NO IORG
نووترين نووچه
هه‌لبژارتى4

ئه‌ڤرۆ نیوز:

لگۆری ئاژانسێن میدیایی یێن كوێتێ، عیراق 49.2 ملیار دۆلاران وه‌كو قه‌ره‌بوو بۆ كوێتێ ڤه‌گه‌راندینه‌، نوكه‌ بتنێ 3.2 ملیار دۆلاران قه‌ردارا ده‌وله‌تا كوێتێ یه‌ و پیدڤیه‌ د ماوه‌یێ بهێت بده‌تێ.

عیراق 52.4 ملیار دۆلاران قه‌ردارا ده‌وله‌تا كوێتی بوو، وه‌كه‌ قه‌ره‌بوویا شه‌ریێ كوێتێ و عیراقێ هه‌مبه‌ر زیانێن به‌ركوێتێ كه‌تین هاتینه‌ خه‌ملادن و بده‌ته‌ كوێتێ.

ل سالا 2020 ژ 52.4 ملیار دۆلاران 49.2 ملیار دۆلار هاینه‌ دان بۆ ده‌وله‌تا كوێتێ ئه‌ڤێن ماین بتنێ 3.2 ملیار دۆلارن.

ئه‌ڤرۆ نیوز، نیوار محه‌مه‌د سه‌لیم:
د دیداره‌كێ‌ دا بۆ ئه‌ڤرۆ نیوز، چاڤدێرێ‌ سیاسی، موئه‌یه‌د ته‌یب، به‌حس ل ره‌وشا سیاسی یا عیراقێ‌ دكه‌ت و دده‌ته‌ زانین كو ب دانانا محه‌مه‌د عه‌للاوی خوه‌نیشاندانێن ل عیراقێ‌ ناهێنه‌ راوه‌ستاندن. ئاشكه‌را ژی دكه‌ت كو هه‌كه‌ هه‌كه‌ هه‌لبژارتنێن پێش وه‌خت ل عیراقێ‌ نه‌هێنه‌ كرن سه‌رۆك وه‌زیرێ‌ راسپاردی نه‌شێت ماوێ‌ خوه‌ ته‌مام كه‌ت. ده‌رباره‌ی رێكه‌فتنا هه‌رێما كوردستانێ‌ ژی دبێژیت: “چ گوهۆڕین چێ‌ نابن”.
ئه‌ڤرۆ نیوز: ب ره‌نگه‌كێ‌ گشتی نها پێشبینیێن ته‌ بۆ ره‌وشا عیراقێ‌ چنه‌؟
موئه‌یه‌د ته‌یب: كێشێن عیراقێ‌ گه‌له‌ك مه‌زن بووین، پشتی وێ‌ چه‌ندێ‌ ژی ره‌وشا وێ‌ هه‌كه‌ ته‌ماشه‌ بكه‌ین ژ 2003ێ و هه‌تا نها رۆژ بۆ رۆژێ‌ خرابتر بوویه‌ و باشتر نه‌بوویه‌، ئه‌ڤه‌ ژی بۆ وێ‌ چه‌ندێ‌ دزڤریت كو ئه‌ڤێن ل به‌غدا ده‌سته‌لات وه‌رگرتین وه‌سان بزاڤ نه‌كریه‌، وه‌لاته‌كی ئاڤا كه‌ن ل دووڤ وی دستوورێ‌ هاتیه‌ نڤیسین و دانان كو وه‌لاته‌كێ‌ دیموكراسی هه‌بیت و بۆ ڤێ‌ چه‌ندێ‌ ژی هه‌ردو فاكته‌رێن ناڤخۆیی و ده‌ره‌كی هه‌بووینه‌. فاكته‌رێن ناڤخۆیی ئه‌وه‌ كو هه‌تا نها ناسناما عیراقیبوونێ‌ نه‌هاتیه‌ چه‌سپاندن، ئانكو شیعه‌، شیعه‌یه‌ و سوننه‌، سوننه‌یه‌ و كورد ژی كورده‌. ڤان هه‌رسێ‌ پێكهاتان ژی گۆمان یا ل سه‌ر ئێك هه‌یی، بێ باوه‌ریه‌ك ل ده‌ف وان هه‌یه‌، هه‌ر پێكهاته‌ك ژ ڤان سێیان ب نیه‌ته‌كا پاقژ تێكهه‌لی ل گه‌ل ئێك و دو نه‌كریه‌. كوردان ڤیایه‌ ب راستی ژی كو ب گۆره‌یی دستووری سه‌ره‌ده‌ریی بهێته‌ كرن و ئه‌و دستوور ژ مرنێ‌ رزگار كر. هه‌كه‌ پێكهاتێ‌ كورد ل مووسل و دیالا نه‌بایه‌، دستووری سه‌ركه‌فتن نه‌دئینا، ئه‌م دزانین ل تكریت، سه‌لاحه‌دین و ئه‌نبار دستووری ده‌نگ نه‌ئینان، هه‌كه‌ ل ئێك ژ پارێزگه‌هێن مووسل و دیالا ژی ده‌نگ نه‌ئینابان، دا ئه‌و دستوور كه‌ڤیت، به‌لێ‌ كوردان راگرت. كورد ل گه‌ل دیموكراسیێ‌ نه‌، هه‌رده‌م ژی شوره‌شێن كوردستانێ‌ ل پێشیێ گۆتیه‌ دیموكراسی بۆ عیراقێ‌، هه‌كه‌ دیموكراسی نه‌بیت، مافێن كوردان ل عیراقێ‌ نابن. ئه‌ڤان ل پشتی 2005ێ‌ حوكمه‌ت و په‌رله‌مان هاتیه‌ پێكئینان ب نوونه‌رێن هه‌رسێ‌ پێكهاتان، كێشێن خوه‌ چاره‌ نه‌كرن، خوه‌ دگرتن و هه‌ر كێشه‌كا دهاته‌ پێشیا وان پاش دئێخست و چاره‌ نه‌دبوو و ئه‌ڤه‌ هه‌موو ژی كه‌فتنه‌ سه‌ر ئێك و مه‌زن بوون، ژ به‌ر چاره‌نه‌كرنا كێشا و نه‌بوونا باوه‌ریێ‌ سه‌قایه‌ك ل عیراقێ‌ دروست بوو، ئێدی نه‌شیان ل گه‌ل ئێك كار بكه‌ن.
فاكته‌رێن ده‌ره‌كی ژی هه‌بوون؛ گه‌له‌ك ده‌ست هاتنه‌ د ناڤ عیراقێ‌ دا، ئه‌و ژی ژ به‌ر هندێ‌ كو باوه‌ری ب ئێكدو نه‌بوو، هه‌ر لایه‌نه‌كی پشتا خوه‌ ب جهه‌كێ‌ دی گه‌رم كر. مه‌ پشتا خوه‌ ب دستووری و سه‌ربه‌خۆیا عیراقێ‌ و دیموكراسیێ‌ گه‌رم كر. شیعان ژی پشتا خوه‌ ب ئیرانێ‌ گه‌رم كر و سوننیان ژی پشتا خوه‌ ب وه‌لاتێن عه‌ره‌بی. شه‌ر و ب هه‌ڤچوونا وان ده‌نگ ڤه‌ دا ل سه‌ر پێكهاتێن عیراقێ‌ و لایه‌نێن سیاسی یێن عیراقێ‌ و مه‌ دیت حوكمه‌تێن ئێك ل دووڤ ئێك یێن عیراقێ‌ چیا نه‌شیا سه‌ركه‌فتنێ‌ بینن و هه‌موویان شكه‌ستن ئینا. چو كێشه‌ چاره‌نه‌بوون، هه‌تا نها د وه‌لاته‌كێ‌ فیدرال دا، دستوور یێ‌ هه‌یی و دادگه‌ها فیدرال یا هه‌یی، به‌لێ‌ هه‌تا نها چو كێشه‌ یێن ناڤبه‌را هه‌رێم و عیراقێ‌ دا نه‌هاتینه‌ چاره‌سه‌ركرن. ده‌ما دولایه‌ن بن و كێشێن سیاسی دهێنه‌ پێش ب رێیا دستووری و دادگه‌ها فیدرال دهێنه‌ چاره‌كرن و وێ‌ ژی وه‌كو ده‌سته‌لاتا سیاسی كاركریه‌، كێشێن سیاسی و پارتیێن سیاسی ژ وان مه‌زنتر بووینه‌. هێزێن شیعه‌ ل ده‌ستپێكێ‌ و هه‌تا نها دخوازن عیراق نموونه‌كا ئیرانێ‌ بیت و پشكه‌ك بیت ژ وێ‌، سوننی ژی دبێژن هه‌ر ژ ده‌ستپێكێ‌ و هه‌تا نها عیراق یا سوننیان بوو و هه‌موو بزاڤێن وان ئه‌ون كو ب ڤه‌گه‌ریننه‌ بن ده‌ستێ‌ خوه‌. د ڤی شه‌ری دا كوردان بزاڤ كریه‌ كو بێ‌ لایه‌ن بن، ژ ئه‌گه‌رێ‌ ڤێ‌ چه‌ندێ‌ ژی هنده‌ك جاران بووینه‌ ئه‌گه‌رێ‌ وێ‌ چه‌ندێ‌ هه‌ردولا دژی كوردان بن و هاتنا داعش و 16ی ئۆكتۆبه‌رێ‌ باشترین نموونه‌ بوون. ل ده‌مێ‌ 16ی ئوكتۆبه‌ری مه‌ دیت، گه‌هشته‌ وی راده‌یی هنده‌ك ژ سیاسیان ناڤێ‌ كوردستانێ‌ هه‌ر نه‌دئینا و ئه‌ڤه‌ ژی وێ‌ چه‌ندێ‌ دگه‌هینیت كو ئه‌وان سیاسیان باوه‌ری ب دستووری نینه‌. ئه‌ڤا كوردان ب ده‌ست خوه‌ ئێخستی بۆ هێزا كوردان د ڤه‌گه‌ریێت. ئه‌و دبینن كو ئه‌ڤ دستووره‌ ب تنێ‌ د خزمه‌تا كوردان دایه‌. گه‌نگه‌شێ‌ ژی ل گه‌ل بكه‌یی و بێژیێ‌ چاوان د خزمه‌تا كوردان دایه‌ كو داخوازا عیراقه‌كا دیموكرات و مافێن هه‌موو پێكهاتان د پاراستی بن، وه‌كو كێماسیه‌كێ‌ یه‌ و مافێن وان یێن هاتینه‌ خوارن. وه‌سان تێ‌ ناگه‌هن كو دڤێت تایبه‌تمه‌ندیا هه‌موو تاكان بهێته‌ پاراستن. ئه‌ڤه‌ نه‌هاتیه‌ دیتن و نه‌ژی كار بۆ هاتیه‌ كرن.

