ئەڤرۆ:

پارێزگەرێ نەینەوا داخواز ژ حوکمەتا فیدرالی یا عیراقێ و حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ کر لەزێ د بجھئینانا رێککەفتنا شنگالێ دا بکەن.

نەجم جبووری، پارێزگەرێ نەینەوا، داخواز ژ حوکمەتا عیراقێ ژی کر کو بودجەکا تایبەت بۆ ئاڤەدانکرنا شنگالێ دابین بکەت ب جۆرەکی ئەو بودجە ل گەل پێدڤیێن قەزا شنگالێ بگونجیت.

جبووری د ھەمان دەم دا داخوازکر کو حوکمەتا عیراقی بزاڤێن زێدەتر بکەت بۆ ئازادکرنا رەڤاندیێن دی یێن ئێزدی یێن خەلکێ قەزا شنگالێ کو ھەتا نوکە چارەنڤیسێ وان یێ دیار نینە.

ژلایەکێ دی ڤە پارێزگەرێ نەینەوا راگەھاند” داخواز ژ حوکمەتا فیدرالی یا عیراقێ و حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ دکەین لەزێ د پرسا بجھئینانا رێککەفتنا ئاساییکرنا رەوشا شنگالێ دا بکەن کو ئەو رێککەفتنە د ناڤبەرا ھەردو لایەنان دا ھاتیە ئیمزاکرن تاکو ئاوارێن قەزا شنگالێ ڤەگەرن بۆ دەڤەرێن خوە” ھەروەسا ناڤبری داخوازکر کو لەز د پرسا پێکئینانا ھێزەکا ئەمنی ژ ئێزدیان و ھۆزێن قەزا شنگالێ کو ئەو چەندە ژی د ناڤەرۆکا رێککەفتنا د ناڤبەرا بەغدا و ھەرێما کوردستانێ دا ھاتیە”.

ب دیتنا نەجم جبووری، پارێزگەرێ نەینەوا، پێدڤیە ب زووترین دەم کێشا ئیدارەکرنا شنگالێ بھێتە چارەسەرکرن تاکو ببیتە گاڤەک بۆ ئاساییکرنا رەوشا قەزا شنگالێ.

ئەڤرۆ:

بەرپرسێ پەیوەندیێن عیراقی و نیشتمانی یێن پارتی دیموکراتی کوردستان راگەھاند، بزاڤەک یا ھەی کو لایەنێ سیێ د دانوستاندنێن بەغدا و ھەرێمێ دا ھەبیت، چونکە ئەوا گرنگ ل دەف ھەرێما کوردستانێ گەرەنتی ھەبیت.

زێدەتر ژ ١٢ جاران شاندێ حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ سەرەدانا بەغدا کریە و ھەتا نوکە دانوستاندن د بەردەوامن بەلێ نەگەھشتینە رێککەفتنا دووماھیێ، لایەنێ شیعی کو بالا دەستن و دەنگێ ئێکلاکەر د جڤاتا نوونەرێن عیراقێ دا یێ ھەی، د ناڤخوە دا د ھەڤرا نینن سەر پرۆژەکی تاکو ل گەل ھەرێما کوردستانێ بگەھنە رێککەفتنێ، رەوتێ سەدری و نەسر و جڤاتا بلند یا ئیسلامی، کو وان ھەرسێ لایەنان پتریا کورسیێن جڤاتا نوونەران یێن ھەین، ھەر ئێک ژ وان بۆچوونەکا جودا یا ھەی، دووماھی جار ھەرێما کوردستانێ پێ راگەھاند، ھوون بزاڤێ بکەن ب ئێک پاکێچ بھێن دناڤ دانوستاندنان دا، وان ژی ھەتا نوکە خوە ئێکلا نەکریە، پشکەک ژ وان ب تایبەتی پەرلەمانتارێن جڤاتا بلند یا ئیسلامی داخوازا رادەستکرنا ھەموو دۆسێیا پەترۆلێ ھەرێمێ دکەن، پشکەکا دی داخوازا نیڤا داھاتیێ ھەرێما کوردستانێ و رۆژانە ٢٥٠ ھزار بەرمیلێن پەترۆلێ دکەن و پشکەکا دی ژی داخوازا رۆژانە ٤٥٠ ھزار بەرمیلێن پەترۆلێ دکەن، ل دووماھی کۆمبوونا شاندێ حوکمەتا ھەرێمێ و بەغدا نەگەھشتنە ئەنجامەکی، شاندێ ھەرێمێ زڤری بۆ کوردستانێ و بریارە دوبارە ئانکو بەری پەسەندکرنا پرۆژێ قانوونا بودجا گشتی یا عیراقێ بۆ سالا ٢٠٢١ ئەو شاندە بچیتە بەغدا و دانوستاندنێن دووماھیێ ل سەر وێ چەندێ بھێنە ئەنجامدان.

