ددین.
پێدڤیه‌ خه‌لكێ وان ده‌ڤه‌ران ب گشتى و یێن كورد ب تایبه‌ت ره‌وشا خوه‌ یا به‌رى داگیركرنێ و ئه‌ڤرۆ به‌راورد بكه‌ن، چ ژلایێ پێكڤه‌ژیانێ و ئازادیا راده‌ربڕینێ، یان ژى یا خزمه‌تگۆزارى و ئێمناهى و سه‌قامگیریێ و ده‌روونى، بێگۆمان به‌راووردى ناهێته‌كرن، چونكى به‌رى داگیركرنێ ب هه‌بوونا پارتى ل ده‌ستهه‌لاتداریا وان ده‌ڤه‌ران ئه‌و د وێ خۆشى و به‌خته‌وه‌ریێ دا بوون و گاڤێن ڤه‌گه‌ڕاندنا وان بۆ سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ ب ره‌نگه‌كێ قانوونى و ده‌ستوورى دهاتنه‌ هاڤێتن.
چونكى ره‌وشت و ستراتیژیه‌تا پارتى دیموكراتى كوردستان هه‌رده‌م یا ئاشتیخوازى و سه‌رده‌مانه‌یه‌، له‌وما ژ بلى وێ چه‌ندێ و دبلۆماسیه‌تێ چ رێكێن دیتر بۆ ڤه‌گه‌راندنا وان ده‌ڤه‌را و ماف و داخوازیێن وان نه‌هاتنه‌ هاڤێتن و چاڤه‌رێ هه‌لبژارتنا بوو، ئه‌ڤه‌ گه‌ز و مقه‌س كه‌فتنه‌ د ده‌ستێ خه‌لكێ وان ده‌ڤه‌را بۆ بریاردانێ لسه‌ر پاشه‌رۆژا خوه‌ یان به‌رده‌وامیا وێ داگیركاریێ یان ژى نه‌هێلانا وێ زۆرلم و زۆرداریێ و ڤه‌گه‌راندن بۆ بن سێبه‌را ئاڵایێ پیرۆزێ كوردستانێ و دابینكرنا ئارامى و سه‌قامگیریێ و پێكڤه‌ ژیانێ و به‌پابوونا هه‌وه‌كا به‌رفره‌ه یا ئاڤه‌دانیێ و پاراستنا سه‌ر و مالێ وان.
ده‌ستنیشانكرنا لیستا 197 یا پارتى ل هه‌لبژارتنێن جڤاتێن وان پارێزگه‌ها بهێزبوونا پارتى دیموكراتى كوردستانه‌ ل حوكمه‌تێن ناڤخوه‌یى و دانانا كه‌سێن دلسۆز و كوردپه‌روه‌ر و پارێزه‌رێن پیرۆزیێن مرۆڤایه‌تى و نشتیمانپه‌روه‌ره‌ ل یه‌كه‌یێن كارگێریێن وان كو بێ جوداهى خزمه‌تا ده‌ڤه‌رێ و خه‌لكێ وان بكه‌ن و رێگریێ ل هه‌ر گاڤه‌كا نه‌ژادپه‌رستى و تائیفى و سه‌پاندنا بریاریێن عه‌سكه‌رتاریه‌تى بكه‌ن.

به‌ر ب كۆنگره‌یێ چاردێ
كۆنگره‌ و رێبازا بارزانى
غیاس خالد زێبارى
دامه‌زراندنا پارتى دیمۆكراتى كوردستان ل سه‌ر بنه‌مایێن رێبازا بارزانى، یاكو ل سه‌ر ده‌ستێ شێخێن مالباتا بارزان وه‌كى شێخ (عه‌بدوللا بارزانى) باپیرێ مه‌زنێ بارزانیێ نه‌مر و شێخ (عه‌بدولسه‌لام)ێ ئێكێ هاتیه‌ دامه‌زراندن و ل سه‌ر ده‌ستێ كۆڕ و نه‌ڤیێن وان هاتیه‌ گه‌شه‌كرن ب ره‌نگه‌كێ خورستى خه‌لكه‌كێ زۆرێ كوردستانێ لێ كۆمبووى و باوه‌رى پێ ئیناى، ئه‌ڤ خورستیا خه‌لك لێ كۆمكرى ل به‌راهیێ، ژبه‌ر ئایینداری و دادپه‌روه‌ری و به‌ربانیكرنا پێشه‌وایێن رێبازێ بوو ل ماف و به‌رژه‌وه‌ندیێن خه‌لكێ هه‌ژار و زوڵملێكرى بوو، ژلایێ چینه‌كا جڤاكیا دیاركرى، هه‌تا گه‌هشتیه‌ سه‌رده‌مێ شێخ (محه‌مه‌د بارزانى و شێخ عه‌بدولسه‌لامێ دوویێ و شێخ ئه‌حمه‌د و مه‌لا مسته‌فا)، ئاستێ هشیاریا نه‌ته‌وایه‌تى و ره‌وشه‌نبیرى و زانستى و جڤاكیا پێشه‌وایێن رێبازا بارزانى و به‌رده‌وامیا لێ كۆمبوونا خه‌لكێ هه‌ژار و زولملێكرى ئاستێ هشیاریا نه‌ته‌وى و نشتیمانیا خه‌لكى ژى زێده‌تركر هه‌تا كو ده‌ست ب بزاڤێن سیاسى بكه‌ن و ب نوونه‌راتیا خه‌لكێ كوردستانێ داخوازا مافێن سیاسى و كارگێرى بكه‌ن ل ده‌ستهه‌لاتدارێن داگیركارێن وى سه‌رده‌مى، بتایبه‌ت ل سه‌رده‌مێ شێخ (عه‌بدالسلام)ێ دوویێ و پشتى وى، هه‌تا دگه‌هیته‌ بارزانیێ نه‌مر و دامه‌زراندنا پارتى ل (1946)، هه‌تا نهۆ ژى پارتى و بارزانى دو په‌یڤێن پێكڤه‌ رێدایینه‌ و ل سه‌ر بنه‌مایێن ڤێ رێبازێ هاتیه‌ دامه‌زراندن.
ڤى درووشمى ئانكۆ گرێدانا پارتى ب رێبازا بارزانى ڤه‌، ئه‌گه‌ره‌كێ سه‌ره‌كیێ مانه‌ڤا پارتییه‌ وه‌كى جه‌ماوه‌رترین پارتیا كوردستانى و زاڵبوون ب سه‌ر ئاریشه‌ و پیلانان.