ئه‌ڤرۆ نیوز: ئه‌گه‌رێ‌ چاره‌نه‌بوونا كێشان چیه‌؟
موئه‌یه‌د ته‌یب: كێشێن مه‌زن یێن ناڤبه‌را هه‌رێمێ‌ و عیراقێ‌ دا چێبووین، هه‌رده‌م ئه‌و بوویه‌ مه‌ نه‌زانیه‌ ل گه‌ل كیش لایه‌نی ب روونین. هه‌كه‌ ته‌ماشه‌ بكه‌ین ل سه‌ر ده‌مێ‌ شوره‌شا ئیلۆنێ‌ رێكه‌فتن دكر، ئێك جه بوو ئه‌و ژی سه‌رۆك كۆمار، ده‌ما رێكه‌فتن ل گه‌ل دهاته‌ كرن دكه‌فته‌ وارێ‌ بجهئینانێ‌، به‌لێ‌ نها تو نزانی دێ‌ رێكه‌فتنێ‌ ل گه‌ل كێ‌ كه‌یی و ده‌سته‌لاتا عیراقێ‌ د ده‌ستێ‌ كێ‌ دایه‌. ئه‌ڤ كێشه‌ رۆژ بۆ رۆژێ‌ مه‌زنتر لێ‌ هاتن و ئێدی گه‌هشته‌ گۆپیتكا هه‌ڤركیێ‌ و بوو شه‌ر.
ئێك ژ كێشێن دی یێن عیراقێ‌ ئه‌وه‌ كو ئه‌و پێكهاتێن شیعه‌ ب خوه‌ ژی ئێك نینن و ب هه‌ڤركی ته‌ماشه‌ی ئێكدو دكه‌ن و هه‌بوونا خوه‌ د نه‌مانا یێ‌ دی دا دبینن. مانا ئێكدو قه‌بوول ناكه‌ین.
پشتی سه‌رۆك وه‌زیریا عادل عه‌بدولمه‌هدی هاتیه‌ سه‌ر ده‌سته‌لاتێ‌ د ده‌مه‌كێ‌ گه‌له‌ك باش دا هاته‌ ده‌سته‌لاتێ‌ و په‌ره‌كێ‌ نوو ل گه‌ل كوردان ڤه‌كر. عادل عه‌بدولمه‌هدی دڤیا تشته‌كی بكه‌ت، به‌لێ‌ جاره‌كا دی هه‌موو بوونه‌ دژی عادل عه‌بدولمه‌هدی، د ده‌مه‌كی دا كو ئه‌ڤ كێشه‌ یێن به‌ری وی بوون و نه‌چار بوو كو ده‌ست ژ كارێ‌ خوه‌ به‌رده‌ت. پشتی بۆشاییه‌كا درێژ شیان محه‌مه‌د عه‌لاوی هاته‌ راسپاردن.
ئه‌ڤرۆ نیوز: تو دبینی كو سه‌رۆك وه‌زیرێ راسپاردی دێ‌ یێ‌ سه‌ركه‌فتی بیت؟
موئه‌یه‌د ته‌یب: سێ‌ فاكته‌ر هه‌نه‌ كو سه‌رۆك وه‌زیرێ‌ راسپاردی یێ‌ سه‌ركه‌فتی نابیت؛ فاكته‌رێ‌ ئێكێ‌ ئه‌وه‌ كو كێشێن عیراقێ‌ گه‌له‌ك یێن مه‌زن بووین. یا دویێ‌ هه‌تا نها ب تنێ‌ ته‌ڤگه‌را سه‌در پشته‌ڤانیا وی كریه‌، ئه‌وان پشته‌ڤانیا عادل عه‌بدولمه‌هدی ژی كربوو، هه‌رده‌ما پشته‌ڤانیا وی به‌ردا، كه‌س نینه‌ پشته‌ڤانیا وی بكه‌ت، ته‌ڤگه‌را سه‌در ژی دڤێت عیراق هه‌موو ل بن ده‌ستێ‌ وێ‌ بیت. یێ‌ سه‌در پشته‌ڤانیێ‌ لێ‌ بكه‌ت شكه‌ستنا وی یا مسوگه‌ره‌، چونكو دڤێت گوهێ‌ خوه‌ بده‌ته‌ وی و گوهێ‌ خۆ بده‌ته‌ وی دێ‌ هه‌موو دژی وی راوه‌ستن و گوهێ‌ خوه‌ نه‌ده‌تێ‌ ئه‌و دێ‌ دژاتیا وی كه‌ت و باوه‌ریێ‌ ژێ‌ وه‌رگریت. یا سیێ‌ ژی ئه‌وه‌ كو گه‌له‌ك سۆزێن مه‌زن داینه‌، ده‌ما مرۆڤه‌ك ڤان سۆزێن مه‌زن دده‌ت، ب تنێ‌ تشته‌كی نشیان دده‌ت كو مرۆڤه‌كێ‌ راستگۆ نینه‌ و بۆ وی نه‌خه‌مه‌ ژی دێ‌ هێجه‌تا گریت و كه‌ته‌ ستوویێ‌ هنده‌ك كه‌سێن دی. ژ به‌ر ڤان ئه‌گه‌ران یێ‌ گه‌شبین نینم كو دێ‌ سه‌ركه‌فتی بیت. دبێژیت دێ‌ هه‌موو تشتان پشت گوه هاڤێژم. د نیایێ‌ دا نینه‌ كه‌سه‌ك بهێته‌ سه‌ر ده‌سته‌لاتێ‌ و دژاتیا پارتیێن هه‌یی بكه‌ت. ئه‌ڤه‌ ژی نیشانه‌كه‌ كو حوكمه‌ت یا سه‌ركه‌فتی نابیت.نها هێزێن شیعه‌ ژبلی موقته‌دا سه‌در، یێن دی هه‌موو یێ‌ دبێژن نه‌ به‌ربژێرێ‌ مه‌یه‌، ئانكو هاریكاریا وی ناكه‌ن، هه‌كه‌ ئه‌و ژی پرسێ‌ ب وان هه‌موویان نه‌كه‌ت، ئه‌ڤه‌ ئه‌و هه‌موو كرنه‌ دوژمنێن خوه‌، هه‌كه‌ هه‌موو پشتا وی به‌رده‌ن دێ‌ چاوان سه‌ركه‌ڤیت. تشتێ‌ دی یێ‌ وی گۆتیه‌ ئه‌وه‌ دێ‌ د هه‌لبژارتنێن پێشوه‌خت كه‌ت، هه‌كه‌ هه‌لبژارتنێن پێشوه‌خت ژی بهێنه‌ كرن دێ‌ چ چێبیت، ئه‌ڤ خوه‌نیشاندانێن نها هه‌ین ژی چ هزر و سه‌ركرداتیا زه‌لال نینه‌ و هه‌موو ژی ئێك هزر نینن، دبێژن مه‌ وه‌لاته‌ك دڤێت، دڤێت هنده‌ك خالێن ده‌ست نیشانكری بێژن و سه‌ركرداتیه‌كێ‌ هه‌لبژێرن دا وان خالان ب جه بینیت. نها دخوازن دستووری راست ڤه‌ كه‌ن، ب تنێ‌ من دڤێت بزانم كا كیش ماددێ‌ دستووری بوویه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ كێشێن نها ل عیراقێ‌ رووداینه‌. كه‌نگی دستوورێ‌ عیراقێ‌ كێشه‌ بوویه‌. یا دویێ‌ هه‌وه‌ دڤێت چ ب گوهۆڕن. یا راست دستوورێ‌ عیراقێ‌ نه‌هاتیه‌ بجه ئینان و دادگه‌ها فیدرال رۆلێ‌ خوه‌ نه‌گێرایه‌ و ئه‌ڤه‌ هه‌موو به‌رهه‌مێ‌ وێ‌ یه‌ كو دستوور ب جه نه‌هاتیه‌. كه‌سه‌ك ب تنێ‌ نه‌شێت هه‌موو كێشان چاره‌ بكه‌ت، خۆ دارێ‌ موسا پێغه‌مبه‌ر د ده‌ستان دا نینه‌. ژ به‌ر هندێ‌ نه‌یێ‌ گه‌شبینم كێشه‌ بهێنه‌ چاره‌كرن.
ئه‌ڤرۆ نیوز: ئه‌ڤ به‌ربژاره‌ دێ‌ شێت خوه‌نیشاندانان راوه‌ستینیت؟
موئه‌یه‌د ته‌یب: ئه‌ڤه‌ دشێت وان خوه‌نیشاندانان رابگریت یێن موقته‌دا سه‌در دكه‌ت، ئه‌ڤی خزماتیه‌ك ژی یا ل گه‌ل سه‌در هه‌یی، سه‌در دزانیت نها یێن دی هه‌موویان دژاتیا خوه‌ بۆ وی دیاركر. ئه‌ڤه‌ هه‌كه‌ گوهێ‌ خوه‌ بده‌ته‌ سه‌در دێ‌ شكه‌ستنێ‌ ئینت و گوهێ‌ خوه‌ نه‌ده‌تێ‌ ژی دێ‌ هه‌ر شكێت. گوهێ‌ خوه‌ بده‌تێ‌ هێزێن دی هه‌موو دێ‌ دژی وی راوه‌ستن، هه‌كه‌ گوهێ‌ خوه‌ ژی نه‌ده‌تێ‌ دێ‌ پشته‌ڤانیا خوه‌ ژێ‌ كێشیت. ئه‌ز باوه‌رم دێ‌ ئه‌ڤه‌ گه‌له‌ك ژ عادل عه‌بدولمه‌هدی ژی لاوازتر بیت و ئه‌و ژی هه‌ر ژ لایێ‌ سه‌در ڤه‌ دهاته‌ پشته‌ڤانیكرن. یێن دی د وه‌سا نه‌بووینه‌ بنگه‌هه‌كێ‌ موكم د په‌رله‌مانی دا هه‌بوویه‌ و دشیان بابه‌تان د به‌رژه‌وه‌ندیا خوه‌ دا ده‌رباز بكه‌ن. ئه‌ڤی ئه‌و چه‌نده‌ نینه‌ و ژبلی سه‌در كه‌س نینه‌ پشته‌ڤانیا وی بكه‌ت. ئه‌مریكا كه‌سه‌ك دڤێت ب تنێ‌ حوكمی ل عیراقێ‌ بگریته‌ به‌ر و رێكه‌فتنا ل گه‌ل بكه‌ت ب تنێ‌ حوكمه‌ته‌ك هه‌بیت. ئیران ژی دخوازیت حوكمه‌ته‌ك هه‌بیت، چونكو دی ببیته‌ سه‌رۆك وه‌زیر دێ‌ هه‌ر ل بن ده‌ستێ‌ وان بیت.
ئه‌ڤرۆ نیوز: ب ڤێ‌ چه‌ندێ‌ سه‌در خوه‌نیشانده‌ران ژ خوه‌ دوور ناكه‌ت؟
موئه‌یه‌د ته‌یب: سه‌در هێزه‌كه‌ وه‌كو هێزێن دی یێن شیعه‌، موقته‌دا سه‌در ئه‌و كه‌س نینه‌ یێن دێ‌ خه‌ونێن عیراقیان ل سه‌رده‌ستێ‌ وی بجه هێن. ئه‌وی هێزه‌ك یا هه‌ی ده‌ما دبێژیته‌ خه‌لكێ‌ خوه‌ هه‌رنه‌ سه‌ر جاددێ‌ دچنه‌ سه‌ر جاددێ‌ و چ دڤێت دكه‌ن. پێكهاته‌یا پشته‌ڤانێن سه‌در كه‌سانێن دژوار هه‌نه‌ و دشێن بهێنه‌ سه‌ر جاددێ‌ و ئه‌ڤه‌ وه‌سان دیار دكه‌ت كو سه‌در یێ‌ ب هێزه‌ د جاددێ‌ دا، به‌لێ‌ وه‌سا نینه‌، سه‌در تێكه‌لی ل گه‌ل كوردان و سوننه‌ و شیعان نینه‌. ئه‌وی دڤێت عیراق هه‌موو ل بن ده‌ستێ‌ وی بیت وه‌كو باژێرێ‌ سه‌در. ئه‌ڤه‌ ژی ل عیراقێ‌ ناهێته‌ بجهئینان.