عەلی حسێن، بەرپرسێ پەیوەندیێن عیراقی و نیشتمانی یێن پارتی دیموکراتی کوردستان راگەھاند”  ئەو تەوافوقا سیاسی کو دستوورێ عیراقێ ب گۆرەی وێ ھاتیە نڤیسین کو لایەنێن سیاسی د ھەڤرا بوون ل سەر کو ڤی وەلاتی پێکڤە ب رێڤە ببەن، یا بەر ب نەمانێ دچیت و وەکو پێشتر نەمایە، سەرۆک وەزیران ب گۆرەی عورفا سیاسی بۆ شیعایە، برایێن شیعە ب تایبەت ل ھەردو کابینێن ڤێ دووماھیێ دا ، رێک نەکەفتن ل سەر زورینەیا پەرلەمانی بۆ وێ چەندێ ئەو زۆرینە سەرۆکێ وەزیران دیار بکەت و رێککەفتنێ ل گەل کورد و سوننەیان بکەن و پاشی ل دووڤ دستووری پەیرەوا ھەڤپشکیێ بکەن، لەوما ھەم عادل عەبدولمەھدی و ھەم مستەفا کازمی، بەربژارێن تەوافوقێ بوون، وان چو ھێزەکا پەرلەمانی نینە، حوکمەت ژی دانوستاندنان دکەت نەکو جڤاتا نوونەران، بەلێ نوکە حوکمەت یا بەرھەڤە ل گەل ھەرێما کوردستانێ رێککەفتنێ بکەت، بەلێ گرفت ئەوە د ناڤ جڤاتا نوونەران دا کێشە بۆ دھێنە دروستکرن، ئانکو بریار د دەستێ حوکمەتێ دا نینە و ئەڤە ژی گرفتە”.

عەلی حسێن گۆت ژی” ل دووڤ دستووری، ھەرێم یا بەرھەڤە بۆ ھەر رێککەفتنەکێ کو د بەرژەوەندیا ھەموو لایەکی دا بیت. ئەم بزاڤێ دکەین ب ڤێ رەوشێ ژی بگەھینە رێککەفتنێ ل گەل بەغدا، پێشبینیێ ژی دکەم کاریگەریا ھەرێمی ژی ھەبیت ل سەر ڤێ پرۆسێ، لەوما بەرنامە یێ ھەی ل گەل وەلاتێن جیران و ل گەل سەرکردایەتیا سیاسی یا عیراقێ و جیھانا دەرڤە گو لایەنێ سیێ بھێتە دناڤ دانوستاندنان دا ب تایبەت نەتەوێن ئێکگرتی تاکو ببیتە دیدەڤانێ وێ چەندێ کو چەند بەرھەڤی بۆ رێککەفتنێ ل دەف مە یا ھەی و نابیت قوتێ ژیانا خەلکی ببیتە قوربانی بابەتێ سیاسی و پرۆسا ھەلبژارتنان”.

ئەڤرۆ:

شیرەتکارێ سەرۆک بارزانی، مەسعود حەیدەر راگەھاند، حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ و پارتی نەرمی بەرامبەر عیراقێ دیارکریە ب مەرەما وێ چەندێ پرسا مووچەی نەبیتە بادەکەکا سیاسی و وەکو کارتەکا فشارێ نەھێتە بکارئینان بەرامبەر ھەرێما کوردستانێ.

مەسعود حەیدەر، شیرەتکارێ سەرۆک بارزانی د دیدارەکێ دا ل گەل رادیوا (دەنگێ ئەمریکا) گۆت” زێدەتر ژ سالەکێ حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ دانوستاندن ئەنجامداینە بۆ رێککەفتنێ ل سەر بادەکا پەترۆلێ و پشکا ھەرێما کوردستانێ د بودجا عیراقێ دا، بەلێ ژ بەر کو مووچێ فەرمانبەرێن ھەرێما کوردستانێ و پشکا ھەرێمێ ژ بودجا عیراقێ ژلایێ کوتلێن سیاسی یێن ب سەر ئیرانێ ڤە کریە بادەکەکا سیاسی، ئەڤ بابەتە بوویە پشکەک ژ وێ ململانێیا سیاسی کو ل مەیدانا سیاسی یا عیراقێ روو ددەت، نوکە دبینین مەرجێن (تەعجیزی) بۆ ڤێ پرسێ ژلایێ وان کۆتلێن سیاسی دھێنە دانان”.