نهۆ پارتى به‌ر ب كۆنگره‌یێ چاردێ ڤه‌ دچیت و ئه‌ركێ كۆنگره‌یێ یه‌ رێیێن بهێزكرنا پارتى و ڤه‌ژاندنا وێ بكه‌ته‌ به‌رنامه‌ و كارناما پلانا خوه‌ یا داهاتى، باشترین رێك بۆ بهێزكرنا پارتى و جه‌ماوه‌ریتركرنێ و ڤه‌ژاندنێ، چه‌سپاندنا بنه‌مایێن رێباز و كه‌له‌پوورێ بارزانى نه‌مره‌ ل ناڤ پرۆگرامێ پارتى، هه‌رچه‌نده‌ ل پرۆگرامێ نهۆ ل ماددێ (پێناسا پارتى) دا ئاماژه‌ پێ كریه‌، لێ پێدڤیه‌ به‌رفره‌هتر ل سه‌ر راوه‌ستیت و د مادده‌كێ سه‌ره‌كى دا بهێته‌ چه‌سپاندن و ببیتا كارنامه‌ بۆ قۆناغا داهاتى، یان ژى ژبلى پرۆگرامى لیژنه‌یه‌كا شاره‌زا ب كۆمكرنا بنه‌مایێن رێبازا بارزانى و كه‌له‌پوورێ بارزانى نه‌مر راببیت و مینا ده‌ستووره‌كى بهێته‌ په‌سه‌ندكرن و لیژنه‌یه‌كا تایبه‌ت ژى ل باره‌گایێ بارزانى بهێته‌ پێكئینان بۆ چاڤدێریا بجهئینانێ و زه‌نگینكرنا كادر و ئه‌ندام و جه‌ماوه‌رێ پارتى ب بنه‌مایێن رێبازا بارزانى، چونكى ب چه‌سپاندنا بنه‌مایێن رێبازا بارزانى چاكسازى و دادوه‌رى دێ به‌رجه‌سته‌ بن و گلوگازنده‌ نامینن، دێ شێین بێژین كو رێبازا بارزانى پرۆژه‌كێ گشتگیرێ چاكسازى و دادوه‌ریا جڤاكى یه‌ و هه‌مى لایه‌نێن ژیانا سیاسى و جڤاكى و كارگێرى و دارایى ل خوه‌ دگریت.
چه‌سپاندن و په‌یره‌وكرنا رێبازا بارزانى د كارێ رۆژانه‌ یێ پارتایه‌تى دا، دێ كارڤه‌دان و كاریگه‌ریا خوه‌ ل سه‌ر سازیێن رێڤه‌برنا وه‌لاتى ژى كه‌ت بۆ رازیكرنا خه‌لكى و گرێدانه‌كا موكۆم بیت د ناڤبه‌را خه‌لكى و ده‌ستهه‌ڵاتێ و ڤیانا وه‌ڵاتى و نه‌ته‌وه‌ى.

غیاس خالد زێبارى

پرسا خۆكاندیدكرنا هشیار زێبارى بۆ سه‌رۆكاتیا ئیراقێ بوویه‌ مژاره‌كا گه‌م یا ئیراقێ و كوردستانێ و راگه‌هاندن و سۆشیال میدیایێ، گه‌هشتیه‌ وى راده‌ى هنده‌ك ئالیێن سیاسى دژى خۆكاندیدكرنا وى راوه‌ستن و هه‌ولدده‌ن جادا ئیراقێ دژى وى بلڤینن و به‌هانه‌ و تاوانێن بێ بنه‌ما دژى جه‌نابێ وى به‌لاڤ بكه‌ن، نه‌خاسمه‌ ئێكه‌تیا نشتیمانیا كوردستانێ.
بۆ پارتیه‌كا وه‌كێ ئێكه‌تیێ گاڤه‌را ڕه‌وا و چاڤه‌رێكریه‌، چونكى ئێكه‌تیێ پشتى وه‌غه‌را خودێ ژێ رازى مام جه‌لال تاله‌بانى پۆستێ سه‌رۆكاتیا ئیراقێ بۆ به‌رژه‌وه‌ندێن تایبه‌ت و حزبایه‌تى بكارئینایه‌، نه‌ك به‌ڕه‌ڤانیكرن ل مافێن خه‌لكێ كوردستانێ یێن دستوورى، كو ئێكه‌ ژ ئه‌ركێن سه‌رۆككۆمارى، ژ ده‌ستدانا ڤى پۆسته‌ى سه‌نگ و پێگه‌هێ ئێكه‌تیێ ل سه‌ر ئاستێ ئیراقێ و كوردستانێ دێ لاوازتر بیت.
ده‌رباره‌ى كه‌سایه‌تیا رێزدار هشیار زێبارى، ئێكه‌تى زێده‌تر ل هه‌ر كه‌س و لایه‌نه‌كى دزانیت كو هشیار زێبارى سه‌نگه‌كا زێده‌تر بۆ پێگه‌هێ سه‌رۆككۆماریێ دێ زڤرینیت و ب ئه‌ركێ خوه‌ یێ قانوونى و ده‌ستوورى رابیت و عه‌یب و كێماسى و بێ حورمه‌تی و سه‌ره‌ده‌ریێن سه‌رۆككۆمارێ سه‌ر ب ئێكه‌تیێ بۆ جادا ئیراقێ و كوردستانێ دێ ئاشكرا بن.
جهێ پسیارێ یه‌ ئه‌رێ كوردان وه‌كى نه‌ته‌وه‌، یا هه‌رێما كوردستانێ وه‌كى جوگرافى و قه‌واریه‌كێ سیاسى و ئیداریێ ده‌ستوورى چ مفا ژ سه‌رۆككۆمارێن پشتى مام جه‌لالێ خودێ ژێ ڕازى دیتیه‌.؟!
هشیار زێبارى ب ئه‌زمۆنا خوه‌ یا چه‌ندین سالى د ناڤ پارتى دیمۆكراتى و كوردستان و بزاڤا رزگاریخوازیا كوردستانى و پاشى وه‌كى وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ ئیراقێ بوویه‌ سیاسى و دپلۆماتكاره‌كێ نشتیمانى و شۆرشگێر و كارێزما و كه‌سایه‌تیه‌كێ جیهانى و نیڤده‌وله‌تى و جهێ رێزه‌كا تایبه‌ت.
