NO IORG
نووترين نووچه
هه‌لبژارتى4

هه‌ولێر، قائید میرۆ

به‌رپرسه‌كێ له‌شكری یێ هه‌رێما كوردستانێ ل به‌غدا ئاشكراكر، pkk و هنده‌ك هێزێن نه‌شه‌رعی رێگرن ل به‌رده‌م پێكئینانا هێزه‌كا پۆلیسان ژ خه‌لكێ شنگالێ و دبێژیت، ئه‌ركێ حوكمه‌تا ئیراقێ یه‌ ب هه‌ر شێوه‌یه‌كێ هه‌بیت چه‌كدارێن pkk ژ شنگالێ ده‌ربكه‌ت، لدۆر هه‌ماهه‌نگیا دناڤبه‌را پێشمه‌رگه‌ی و له‌شكرێ ئیراقێ ژی ئاماژه‌كر، پشتی ڤه‌كێشانا هێزێن ئه‌مریكی، ئیراق نه‌چاربوویه‌ هه‌ماهه‌نگیێ ل گه‌ل پێشمه‌رگه‌ی بكه‌ت.

لیوا (عه‌بدولخالق ته‌لعه‌ت) نوونه‌رێ هه‌رێما كوردستانێ ل ژۆرا ئۆپه‌ڕاسیۆنێن هه‌ڤپشك بۆ رۆژناما (ئه‌ڤرۆ) گۆت” به‌ری نوكه‌ رێككه‌فتن دناڤبه‌را حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ وبه‌غدا هاتیه‌كرن بۆ ئاساییكرنا ره‌وشا شنگالێ، بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ ژی بڕیاربوو هێزه‌كا پۆلیسان ژخه‌لكێ خوه‌جهێ ده‌ڤه‌رێ بهێته‌ پێكئینان ، هه‌تا ره‌وشا شنگالێ كۆنتڕۆلبكه‌ن و خه‌لكێ شنگالێ ده‌ڤه‌را خوه‌ برێڤه‌ببه‌ن، به‌لێ ژلایێ هێزێن pkk و هنده‌ك هێزێن دی یێن دناڤا شنگالێ دا رێ نه‌هاته‌دان هێزا پۆلیسان بهێته‌ پێكئینان و ئاسته‌نگ بۆ ته‌ناكرنا ره‌وشا شنگالێ په‌یداكرن، پشتی رێككه‌فتن نه‌هاتیه‌ بجهئینان ره‌وشا شنگالێ كه‌فته‌ قۆناغه‌كادی یا مه‌ترسیاندا، بڕیاره‌ هه‌موو ئه‌و هێزێن میلیشیان یێن دناڤا شنگالێ دا، كو ژلایێ وه‌زاره‌تا به‌رگریا ئیراقێ ڤه‌ ناهێنه‌ ب رێڤه‌برن بهێنه‌ ده‌ركرن ل شنگالێ، هه‌تا ره‌وشا شنگالێ بهێته‌ ئاساییكرن و خه‌لكێ شنگالێ ڤه‌گه‌ڕن، به‌رۆڤاژی هه‌كه‌ pkk و هێزێن نه‌ شه‌رعی ژ شنگالێ ده‌رنه‌كه‌ڤن،  ئه‌ركێ هێزێن ئیراقی یه‌ ڤێ ئاریشێ چاره‌سه‌ربكه‌ن، بێگومان pkk شنگالێ چۆل نه‌كه‌ت، دێ ده‌ستێوه‌ردانێن هه‌رێمی ژی هه‌بن بۆ ره‌وشا شنگالێ و ئاریشه‌یێن گه‌له‌ك مه‌ترسیدارتر ژ یێن نوكه‌ هه‌ین دێ شنگالێ ڤه‌گرن، نوكه‌ ئه‌ركێ ده‌ركرنا هێزێن pkk كه‌فتیه‌ سه‌ر له‌شكرێ ئیراقێ و دڤێت ئه‌و ب هه‌ر شێوه‌یه‌كێ هه‌بیت چه‌كدارێن pkk ژ شنگالێ ده‌ربكه‌ن”.

 

لدۆر هه‌ماهه‌نگیا دناڤبه‌را پێشمه‌رگه‌ی و هێزێن ئیراقی دا، لیوا (عه‌بدولخالق ته‌لعه‌ت) دبێژیت” پێكئینانا دو لیوایێن هه‌ڤپشك بۆ ده‌ڤه‌رێن كوردستانی قۆناغێن باش ده‌ربازكرینه‌ و بڕیاره‌ ل ده‌مه‌كێ نێزیك ده‌ست ب مه‌شق و راهێنان بكه‌ن، به‌لێ ئالۆزیا پڕۆسا سیاسی ل ئیراقێ و گۆهۆڕینا حوكمه‌تێ كاریگه‌ری لسه‌ر پاشكه‌فتنا پێكئینانا لیوایێن هه‌ڤپشك هه‌بوویه‌، چونكه‌ كاره‌كێ ساناهی نینه‌ و پێدڤیه‌ مووچێ وان هێزێن هه‌ڤپشك بكه‌ڤیته‌ سه‌ر حوكمه‌تا فیدڕال، پشتی ڤه‌كێشانا هێزێن شه‌ركه‌ر یێن ئه‌مریكی، هێزێن ئیراقێ نه‌چارن هه‌ماهه‌نگیێ دگه‌ل هێزێن پێشمه‌رگه‌ی بكه‌ن بۆ به‌رهنگاربوونا تیرۆرستێن داعشێ، هه‌تا هه‌ردو هێز پێكڤه‌ بشێن به‌رهنگاری چه‌كدارێن داعش ببن و بڕیار هاتیه‌دان ل هه‌ر ده‌ڤه‌ره‌كێ ئالۆزیێن ئه‌منی هه‌بن، پێكڤه‌ كار بۆ به‌رهنگاربوونا داعشێ ببن و هه‌ماهه‌نگی و هاریكاری هه‌یه‌ د ناڤبه‌را هه‌ردو ئالیاندا”.

ئه‌ڤرۆ:

چه‌ندین رێكخراوێن مافێن مرۆڤی دیار كرن كو ل عه‌فرینێ رۆژانه‌ وه‌لاتیێن سڤیل ژ ئالیێ گرۆپێن چه‌كدار ڤه‌ دهێنه‌ ره‌ڤاندن و تووشی ئه‌شكه‌نجه‌دانێ دبن و گه‌له‌ك وه‌لاتیێن سڤیل ژی هه‌تا نها هاتینه‌ كوشتن، ژ به‌ر هندێ ژی دڤێت جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی  ل هه‌مبه‌ر ره‌وشا خراب یا ل عه‌فرینێ بێده‌نگ نه‌بیت.

رێكخراوا مافێن مرۆڤی یا عه‌فرینێ ل گه‌ل چه‌ندین رێكخراوێن دی یێن مافێن مرۆڤی ل ئورۆپا د داخۆیانیه‌كێ دا راگه‌هاندن كو رۆژانه‌ وه‌لاتیێن كورد ل باژێرێ عه‌فرینێ ژ ئالیێ گرۆپێن چه‌كدار ڤه‌ دهێنه‌ ره‌ڤاندن و تووشی ئه‌شكه‌نجه‌دانێ دبن، هه‌ری دووماهیێ ژی دو وه‌لاتیێن سڤیل یێن كورد به‌ری سێ رۆژانه‌ ژ ئالیێ گرۆپه‌كێ چه‌كدار ڤه‌ ل عه‌فرینێ هاتنه‌ ره‌ڤاندن و هه‌تا نها ژی چاره‌نڤیسێ وان كه‌سان دیار نینه‌، سالا بۆری ژی ب ده‌هان وه‌لاتیێن سڤیل ژ ئالیێ گرۆپێن چه‌كدار ڤه‌ هاتنه‌ ره‌ڤاندن و مخابن نها ره‌وشا باژێرێ عه‌فرینێ گه‌له‌ك خرابه‌ و دڤێت گرۆپێن چه‌كدار ژ عه‌فرینێ ده‌ركه‌ڤن دا ره‌وشا وی باژێرێ ئاسایی ببیت.