سەبارەت وان مەرجان کا چنە؟ مەسعود حەیدەر کو د خۆلا بۆری دا ئەندامێ لژنا دارایی بوو ل جڤاتا نوونەرێن عیراقێ، دبێژیت” ئەوا بەغدا داخواز دکەت، رادەستکرنا ھەموو پرۆسا پەترۆلا ھەرێمێ یە ب حوکمەتا عیراقێ و رەفتارکرن ل گەل ھەرێما کوردستانێ وەکو ھەر پارێزگەھەک ژ پارێزگەھێن دی یێن عیراقێ، بێگومان ئەڤە بەرۆڤاژی دستوورێ عیراقێ یە و بەرۆڤاژی بنەمایێن (ھەڤپشکی و لھەڤھاتن و ھەڤسەنگیێ) یە و بەرۆڤاژی دیباجا دستوورێ عیراقێ ژی یە، ھەروەسا بەرۆڤاژی مادێ ١١٢ ژ دستوورێ عیراقێ یە، ل گەل وێ چەندێ د اژی حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ و پارتی نەرمی بەرامبەر عیراقێ دیارکریە بۆ وێ چەندێ پرسا مووچەی نەبیتە بادەکەکا سیاسی و وەکو کارتەکا فشارێ نەھێتە بکارئینان بەرامبەر ھەرێما کوردستانێ، لەوما بەرھەڤی دەربریە وەکو ئەوا  کو رێککەفتن ل سەر ھاتیە کرن ل گەل حوکمەتا کازمی کوپ ێشتر ل گەل حوکمەتا عادل عەبدولمەھدی رێککەفتن ھاتیە کرن کو بەرامبەر شایستێن دارایی یێن ھەرێما کوردستانێ، ھەرێم ٢٥٠ ھزار بەرمیلێن پەترۆلێ یان ژی پارێ ٢٥٠ ھزار بەرمیلێن پەترۆلێ دێ رادەستی حوکمەتا عیراقێ کەت بەرامبەر شایستێن دارایی یێن ھەرێمێ و مووچێن فەرمانبەرێن ھەرێمێ بھێنە مەزاختن”.

ل دۆر وێ چەندێ کو ھندەک پەرلەمانتار و نوونەر و لایەنێن سیاسی ل ھەرێما کوردستانێ، حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ و پارتی تۆمەتبار دکەن کو د ئامادە نینن پەترۆلێ رادەستی بەغدا بکەن، مەسعود حەیدەر دبێژیت” حوکمەتا ھەرێمێ حوکمەتەکا پێکھاتیە ژ پارتی دیموکراتی کوردستان و ئێکەتی نیشتمانی کوردستان و بزاڤا گۆران و ئەڤ حوکمەتە دەربرینێ ژ بۆچوونا پتریا خەلکێ ھەرێما کوردستانێ دکەت و ھەموو رێککەفتن ب رێیا حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ دھێنە ئەنجامدان، د چارچۆڤێ دستوورێ عیراقێ دا و ب گۆرەی بنەمایێن دستوورێ عیراقێ، نابیت پرۆسا پەترۆلێ و بادەکا پەترۆلێ ب شێوەکێ مەرکەزی بھێتە ب رێڤەبرن، قانوونا وەزارەتا پەترۆلا فیدرالی یا عیراقێ ب خوە قانوونەکا مەرکەزی یە، بەرۆڤاژی دستوورێ عیراقێ یە، لەوما دووپات ھاتیە کرن حوکمەتا ھەرێمێ و بۆچوونێن ھەرێما کوردستانێ ب وی ئاراستەیە کو پێدڤیە قانوونا بودجەی ببیتە دەلیڤەک بۆ وێ چەندێ کو ئەڤ لێک دوورکەفتنە بھێتە کێمکرن و زەمینە بھێتە سازکرن ل قۆناغا داھاتی دا قانوونا پەترۆلێ و غازێ بھێتە دەرکرن ل سەر بنەمایێ دستوورێ عیراقێ”.