ئه‌ڤرۆ نیوز: خوه‌نیشاندان دێ‌ د به‌رده‌وام بن؟
موئه‌یه‌د ته‌یب: خوه‌نیشاندان ل عیراقێ‌ درێژ بوون، هه‌كه‌ ته‌ماشه‌ بكه‌ین هنده‌ك ده‌ست یێن ل پشت هه‌ین، هه‌كه‌ ته‌ماشه‌ بكه‌ین ئه‌و كی نه‌؟ هه‌موو ل پشت سه‌در نینن و ئه‌وی خوه‌ ب سه‌ر دادایه‌. تشتێ‌ دی یێ‌ سه‌رۆك وه‌زیرێ‌ راسپاردی ئه‌وه‌ كو پشته‌ڤانیا خوه‌نیشاندانا دكه‌ت و دڤێت سه‌رۆكاتیا حوكمه‌تێ‌ بكه‌ت و ئه‌ڤه‌ ژی ل چو جهێن دنیایێ‌ نینه‌. خوه‌نیشانده‌ر ژی ب نوونه‌رێ‌ خوه‌ نزانن و نوونه‌راتیا وان ناكه‌ت و نوونه‌راتیا هێزێن سیاسی ژی ناكه‌ت. ئه‌ڤ خوه‌نیشاندان ژی نه‌ یێن سه‌در ب تنێ‌ بوویه‌ ژ به‌ر هندێ‌ ژی خوه‌نیشاندان ژی دێ‌ د به‌رده‌وام بن.