د داخۆیانیێ دا ئه‌و یه‌ك ژی هاتیه‌ دیار كرن كو مخابن هه‌تا نها ل هه‌مبه‌ر ره‌وشا خراب یا ل باژێرێ عه‌فرینێ و كوشتنا وه‌لاتیێن كورد ب ده‌ستێ گرۆپێن چه‌كدار ڤه‌ د ئاستێ نێڤده‌وله‌تی دا هه‌لوه‌سته‌ك وه‌سا پێدڤی نه‌هاتیه‌ وه‌رگرتن، ژ به‌ر هندێ ژی دڤێت جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی ل هه‌مبه‌ر ره‌وشا نها یا خراب ل عه‌فرینێ بێده‌نگ نه‌بیت، دڤێت فشار ل وان گرۆپێن چه‌كدار بهێنه‌ كرن دا نه‌چار بن كو ژ عه‌فرینێ ده‌ركه‌ڤن، چونكی دڤێت ده‌ستهه‌لاته‌ك سڤیل عه‌فرینێ برێڤه‌ ببه‌ت و نابیت هنده‌ك گرۆپێن چه‌كدار ب كه‌یفا خوه‌ رۆژانه‌ خه‌لكی بره‌ڤینن و ئه‌شكه‌نجه‌ بده‌ن یان ژی بكوژن، ئه‌و یه‌ك ب چو ره‌نگه‌كێ ناهێته‌ قه‌بوولكرن و دڤێت جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی ژی ل هه‌مبه‌ر ره‌وشا نها یا خراب ل عه‌فرینێ یا پێدڤی د به‌رژه‌وه‌ندیا وه‌لاتیێن سڤیل دا بكه‌ت.

ئه‌و یه‌ك د ده‌مه‌كێ دایه‌ كو به‌ری نها چه‌ندین جاران ئه‌نجوومه‌نێ نشتیمانی یێ كوردی ل سووریێ داخواز ژ ئه‌مریكا و جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی كریه‌ كو چاره‌سه‌ریه‌كێ بۆ ره‌وشا خراب یا ل عه‌فرینێ ببینن، چونكی گرۆپێن چه‌كدار رۆژانه‌ زۆرداریێ ل وه‌لاتیێن سڤیل یێن كورد ل عه‌فرینێ دكه‌ن و هه‌تا نها ژی گه‌له‌ك وه‌لاتیێن كورد ب ده‌ستێ وان گرۆپێن چه‌كدار هاتینه‌ شه‌هید كرن و چاره‌نڤیسێ گه‌له‌ك كه‌سان ژی هه‌تا نها دیار نینه‌ و دڤێت گرۆپێن چه‌كدار ب ته‌مامی ژ عه‌فرینێ ده‌ركه‌ڤن.

ل ئالیێ دی سالا بۆری ژی رێكخراوا مافێن مرۆڤی یا عه‌فرینێ د راپۆرته‌كێ دا راگه‌هاند كو دیموگرافیا باژێرێ عه‌فرینێ ب ته‌مامی هاتیه‌ گوهۆرین و نها رێژا كوردان د عه‌فرینێ دا گه‌له‌ك كێم بوویه‌ و گرۆپێن چه‌كدار عه‌ره‌ب ل مالێن كوردان بجه كرینه‌ و ئه‌ردێن كوردان ژی داگیر كرینه‌ و ب ده‌هان شوونوارێن دیرۆكی ژی هاتینه‌ تێكدان و گرۆپێن چه‌كدار تاوانێن مه‌زن ل عه‌فرینێ ئه‌نجام داینه‌ و ژ به‌ر هندێ ژی دڤێت گرۆپێن چه‌كدارێن سه‌ر ب توركیا ژ عه‌فرینێ ده‌ركه‌ڤن، چونكی هه‌تا ئه‌و گرۆپێن چه‌كدار ل وی باژێری بمینن دێ ره‌وشا عه‌فرینێ هه‌ر یا خراب بیت و بێگومان خه‌لكێ وی باژێری ژی ژ ترسان نه‌وێرن كو ڤه‌گه‌رنه‌ ڤه‌ مالێن خوه‌، چونكو هه‌بوونا گه‌له‌ك گرۆپێن چه‌كدار ل عه‌فرینێ ب سه‌ر خوه‌ بوویه‌ ئه‌گه‌رێ دروستبوونا گه‌له‌ك كاره‌ساتان.

ئه‌ڤرۆ، هۆشه‌نگ تاجر:

ده‌مه‌كه‌ مامۆستایێن كورد ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ داخوازا باشتركرنا ره‌وشا ژیانا خوه‌ دكه‌ن و هه‌روه‌سا هژماره‌ك مامۆستا ژی ژ به‌ر گۆتنا وانه‌یێن ب زمانێ كوردی هاتینه‌ ده‌سته‌سه‌كرن و ژ به‌ر هندێ ژی نها مامۆستایێن كورد ل پرانیا باژێرێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ده‌ست ب چالاكیێن نه‌رازیبوونێ كرینه‌ و دوهی ژی سێ مامۆستا هاتنه‌ ده‌سته‌سه‌ركرن.

شه‌هین محه‌مه‌د مامۆستایا كورد ل باژێرێ مه‌ریوانێ یێ رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیار كر كو به‌ری هه‌ر تشته‌كێ ئه‌م وه‌كو مامۆستا داخوازا هندێ دكه‌ین كو دڤێت ره‌وشا ژیانا مامۆستایان بهێته‌ باشتر كرن، چونكو نها ئه‌و مووچێ مامۆستا وه‌ردگرن ل هه‌مبه‌ر گرانیا پێدڤیاتێن رۆژانه‌ ل ئیرانێ و رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ وه‌سا كریه‌ كو ژیانا مامۆستایان گه‌له‌ك خراب بیت، ژ به‌ر هندێ ژی ده‌مه‌كه‌ پرانیا مامۆستایان داخوازا باشتركرنا ره‌وشا ژیانا خوه‌ دكه‌ن و گۆت: (مخابن هێزێن ده‌وله‌تێ ب جهێ هندێ كو رێزێ ل داخوازیێن مامۆستایان بگرن به‌رده‌وام مامۆستایان ده‌سته‌سه‌ر دكه‌ن و دوهی ژی سێ مامۆستایێن كورد ل باژێرێ مه‌ریوانێ ژ ئالیێ هێزێن ئێمناهیێ ڤه‌ هاتینه‌ ده‌سته‌سه‌ركرن و ل هه‌مبه‌ر ده‌سته‌سه‌ركرنا وان مه‌ وه‌كو هژماره‌ك مامۆستایێن كورد كو هژمارا مه‌ پتر ژ سێسه‌د مامۆستایان بوو مه‌ ل پرانیا باژێرێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ خواندن بایكۆت كریه‌ و دڤێت ده‌وله‌تا ئیرانێ پێداچوونێ د بریارا خوه‌ دا بكه‌ت).

ناڤهاتیێ ئه‌و یه‌ك ژی دیار كریه‌ كو خالا دی یا گرنگ ژی بابه‌تێ زمانێ كوردی یه‌، چونكو وه‌كو ئه‌نجوومه‌نێ مامۆستایان ل مه‌ریوانێ و باژێرێن دی یێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ مه‌ بریار دایه‌ كو وانه‌یان ب زمانێ كوردی ژی بێژین، لێ مخابن هه‌لوه‌ستێ ده‌وله‌تا ئیرانێ ل هه‌مبه‌ر گۆتنا وانه‌یێن ب زمانێ كوردی ژی گه‌له‌ك خراب بوو و مه‌ دیت كا چاوا مامۆستا زارا محه‌مه‌دی هاته‌ زیندانكرن، ئه‌م ل هه‌مبه‌ر گه‌ف و زۆرداریا ده‌وله‌تا ئیرانێ بێده‌نگ نامینین و گۆت: (ژ به‌ر هندێ ژی ده‌مه‌كه‌ مه‌ ده‌ست ب خوه‌نیشادانان و چالاكیێن دی یێن نه‌رازیبوونێ كرینه‌ و ئه‌م ب رێیا تۆرێن جڤاكی ژی داخوازا پشته‌ڤانیێ ل هه‌موو وه‌لاتیێن كورد ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ دكه‌ین، چونكو مافێ ره‌وا یێ گه‌لێ كورده‌ كو ل ئیرانێ ب زمانێ خوه‌ بخوونن و مه‌ دڤێت زارۆیێن مه‌ فێرێ زمانێ كوردی ببن، لێ مخابن هه‌لوه‌ستێ ده‌ستهه‌لاتێ گه‌له‌ك خرابه‌ و ب توندی سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل داخوازا ره‌وا یا گه‌لێ مه‌ دكه‌ن و ئه‌م ژی وه‌كو مامۆستایێن كوردی ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ل هه‌مبه‌ر زۆلم و زۆرداریا هێزێن ئیرانێ بێده‌نگ نامینین و دێ چالاكیێن مه‌ ژی ب هه‌موو ره‌نگه‌كێ د به‌رده‌وام بن).