ل دۆر رۆلێ سەرۆک بارزانی د دانوستاندنێن بەغدا و ھەرێمێ دا ب تایبەتی ئەوێن گرێدای کێشێن دارایی، مەسعود حەیدەر خویاکر” سەرۆک بارزانی تنێ مولکێ پارتی نینە، بەلکو مەرجەعیەتا کوردی یە و رێبەریا گەلێ کوردستانێ دکەت و رۆل و پێگەھێ خوە یێ ھەی نەکو تنێ بۆ باشوورێ کوردستانێ، بەلکو پارچێن دی یێن کوردستانێ ژی و بۆ خزمەتکرنا دۆزا گوردی، ب پستراستی ڤە رۆلێ خوە ییچ ھەی و یێ ل سەر خەت سەبارەت ڤان بابەتان و ھنارتنا شاندێ حکومی و شاندێ سیاسی بۆ بەغدا و گەھاندنا پەیامان، ھەتاکو ل سالا ٢٠١٨ سەرۆک بارزانی ب خوە سەرەدانا بەغدا کر بۆ وێ چەندێ ئەو کێشە بھێنە چارەسەرکرن، بەلێ تێبینیا وێ چەندێ دکەین کو پشتی نڤیسینا دستوورێ عیراقێ ئیرادەیەک ل عیراقێ یا ھەی ملکەچی ئەجیندایێن ھەرێمایەتی بوویە و بزاڤا وێ چەندێ دکەت پێکھاتەکێ دیارکری کو ئەوژی شیعەیە کونترۆلا ھەموو جۆمگێن دەولەتا عیراقێ بکەت و ڤێ دەولەتێ ب شێوەکێ مەرکەزی ب رێڤەببەن تاکو وی رادەی کو پەشێمان بووینە ژ بنەمایێن دستوورێ عیراقێ ئەوژی ھەڤپشکی و لھەڤھاتن و ھەڤسەنگیێ”.

ئەڤرۆ:

ئەندامەکێ مەکتەبا سیاسی یا پارتی دیموکراتی کوردستان راگەھاند، گەلێ کوردستانێ بەردەوام باوەری ب دلسۆزی و نیشتمانپەروەریا پارتی ھەبوو، دیارکر ژی پارتی ژبۆ کودەنگیا لایەنێن سیاسی یێن کوردستانێ بزاڤ کریە و رێگری ژی ل ھەر ھێز و لایەنەکی کریە کو ب ئاراستەی تێکدانا ئاخا کوردستانێ کار کری.

کەمال کەرکووکی، ئەندامێ مەکتەبا سیاسی یا پارتی گۆت” پارتی ل ھەموو دەمان باوەریەکا تمام ب گەلێ کوردستانێ ھەبوو و نوکە ژی کو پارتی ل سەر ئاستێ عیراقێ و ھەرێما کوردستانێ یا ئێکێ یە، ژێدەرێ وێ چەندێ ژی ئەوە کو پارتی باوەری ب پاقژی و دلسۆزی و ھێزا گەلێ کوردستانێ ھەیە”.

کەرکووکی گۆت ژی” گەلێ کوردستانێ باوەریا تمام ب دلسۆزی و نیشتمانپەروەریا پارتی یا ھەی، لەوما پارتی بۆ ب دەستڤەئینانا مافێ رەوایێ گەلێ کوردستانێ و ئازادکرنا ئاخا کوردستانێ، ھیچ دەمەکی ژ چ کەس و لایەکی داگیرانێ ناکەت”.

دیارکر ژی” پارتی حزبەکە بەردەوام دەرگەھێ وێ یێ ڤەکریە و یا بەرھەڤە ل ھەموو دەرگەھەکی بدەت بۆ بەرژەوەندیا گەل و ئاخا کوردستانێ، ل دەمێ بۆری ژی کو شاندەکێ پارتی دیموکراتی کوردستان سەرەدانا لایەنێن سیاسی یێن ھەرێما کوردستانێ دەست پێکری، ژ وی رەوانگەی سەرەدانا ھەموو لایەنێن کوردستانی کر و بۆچوونا پارتی ژی ب ھەموو لایەنان گەھاند ژ روویێ ئاخ و نیشتمان و کۆدەنگی و بەرژەوەندیێن ھەرێما کوردستانێ”.