خه‌باتا سیاسى و دبلۆماتكاریا هشیار زێبارى بۆ خزمه‌تا بزاڤا رزگاریخوازیا كوردستانى هه‌رده‌م ل چه‌ندین سه‌رۆككۆماریا ئیراقێ مه‌زنتر و زێده‌تر بوویه‌، ل ناڤیه‌را سالێن هه‌شتێ یان هشیار زێبارى داینه‌مۆیا په‌یوه‌ندى و دبلۆماسیه‌تا كوردستانى بوویه‌ ل گه‌ل جیهانێ و شیابوو پرس و ده‌نگ و كاره‌ساتێن خه‌لكێ كوردستانێ بگه‌هینته‌ وه‌لاتێن جیهانێ و سازیێن نیڤده‌وله‌تى و ئه‌كته‌ره‌كێ كاریگه‌ر بوویه‌ ل جڤاتا راپه‌ڕاندنا كۆنگرێ ئیراقێ یا ئۆپۆزسیۆن د ناڤبه‌را 1992 ـ 1999.
ل ده‌مێ وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ ئیراقێ ژى ل (2004 ـ 2014) ل دپلۆماسیه‌ت و كارنامه‌یا وى ده‌رگه‌هێن په‌یوه‌ندیێن هه‌رێما كوردستانێ زێده‌تر ل گه‌ل جیهانێ ڤه‌بوون و چه‌ندین وه‌لاتان كۆنسلخانێن خوه‌ ل هه‌رێما كوردستانێ ڤه‌كرن.
ئه‌ڤه‌ژى گاڤێن چاڤه‌رێكریبوون بۆ كه‌سایه‌تیا هشیار زێبارى، چونكى وه‌كى پێگه‌هێ جڤاكى د ئاسته‌كێ بلند دایه‌ و وه‌كى كه‌سایه‌تیه‌كێ سیاسى و نه‌ته‌وى و نشتیمانى ژى د ناڤ مه‌زنترین قوتابخانه‌ دا په‌روه‌رده‌ و مه‌زن بوویه‌ كو رێبازا بارزانى و پارتى دیمۆكراتى كوردستانه‌ و كه‌سه‌كێ هه‌ره‌ نێزیكێ سه‌رۆك مه‌سعوود بارزانى یه‌ و ژ وى فێرى زۆر وانه‌یێن مرۆڤپه‌روه‌ریێ و راستگۆیێ و نشتیمانپه‌روه‌ریێ و به‌ڕه‌ڤانیكرنێ ژ مافێن خه‌لكێ كوردستانێ بوویه‌، ژبه‌ر ڤان هه‌لویستێن نشتیمانى یێن هشیار زێبارى گه‌له‌ك عه‌ره‌بێن شۆفینى یێن ئیراقێ وه‌كى جوداخواز دده‌نه‌ نیاسین و هه‌وه‌كا به‌رفره‌هـ یا پڕۆپاگنده‌یان ل راگه‌هاندنێ و سۆشیال میدیایێ به‌رپاكریه‌.
به‌ربژاركرنا وى بۆ پۆستێ سه‌رۆككۆماریێ ژلایێ سه‌رۆك بارزانى و پارتى دیمۆكراتى كوردستان نه‌ ژبه‌ر هندێ یه‌ كو كه‌سایه‌تیا وى مه‌زنتر و بلندتر بیت، به‌لكى رێزدار هشیار زێبارى ل سه‌ر كۆرسیا سه‌رۆككۆماریێ ل كۆچكا (السلام) دێ پارێزه‌رێ ده‌ستوورێ ئیراقێ بیت، ب تایبه‌ت مافێن خه‌لكێ كوردستانێ و به‌رژه‌وه‌ندیێن هه‌رێما كوردستانێ یێن قانوونى و ده‌ستوورى.

غیاس خالد زێبارى
قدا عه‌ردێ هه‌رێما كوردستانێ 78736 كیلۆمه‌تره‌ و ژمارا ئاكنجیبوونێ ژى زێده‌تره‌ ژ (6) ملیۆن كه‌سان، به‌ڕاوردكرن لگه‌ل زۆر وه‌لاتان هه‌رێما كوردستانێ ژ لایێ قادا جوگرافى و ژمارا ئاكنجیبوونێ هه‌رێمه‌كا بچویكه‌، لێ ئه‌گه‌ر ژلایێ سیاسى و دبلۆماسى به‌رێ خوه‌ بده‌ینه‌ هه‌رێما كوردستانێ، دێ بینین كو ئه‌ڤ هه‌رێمه‌ یا چوویه‌ رێزا وه‌ڵاتێن مه‌زنێن جیهانى و د زۆر چالاكیێن سیاسى و ئابۆرى دا یا چالاك و ئاماده‌یه‌ و ئاڵایێ وێ به‌رامبه‌ر ئاڵایێن وه‌ڵاتێن سه‌ربه‌خوه‌ دهێته‌ بلندكرن.
ئه‌گه‌ر پشكداریا مه‌سرور بارزانى و شاندێ هه‌رێما كوردستانێ ل گۆڕبه‌ندێ دیالۆگا مه‌نامه‌ ل پایته‌ختێ شانشینیا به‌حره‌ین و كۆمبوونێن جه‌نابێ وى لگه‌ل هژماره‌كا زۆرا رێبه‌ر و پله‌دار و نوونه‌رێن وه‌لاتا و دانانا ئالایێ كوردستانێ بكه‌ینه‌ نموونه‌، هه‌ست ب شانازیه‌كا مه‌زن دهێته‌كرن و ڕه‌نگه‌ خه‌لكێن وه‌ڵاتێن بیانى ب دیتنا ڤان دیمه‌نا كوردستانێ ب وه‌ڵاته‌كێ سه‌ربه‌خوه‌ و خودان سه‌روه‌رى ببینن.
ئه‌ڤ چالاكیێن سیاسى و ئابۆرى یێن هه‌رێما كوردستانێ ژ نشكه‌كى یان بێ به‌رنامه‌یى نه‌بوویه‌، ئه‌قلیه‌تا سیاسى و دبلۆماسیه‌ته‌كا مه‌زن بۆ ڤێ چه‌ندێ پێدڤى یه‌، ئه‌ڤه‌ ژى ژ ئه‌نجامێ سیاسه‌تا چه‌ندین ساڵى یا پارتى دیمۆكراتى كوردستانه‌، نه‌خاسمه‌ پشتى سالا 2003 لسه‌ر ده‌ستێ سه‌رۆك مه‌سعود بارزانى هاتیه‌ دارشتن و په‌یروكرن و سه‌رۆك نێچیرڤان بارزانى ژى چ وه‌كى سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ یان سه‌رۆكێ هه‌رێمێ درێژه‌ ب وێ سیاسه‌تێ و پلانێ دایه‌ و بوویه‌ سیاسیه‌كێ كارێزما و به‌رنیاس لسه‌ر ئاستێ جیهانێ، مه‌سرۆر بارزانى سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ژى وه‌كى په‌روه‌رده‌كاره‌كێ وێ قوتابخانێ و سه‌ركرده‌كێ گه‌نج شیا د كاودانێن دژوار یێن سیاسى و دبلۆماسى و ئابۆرى یێن سه‌پاندى لسه‌ر هه‌رێما كوردستانێ ب چالاكیێن سیاسى و ئابۆرى و گارگێرى و ئاڤه‌دانى و چاكسازى بوویه‌ جهێ سرنجراكێشانا جیهانێ و ئێك ژ سه‌ركرده‌ و رێبه‌رێن بریسقه‌دار ل ده‌ڤه‌رێ ب گشتى.