فه‌رهاد ئیسماعیلی مامۆستایێ كورد ل باژێرێ ئورمیێ یێ رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ژی راگه‌هاند كو زۆلم و زۆرداریا ل سه‌ر مامۆستایان ب چو ره‌نگه‌كێ ناهێته‌ قه‌بوولكرن، ب سالانه‌ زۆلم ل كوردان دهێته‌ كرن و نها ژی ناهێلن كو مامۆستایێن كورد ب ئه‌ركێ خوه‌ رابن و زارۆیان فێرێ زمانێ كوردی بكه‌ن، لێ وه‌كو ئه‌نجوومه‌نێ مامۆستایان ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ مه‌ بریار دایه‌ كو به‌رده‌وامیێ بده‌ینه‌ چالاكیێن خوه‌ و مه‌ دڤێت ده‌وله‌ت گرنگیێ بده‌ته‌ زمانێ كوردی و رێزێ ل داخوازیێن مامۆستایان ژی بگریت و گۆت: (ئه‌م بێده‌نگ نامینین و مه‌ ب فه‌رمی ژی پشته‌ڤانیا خوه‌ بۆ مامۆستایێن كورد ل باژێرێ مه‌ریوانێ و باژیرێن دی یێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ دیار كریه‌ و بێگومان هه‌كه‌ زۆرداریا نها ل سه‌ر مامۆستایان به‌رده‌وام بیت ئه‌م ژی دێ ده‌ست ب چالاكیێن خوه‌ كه‌ین و بێگومان دێ خوه‌نیشادان ژی هێنه‌ كرن).

ئه‌ڤرۆ:

رۆژنامه‌كا ئه‌مریكی دیار دكه‌ت كو ئارمانجا سه‌ره‌كی یا رێكخستنا تیرۆرستی یا داعشێ ژ ئێرشكرنا ل سه‌ر زیندانا حه‌سه‌كێ بۆ هندێ بوویه‌ دا هنده‌ك ژ سه‌ركردێن خوه‌ و كه‌سێن شاره‌زایێ دروستكرنا بۆمبان بره‌ڤینیت و د ئه‌نجام دا پتر ژ دوسه‌د چه‌كدارێن داعشێ ژ زیندانێ ره‌ڤینه‌.

رۆژناما نیۆیۆرك تایمز یا ئه‌مریكی د راپۆرته‌كێ دا ئاماژه‌ ب شه‌رێ ل زیندانا حه‌سه‌كێ كریه‌ و د راپۆرتێ دا هاتیه‌ دیار كرن كو رێكخستنا تیرۆرستی یا داعشێ به‌رنامه‌كێ مه‌زن بۆ ره‌ڤاندنا هنده‌ك ژ سه‌ركرده‌ و چه‌كدارێن خوه‌ یێ تایبه‌ت دانابوو و هنده‌ك ژ چه‌كدارێن داعشێ كو بسپۆری دروستكرنا بۆمبان بوون، ژ به‌ر هندێ ژی داعشێ ب هه‌موو شیان و هێزا خوه‌ ڤه‌ ئێرشی زیندانا حه‌سه‌كێ كر، لێ هێزێن سووریا دیموكرات ب هاریكاریا فرۆكێن شه‌ری یێن ئه‌مریكا و ب پشكداریا هێزێن تایبه‌ت یێن ئه‌مریكا شیان رێگریێ ل پیلانا داعشێ بگرن و پیلانا داعشێ ژناڤچوو، لێ د ئه‌نجاما شه‌رێ چه‌ند رۆژان دا پتر ژ دوسه‌د چه‌كدارێن داعشێ شیان بره‌ڤن و هه‌تا نها ژی دیار نینه‌ كا ئه‌و چه‌كدار به‌ر ب كیڤه‌ چوونه‌، ژ به‌ر هندێ ژی ئه‌مریكا و هێزێن سووریا دیموكرات دووڤچوونا وی بابه‌تی دكه‌ن.

هه‌مان رۆژنامێ ئه‌و یه‌ك ژی دیار كریه‌ كو گه‌له‌ك هوورده‌كاریێن ل دۆر ئێرشا داعشێ یا ل سه‌ر زیندانا حه‌سه‌كێ هه‌تا نها ژی بۆ رایا گشتی نه‌هاتینه‌ ئاشكرا كرن، چونكو دیار نینه‌ كا ئه‌و سه‌ركرده‌ و بسپۆرێن دروستكرنا بۆمبان یێن داعشێ ره‌ڤینه‌ یا نه‌؟ یا دی هه‌تا نها هێزێن سووریا دیموكرات دیار نه‌كرینه‌ كا ئه‌و ئێرش چاوا هاتیه‌ كرن و هه‌روه‌سا ژ بلێ چه‌كدارێن كو ژ ده‌رڤه‌ ئێرشی زیندانێ كرینه‌ كا شانێن نهێنی یێ داعشێ ل حه‌سه‌كێ ژی پشكداری د وێ ئێرشێ دا كرینه‌ یا نه‌؟ بێگومان گه‌له‌ك پرسیارێن دی هه‌نه‌ كو دڤێت بۆ رایا گشتی بهێنه‌ ئاشكرا كرن.

هه‌مان رۆژنامێ ئه‌و یه‌ك ژی دیار كریه‌ كو نێزیكی چار هزار چه‌كدارێن داعشێ ل گه‌ل هنده‌ك سه‌ركردێن سه‌ربازی یێن وێ رێكخستنا تیرۆرستی ل زیندانا حه‌سه‌كێ دانه‌، ئانكۆ ئه‌و زیندان بۆ داعشێ گه‌له‌ك گرنگه‌، ژ به‌ر هندێ ژی پشتی ئێرشا داعشێ ئه‌مریكا و هنده‌ك وه‌لاتێن دی یێن هه‌ڤپه‌یمانیا شه‌رێ ل دژی داعشێ بریار داینه‌ كو چاره‌سه‌ریه‌كێ بۆ ره‌وشا وێ زیندانێ په‌یدا بكه‌ن، چونكو داعش دشێت جاره‌كا دی ژی ئێرشی وێ زیندانێ بكه‌ت، چونكو ئێرشا به‌ری چه‌ند رۆژان یا داعشێ بێی ئه‌نجام ما و هه‌موو چه‌كدارێن داعشێ یێن كو ئێرشی زیندانێ كری ل گه‌ل هنده‌ك چه‌كدارێن دی یێن د ناڤ زیندانێ دا هه‌موو هاتنه‌ كوشتن.

ئه‌و یه‌ك د ده‌مه‌كێ دایه‌ كو پشتی ئێرشا رێكخستنا تیرۆرستی یا داعشێ ل سه‌ر زیندانا حه‌سه‌كێ وه‌زاره‌تا به‌رگریێ یا ئه‌مریكا و هه‌روه‌سا هه‌ڤپه‌یمانیا نێڤده‌وله‌تی یا شه‌رێ ل دژی داعشێ دیار كرن كو ئه‌و دێ ب هه‌موو ره‌نگه‌كێ پشته‌ڤانیێ ل هێزێن سووریا دیموكرات كه‌ن و دێ ب توندی به‌رسڤا ئێرشێن داعشێ ژی ده‌ن.

چاڤدێرێن سیاسی ژی دیار دكه‌ن كو ئێرشا ل سه‌ر حه‌سه‌كێ نیشا دده‌ت كو داعشێ دڤێت ده‌ست ب قۆناغه‌كا نوو یا شه‌ری بكه‌ت، ب تایبه‌تی ژی داعشێ دڤێت ل سووریێ و ئیراقێ جاره‌كا دی ده‌ست ب كریارێن تیرۆرستی بكه‌ت و دڤێت ل هه‌مبه‌ر به‌رهه‌ڤیێن نها یێن داعشێ هه‌م ئیراق و هه‌م ژی هه‌ڤپه‌یمانیا نێڤده‌وله‌تی یا شه‌رێ ل دژی داعشێ د ئاماده‌باشیێ دا بن.

 

دیدار، هۆشه‌نگ تاجر:

بسپۆره‌كێ په‌یوه‌ندیێن نێڤده‌وله‌تی دیار دكه‌ت كو وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ رۆسیا په‌یامه‌ك ئاشكرا دا كوردان كو دڤێت ل گه‌ل شامێ بگه‌هنه‌ رێككه‌فتنێ و به‌حسێ ئه‌زموونێ هه‌رێما كوردستانێ ژی كر، ژ به‌ر هندێ ژی ئه‌ڤساله‌ بۆ كوردێن رۆژئاڤایێ كوردستانێ دێ چاره‌نڤیساز بیت و دڤێت كورد ئاریشێن د ناڤبه‌را خوه‌ دا چاره‌سه‌ر بكه‌ن.