ئه‌ڤرۆ نیوز: په‌یوه‌ندیێن وی ل هه‌رێما كوردستانێ‌ دێ‌ د چه‌وا بن؟
موئه‌یه‌د ته‌یب: عه‌للاوی كار ژ بۆ هه‌رێما كوردستانێ‌ و ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ‌ ناكه‌ت، ئه‌و دێ‌ ل سه‌ر شیعان كار كه‌ت و جاددا شیعی ژی وه‌سان یا هاتیه‌ ئاڤاكرن كو گه‌له‌ك دژی كوردستانێ‌ یه‌. ئه‌ڤجا ئه‌و نه‌شێت پشته‌ڤانیا هه‌رێما كوردستانێ‌ بكه‌ت و نه‌شێت دژی وێ‌ ژی ب راوه‌ستیت. هه‌رێما كوردستانێ‌ ژی پشتی ریفراندۆمێ‌ نه‌رمیه‌ك ل گه‌ل عیراقێ‌ هه‌بوویه‌ و دخوازیت كێشێن خوه‌ ل گه‌ل عیراقێ‌ چاره‌ بكه‌ت. ئه‌ڤه‌ نه‌ دشێت كێشێن مه‌ چاره‌ بكه‌ت و نه‌ژی ناڤبه‌را مه‌ و وی دگه‌هیته‌ ئاستێ‌ شه‌ری. دبیت چو گوهۆڕین د په‌یوه‌ندیا مه‌ و وی دا هه‌بیت.

ئه‌ڤرۆ نیوز: دێ‌ رێكه‌فتنا مه‌ و به‌غدا مینیت؟
موئه‌یه‌د ته‌یب: چو گوهۆڕین ل رێكه‌فتنێ‌ نابن، چونكو چو تشتێ‌ كێمتر نابیت بوودجه‌ كێم كریه‌ و هه‌رێمێ‌ ژی نه‌رمی نیشان دایه‌ و دێ‌ په‌ترۆلێ‌ راده‌ست كه‌ت و ژ ڤێ‌ كێمتر نینه‌.

ئه‌ڤرۆ نیوز: محه‌مه‌د عه‌للاوی دێ‌ شێت وه‌كو سه‌رۆك وه‌زیر خوه‌ راگریت؟
موئه‌یه‌د ته‌یب: هه‌كه‌ هه‌لبژارتنێن پێش وه‌خت ل عیراقێ‌ بهێنه‌ كرن، عه‌للاوی دێ‌ شێت هه‌تا وی ماوه‌یی مینیت، به‌لێ‌ هه‌كه‌ نه‌، باوه‌ر ناكه‌م ئه‌و بشێت ڤی ماوێ‌ ماوی ته‌مام بكه‌ت.

ئه‌ڤرۆ نیوز، عه‌لی حاجی :
سه‌نته‌رێ‌ زاخۆ بۆ ڤه‌كولینێن كوردی رێ‌ و ره‌سمێن ئیمزاكرنێ‌ ل سه‌ر 20 په‌رتوكان ل زانكۆیا زاخۆساز كر كو ئه‌و په‌رتوك نڤێسه‌رێن پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ ل دور مێژوویا زمانی و ئه‌ده‌بیات و جوگرافیا كوردی ئاماده‌كربوون .
د.عه‌بدولسه‌لام نه‌جمه‌ددین سه‌روكێ‌ سه‌نته‌رێ‌ زاخۆ بۆ ڤه‌كولینێن كوردێ‌ بۆ ئه‌ڤرۆ نیوز گۆت: بۆ ڤێ‌ قوناغێ‌ سه‌نته‌رێ‌ مه‌ 20 په‌رتوك كو ڤه‌كولینێن زانستی نه‌هاتینه‌چاپ كرن و ئه‌ڤ په‌رتوكه‌ ژلایێ‌ نڤێسه‌رێن پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ ب دو زمانان هاتینه‌ به‌رهه‌ڤ كرن و ئه‌ڤ په‌رتوكه‌ ل وه‌لاتێ‌ توركیا ب شێوه‌یه‌كێ‌ باش هاتینه‌ دروست كرن و په‌رتوكێن ل ڤێ‌ گه‌رێ‌ ب دور زمان و ئه‌ده‌بیات و مێژوو و جوگرافیا كوردی هاتینه‌ نڤێسین و ماوه‌یێ‌ هه‌شت هه‌یڤان بوو ئه‌م مژوولی ڤه‌ پرۆژه‌یی بووین و د پرۆژه‌یێ‌ مه‌دا ژماره‌یه‌كا كێمتر یا په‌رتوكاندا هێنه‌ چاپ كرن به‌لێ‌ مه‌دیت په‌رتوكێن باش گه‌هشتینه‌ ده‌ستێ‌ مه‌ له‌ورا مه‌ هه‌ژمارا وان په‌رتوكان گه‌هانه‌ 20 په‌رتوكێن چاپ كری .
و گۆت ژی: هه‌كه‌ داهاته‌كێ‌ پێدڤی ل به‌رده‌ستێ‌ مه‌ هه‌بیت 10 په‌رتوكێن وه‌رگێرانێ‌ ل به‌رده‌ستن بۆ چاپكرنێ‌ كوتایبه‌تن ب زمان و مێژوویێ‌ و ژ زمانێ‌ ئینگلیزی رووسی هاتینه‌ وه‌رگێران و هه‌ردیسان به‌رهه‌مه‌كی چدیتر كو ژ ده‌نگێ‌ مه‌لا خه‌لیل مشه‌ختی نێزیكی هه‌شت ده‌مژمێرایه‌ كو د قوناغا پاقژكرنێ‌ دایه‌ و د به‌رنامه‌یێ‌ مه‌دایه‌ به‌لاڤ بكه‌ین و هه‌ردیسان پتری 20 ده‌ست نڤسكا كه‌ڤتینه‌ به‌رده‌ستێ‌ مه‌ كو مه‌ولودنامه‌نه‌ و هه‌می هاتینه‌ راستڤه‌ كرن و پشتی به‌لاڤ كرنا وێ‌ دێ‌ كاریگه‌ریا خوه‌ ل سه‌رئه‌ده‌بیاتا كوردی یا هه‌ڤ چه‌رخ كه‌ت .

ئه‌ڤرۆ نیوز:

په‌یڤدارێ حوكمه‌تا عیراقێ راگه‌هاند: تاكو محه‌مه‌د توفیق عه‌لاوی وه‌ك سه‌رۆك وه‌زیر ل جڤاتا نوونه‌ران باوه‌ریێ وه‌ر دگریت عادل عه‌بدل مه‌هدی دێ ل سه‌رۆكاتیا حوكمه‌تی دا به‌رده‌وام بیت.