وێ پێشوازیا گه‌رم و فه‌رمى یا سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و زنجیره‌كا كۆمبوونان لگه‌ل پاشایێ به‌حره‌ین و مه‌زنه‌ سه‌ركرده‌ و نوونه‌رێن وه‌ڵاتێن جیهانى و هه‌رێمى ل كۆڕبه‌ندێ دیالۆگا مه‌نامه‌ پێگه‌هێ سیاسى یێ هه‌رێما كوردستانێ مه‌زنتركر و نیشانه‌ كو ل سه‌ر ده‌ستێ جه‌نابێ وى و سیاسه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ئه‌وا ژلایێ پارتى دهێته‌ دارشتن و برَێڤه‌برن، كوردستان كریه‌ بنگه‌هه‌كێ مه‌زن و ئارام یێ دیمۆكراسیێ و پێكڤه‌ژیانێ و ل پێشیا زۆر وه‌لاتێن ده‌ڤه‌رێ دهێت و بوویه‌ فاكته‌ر و كلیلا چاره‌سه‌ركرنا زۆر پرسێن سیاسى و جڤاكى ل سه‌ر ئاستێ ئیراقێ.
ره‌نگه‌ ژبه‌ر وێ ره‌وشا ئابۆرى یا ژلایێ ئیراقێ ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ هاتیه‌ سه‌پاندن، پشكه‌كا خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ، نه‌خاسمه‌ چینا لاوان ڤان چالاكیێن سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ گرنگ و مه‌زن نه‌بینن، لێ به‌روڤاژى، راسته‌ چونكى هه‌بوونا په‌یوه‌ندیێن دبلۆماسى یێن بهێز لگه‌ل وه‌لاتان بتایبه‌ت بۆ هه‌رێما كوردستانێ كۆ دناڤ ده‌وله‌ته‌كێ دایه‌ كو هزرا شۆفینى و مه‌زهه‌بى لسه‌ر ڤى هزرا ئارامى و ئاڤه‌دانى و نشتیمانى و ده‌وله‌تداریێ یه‌ و بێ گوهدان ب ده‌ستوور و قانوونان بۆ پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌ت په‌نایێ بۆ چه‌كداریێ دبه‌ن و خوه‌ مه‌زنتر و بلندتر ژ گوپیتكا ده‌ستهه‌ڵاتا وه‌ڵاتى دزانن..!
بۆ پاراستن و پێشڤه‌برنا هه‌رێما كوردستانێ و دابینكرنا پشته‌ڤانیا سیاسى و ئابۆرى گرنگه‌ هه‌رێما كوردستانێ تۆڕه‌كا به‌رفره‌ها په‌یوه‌ندیان ل گه‌ل وه‌لاتان هه‌بیت، پشكدارى ل ڤان ره‌نگه‌ كۆڕبه‌ندا وێ پشته‌ڤانیێ و وان په‌یوه‌ندیان دروست دكه‌ت، هه‌ر وه‌كى هه‌بوونا په‌یوه‌ندیێن بهێز یێن كوردستانێ لگه‌ل هژماره‌كا وه‌ڵاتێن جیهانێ، نه‌خاسمه‌ یێن زلهێز ل سالا 2017 ل سه‌ر ده‌ستێ سه‌رۆك نێچیرڤان بارزانى هه‌رێما كوردستانێ ل قه‌یران و گه‌مارۆیه‌كا مه‌زن قورتالكری بتایبه‌ت فه‌ره‌نسا.
لگه‌ل ڤێ چه‌ندێ ژى پێدڤیه‌ حوكمه‌ت هه‌وڵێن ژدل بده‌ت بۆ خۆشكرنا ژین و ژیارا وه‌لاتیا و ڤه‌كرنا ده‌رگه‌هێن دامه‌زراندنێ و زێده‌كرنا ده‌لیڤه‌یێن كارى بۆ كێمكرنا رێژا بێ كاریێ، ئه‌ز دبینم گاڤێن چاكسازیێ یێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل سه‌ر ده‌ستێ مه‌سرۆر بارزانى و ده‌ستپێكرنا چه‌ندین پرۆژێن ستراتیژى ژێرخانه‌كا ئابۆرى یا ب هێز بۆ كوردستانێ دانایه‌ و نیشانێ چاره‌سه‌ركرنا ڤێ قه‌یرانا ئابۆرى یه‌.

غیاس خالد زێباری

ل ده‌ف عه‌ره‌بان ب پێشكێشكرنا قه‌هوێ رێزێ ل خه‌لكی دگرن، ب تایبه‌ت ئه‌و كه‌سێن زێده‌ عه‌زیز و خۆشتڤی، ڕازیبوون ب ڤه‌خوارنا قه‌هوا وی ژی ڕازیبوونه‌ لسه‌ر داخوازیا ئه‌وێن به‌رامبه‌ر.