د. ئه‌كره‌م ئونه‌ن بسپۆرێ په‌یوه‌ندیێن نێڤدوه‌له‌تی د دیداره‌كا تایبه‌ت دا ل گه‌ل رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیار كر كو وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ رۆسیا به‌ری نها ژی چه‌ندین جاران دیار كریه‌ كو دڤێت كوردێن رۆژئاڤایێ كوردستانێ مفای ژ ئه‌زموونا هه‌رێما كوردستانێ وه‌ربگرن، ئانكۆ رۆسیا دبێژیت دڤێت كوردێن رۆژئاڤایێ كوردستانێ ل گه‌ل شامێ‌ ده‌ست ب دانوستاندنان بكه‌ن و پرسێن هه‌ی د ناڤبه‌را خوه‌ دا ب رێیا دانوستاندنان چاره‌سه‌ر بكه‌ن، بێگومان ئه‌و یه‌ك گه‌له‌ك باشه‌ و گۆت: (وه‌لاته‌ك بهێز وه‌كو رۆسیا به‌رهه‌ڤه‌ وه‌كو ناڤبژیڤان د ناڤبه‌را كوردان و حوكمه‌تا شامێ دا رۆل بگێریت براستی ژی ئه‌و یه‌ك بۆ كوردێن سووریێ گه‌له‌ك گرنگه‌، چونكو هه‌ر كه‌س دزانیت ئه‌مریكا دێ هه‌تا چه‌ند سالێن دی ژ سووریێ ده‌ركه‌ڤیت و سووریا دێ بۆ رۆسیا مینیت، نها هه‌ر دو وه‌لات ل دۆر هندێ دانوستاندنان ژی دكه‌ن، ئه‌مریكا دڤێت كورد ل سووریێ بگه‌هنه‌ مافێن خوه‌ و ره‌وشا وی وه‌لاتی ئارام بیت هه‌كه‌ ئه‌مریكا ژ سووریێ ده‌ركه‌ڤت دێ هه‌ر زوو توركیا ژی ژ سووریێ ده‌ركه‌ڤیت).

ناڤهاتی دا پشكه‌كا دی یا ئاخڤتنا خوه‌ دا به‌حسێ هه‌بوونا هێزێن توركیا ل سووریێ و رۆژئاڤایێ كوردستانێ ژی كر و راگه‌هاند كو نها رۆسیا پرۆژه‌یه‌ك مه‌زن بۆ سووریێ به‌رهه‌ڤ كریه‌ و رۆسیا ناهێلیت نه‌ توركیا و نه‌ ژی ئیران ل سووریێ ئاریشان دروست بكه‌ن، هه‌ر ده‌مێ ئه‌مریكا هێزێن خوه‌ ژ سووریێ ڤه‌كێشان دێ توركیا ژی ده‌ركه‌ڤیت، چونكو رۆسیا ل سه‌ر پرۆژه‌یه‌كێ مه‌زن بۆ سووریێ كار دكه‌ت و گۆت: (توركیا و ئیران یان ژی هێزێن دی نه‌شێن ئاسته‌نگیان ل هه‌مبه‌ر پرۆژێ رۆسیا دروست بكه‌ن، دیاره‌ نها هنده‌ك خالێن گرنگ ل دۆر پاشه‌رۆژا سووریێ هه‌نه‌ كو دڤێت د ناڤبه‌را ئه‌مریكا و رۆسیا دا بهێنه‌ چاره‌سه‌ركرن هه‌ر ده‌مێ ئه‌و یه‌ك هاته‌ كرن ئه‌مریكا دێ ژ سووریێ ده‌ركه‌ڤیت).

د. ئه‌كره‌م ئونه‌ن ئه‌و یه‌ك ژی دیار كر كو ئه‌مریكا داخواز ژ رۆسیا كریه‌ كو گه‌ره‌نتیا مافێن كوردان ل سووریێ بكه‌ت و ژ به‌ر هندێ ژی هه‌تا نها چه‌ندین جاران به‌رپرسێن رۆسیا دیار كرینه‌ كو ئه‌و پشته‌ڤانیێ ل مافێن ره‌وا یێن گه‌لێ كورد ل سووریێ دكه‌ن، براستی ژی نها ده‌لیڤه‌كا مه‌زن و زێرین بۆ كوردێن سووریێ هاتیه‌ پێش، چونكو گه‌له‌ك گرنگه‌ دو وه‌لاتێن وه‌كو ئه‌مریكا و رۆسیا ل دژی مافێن كوردان نینن و پشته‌ڤانیێ ل كوردان دكه‌ن، ژ به‌ر هندێ ژی گرنگه‌ كوردێن رۆژئاڤایێ كوردستانێ هه‌موو ئاریشێن د ناڤبه‌را خوه‌ دا چاره‌سه‌ر بكه‌ن و گۆت: (وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ رۆسیا د په‌یاما خوه‌ دا دبێژیت پێدڤیه‌ كورد ل سووریێ دره‌نگ نه‌مینن و هه‌ر زوو ل گه‌ل شامێ بگه‌هنه‌ رێككه‌فتنه‌كێ، چونكو ره‌نگه‌ ئه‌ڤساله‌ هه‌تا ساله‌كا دی گه‌له‌ك گوهۆرینێن مه‌زن ل ده‌ڤه‌رێ روو بده‌ن كو دێ كارتێكرنا خوه‌ یا راسته‌وخوه‌ ل رۆژئاڤایێ كوردستانێ كه‌ن، ژ به‌ر هندێ ژی گرنگه‌ كورد د ناڤا خوه‌ دا ئێكگرتی بن و مفای ژ ره‌وشا نها وه‌ربگرن).

ناڤهاتی ئه‌و یه‌ك ژی دیار كر كو هه‌كه‌ ئه‌مریكا و رۆسیا ل دۆر مافێن كوردان ل سووریێ بگه‌هنه‌ رێككه‌فتنه‌كێ و كورد ژی بشێن ل گه‌ل شامێ ب رێیا دانوستاندنان پرسێن هه‌ی چاره‌سه‌ر بكه‌ن وی ده‌می دێ پشته‌ڤانیه‌كا گه‌له‌ك مه‌زن بۆ رۆژئاڤایێ كوردستانێ هه‌بیت و بێگومان د ره‌وشه‌كا وه‌سا دا توركیا ژی نه‌شێت ل دژی كوردێن سووریێ ده‌ركه‌ڤیت، چونكو به‌ری نها هه‌مان تشت بۆ هه‌رێما كوردستانێ ژی هاته‌ كرن و لاڤرۆڤی ژی دڤێت هه‌مان تشتی بۆ كوردان سووریێ بێژیت كو دڤێت هوون ب رێیا دانوستاندنان ئاریشێن خوه‌ چاره‌سه‌ر بكه‌ن دا دانپێدانه‌كا نێڤده‌وله‌تی بۆ كوردان سووریێ دروست ببیت.