سه‌عد حه‌دیسی په‌یڤدارێ حوكمه‌تا عیراقێ راگه‌هاند: حوكمه‌تا نوكه‌ ب سه‌رۆكاتیا عادل عه‌بدل مه‌هدی بۆ برێڤه‌برنا كارۆباران دێ به‌رده‌وام بیت تا ئه‌وی ده‌می جڤاتا نوونه‌رێن عیراقێ باوه‌ریێ دده‌نه‌ محه‌مه‌د توفیق عه‌لاوی.

په‌یڤدارێ حوكمه‌تا عیراقی ئه‌و چه‌نده‌ ژی دیاركر ده‌سه‌لاتێن حوكمه‌تا نوكه‌ هه‌می دێ هێنه‌ راده‌ستكرن بۆ حوكمه‌تا نوو پشتی باوه‌ریێ ژ جڤاتا نوونه‌ران وه‌رد گریت.

ئێكێ هه‌یڤا دو د.به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د سالح سه‌رۆك كۆماری عیراقێ محه‌مه‌د توفیق ب مه‌به‌ستا پێك ئینانا حوكمه‌تا نوو یا عیراقێ راسپادر، كۆ ژلایێ پشكه‌كا زۆرا شیعه‌یان ڤه‌ پشته‌ڤانی لێ دهێته‌كرن.

سه‌عد حه‌دیسی په‌یڤدارێ حوكمه‌تا عیراقێ ئاماژه‌ ب وێ چه‌ندێ ژی دا كۆ ده‌ست ژ كارڤه‌كێشانا عادل عه‌بدلمه‌هدی ل ده‌ستپیكا هه‌یڤا یازده‌ یا سالا بوری و حوكمه‌تا عیراقێ ب شێوه‌یه‌كی كاربرێكه‌ر به‌رده‌وامیێ دده‌ته‌ كارین خۆ، ده‌سه‌لاتێن گرێبه‌ست و رێكه‌فتنێن ده‌ره‌كی و ناڤخوی و هنارتنا پرۆژه‌یێن یاسایی ژێ هاتینه‌ وه‌رگرتن.

ئه‌ڤرۆ نیوز:

وه‌زاره‌تا پلاندانانێ یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل گه‌ل نوونه‌رێ رێكخراوا UNDPل هه‌رێما كوردستانێ گرێبه‌سته‌كا پلانا ستراتیژیا ده‌هـ سالان ل چه‌ند سێكته‌ره‌كان دا ئیمزاكر.

د. دارا ره‌شید وه‌زیرێ پلاندانانێ یێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ د پرێس كۆنفرانسه‌كی دا راگه‌هاند: د پلانانا ستراتیژی دبیاڤێ ڤه‌كۆلینان دا هه‌ولدانه‌ بۆ هه‌ڤسه‌نگیكرنا دناڤبه‌را شاره‌زایێن ناڤخو و بیانی دروست بكه‌ین، چونكو خودان سه‌رمایه‌كێ مرۆڤی یێ باشین ئه‌م بخو دزانین گرفتێن مه‌ چ نه‌ و كیڤه‌دانه‌، پلانانا ستراتیژیا ده‌هـ سالان دناڤبه‌را 2020 هه‌تا 2030 دا هاتیه‌ دارشتن هه‌موو سیكته‌رێن ساخله‌می و په‌روه‌رده‌ و چاندن و پیشه‌سازی و ژینگه‌هـ و كاره‌ب و ئاڤ و چالاكیێن باژێرڤانیان و وه‌به‌رهێنان كارێن ده‌ستپێكیێن مه‌نه‌.

د. دارا ره‌شید وه‌زیرێ پلاندانانێ یێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ئه‌و چه‌نده‌ ژی دیاركر كاركرن ل سه‌ر سێكته‌ران لگۆری ئه‌ڤێ پلانانا ستراتیژی كۆ ئێك ده‌نگه‌ ل گه‌ل كارنامه‌یا كابینا نه‌هێ یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كۆ ب روونی ل هێلێن ‌گشتی به‌حس لێ هاتینه‌ كرن كو حوكمه‌ت ل ده‌مێ چار سالێن خودا چ كه‌رت و سێكته‌ر گرنگن كار ل سه‌ر كه‌ت.

ئه‌ڤرۆ:

به‌رپرسه‌كێ پارتی دیموكراتی كوردستان ل خانه‌قین نووترین پێزانینان ل سه‌ر ره‌وشا ده‌ڤه‌رێ به‌رچاڤ دكه‌ت و به‌حسێ مه‌ترسیێن حه‌شدا شه‌عبی و داعشێ ل سنوورێ وێ ده‌ڤه‌رێ دكه‌ت.
شێخ جه‌عفه‌ر مسته‌فا، به‌رپرسێ لقێ 15 یێ پارتی دیموكراتی كوردستان ل خانه‌قین راگه‌هاند حه‌شدا شه‌عبی و داعش هه‌موو سنوورێ ده‌ڤه‌را نه‌فتخانه‌ ل پارێزگه‌ها دیالا یا كونترۆلكری.
شێخ جه‌عفه‌ر مسته‌فا دیاركر” ره‌وشا خانه‌قینێ یا باش نینه‌ و ترس یا ل ده‌ف خه‌لكێ وێ هه‌ی، گومان یا هه‌ی روودانێن ڤێ دووماهیێ و تێكدانا ره‌وشا ده‌ڤه‌رێ، ده‌ستێ حه‌شدا شه‌عبی تێدا هه‌بیت، چونكی خالێن پشكنینێ ددانن و یێن بووینه‌ گرفت بۆ هاتنوچوونێ د ناڤبه‌را خانه‌قینێ و به‌عقوبه‌ (سه‌نته‌رێ پارێزگه‌ها دیالا) دا وخه‌لك د ترسیت، پێشتر ب تنێ ب شه‌ڤێ ته‌قێ دكر، به‌لێ نوكه‌ ب شێوه‌كێ ئاشكرا خه‌لكی دره‌ڤینن”.
به‌رپرسێ لقێ 15 یێ پارتی دیموكراتی كوردستان ل خانه‌قینێ گۆت ژی” حه‌شدا شه‌عبی و داعش یێن هاتینه‌ ده‌ڤه‌را نه‌فتخانه‌ و ڤێ جارێ ب چه‌كێ پێشكه‌فتی و ب هامه‌رێن له‌شكری ل نه‌فتخانه‌ یێن جێگیر بووین و خه‌لكێ ئاكنجی د ناڤ كه‌مپان دا ژی ب به‌هانه‌یا ئه‌منی یێن ده‌ركرین و نوكه‌ نه‌فتخانه‌ یا بوویه‌ دو پشك و پشكا رۆژهه‌لاتی هه‌تا مه‌ندلی هه‌موو تونێلێن داعشێ نه‌ و ل رۆژئاڤا و جهێن دی ژی چه‌كدارێن داعشێ یێن لێ هه‌ین و پشكه‌كا دی ژی یا د بن كونترۆلا حه‌شدا شه‌عبی دا و ده‌مه‌كه‌ حه‌شدا شه‌عبی ژی ئالوگۆری پێ هاتیه‌ كرن و هێزا له‌شكری یا مه‌غاویرێن فه‌وجا 3 ل وان ده‌ڤه‌ران هاتیه‌ جێگیركرن وهه‌تا باره‌گایێ لقێ 15 ل خانه‌قینێ ژی هێز تێدا جێگیركریه‌”.
شێخ جه‌عفه‌ر مسته‌فا گۆت دیاركر” داعش ل ده‌ڤه‌رێن جه‌باره‌، قه‌ره‌ته‌په‌، جه‌له‌ولا، سه‌عدییه‌ و حه‌مرین یێن به‌لاڤ بووین و ب شه‌ڤێ هاتنوچوونێ ل وان ده‌ڤه‌ران دكه‌ن و عه‌ره‌بێن سوننه‌ ژی هاریكاریا وان دكه‌ن”.
سه‌باره‌ت هێزێن پێشمه‌رگه‌ی ل وان ده‌ڤه‌ران، وی به‌رپرسێ پارتی گۆت” ل سنوورێ لایێ دی یێ سیروان و قه‌ره‌ته‌په‌ ژی پێشمه‌رگێ لیوایێن 3 و 5 یێن لێ هه‌ین و لیوایه‌كا هه‌ڤپشك ژی ل ره‌خێ دی یێ سیروان و باره‌گایێ باوه‌ مه‌حموود یا هه‌ی كو تێكهه‌له‌ د ناڤبه‌را پێشمه‌رگه‌ی و حه‌شدا شه‌عبی، به‌لێ پێشمه‌رگه‌ گۆمانێ ژ حه‌شدا شه‌عبی دكه‌ت چونكی باوه‌ری پێ نینه‌ و یێن د ئاماده‌باشیێ دا”.