هه‌ر وه‌سا د ناڤ كوردان ژی دا چا جهێ قه‌هوێ دگریت. د بانگه‌شه‌یا هه‌لبژارتنێن ده‌مكى یێن جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ یێن10/10/2021هه‌می ئالیێن سیاسیێن ئیراقێ ب كورد و عه‌ره‌بڤه‌، قه‌هوه‌ و چا پێشكێشی خه‌لكێ خوه‌ كرن، پشكا پتر یا عه‌ره‌بێن ئیراقێ قه‌هوه‌یا باسكێ سه‌دری، ئانكو لایه‌نێ سه‌دی ئه‌رێ كر، ڤه‌خوارنا قه‌هوا سه‌دی به‌رامبه‌ر چه‌ند مه‌رجان بوو، ژ وان زڤراندنا سه‌روه‌ریێ بۆ ئیراقێ و نه‌هێلانا ده‌ستهه‌ڵاتا میلیشیایێن چه‌كدار لسه‌ر ده‌ستهه‌ڵاتا ئیراقێ و خۆشكرنا ڕه‌وشا ئێمناهیێ و خزمه‌تگۆزاریان، لایه‌نێن دیترێن ئیراقێ ژی هه‌ر ئێك ب ڕێژه‌یه‌كێ، شیان قه‌هوێ ب خه‌لكه‌كی بده‌نه‌ ڤه‌خوارن، لێ زێده‌بوونا كورسیێن لایه‌نێ سه‌دری و كێمبوونا كورسیێن لایه‌نێن خودان میلیشیایێن چه‌كدار یێن نێزیك وه‌ڵاتێ ئیرانێ ئاماژه‌نه‌ كو پڕانیا خه‌لكێ ئیراقێ، ئیراقه‌كا خودان سه‌روه‌ری و دوور ژ ئه‌جینده‌یان و دیڤه‌لانكبوونا وه‌ڵاتێن هه‌رێمی دڤێت، له‌وما دیوانخانا سندوقێن ده‌نگدانێ زێده‌تر ژلایێ ڕه‌وتێ سه‌در هاتبوو پاوانكرن و ده‌نگێ چه‌قه‌ چه‌قا فنجانێن قه‌هوێ بلند دبوو.
ئه‌ڤه‌ خه‌لكێ عه‌ره‌بێن ئیراقێ ڤه‌خوارنا قه‌هوا سه‌دری ئه‌رێ كر، لێ جهێ پسیارێ یه‌ ئه‌رێ لایه‌نێ سه‌دری دێ شێت مه‌رجێن وان بجهئینیت و ئیراقێ ب ئاخ و خه‌لك ڤه‌ ب سلامه‌تی ل گۆمه‌كا شیلی ب سلامه‌تی ده‌رئینیت..!
هه‌رچه‌نده‌ هێشتا دیار نینه‌ ئه‌رێ لایه‌نێن دیتر یێن شیعی دێ رێكێ ده‌ن سه‌در وه‌كی لیستا پترین حوكمه‌تا داهاتی یا ئیراقێ پێكبینیت یان نه‌ ..؟ چونكی ژلایه‌كی هه‌وڵێن سه‌رهه‌ڵدانا ئینانا لایه‌نگرێن خوه‌ بۆ سه‌ر جادێ دژی ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان و پێكئینانا هه‌ڤپه‌یمانیه‌كا زۆرینه‌یا شیعی بێ لایه‌نێ سه‌ردی هه‌یه‌.
ب دیتنا من بسه‌رگرتنا هه‌ر ئێك ژ ڤان پێشبینیان، رژیانا لایه‌نگرێن وان لایه‌نێن ب رێژا خوه‌ نه‌ڕازی یان پێكئینانا فراكسیۆنه‌كا زۆرینه‌ كو ئه‌ڤا دوویێ نێزیكتره‌ ڕه‌وشا ئێمناهیا ئیراقێ دێ به‌ر ب مه‌ترسیه‌كا دژوار ڤه‌ چیت و دوور نینه‌ بگه‌هیته‌ ئاستێ بكارئینانا چه‌كی.
چونكی لایه‌نێ سه‌دری خودان جه‌ماوه‌ره‌كێ زۆره‌ و دشێت جادا ئیراقێ وه‌سا بلڤییت كو بشێت مه‌رجێن خوه‌ بسه‌پینیت، د ڤی حاله‌تی ژی دا مه‌ترسی لسه‌ر سه‌قامگیریا ئیراقێ دێ به‌ر ب مه‌ترسیێ ڤه‌ چیت، دێ مینیت كا مه‌رجه‌عێن شیعی و وه‌ڵاتێ ئیرانێ كو راسته‌وخوه‌ كاریگه‌ری لسه‌ر جادا شیعی و سه‌ركردێن وان هه‌نه‌ هه‌تا چ ڕادده‌ دێ شێن هه‌ردو به‌ره‌یان لێك نێزیك بكه‌ن و لسه‌ر میكانیزمه‌كێ رێكبكه‌ڤن ..؟
ئه‌ڤه‌ ژی دێ چاره‌سه‌ریه‌كا ده‌مكى بیت و ل هه‌لبژارتنێن داهاتی دا خه‌لكێ ئیراقێ دێ به‌ر ب هه‌ڵویسته‌كێ دیترڤه‌ چیت بۆ بریاردانێ لرۆژا ده‌نگدانێ و رێژا لایه‌نێ سه‌دری دێ به‌ر ب كێمبوونێ ڤه‌ به‌ن، هه‌ر وه‌كی ڤێ جارێ لایه‌نێن خودان میلیشیایێن چه‌كدار و نێزیكی وه‌ڵاته‌كێ هه‌رێمی تووشی حێبه‌تیێ كرن.
ده‌رباره‌ی هه‌رێما كوردستانێ ژی پتریا خه‌لكێ كوردستانێ چایا پارتی دیمۆكراتی كوردستان ڤه‌خوار و هه‌ڵویستێن وێ یێن نه‌ته‌وه‌یی و نشتیمانی و سیاسه‌ت و دبلۆماسیه‌تا وێ یا ده‌رڤه‌ریی ئه‌رێ كرن كو بووینه‌ ئه‌گه‌رێ مانه‌ڤه‌ و پاراستنا هه‌رێما كوردستانێ و زاڵبوون ب سه‌ر چه‌ندین قه‌یرانێن ده‌ستكردێن سیاسی و ئابووری و ئێمناهی.
ب مه‌رجێ مانه‌ڤا پارتی لسه‌ر ڤان هه‌ڵویستا و ڤێ سیاسه‌ت و دبلۆماسیه‌تێ و له‌زكرنه‌كا زێده‌تر ل ئه‌نجامدانا چاكسازیێن بنه‌ڕه‌تی و پرۆژێن خزمه‌تگۆزاری و گرنگیدان ب ژێرخانا ئابووری ل هه‌رێما كوردستانێ و خۆشكرنا ڕه‌وشا ئابووری یا هه‌رێمێ و یا تاكێ كورد د رێیا دامه‌زراندنێ دا.
ڤه‌خوارنا ڤێ چایا پارتی ژلایێ پتریا خه‌لكێ كوردستانێ د رێیا ده‌نگدانێ دا و پێدانا (33) كورسیێن جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ نابیت ببیته‌ ئه‌گه‌رێ مه‌غرۆریا پارتی و به‌رپرسێن وێ، خودێ نه‌كه‌ت ب ڤێ چه‌ندێ ل هه‌لبژارتنێن داهاتی یێن كوردستانێ خه‌لك دێ سۆز و ڕه‌فتاران به‌رێكڤه‌ده‌ت و ب مه‌رجێ بجهئینانا سۆزا ل داهاتی دێ چایا لایه‌نێن سیاسی ڤه‌خۆت، هه‌ر وه‌كێ ڤێ جارێ زۆر لایه‌نێن كوردستانی نه‌شیان چایێ ب زۆر خه‌لك و لایه‌نگێرێن خوه‌ بده‌نه‌ ڤه‌خوارن و تووشی مه‌زنترین شكه‌ستن بوون لڤان هه‌لبژارتنان.