بسپۆرێ په‌یوه‌ندیێن نێڤده‌وله‌تی ئه‌و یه‌ك ژی نه‌ڤه‌شارت كو رۆسیا نه‌شێت ب ره‌نگه‌كێ راسته‌وخوه‌ داخواز ژ شامێ بكه‌ت كو دڤێت هه‌رێمه‌كا كوردی یا وه‌كو هه‌رێما كوردستانێ ل سووریێ بهێته‌ ئاڤاكرن لێ رۆسیا و ئه‌مریكا وه‌كو هه‌ر دو وه‌لاتێن زلهێزێن جیهانێ پشته‌ڤانیێ ل مافێن ره‌وا یێن كوردان دكه‌ن و دڤێت كورد ژی ب ره‌نگه‌كێ راست و دروست سیاسه‌تێ بكه‌ن و گۆت: (براستی ژی هه‌كه‌ كورد ل سووریێ ئێكگرتی بن و پێكڤه‌ كار بكه‌ن دێ شێن ده‌ستكه‌فتیێن گه‌له‌ك مه‌زن بده‌ستڤه‌ بینن، ئه‌ڤساله‌ بۆ رۆژئاڤایێ كوردستانێ دێ یا چاره‌نڤیساز بیت و بێگومان هه‌كه‌ كورد د ناڤا خوه‌ دا ناكۆك بن و ئاریشێن نها ژی وه‌كو خوه‌ به‌رده‌وام بكه‌ن دێ مه‌ترسیێن گه‌له‌ك مه‌زن بۆ كوردان ل سووریێ دروست بن، چونكو سالا ٢٠٢٣ په‌یمانا لۆزان ب دووماهی دهێت و توركیا ژی به‌رهه‌ڤیان دكه‌ت و بێگومان هه‌كه‌ كورد ل سووریێ ل گه‌ل شامێ بگه‌هنه‌ رێككه‌فتنێ و شام ژی مافێن كوردان بده‌تێ وی ده‌می دێ دانپێدانه‌كا جیهانی بۆ كوردان ل سووریێ هه‌بیت و د ده‌مه‌كێ وه‌سا دا توركیا ژی نه‌شێت ئێرشی كوردان بكه‌ت، لێ به‌رۆڤاژی هندێ هه‌كه‌ ره‌وش وه‌كو نها به‌رده‌وام بیت دێ مه‌ترسیێن مه‌زن بۆ كوردان دروست بن، ژ به‌ر هندێ ژی من گۆت ئه‌ڤساله‌ بۆ كوردان ل سووریێ ساله‌كا چاره‌نڤیسازه‌ و دڤێت كورد ب هه‌موو شیانێن خوه‌ كار بكه‌ن دا ب پشته‌ڤانیا رۆسیا و ئه‌مریكا بگه‌هنه‌ مافێن خوه‌، هه‌كه‌ هه‌رێمه‌كا كوردی ل سووریێ ئاڤا بیت دێ گه‌له‌ك باش بیت، ژ بۆ هندێ ژی دڤێت سیاسه‌تا نها یا رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر زه‌لال بیت، براستی ژی هنده‌ك داخۆیانیێن وان د خزمه‌تا دۆزا ره‌وا یا كوردان ل رۆژئاڤایێ‌ كوردستانێ‌ دا نینه‌).

د. ئه‌كره‌می د دووماهیا ئاخڤتنا خوه‌ دا ئاماژه‌ ب هندێ ژی كر كو پشتی ئه‌مریكا ژ سووریێ ده‌ركه‌ڤیت ئێدی كه‌س نه‌شێت ئاسته‌نگیان ل هه‌مبه‌ر پرۆژێن رۆسیا ل سووریێ دروست بكه‌ت، نها رۆسیا ل دژی مافێن كوردان ژی نینه‌ ئه‌و یه‌ك بۆ كوردێن رۆژئاڤایێ كوردستانێ ده‌لیڤه‌كا زێرینه‌ و دڤێت كورد ڤێ ده‌لیڤێ ژ ده‌ست نه‌ده‌ن.

ئه‌ڤرۆ، هۆشه‌نگ تاجر:

پشتی كو مامۆستایا كورد ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ژ به‌ر گۆتنا وانه‌یێن ب زمانێ كوردی هاته‌ زیندانكرن كوردان ل هه‌ر چار پارچه‌یێن كوردستانێ و جیهانێ ب رێیێن جودا جودا پشته‌ڤانیا خوه‌ بۆ وێ مامۆستایێ دیار كرن و داخواز ژ ده‌ستهه‌لاتا ئیرانێ كرن سزایێ وێ هلوه‌شینیت.

فه‌رید جیهانی مامۆستایێ كورد ل باژێرێ مهابادێ یێ رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ بۆ ئه‌ڤرۆ دیار كر كو زارا محه‌مه‌دی ده‌نگێ گه‌لێ كورد یێ ته‌په‌سه‌ركریه‌ كو ب سالانه‌ كورد ل ئیرانێ خه‌باتێ بۆ بده‌ستڤه‌ئینانا مافێن خوه‌ یێن نه‌ته‌وه‌یی دكه‌ن و ژ به‌ر هندێ ژی هه‌تا نها كوردان گه‌له‌ك قوربانی داینه‌ و گۆت: (زارا محه‌مه‌دی ب هه‌لوه‌ستێ خوه‌ یێ جوان و سه‌رده‌میانه‌ وه‌سا كر كو ئه‌ڤرۆكه‌ نه‌ تنێ ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ به‌لكو ل هه‌موو پارچه‌یێن دی یێن كوردستانێ و جیهانێ كوردان پشته‌ڤانیا خوه‌ بۆ وێ دیار كرن و به‌ری كو زارا بچیته‌ زیندانێ ژی هه‌لوه‌سته‌ك گه‌له‌ك جوان دیار كر و راگه‌هاند ئه‌و دێ ل زیندانێ ژی خه‌باتا خوه‌ به‌رفره‌هتر كه‌ت و ده‌ستان ژ مافێن ره‌وا یێن گه‌لێ كورد به‌رناده‌ت).

مێهری مه‌حمودی چالاكڤانا مافێن مرۆڤی یا رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ژی راگه‌هاند كو ئێدی كوردان ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ و ئیرانێ ده‌ست ب قۆنا‌غه‌كا نوو یا خه‌باتێ كرینه‌، نها پرانیا مامۆستایێن كورد مالێن خوه‌ كرینه‌ قۆتابخانه‌ و وانه‌یێن ب زمانێ كوردی بۆ زارۆیان، گه‌نجان و كه‌سێن ب ته‌مه‌نێ دبێژن، براستی ژی ئه‌ز دشێم بێژم كو نها مامۆستایێن كورد یێن وه‌كو زارا محه‌مه‌دی و ب ده‌هان مامۆستایێن دی بووینه‌ پێشمه‌رگه‌ و پێشه‌نگیا قۆناغه‌كا نوو یا خه‌باتا مه‌ده‌نی و مودێرن دكه‌ن و گۆت: (خه‌باتێن بۆ پێشڤه‌برنا زمانێن كوردی ل ئیرانێ و رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ بووینه‌ ئه‌گه‌رێ هندێ كو به‌رپرسێن رژێما ئیرانێ گه‌له‌ك تووره‌ ببن، زیندانكرنا زارا محه‌مه‌دی و ب ده‌هان مامۆستایێن دی ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ نیشا دده‌ت كو رژێما ئیرانێ ژ شێوه‌یێ نوو یێ خه‌باتا نه‌ته‌وه‌یی ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ دلگرانه‌، لێ ده‌مێ زارا محه‌مه‌دی چوو زیندانێ خه‌لكێ مه‌ ئه‌و ب تنێ نه‌هێلان و هه‌لوه‌ستێ جوان و پشته‌ڤانیا خه‌لكی بۆ زارایێ سه‌لماند كو ئاستێ هشیاریا نه‌ته‌وه‌یی ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ گه‌له‌ك بلنده‌ و ئه‌و یه‌ك جهێ شانازیێ یه‌ بۆ هه‌موو كوردێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ).

ل هه‌رێما كوردستانێ ژی ب ده‌هان كه‌سایه‌تیێن ناڤدار پشته‌ڤانیا خوه‌ بۆ زارا محه‌مه‌دی دیار كرن و راگه‌هاندن كو زارایێ ب هه‌لوه‌ستێ خوه‌ یێ جوان نیشا دا كو كورد ل ئیرانێ داخوازا مافێن خوه‌ یێن نه‌ته‌وه‌یی دكه‌ن و بریارا دادگه‌ها ئیرانێ ژی شه‌رمزار كرن و داخوازا ئازادكرنا زارایێ كرن.

ل ئالیێ دی كوردێن ل ئورۆپا، ئه‌مریكا، كه‌نه‌دا و وه‌لاتێن دی یێن جیهانێ ژی ب رێیا تۆرێن جڤاكی پشته‌ڤانیا خوه‌ بۆ هه‌لوه‌ستێ نه‌ته‌وه‌یی یێ مامۆستایا كورد زارا محه‌مه‌دی دیار كرن و راگه‌هاندن كو ب زیندانكرنا زارا محه‌مه‌دی و چالاكڤانێن دی كورد بێده‌نگ نابن، چونكو ده‌ستهه‌لاتا ئیرانێ نه‌چاره‌ رێزێ ل داخوازیێن ره‌وا یێن كوردان بگریت و نابیت بابه‌تێ په‌روه‌ردا ب زمانێ كوردی كو داخوازیه‌ك ره‌وایه‌ ببیته‌ ئه‌گه‌رێ هندێ دادگه‌ها ئیرانێ بریاره‌ك وه‌سا گران بده‌ت، دڤێت دادگه‌ها ئیرانێ بریارا زیندانكرنا زارا محه‌مه‌دی هلوه‌شینیت و رێزێ ل داخوازیێن هه‌موو كوردان بگریت، چونكو ره‌وشا نها ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ نیشا دده‌ت كو ب سالانه‌ ده‌ستهه‌لاتا ئیرانێ زۆرداریێ ل كوردان دكه‌ت و رێزێ ل داخوازیێن ره‌وا یێن گه‌لێ كورد ناگریت و نها ژی كورد ب رێیێن نوو داخوازا مافێن خوه‌ دكه‌ن.