ئه‌ڤرۆ نیوز:

بریتانیا 1/2/2020 ب شێوه‌یه‌كێ فه‌رمی ژ ئێكه‌تیا ئه‌وروپا ده‌ركه‌ت.

بریتانیا ل سالا 1973 ب فه‌رمی ب بوو ئه‌نداما ئیكه‌تیا ئه‌ورۆپا،بریاره‌ ئه‌ڤرۆ دوریه‌كا ڤه‌گۆهاستنێ یا 11 هه‌یڤی ده‌ست پێ بكه‌ت، دوی ده‌مێ دیاریكری بریتانیا رێكه‌فتنه‌كا بازرگانی یا درێژخایه‌ن ل گه‌ل ئێكه‌یتا ئه‌ورۆپا بكه‌ت، تا ئه‌وی ده‌می گرێبه‌سته‌ك دناڤبه‌را بریتانیا و ئێكه‌تیا ئه‌وروپا وه‌ك خۆ دمینن.

ئه‌ڤرۆ:
رۆژناما (ئه‌لئه‌خبار) یا لوبنانی بابه‌ته‌ك ل دۆر پرۆژێ هه‌رێمه‌كا سوننی ل رۆژئاڤایێ عیراقێ كو ژلایێ هنده‌ك سه‌ركردایه‌تیێن سوننی دهێته‌ ئازراندن، به‌لاڤكر و ئاماژه‌ كر كو ناكۆكی د ناڤبه‌را چار سه‌ركردێن سوننی یێن دیار یێن هه‌ین ل دۆر وێ پرسێ و دیار دكه‌ت ژی كو پێكئینانا هه‌رێمه‌كا سوننی ل عیراقی، ئانكو ده‌ستپێكا چوونا عیراقێ یه‌ دناڤ (پرۆژێ چه‌رخی) دا.
وێ رۆژنامی ئاماژه‌ كر كو هه‌ر به‌رهه‌ڤبوونه‌كا لوژستی بۆ دروستكرنا هه‌رێمه‌كا سووننی دێ عیراقێ ئێخیته‌ دناڤ پرۆژێ چه‌رخی دا كو ل دووڤ وی پرۆژه‌ی پارێزگه‌ها ئه‌نبار دێ بۆ دو پارێزگه‌هان هێته‌ پارچه‌كرن كو نێڤا وی دێ ب رێڤه‌به‌ریه‌كا عیراقی بیت و نیڤا دی دێ هێته‌ دان بۆ فلستینیان هه‌تاكو دگه‌هیته‌ بیابانا ل سه‌ر سنوورێ ئوردنێ و ئه‌ركێ پاراستنا وێ ده‌ڤه‌رێ دێ ب هنده‌ك گرۆپێن له‌شكری هێته‌ كو دبن فه‌رمانا هێزێن ئه‌مریكی دابن، كو ئه‌و هێزێن ئه‌مریكی بزاڤێ دكه‌ن ل به‌رامبه‌ر (بنگه‌هێ ته‌نف) به‌لاڤ ببن بۆ دۆرپێچكرنا رێیا د ناڤبه‌را ته‌هران – به‌غدا- دیمه‌شق – به‌یرۆت كو هێله‌كا پشته‌ڤانیا لوژستی یه‌ بۆ گرۆپێن به‌هنگاریێ.
وێ رۆژناما لوبنانی ژ زارده‌ڤێ هنده‌ك ژێده‌رێن سیاسی یێن ئاگه‌هدار به‌لاڤكر ژی كو دو بۆچوونێن جودا بۆ پرۆژێ (هه‌رێما سوننی) یێن هه‌ین، بۆچوونا ئێكێ كو خه‌میس خه‌نجر پشته‌ڤانیێ لێ دكه‌ت ئه‌وه‌ كو هه‌رێمێن ئیداری بۆ هه‌ر پارێزگه‌هه‌كا سوننی (ئه‌نبار، نه‌ینه‌وا، دیالا و سه‌لاحه‌دین) بهێنه‌ پێكئینان و گرێدای حوكمه‌تا ناڤه‌ندی بن ل به‌غدا، به‌لێ ئوسامه‌ نوجه‌یفی سه‌رۆكێ به‌رێ یێ په‌رله‌مانێ عیراقێ كو ئه‌وژی دخوازیت هه‌رێمه‌ك ل پارێزگه‌ها نه‌ینه‌وا بهێته‌ دامه‌زراندن و ئه‌حمه‌د جبووری پارێزگه‌رێ به‌رێ یێ سه‌لاحه‌دین كو خواستا دخوازیت پێكئینانا هه‌رێمه‌كێ ل وێ پارێزگه‌هێ یا هه‌ی، ل گه‌ل وێ بۆچوونێ نینن، بۆچوونا دویێ ژی محه‌مه‌د حه‌لبووسی پشته‌ڤانیێ لێ دكه‌ت كو ئه‌وژی پێكئینانا هه‌رێمه‌كا عه‌ره‌بی یا سوننی یه‌ كو هه‌موو پارێزگه‌هێن رۆژئاڤایێ عیراقێ ب خوه‌ڤه‌ دگریت هه‌تا دگه‌هیته‌ سنوورێن هه‌رێما كوردستانێ.
دیاركر ژی” سه‌ره‌رای ره‌تكرنا سه‌ركردێن سوننی بۆ پرسا پێكئینانا هه‌رێمان، به‌لێ ژێده‌رێن ئاگه‌هدار دووپات دكه‌ن كو كۆمبوونا هژماره‌كا سه‌ركردێن سوننی ل باژێرێ ئه‌بو زه‌بی پایته‌ختێ وه‌لاتێ ئیماراتێ، ب به‌رهه‌ڤبوونا ئه‌مریكیان و عیراقیان (ب تایبه‌تی سوننه‌یان) بوو بۆ دانوستاندنێ ل سه‌ر گاڤێن راگه‌هاندنا هه‌رێمه‌كا سوننی و پشتی پێكئینانا وێ هه‌رێمێ ژی كو هاریكارێ وه‌زیرێ ده‌رڤه‌یێ ئه‌مریكی بۆ كاروبارێن رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست (دیڤید شنكه‌ر) ل ناڤه‌راستا ڤێ مه‌هێ ئاماژه‌ پێكری ده‌مێ به‌حسێ كۆمبوونه‌كێ ل گه‌ل محه‌مه‌د حه‌لبووسی و هژماره‌كا كه‌سایه‌تیێن سیاسی یێن عیراقی ل وه‌لاتێ ئیماراتێ كری”.
ژلایه‌كێ دی ڤه‌، ئه‌ندامه‌كێ هه‌ڤالبه‌ندا ده‌وله‌تا قانوونێ ب سه‌رۆكایه‌تیا نوری مالكی راگه‌هاند، سه‌رۆكێ په‌رله‌مانێ عیراقێ محه‌مه‌د حه‌لبووسی ل دۆر پرۆژێ هه‌رێما ئه‌نبار، قۆناغه‌كا مه‌زن ل گه‌ل ئه‌مریكا بریه‌، د هه‌مان ده‌م دا داخوازا ڤه‌گه‌راندنا جڤاتێن پارێزگه‌هان كر بۆ رێگرتنێ ل وی پرۆژه‌ی.
خه‌زه‌نفه‌ر ئه‌لبه‌تیخ، ئه‌ندامێ ده‌وله‌تا قانوونێ گۆت” سه‌رۆكێ په‌رله‌مانێ عیراقێ محه‌مه‌د حه‌لبووسی و ئه‌مریكا پێنگاڤه‌كا مه‌زن د پرسا دامه‌زراندنا هه‌رێما ئه‌نباری هاڤێتیه‌ و پێدڤیه‌ دوباره‌ جڤاتێن پارێزگه‌هان بهێنه‌ ڤه‌ژاندن دا رێگریێ ل ڤی پرۆژه‌ی بكه‌ن و جڤاتا پارێزگه‌ها ئه‌نبار دژی لڤینێن حه‌لبووسی بوو، له‌وما حه‌لبووسی بزاڤا نه‌هێلانا كارێ جڤاتێن پارێزگه‌هان دكر”.