پاشه‌رۆژ دێ بۆ مه‌ دیاركه‌ت ئه‌رێ ئه‌ڤ چا و قه‌هوا چوویه‌ د سندۆقێن ده‌نگدانێ دا دێ وان كاغه‌زان تێدا پاقژ ڕاگرن كو بكێر جاره‌كا دی بهێن یان دێ پێدا ڕژیێن و رزینن كو بكار نه‌هێنه‌ڤه‌.
ب دیتنا من لسه‌ر ئاستێ ئیراقێ قه‌هوه‌ دێ كاغه‌زا ڕزینیت و لسه‌ر ئاستێ كوردستانێ ژی په‌یالا چایێ دێ د سندۆقان دا ژپیاڤه‌ ڕاوه‌ستیت و پارتی دێ پڕانیا سۆزێن خوه‌ كه‌ته‌ كریار و هه‌رێما كوردستانێ به‌ر ب پێشڤه‌چوونێ ڤه‌ به‌ت و ل هه‌لبژارتنێن داهاتی یێن كوردستانێ خه‌لكه‌كێ زێده‌تر دێ چایا پارتی ڤه‌خۆت، باشتره‌ بێژین چایا بارزانی.

غیاس خالد زێباری
ره‌خنه‌گرتن سیمایه‌كه‌ ژ سیمایێن جوانێن جڤاكی و فاكته‌رێ باشتركرن و پێشڤه‌برنێ یه‌، به‌رامبه‌ر ده‌ستهه‌ڵاتێ و كه‌سان، یان ژی دابونه‌ریتێن جڤاكی یێن دگه‌ل سه‌رده‌می نه‌گۆنجن، یان ژی به‌رامبه‌ر به‌رهه‌مێن هۆنه‌ری و تۆڕه‌یی.
ره‌خناه‌ی ئاڤاكه‌ر ده‌ستهه‌ڵاتا گوهداریكه‌ر دۆمدار و پێشڤه‌دبه‌ت، جڤاكا ساخله‌م و ئارام دكه‌ت، به‌رهه‌مێن هونه‌ری و ئه‌ده‌بی سه‌نگدار و نه‌مر دكه‌ت.
ڕه‌خنه‌یا وێرانكه‌ر و بێ به‌ڵگه‌ر، ل ڤی سه‌رده‌می بوویه‌ ڕه‌خنه‌یا خۆناساندنێ و به‌رناسكرنێ ژلایێ ل هنده‌ك سازیێن ڕاگه‌هاندنێ و سۆشیال میدیایێ ڤه‌، رۆژانه‌ ل تۆڕێن جڤاكی هنده‌ك كه‌س هه‌نه‌ بۆ خۆبه‌رناسكرنێ په‌نایێ دبه‌نه‌ به‌ر ڕه‌خنه‌یه‌كا دژوار و بێ به‌ڵگه‌ دژی ده‌ستهه‌ڵاتێ یان ژی لایه‌نه‌كێ سیاسی، هنده‌ك جاران ژی دژی هنده‌ك كه‌سایه‌تیا.
ڕه‌خنه‌یه‌ك دوور ل ڕه‌وشتێ جڤاكێ كورده‌واری و ئایینان و زۆر جاران بوویه‌ ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا ئاریشه‌یێن جڤاكی د ماڵباته‌كێ دا یان د ناڤبه‌را چه‌ند ماڵباتان دا.
ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ ڕه‌نگه‌ كه‌سانه‌ ڕه‌خنه‌گر بن و جڤاكێ خوه‌ بڤێت، ب به‌ڵگه‌ و دێۆكیۆمێنت و ب زمانه‌كێ نه‌رمێ كورده‌واری دێ ڕه‌خنه‌ و گازندێن خوه‌ ئاراسته‌ كه‌ن و خوه‌ دووركه‌ن ل زمانێ زڤر و گۆتنێن دویر ژ ڕه‌وشتێ كورده‌وارى. ب ڤی شێوازی هنده‌ك كه‌س ب ناڤێ گه‌هاندنا ره‌خنێ و داخوازا چاكسازیێن جڤاكی دكه‌ن، دبنه‌ رێخۆشكه‌ر بۆ تێكدانا جڤاكی و ده‌ستهه‌ڵات ژی گۆهداریێ لێ ناكه‌ت، چونكی شێوازێ گه‌هاندنێ نه‌ شێوازێ گه‌هاندنا ڕه‌خنێ یه‌ و ب ڕه‌خنه‌یا وێرانكه‌ر دهێته‌ هژماركرن، نه‌ك ئاڤاكه‌ر.
ڕه‌خنه‌یا وێرانكه‌ر و تێكده‌ره‌ چونكێ هنده‌ك ل هه‌ڤپشكێن وان تۆڕێن جڤاكی زارۆنه‌ و د رێیا وانڕا دێ لسه‌ر وێ زمان پیسیێ په‌ڕوه‌رده‌ بن و د ماڵباتێ و كۆڵاناندا دوباره‌ كه‌ن..!
جهێ حێبه‌تیێ ئه‌وه‌ ڤان پۆست و بابه‌ت و مژارێن گه‌نی و تێكده‌ر ژماره‌كا زۆرا بینه‌ر و گوهدار و خوانده‌ڤان ل تۆڕێن جڤاكی هه‌یه‌ ب تایبه‌ت ل فێسبۆك و ئنستیگرامێ و یۆتیۆبێ و تیكتۆكێ، ل گه‌ل بابه‌تێن جڤاكی و په‌ڕوه‌رده‌یی و ڕه‌وشه‌نبیری و زانستی ناهێنه‌ به‌ڕاورد كرن..! زۆر ژ وان كه‌سێن تێگه‌هشتی و پێ گه‌هشتی و خوانده‌ڤانن، بێى كو بزانن ڤان پۆست و بابه‌تان چه‌ند زیان بۆ جڤاكێ وی هه‌نه‌ و چه‌ند خزمه‌تێ دگه‌هینه‌ وان كه‌س و لایه‌نێن ڤان پۆستێن تێكده‌ر به‌ڵاڤ دكه‌ن ..!