ئه‌ڤرۆ:

په‌رله‌مانتارێ ئاكپارتیێ یێ باژێرێ باتمانێ ل باكورێ كوردستانێ راگه‌هاند كو ئاكپارتی ل باكورێ كوردستانێ پتر ژ هه‌موو پارتێن دی كورسیێن په‌رله‌مانی هه‌نه‌ و چه‌ندین سالن ئاكپارتی نوونه‌راتیا كوردان ل توركیا دكه‌ت و كورد دێ دیسان ده‌نگێن خوه‌ ده‌نه‌ ئاكپارتیێ.

زیوه‌ر ئۆزده‌میر ئه‌ندامێ په‌رله‌مانێ توركیا سه‌ر ب فراكسیۆنا ئاكپارتیێ راگه‌هاند كو نها پرانیا كورسیێن باكورێ كوردستانێ ل په‌رله‌مانێ توركیا یێ ئاكپارتیێ نه‌ و د هه‌لبژارتنێن هه‌ری دووماهیێ یێ باژێرڤانیان دا ژی ئاكپارتیێ ل باژێرێن كوردی ده‌نگێن خوه‌ زێده‌ كرینه‌ و گۆت: (د راستی دا نها ئاكپارتی نوونه‌راتیا كوردان ل توركیا دكه‌ت، ئه‌و یه‌ك به‌رچاڤانه‌، چونكو ئاكپارتی پتر ژ هه‌ده‌پێ ل باژێرێن كوردی ئه‌ندامێن په‌رله‌مانی هه‌نه‌ و ژ به‌ر هندێ ژی ئه‌ز دبێژم كو ئاكپارتی نوونه‌راتیا كوردان ل توركیا دكه‌ت و هه‌ده‌په‌ تنێ هه‌ڤڕكیا ئاكپارتیێ دكه‌ت و نه‌شیایه‌ ببیته‌ نوونه‌را هه‌موو كوردان ل توركیا).

ناڤهاتی د به‌رده‌وامیا ئاخڤتنا خوه‌ دا ئه‌و یه‌ك ژی دیار كر كو نها هه‌موو پارتێن ئۆپۆزسیۆنێ داخوازا برێڤه‌چوونا هه‌لبژارتنێن پێشوه‌خت ل توركیا دكه‌ن، ئه‌و وه‌سا دبینن هه‌كه‌ هه‌لبژارتن بهێنه‌ كرن دێ شێن ده‌نگێن خوه‌ زێده‌ كه‌ن، لێ وه‌سا نینه‌ و گۆت: (د هه‌لبژارتنێن بهێت یێن په‌رله‌مانێ توركیا دا كورد دێ دیسان ده‌نگێن خوه‌ ده‌نه‌ ئاكپارتیێ، چونكو ئاكپارتیێ د ماوه‌یێ چه‌ندین سالێن بۆری دا گه‌له‌ك خزمه‌ت پێشكێشی ده‌ڤه‌رێن كوردی كرینه‌، به‌ری ئاكپارتیێ چو ده‌ستهه‌لاته‌ك وه‌سا خزمه‌تا كوردان نه‌كریه‌ و ژ به‌ر هندێ ژی وه‌كو ئاكپارتی ئه‌م پشتراستین دێ دیسان كورد ده‌نگێن خوه‌ ده‌نه‌ پارتا مه‌).

په‌رله‌مانتارێ ئاكپارتیێ یێ باژێرێ باتمانێ ئه‌و یه‌ك ژی دیار كر كو نها گه‌له‌ك كه‌س دبێژن دێ كورد ڤێجارێ ده‌نگێن خوه‌ ده‌نه‌ پارتا كۆماریا گه‌ل، چو راستی بۆ هندێ نینن، چونكو كورد باش دزانن كا به‌ری نها پارتا كۆماریا گه‌ل چه‌ند زۆلم ل وان كریه‌، هه‌تا نها ژی پارتا كۆماریا گه‌ل ل دژی په‌روه‌ردا ب زمانێ كوردی یه‌، ئاكپارتیێ د بیاڤێ زمانێ كوردی دا گه‌له‌ك كارێن باش كرینه‌، كورد ژی ڤێ یه‌كێ باش دبینن و گۆت: (هه‌تا نها پارتا كۆماری چو پرۆژه‌یه‌ك باش بۆ پرسا كوردی پێشكێش نه‌كریه‌ و ده‌مێ ئاكپارتیێ كار بۆ چاره‌سه‌ركرنا پرسا كوردی دكر وی ده‌می پارتا كۆماری ئاسته‌نگی ژی دروست دكرن، پارتا كۆماری دڤێت بابه‌تێ پرسا كوردی بۆ كۆمكرنا ده‌نگێن وه‌لاتیێن كورد ل توركیا بكار بینیت و وێ پارتێ چو پرۆژه‌یه‌ك بۆ چاره‌سه‌ركرنا پرسا كوردی هه‌تا نها پێشكێش نه‌كریه‌ و د بنه‌مایێ خوه‌ دا پارتا كۆماری ل دژی مافێن كوردانه‌).

ناڤهاتی د دووماهیا ئاخڤتنا خوه‌ دا ئه‌و یه‌ك ژی دیار كر كو ئاكپارتیێ دڤێت ده‌ست ب قۆناغه‌كا نوو بۆ چاره‌سه‌ركرنا پرسا كوردی بكه‌ت لێ ئاشكرایه‌ كو گه‌له‌ك ئاسته‌نگی ژی هه‌نه‌، لێ هه‌كه‌ دیسان پێدڤی بیت ئاكپارتی دێ ده‌ست ب قۆناغه‌كا نوو كه‌ت و گۆت: (پارتا كۆماری و هه‌ده‌په‌ تنێ ل سه‌ر بنه‌مایێ دژبه‌ریا ئاكپارتیێ پێكڤه‌ كار دكه‌ن، د هه‌لبژارتنێن هه‌ری دووماهیێ یێ باژێرڤانیان دا ژی هه‌ده‌پێ ل چه‌ندین باژێران ل دژی ئاكپارتیێ ده‌نگێ خوه‌ دا پارتا كۆماری، لێ ئه‌و یه‌ك چو ئه‌نجامه‌كا خوه‌ یا باش بۆ كوردان ژی نه‌بوو، چونكو پارتا كۆماری دڤێت پرسا كوردی بۆ كۆمكرنا ده‌نگان بكار بینیت و وێ پارتێ هه‌تا نها چو پرۆژه‌یه‌ك ژی بۆ چاره‌سه‌ركرنا پرسا كوردی پێشكێش نه‌كریه‌).

ئه‌ڤرۆ:

به‌رپرسه‌كێ رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر یا رۆژئاڤایێ كوردستانێ راگه‌هاند كو رۆسیا ل دژی هندێ یه‌ كو توركیا پێگه‌هێ خوه‌ ل باكورێ سووریێ بهێز بكه‌ت و ل ئالیێ دی ئه‌مریكا ژی هۆشداری دا توركیا و ژ به‌ر هندێ ژی توركیا هه‌تا نها نه‌شیایه‌ ئێرشی رۆژئاڤایێ كوردستانێ بكه‌ت.

به‌دران چیا ئێك ژ به‌رپرسێن رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر یا رۆژئاڤایێ كوردستانێ بۆ ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ دیار كر كو به‌ری سه‌رێ سالێ شانده‌ك ژ وه‌زاره‌تا ده‌رڤه‌ یا رۆسیا ل باژێرێ قامشلۆ ل گه‌ل شانده‌كێ رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر كۆمبوون و د كۆمبوونێ دا شاندێ رۆسیا دیار كر كو ئه‌و ل دژی هندێ نه‌ توركیا ئێرشی باكورێ سووریێ بكه‌ت، چونكو توركیا دڤێت ئاریشان بۆ رۆسیا و شامێ دروست بكه‌ت و ژ به‌ر هندێ ژی ئه‌و رێ ناده‌ن توركیا ده‌ست ب چو ئۆپه‌راسیۆنێن نوو ل باكورێ سووریێ بكه‌ت و گۆت: (ل ئالیێ دی فه‌رماندارێن ئه‌مریكا یێن ل رۆژئاڤایێ كوردستانێ ژی هه‌رده‌م دیار دكه‌ن كو ئه‌و ب چو ره‌نگه‌كێ رێ ناده‌ن توركیا ده‌ست ب ئۆپه‌راسیۆنه‌كا نوو ل دژی كوردان بكه‌ت، چونكو توركیا پشته‌ڤانیێ ل گرۆپێن هشكباوه‌ر ل سووریێ دكه‌ت و ژ به‌ر سیاسه‌تا شاش یا توركیا ل سووریێ ره‌وشا وی وه‌لاتی هه‌تا نها ئارام نه‌بوویه‌).