بسپوره‌كا ئابووری”
جارا سیێ‌ یه‌ سه‌ركردایه‌تیا كوردستانێ‌ پشكداری كوربه‌ندێ‌ داڤوس دبیت
ئه‌ڤرۆ نیوز، سالار دۆسكی :
بسپوره‌كا ئابووری ئاشكرا دكه‌ت كو كوربه‌ندێ‌ داڤوس یێ‌ سالا 2020 كاریگه‌ریه‌كا مه‌زن ل سه‌ر ئاستێ‌ جیهانێ‌ هه‌یه‌ وه‌ك ئابوور هه‌یه‌،مێژوویا كوربه‌ندێ‌ ناڤبری بۆ به‌ری 50 سالان ڤه‌دگه‌ریت، دهێته‌ ئاماژه‌كرن كو كوربه‌ندی پلان و ستراتیجی یا 30 سالێن داهاتی دئابوورێ‌ جیهانێ‌ دا دارێتی یه‌.
خانم روندك فارس بسپورا ئابووری بۆ ئه‌ڤرۆ نیوز گۆت: گرنگیا كوربه‌ندێ‌ داڤوس 2020تایبه‌تمه‌ندیا خوه‌ هه‌یه‌، چنكو 50 سال ده‌ربازدبن ل سه‌ر ئه‌نجامدانا ڤی كونگره‌ی، دیسا سه‌رۆكێ‌ كوردستانێ‌ ل گه‌ل زێده‌تر ژ 3000 سه‌ركرده‌ و كه‌ساتیێن بناڤ و ده‌نگ و كاریگه‌ر و مه‌زنێن بازرگانی ل جیهانێ‌ پشكداری كوربه‌ندی بوویه‌، ل سالا 2017 سه‌رۆك مه‌سعود بازرانی، ل سالا 2018 نێچیرڤان بارزانی وه‌كو سه‌رۆكێ‌ حوكمه‌تێ‌ پشكداری كوربه‌ندی بوویه‌ و ئه‌ڤ جاره‌ ژی نێچیرڤان بارزانی وه‌ك سه‌رۆكێ‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ پشكداری كوربه‌ندێ‌ داڤوس بوویه‌.. گرنكترین ئه‌و كه‌سێن فوكسا میدیا جیهانێ‌ ل سه‌ر هه‌بوویه‌ ل كونگرێ‌ داڤوس( دونالد ترامپ) سه‌رۆكێ‌ ئه‌مریكا (گرێتا تانبێرگ) ئه‌و كچا كچالاكڤان یا دبیاڤێ‌ ژینگه‌هێ‌ دا، (دارا خه‌سرۆ شه‌هاب) سه‌رۆكێ‌ كومپانیێن ئوبه‌رن كو ب ره‌گه‌ز ئیرانی یه‌ و هه‌لگرێ‌ ره‌گه‌زناما ئه‌مریكی یه‌، دیسا وه‌زیرێ‌ ده‌رڤه‌ یێ‌ ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپا و شێوه‌رمه‌ندا ئه‌لمانیا و جێگرێ‌ سه‌رۆك وه‌زیرێن چینێ‌ و شاندێ‌ ل گه‌ل دا ژیو كومپانیێن مه‌زنێن وه‌لاتێ‌ چینێ‌ پشكدار ببوون و كار بۆ ده‌رئه‌نجامێ‌ گه‌شه‌كرنا ئابوورێ‌ جیهانێ‌ ل 30 سالێن داهاتی هاته‌كرن.
ناڤبریێ‌ ئه‌و ژی گۆت: په‌یاما كوربه‌ندێ‌ ئابووریێ‌ داڤوس ل سالا 2020 ئه‌ڤه‌ بوویه‌ گه‌شه‌كرنا سه‌قامگێریێ‌ پێخه‌مه‌ت جیهانه‌كا ئێكگرتی یا به‌رده‌وام بوویه‌، دامه‌زرێنه‌رێ‌ كوربه‌ندێ‌ ئابووریێ‌ دوێ‌ باوه‌رێ‌ دا بوویه‌ كو هه‌سته‌كێ‌ باش و تێگه‌هشته‌كا باش هه‌یه‌ دناڤبه‌را ئه‌وا كه‌ساتیێن تێدا دپشكدار بووینه‌ و 50 سال گه‌له‌ك ب له‌ز ده‌رباز بووینه‌ و چه‌ندین گوهورین ل جیهانێ‌ دروست بووینه‌ و چه‌وا مه‌ خوه‌ ل گه‌ل ئه‌ڤان گوهورینان گونجاندیه‌، ئه‌ڤا گۆتنێن (كلاوس شواب) سه‌رۆكێ‌ كوربه‌ندی هه‌لویسته‌كێ‌ مه‌زن ل پشست خوه‌ هێلا، داڤوس ماوێ‌ (50) سالێن ژیێ‌ خوه‌ دا نه‌بتنێ‌ بۆ سه‌ركردا یا گرنگ بوویه‌ به‌لكو هزركه‌ بوویه‌ بۆ دامه‌زراندنا رێكخراوه‌كا بڤی ره‌نگی كو بوویه‌ جهێ‌ بووته‌دانا بازرگانێن جیهانێ‌ و مه‌یدا هزرمه‌ند و نڤیسه‌ران بوویه‌ و نڤیسه‌رێ‌ بناڤ و ده‌نگێ‌ ئه‌لمان (توماس مان) كو خودانێ‌ په‌رتووكا بناڤ و ده‌نگ (چیایێ‌ سحری) ئاماژه‌ دكه‌ته‌ وێ‌ چه‌ندێ‌ كو داڤوس ئه‌و جهه‌ یێ‌ دشێت تیرهاڤێژن جیهانێ‌ ب گوهورین بۆ ژیانێ‌ و ئه‌ڤ نڤیسه‌ر ئه‌و بوویه‌ ئه‌وێ‌ ل گه‌ل پشكدار بوونا ئه‌لمانیا بوویه‌ ل شه‌رێ‌ جیهانی یێ‌ ئێكێ‌ به‌لێ‌ دژی پشكدار بوونا ئه‌لمانیان بوویه‌ ل شه‌رێ‌ جیهانی یێ‌ دووێ‌ و ب شه‌ره‌كێ‌ گه‌له‌ك مه‌ترسیدار بنافكر و ب كاره‌ساتێن مرۆڤایه‌تی بنافگر به‌لێ‌ ژ به‌ر كاریگه‌ریا په‌رتووكا وی بوو ئه‌گه‌ر ئاواره‌ی وه‌لاتێ‌ ئه‌مریكا بیت و دووڤ دا ل سویسرا نێشته‌جێبیت هه‌تا وه‌غه‌را دووماهیێ‌ كری، ژ شوره‌شا ئیسلامی یا ئیرانێ‌ هه‌تا دووماهی یا شه‌رێ‌ سارێ‌ دناڤبه‌را رۆسیا و ئه‌مریكا دا و شه‌رێ‌ هه‌شت سالان یێ‌ دناڤبه‌را عیراق و ئیرانێ‌ داو سه‌رهلدانا شه‌رێ‌ دژی و روودانێن شه‌رێ‌ دووێ‌ یێ‌ كه‌نداڤا ئه‌ڤ رووداوێن مێژوویی میتوده‌كێ‌ بهێزن بۆ دیاركرنا هه‌فپه‌یانیا دناڤبه‌را زلهێزێن جیهانێ‌ دا ل كوربه‌ندێ‌ داڤوس ب ئارامانجا دیاركرنا سیسته‌مێ‌ جیهانی 2020هه‌تا 2050.