ئه‌ڤ بینه‌ریا زۆر هانده‌ره‌كێ مه‌زنه‌ بۆ به‌رده‌وامیا وان لسه‌ر به‌ڵاڤكرنا پۆستێن تێكده‌رێن جڤاكی و زێده‌تر ناساندنا وان د ناڤ جڤاكی دا، كو مه‌ره‌ما وان یا سه‌ره‌كی ئه‌ڤه‌یه‌.
ده‌رباره‌ی شێوازێ وان پۆستێن ب ناڤ ڕه‌خنه‌گرتنێ ل ده‌ستهه‌ڵاتێ، ئانكو ڕه‌خنه‌یا سیاسی، بینه‌ریا وان دبیته‌ ئه‌گه‌رێ به‌ڵاڤكرنا هه‌وه‌كا به‌رفره‌هــ یا لاوازیا هه‌ستا نه‌ته‌وه‌یی و نشتیمانی ل ده‌ف تاكێ جڤاكی.
لاوازیا هه‌ستا نه‌ته‌وه‌یی و نشتیمانی د ناڤ جڤاكی دا مه‌ترسیه‌كا مه‌زنه‌، بتایبه‌ت ژ لایێ ئاسایشا نه‌ته‌وی و جڤاكی، چونكی دێ بیته‌ هانده‌ر كو خه‌لكه‌كی، نه‌خاسمه‌ ته‌خا لاوان و خه‌لكه‌كێ سنێله‌ كار و ڕه‌فتارێن دژی قانوونێ بكه‌ن و ژیانا وان بكه‌ڤیته‌ د مه‌ترسیێ دا و بكه‌ڤنه‌ د ناڤبه‌را دیوارێن زیندانا و د ناڤ چاكسازیان دا.
جڤاكێن مینا جڤاكێ كوردستانێ كو هێشتا د قۆناغا خۆڕزگاركرنێ دایه‌، پێدڤی ب هه‌وێن به‌رفره‌ه و به‌رده‌وامێن په‌روه‌رده‌یا نه‌ته‌وی و نشتیمانی نه‌ بتایبه‌ت نفشێ نهۆ، داكو پشته‌ڤانیا بزاڤێن رزگاریا گه‌ل و وه‌ڵاتی و ده‌ستهه‌ڵاتداریا خوه‌ بكه‌ت و بسه‌ر وان پیلان و ئاسته‌نگان زاڵ ببن ئه‌وێن ژلایێ دوژمن و نه‌یاران بۆ دهێنه‌ دارشتن، هه‌ر وه‌كی رۆژانه‌ ئه‌م دبینین هه‌رێما كوردستانێ و ده‌ستهه‌ڵاتداریا وێ روو برووی چه‌ندین پیلانێن سیاسی و كارگێری و ئابووری دبیت لسه‌ر ئاستێ ناڤخوه‌یی و هه‌رێمی.
نابێژین بلا ڕه‌خنه‌ ل ده‌ستهه‌ڵاتێ نه‌هێته‌گرن، لێ بلا ڕه‌خنه‌ یا ئاڤاكه‌ر بیت و د چارچۆڤه‌كێ قانوونی دا بیت و شێوازێ گه‌هاندنا وێ ژی بلا د رێیێن خوه‌ یێن سرۆشتی را بیت.
پێدڤیه‌ ده‌ستهه‌ڵات ژی گوهداریا ڕه‌خنه‌یێن ئاڤاكه‌ر بكه‌ت و ب سینگه‌كێ به‌رفره‌ه وه‌ربگریت و هه‌وڵێن چاره‌سه‌ریا وان بده‌ت و ئه‌نجامان ژی ب زه‌لالی بگه‌هینه‌ خه‌لكی، چونكی خه‌لك و ده‌ستهه‌لات تمامكه‌رێن ئێكن، ده‌ستهه‌لات ب خه‌لكێ خوه‌ ده‌ستهه‌ڵاته‌ و خه‌لك ژی ب سه‌رهه‌ڵاتا خوه‌ یا دادوه‌ر و خزمه‌تكار یێ به‌خته‌وه‌ره‌ و سه‌رفیرازه‌.

غیاس خالد زێباری
هه‌لبژارتنێن ئازاد پشكه‌كا سیسته‌مێ دیمۆكراسیێ یه‌، لێ دیمۆكراسیه‌تا ئیراقا عه‌ره‌بی تنێ هه‌لبژارتنن. به‌شێن دیتر یێن دیمۆكراسیه‌تێ ل ئیراقا عه‌ره‌بی هاتیه‌ فه‌ڕامۆشكرن و هنده‌ك جاران باوه‌ری ژی پێ نینه‌ و هنده‌ك جاران ژی دژبه‌ری لێ دهێته‌كرن.
باوه‌ریبوون ب ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان و گۆڕانكاریێن ژ ئه‌نجامێ هه‌لبژارتنان دهێنه‌كرن كو بریارا نه‌ڕاسته‌وخوه‌ یا خه‌لكی یه‌، چونكی ئه‌و نوونه‌رێن باوه‌ریا خه‌لكی بده‌ستڤه‌دئینن و دبنه‌ په‌رله‌مه‌نتار یان ئه‌ندامێن جڤاتا نوونه‌ران، نوونه‌رێن خه‌لكینه‌، لێ د ئیراقا خودان سیسته‌م و ده‌ستوورێ دیمۆكراسی لایه‌نێ دۆڕاندی د هه‌لبژارتنان دا یان ئه‌وێن ژ ئه‌نجامێ هه‌لبژارتنان یێ نه‌ڕازی، پێش په‌سه‌ندكرن و ڕاگه‌هاندنا ئه‌نجامێن دوماهیێ یێن هه‌لبژارتنا هه‌وڵێن لڤینا جادێ دكه‌ن و گه‌فێن بكارئینانا میلیشیایێن خوه‌ یێن چه‌كدار بۆ تێكدانا ڕه‌وشا وه‌ڵاتی و داخوازا هه‌ڵوه‌شاندنا ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان دكه‌ن.
ئه‌ڤه‌ و چه‌ندین ڕه‌فتارێن سیاسیێ ئیراقێ ژ وان ژى باوه‌رینه‌بوون ب مافێن پێكهاتێن نه‌ته‌وی و مافێ بریاردانا خه‌لكی نیشانێ نه‌باوه‌ریبوونا وه‌نه‌ ب سیسته‌مێ دیمۆكراسی.