هه‌مان به‌رپرسێ كورد ئه‌و یه‌ك ژی دیار كر كو ئه‌مریكا هێزێن سووریا دیموكرات وه‌كو هه‌ڤپه‌یمانێ خوه‌ یێ سه‌ره‌كی ل سووریێ دبینیت و هه‌تا نها ژی ئه‌مریكا به‌رده‌وام هاریكاریا هێزێن سووریا دیموكرات دكه‌ت، ئه‌و یه‌ك ژی بۆ كوردان ل سووریێ گه‌له‌ك گرنگه‌ و گۆت: (به‌ری چه‌ند رۆژان وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ رژێما به‌شاری دیار كربوو كو ئه‌مریكا ناهێلیت شام و كوردێن سووریێ ئاریشێن خوه‌ چاره‌سه‌ر بكه‌ن، چو راستی بۆ هندێ نینه‌، چونكو هه‌تا نها ژی رژێما به‌شاری هه‌بوونا كوردان ل سووریێ قه‌بوول نه‌كریه‌ و شامێ دڤێت وه‌كو به‌ری سالا ٢٠١١ حوكمێ ل هه‌موو سووریێ بكه‌ت، شامێ دڤێت كورد هه‌موو ئاخا كو ب خوونێ ژ ده‌ستێ داعشێ رزگار كری راده‌ستی وان بكه‌ن، ئه‌و یه‌ك ب چو ره‌نگه‌كێ ناهێته‌ قه‌بوولكرن، چونكو كوردان ب هزاران قوربانی ل سووریێ داینه‌ و ئێدی دڤێت كورد بگه‌هنه‌ مافێن خوه‌ یێن ره‌وا، لێ مخابن هه‌تا نها ئه‌و یه‌ك ژ ئالیێ شامێ ڤه‌ نه‌هاتیه‌ قه‌بوولكرن).

ئه‌و یه‌ك د ده‌مه‌كێ دایه‌ كو به‌ری نها مسته‌فا جومعه‌ ئه‌ندامێ مه‌كته‌با سیاسی یا پارتی دیموكراتی كوردستان/ سووریێ ژی د دیداره‌كێ دا ل گه‌ل رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیار كربوو كو ئه‌مریكا و رۆسیا ژ بهێزبوونا توركیا ل سووریێ دلگرانن و ژ به‌ر هندێ ژی ئه‌و ب چو ره‌نگه‌كێ رێ ناده‌ن توركیا ده‌ست ب ئۆپه‌راسیۆنه‌كا نوو ل باكورێ سووریێ ئانكۆ رۆژئاڤایێ كوردستانێ بكه‌ت، به‌ری نها ره‌وشه‌ك جودا هه‌بوو و توركیا ژی شیا مفای ژ هنده‌ك هه‌لوه‌ستێ لاواز یێ رۆسیا و ئه‌مریكا وه‌ربگریت و هنده‌ك ده‌ڤه‌رێن رۆژئاڤایێ كوردستانێ داگیر بكه‌ت، لێ نها ره‌وش ب ته‌مامی هاتیه‌ گوهۆرین.

چاڤدێرێن سیاسی یێن رۆژئاڤایێ كوردستانێ ژی دیار دكه‌ن كو دڤێت هه‌ر دو جڤاتێن كوردی یێن رۆژئاڤایێ كوردستانێ ئاریشێن د ناڤبه‌را خوه‌ دا چاره‌سه‌ر بكه‌ن و هه‌روه‌سا په‌یوه‌ندیێن خوه‌ ل گه‌ل ئه‌مریكا و رۆسیا ژی باشتر لێ بكه‌ن، چونكو قه‌یرانا سووریێ ئێدی بوویه‌ قه‌یرانه‌كا نێڤده‌وله‌تی و بێی رۆسیا و ئه‌مریكا قه‌یرانا نها ل سووریێ و ب تایبه‌تی ژی پرسا كوردی ل وی وه‌لاتی ناهێته‌ چاره‌سه‌ركرن.

ئه‌ڤرۆ، هۆشه‌نگ تاجر:

مامۆستایه‌كێ كورد ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ دیار كر كو وان ب ره‌نگه‌كێ خوه‌به‌خش ده‌ست ب گۆتنا وانه‌یان ب زمانێ كوردی كرینه‌ و مال ب مال دگه‌رن دا زارۆیان فێری زمانێ كوردی بكه‌ن و ئه‌و یه‌ك ژی بوویه‌ جهێ دلگرانیا به‌رپرسێن ئیرانێ.

مه‌نسور حسامی مامۆستایێ كورد ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ بۆ ئه‌ڤرۆ دیار كر كو دستوورێ ئیرانێ ئه‌و مافه‌ دایه‌ كو زمانێ كوردی ژی ببیته‌ زمانێ فه‌رمی یێ په‌روه‌ردێ ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ، لێ مخابن به‌رپرسێن ئیرانێ ئاسته‌نگیان ل هه‌مبه‌ر په‌روه‌ردا ب زمانێ كوردی دروست دكه‌ن و گۆت: (مه‌ وه‌كو كۆمه‌ك ژ مامۆستایێن كورد ل باژێرێن سنه‌، مه‌ریوان، بۆكان، بانه‌ و چه‌ندین باژێرێن دی یێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ده‌ست ب بزاڤه‌كا نوو كریه‌، ئه‌م مال ب مال دگه‌رین و وانێن كوردی بۆ زارۆیان دبێژین و مه‌ دڤێت زارۆیێن كوردان ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ فێرێ زمانێ كوردی ببن، چونكو براستی ژی نها مه‌ترسیه‌كا مه‌زن ل سه‌ر زمانێ كوردی هه‌یه‌ و دڤێت ئه‌م هه‌موو پێكڤه‌ كار بۆ پێشڤه‌برنا زمانێ كوردی بكه‌ین).

ناڤهاتی ئه‌و یه‌ك ژی دیار كر كو ئه‌و وه‌كو مامۆستا ب ره‌نگه‌كێ خوه‌به‌خش ڤی كاری دكه‌ن و ئارمانجا وان ژی پێشڤه‌برنا زمانێ كوردی یه‌ و گۆت: (مه‌ دڤێت ئه‌ڤرۆكه‌ زمانێ كوردی ژی وه‌كو هه‌موو زمانێن دی یێن جیهانێ ببیته‌ زمانێ ته‌كنولوجیایێ، چونكو براستی ژی ئه‌ڤرۆكه‌ جیهان گه‌له‌ك هاتیه‌ گوهۆرین و هه‌موو كه‌س ته‌كنولوجیایێ بكار دئینیت و هه‌كه‌ ئه‌م زمانێ كوردی نه‌كه‌ینه‌ زمانێ رۆژانه‌ یێ ژیانێ و د هه‌موو كارێن رۆژانه‌ دا بكار نه‌ئینین بێگومان زمانێ كوردی پێش ناكه‌ڤیت و ژ به‌ر هندێ ژی مه‌ ده‌ست ب كه‌مپینه‌كا مه‌زن ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ كریه‌ و جهێ دلخوه‌شیێ یه‌ كو كه‌سایه‌تیێن ناڤدار یێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ژی پشته‌ڤانیێ ل كارێ مه‌ دكه‌ن).