ئه‌گه‌ر مافێن خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ چ وه‌ك خه‌لك ب گشتی یان نه‌ته‌وا كورد هه‌رده‌م بووینه‌ قوربانی یاسا و بڕیارێن ده‌سهه‌ڵاتداریا سه‌پێنه‌را عه‌ره‌بی ل ئیراقا بناڤ دیمۆكراسی و فیدڕالی و ده‌ستووری.
دژبه‌ریا بریارا خه‌لكێ كوردستانێ بۆ سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ د ڕاپرسیه‌كا ئازاد و دیمۆكراسی دا و دژایه‌تیا بجهئینانا مادێن ده‌ستووری یێن د به‌رژه‌وه‌ندیا خه‌لكێ كوردستانێ دا ژ وان مادێ 140 و ب سیاسیكرنا پرسا بۆدجه‌ و مووچێ كوردستانێ و…هتد. هه‌می به‌ڵگه‌نه‌ لسه‌ر باوه‌ری نه‌بوونا ده‌سهه‌ڵاتدارێن ئیراقا نوو ب دیمۆكراسیێ و ئازادیێ.

بابه‌تێ زۆرینه‌یا په‌رله‌مانی ژی ب رێكاره‌كا دیمۆكراسی دزانن، خوه‌ ئه‌گه‌ر دژی خال و به‌ندێن ده‌ستووری و مافێ مرۆڤی و پێكهاته‌كا سه‌ره‌كیا جڤاكی بن.
ئه‌ڤ ڕه‌فتار و سه‌ره‌ده‌ریێن سیاسیێن عه‌ره‌بێن ئیراقێ مه‌ترسیه‌كا دژوارن لسه‌ر سیسته‌مێ دیمۆكراسی و فیدرالیێ ئیراقێ و جڤاكێ ئیراقێ ب گشتی.
به‌رده‌وامیا ڤێ چه‌ندێ ئیراقا عه‌ره‌بی دێ به‌ر ب دوه‌ره‌كیێ و تۆنێله‌كا تاری به‌ت و دۆر نینه‌ ببیته‌ شه‌ڕه‌كێ شیعی ــ شیعی ل ناڤه‌ڕاست و باشوورێ ئیراقێ.
ئه‌گه‌ر رۆلێ لێڤه‌گه‌رێن شیعی و ئیرانێ نه‌با دبیت به‌ری چه‌ند ساڵا ئه‌ڤ چه‌نده‌ روودابا.
نه‌خاسمه‌ پشتی ده‌ڕكه‌فتنا ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنێن (10) ئكتۆبه‌را 2021 كو د به‌رژه‌وه‌ندیا وان ئالی و قه‌واران نه‌بوو ئه‌وێن ل ساڵێن ده‌ربازبوویی ب هێزا چه‌ك و میلیشیایان فه‌رمان و بریارێن خوه‌ لسه‌ر كۆپیتكا ده‌ستهه‌ڵاتێن ده‌وڵه‌تێ دسه‌پاند و گه‌هشته‌ وی ئاستی گه‌فێن بڕینا گۆهێن سه‌رۆك وه‌زیران بكه‌ن.
دوور نینه‌ پشتی په‌سه‌ندكرنا ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان ژلایێ دادگه‌ها فیدڕالی ئه‌ڤ شه‌ڕێ ناڤخۆیی ل ناڤه‌ڕاست و باشوورێ ئیراقێ سه‌رهه‌ل بده‌ت و ببیته‌ ئاگرێ گۆڕانكاریێن بنه‌ڕه‌تی د ئیراقێ دا، یان دابه‌شبوون یان ژی رژێمه‌كا دیتر یا دكتاتۆری یا مینا رژێما به‌عس.
پێدڤیه‌ هه‌رێما كوردستانێ به‌رامبه‌ر ڤان ئه‌گه‌را ئاماده‌كاریێن باش بكه‌ت و به‌ری هه‌ر تشته‌كێ دروستكرنا كوتله‌كا كوردستانیا ئێكگرتی ل به‌غدا و ل هه‌رێما كوردستانێ ژی ئێك بریار و گۆتارا سیاسی هه‌بیت و به‌رامبه‌ر هه‌ر پێشهاته‌كا ب ڤی ڕه‌نگی بێ لایه‌ن بیت.
دبیت ناكۆكیێن داهاتی یێن ناڤماڵا شیعی یێن ئیراقێ ب ئیرانێ و لێڤه‌گه‌رێن شیعی چاره‌نه‌بن و ئه‌مركا و جڤاكێ نیڤده‌وله‌تی ژی زوو مایتێكرنێ تێدا نه‌كه‌ت داكو ڕۆلێ ئیرانێ و لایه‌نێن سیاسی و چه‌كداریێن بن فه‌رمان و رێنمایی یێن ئیرانێ لاواز و پارچه‌ پارچه‌ ببن.
ره‌دكرنا ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان ژلایێ لایه‌ن و گرۆپێن خودان میلیشیا و ده‌سپێكرنا خوه‌نیشاندانان ل هنده‌ك باژارێن ئیراقێ دبیت ببنه‌ خوه‌نیشاندانێن سه‌رتاسه‌ری ل ئیراقا عه‌ره‌بی و نه‌مانا سه‌قامگیریا ئێمناهی و سیاسی و ئیداری و ئه‌گه‌رێ نه‌رێككه‌فتنا لایه‌نێن سیاسی بۆ پێكئینانا حوكمه‌ته‌كا نوو.
چونكی پڕانیا لایه‌نێن سیاسی یێن ئیراقا عه‌ره‌بی ل وی ده‌می باوه‌ری ب دیمۆكراسیێ و هه‌لبژارتنان هه‌یه‌، ئه‌گه‌ر ئه‌نجام د به‌رژه‌وه‌ندیا واندا بن، ژبووی مانه‌ڤا خوه‌ ل ده‌ستهه‌ڵاتێ و پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ یێن تایبه‌ت و حزبی دبه‌رهه‌ڤن مه‌ترسیێ لسه‌ر ئاسایشا جڤاكی و وه‌ڵاتی دروست بكه‌ن،
ئه‌ز باوه‌رم ئه‌گه‌ر كورد ب ئێكگرتی و ئێك گۆتاری به‌رامبه‌ر پێشهاتێن ب ڤی ڕه‌نگی ل ئیراقێ یان ژی ئه‌گه‌رێ پێكهاتنا لایه‌نێن شیعی لسه‌ر پێكئینانا حوكمه‌ته‌كا نوو چ ب چاڤدێریا ئه‌مریكا بیت یان ئیرانێ، دێ شێن زێده‌تر ماف و به‌رژه‌وه‌ندیێن قانوونی و ده‌ستووری یێن خه‌لكێ كوردستانێ پارێزن و دابین كه‌ن.