مێهناز تاهیری مامۆستایا دیرۆكێ ژی راگه‌هاند كو براستی ژی دڤێت ئه‌م هه‌موو كه‌س ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ خوه‌دان ژ زمانێ كوردی ده‌ركه‌ڤین، ده‌وله‌تا ئیرانێ ب هه‌موو ره‌نگه‌كێ كار دكه‌ت دا ئاسته‌نگیان ل هه‌مبه‌ر پێشڤه‌چوونا زمانێ كوردی دروست بكه‌ت، ئه‌ڤرۆكه‌ ل ته‌هرانێ نێزیكی دو ملیۆن كورد دژین، لێ مخابن زارۆیان گه‌له‌ك ژ وان كوردی نزانن و ئه‌و یه‌ك ژی كاره‌ساته‌ك مه‌زنه‌ و دڤێت ئه‌م نه‌هێلین كو زارۆیێن كوردان ب جهێ زمانێ كوردی فێری فارسی یان ژی زمانه‌كێ دی ببن، دڤێت ده‌ستپێكێ فێری زمانێ كوردی ببن و بلا پاشی زمانێن دی ژی بزانن لێ زمانێ دایكێ بۆ مه‌ گه‌له‌ك گرنگه‌ و گۆت: (كه‌مپینا كو مامۆستایێن كورد ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ده‌ستپێكرینه‌ جهێ دلخوه‌شیێ یه‌ و دڤێت هه‌موو كه‌س ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ پشته‌ڤانیێ ل وی كارێ پیرۆز یێ مامۆستایێن كورد بكه‌ن، چونكو فێربوونا زمانێ كوردی و پێشڤه‌برنا وێ ئه‌ڤرۆكه‌ كاره‌ك گه‌له‌ك مه‌زن و پیرۆزه‌ و دڤێت ئه‌م ب هه‌موو ره‌نگه‌كێ كار بۆ پێشڤه‌برنا زمانێ كوردی بكه‌ین).

ل گۆر زانیاریێن ئه‌ڤرۆ هێزێن ئێمناهیێ هه‌تا نها چه‌ندین جاران گه‌ف ل مامۆستایان كرینه‌ كو ده‌ست ژ وی كاری به‌رده‌ن، چونكو ئه‌و یه‌ك دێ بیته‌ مه‌ترسی بۆ سه‌ر ئاسایشا ئیرانێ، لێ سه‌ره‌رای گه‌فێن هێزێن ئێمناهیێ ژی هه‌تا نها مامۆستا ب ره‌نگه‌كێ خوه‌به‌خش ده‌ست ب گۆتنا وانه‌یێن ب زمانێ كوردی دكه‌ن و رۆژ ب رۆژێ ژی پتر خه‌لك پشته‌ڤانیێ ل كارێ پیرۆز یێ وان مامۆستایان دكه‌ن.

ئه‌ڤرۆ:

نوونه‌رێ تایبه‌ت یێ رۆسیا بۆ كاروبارێن سووریێ راگه‌هاند كو هه‌تا نها توركیا گه‌له‌ك سۆزێن خوه‌ ل دۆر سووریێ و رۆژئاڤایێ كوردستانێ بجه نه‌ئیناینه‌ لێ نها وان ل گه‌ل توركیا ده‌ست ب دانوستاندنان كرینه‌ و دخوازن توركیا رۆله‌كا ئه‌رێنی بۆ پاشه‌رۆژا سووریێ بگێریت.

ئه‌لیكساندیر لاڤرینتیێڤ نوونه‌رێ تایبه‌ت یێ رۆسیا بۆ كاروبارێن سووریێ راگه‌هاند كو وه‌كو رۆسیا ئه‌و كار دكه‌ن دا ره‌وشا سووریێ ئارام بیت، چونكو ره‌وشا ئالۆز یا سووریێ كارتێكرنا خوه‌ ل ده‌ڤه‌رێ كریه‌ و دڤێت دوور ژ شه‌ری و ب رێیێن سیاسی قه‌یرانا نها ل سووریێ بهێته‌ چاره‌سه‌ركرن و وان وه‌كو رۆسیا دڤێت هه‌موو هێزێن بیانی ژ سووریێ ده‌ركه‌ڤن دا خه‌لكێ سووریێ بخوه‌ بریارێ ل دۆر پاشه‌رۆژا خوه‌ بده‌ن و گۆت: (به‌ری نها مه‌ داخواز ژ ئه‌مریكا ژی كریه‌ كو هێزێن خوه‌ ژ باكورێ سووریێ ڤه‌كێشیت، لێ هه‌تا نها هێزێن ئه‌مریكا ل سووریێ ماینه‌ و هه‌روه‌سا كۆمبوونا لیژنا دستووری ژی بێی ئه‌نجام بوو و ئه‌و یه‌ك ژی رامانا هندێ دده‌ت كو بزاڤێن هه‌تا نها بۆ چاره‌سه‌ریا قه‌یرانا سووریێ هاتینه‌ كرن نه‌گه‌هشتینه‌ چو ئه‌نجامان و ژ به‌ر هندێ وه‌كو رۆسیا مه‌ ده‌ست ب بزاڤه‌كا نوو كریه‌).

ناڤهاتی راگه‌هاند كو وان به‌ری نها داخواز ژ توركیا كربوون هێزێن خوه‌ ژ ئدلبێ ڤه‌كێشیت لێ مخابن توركیا سۆزێن خوه‌ بجه نه‌ئیناینه‌ و هه‌بوونا گرۆپێن چه‌كدارێن سه‌ر ب توركیا ئاریشه‌كا گه‌له‌ك مه‌زنه‌ و دڤێت توركیا چاره‌سه‌ریه‌كا گونجای بۆ وان په‌یدا بكه‌ت، چونكو هه‌تا گرۆپێن چه‌كدار ل سه‌ر ئاخا سووریێ بمینن ئه‌و گرۆپێن چه‌كدار ناهێلن كو ره‌وشا سووریێ ئارام بیت و گۆت: (باكورێ سووریێ ئانكۆ ده‌ڤه‌را كوردی بۆ مه‌ ژی گه‌له‌ك گرنگه‌، به‌ری نها مه‌ گه‌له‌ك بزاڤ كرن كو شام و كورد پرسێن د ناڤبه‌را خوه‌ دا چاره‌سه‌ر بكه‌ن لێ هه‌تا نها دانوستاندنێن وان بێی ئه‌نجام بووینه‌ و مه‌ دڤێت جاره‌كا دی هه‌ر دو ئالی ده‌ست ب قۆناغه‌كا نوو بكه‌ن).

ل دۆر ئێرشێن توركیا یێن ل سه‌ر باكورێ سووریێ ژی ناڤهاتی راگه‌هاند كو به‌ری نها توركیا گه‌له‌ك سۆز دابوون و براستی ژی توركیا سۆزێن خوه‌ ل دۆر ئارامیا ل باكورێ سووریێ بجه نه‌ئینایه‌ و نها مه‌ ل گه‌ل توركیا ده‌ست ب دانوستاندنان كریه‌ و بێگومان مه‌ دڤێت توركیا رۆله‌كا ئه‌رێنی بگێریت، ژ به‌ر هندێ ژی هه‌ڤدیتنێن مه‌ ل گه‌ل توركیا به‌رده‌وامن و گۆت: (مه‌ ل گه‌ل توركیا ژی ده‌ست ب قۆناغه‌كا نوو یا دانوستاندنان كریه‌، دڤێت رۆلێ توركیا یێ ئه‌رێنی بیت، نابیت توركیا ببیته‌ پشكه‌ك ژ ئالۆزیێن نها ل سووریێ و ئه‌و یه‌ك ژ ئالیێ مه‌ ڤه‌ ب چو ره‌نگه‌كێ ناهێته‌ قه‌بوولكرن).

ئه‌و یه‌ك د ده‌مه‌كێ دایه‌ كو به‌ری چه‌ند رۆژان ئیلهام ئه‌حمه‌د هه‌ڤسه‌رۆكا جڤاتا سووریا دیموكرات ژی راگه‌هاند كو رۆسیا گه‌له‌ك بزاڤكرن دا كورد و شام ئاریشێن د ناڤبه‌را خوه‌ دا چاره‌سه‌ر بكه‌ن، لێ مخابن بزاڤێن رۆسیا هه‌تا نها بێی ئه‌نجام بووینه‌، چونكو شام رازی نینه‌ دانپێدانێ ب مافێن ره‌وا یێن گه‌لێ كورد بكه‌ت و شامێ دڤێت وه‌كو به‌ری سالا ٢٠١١ دیسان حوكمێ ل هه‌موو سووریێ بكه‌ت، ئه‌و یه‌ك ژی ژ ئالیێ كوردان و پێكهاتێن دی یێن سووریێ ڤه‌ ناهێته‌ قه‌بوولكرن، چونكو كوردان د شه‌رێ ل دژی داعشێ دا ب هزاران قوربانی داینه‌ و ژ به‌ر هندێ ژی دڤێت كوردان رۆله‌كا كاریگه‌ر د ئاڤاكرنا سووریایه‌كا نوو دا هه‌بیت.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com