روندك فارس، بسپورا ئابووری گۆت: كوربه‌ندێ‌ جیهانی یێ‌ داڤوس ل سالا 2020 كاریكه‌ری و جهێ‌ پووته‌دانا هه‌موو راگه‌هاندنا جیهانێ‌ یه‌، ئێك ژ كاریگه‌رترین په‌نلێن كوربه‌ندی په‌نه‌لێ‌ رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست بوویه‌، كو لژێر ناڤێ‌(نه‌سه‌قامگێریا رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست) كو سه‌رۆكێ‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ وه‌زیرێ‌ ئابووریێ‌ عیراقێ‌ و نوونه‌رێ‌ نه‌ته‌وه‌رێن ئێكگرتی پشكداری وی په‌نه‌لی كربوون، یا گرنگ ئه‌وه‌ بۆ كاریگه‌ری ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ‌ دێ‌ چ بیت، بۆچوونا من نه‌ سه‌قامگێری ه‌ كارتێكرنێ‌ ل رۆژهه‌لاتا ناڤین بگشتی دكه‌ت، چنكو نه‌ سه‌قامگێری ل چ دهێته‌ دروستكرن و ره‌نگه‌ پرسیاره‌ك بهێته‌كرن بۆچی ل كوربه‌نده‌كێ‌ ئابووری به‌حسێ‌ بابه‌تێ‌ نه‌ سه‌قامگێریێ‌ بهێته‌كرن چنكو ئه‌ڤه‌ بنه‌مایه‌كێ‌ گه‌شه‌ساندنێ‌ یه‌ و ئێك ژ بنه‌مایێن گه‌شه‌ساندنێ‌ پێك هاتیه‌ ژ هه‌بوونا سه‌قامگێریێ‌، به‌لێ‌ ئه‌و نوكه‌ ل عیراقێ‌ دا دروست بووی و تایبه‌ت پشتی شه‌رێ‌ دژی تیرۆرێ‌ دا جوره‌كێ‌ نه‌ سه‌قامگێریێ‌ ل ده‌ڤه‌رێ‌ دا په‌یدا بوویه‌، ئانكو كاودان ل هه‌ر وه‌لاته‌كێ‌ رۆژ هه‌لاتا ناڤین دا دروست بن گومان نینه‌ دێ‌ كارتێكرن ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ‌ دا دروست بن، یا گرنگ ئه‌وه‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ دێ‌ چه‌وا خوه‌ ل گه‌ل ئه‌ڤان گوهورین و كاودانێن كه‌ خوه‌ گونجینت و ئه‌ڤه‌ جهێ‌ پرسیارێ‌ بوو و دیسا نوونه‌رێ‌ نه‌ته‌وێن ئێكگرتی ژی ئاماژه‌ كره‌ وێ‌ چه‌ندێ‌ كو عیراقێ‌ پێدڤی ب سه‌قامگێریه‌كا زێده‌تر و پاراستنا مافان ئه‌ركێ‌ نه‌ته‌وێن ئێكگرتی یه‌، هه‌كه‌ به‌حسێ‌ پاراستنا مافێن كێم نه‌ته‌وا بكه‌ی هه‌رێما كوردستانێ‌ شیایه‌ خوه‌ ب گونجینت.
ل دور په‌یڤا سه‌رۆكێ‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ نێچیرڤان بارزانی ل كوربه‌ندێ‌ داڤوس، ناڤبریێ‌ گۆت: په‌یڤا سه‌رۆكێ‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ گه‌له‌ك پێداگری ل سه‌ر مافێن خوپیشانده‌ران كریه‌، خه‌لكێ‌ عیراقێ‌ (وه‌لاْ ) بۆ عیراقێ‌ نه‌بوویه‌ و ئه‌ڤه‌ ژی بوویه‌ ئه‌گه‌ر گڤاشتن و ئالووزی ل عیراقێ‌ دا دروست بن، هه‌كه‌ حوكمه‌ته‌كا دیموكراسی ئانكو حوكمه‌ته‌ك بهێته‌ دروستكرن و تێدا مافێن ئه‌وان كێم نه‌ته‌وا تێدا بهێنه‌ پاراستن ئه‌ڤه‌ دێ‌ بیته‌ر ئه‌گه‌ر سه‌قامگێری دروست بیت و ئه‌گه‌ر ئارامی و ته‌ناهی دروست بوو دێ‌ رێكخراو و وه‌لاتێن جیهانێ‌ قه‌ستا عیراقێ‌ كه‌ن و دێ‌ و دێ‌ رێكه‌فتنێن ئابووری دروست كه‌ن و دێ‌ كارێ‌ بازرگانیێ‌ ل وی وه‌لاتی هێته‌ خورتكرن، ئه‌وا نوكه‌ ل عیراقێ‌ هه‌ی كێشه‌ بۆ هه‌موو وه‌لاتێن جیهانێ‌ دروست كریه‌ راسته‌ عیراق وه‌لاته‌كێ‌ بچووكه‌ به‌لێ‌ وه‌لاته‌كه‌ بوویه‌ جهێ‌ ململانێ‌ ل رۆژهه‌لاتا ناڤین و دیسا ده‌ست تێوه‌ردانێن وه‌لاتێن جیرانێ‌ ژی كارتێكرن هه‌یه‌.
روندكێ‌ ئه‌و ژی گۆت: ژ دامه‌زراندنا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ‌ هه‌تا نوكه‌ ده‌ڤه‌ره‌ك بوویه‌ كو سه‌قامگێری و ته‌ناهی تێدا یا به‌رقه‌رار بوویه‌ و ئه‌ڤه‌ بوویه‌ فاكته‌ره‌ك گه‌له‌له‌ك كومپانیێن جیهانی قه‌ستا هه‌رێما كوردستانێ‌ بكه‌ن بۆ وبه‌رهێنانێ‌ و كارێن بازرگانی، ده‌مێ‌ هێرشا ل سه‌ر قاسم سولیمانی هاتیه‌كرن پتریا كومپانیێن بیانی ئه‌وێن ل عیراقێ‌ كار دكر قه‌ستا هه‌رێما كوردستانێ‌ كرن و ئه‌ڤه‌ ژی بۆ ئارامی و ته‌ناهی یا عیراقێ‌ ڤه‌ دگه‌ریت، گرنگه‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ دو رێكه‌فتنا نوكه‌ ئه‌نجام بده‌ت ئه‌و ژی ئێك رێكه‌فتنا (نابوكو)یه‌ كو یا گرێدایه‌ ل گه‌ل وه‌لاتێن ده‌ردوری هه‌رێما كوردستانێ‌ و گرێدایه‌ ل گه‌ل ئه‌وان ئه‌وێن ڤه‌گوهاستنا په‌ترۆلێ‌ دكه‌ن، دیسا رێكه‌فتنا (رۆزنه‌فت) ئه‌ڤ هه‌ر دو كومپانی یه‌ ییێن دو وه‌لاتێن زلهێز وه‌ك ئه‌مریكا و رۆسیا خورتكرنا په‌یوه‌ندیان دناڤبه‌را وه‌لاتێن جیران دا، پاراستنا سه‌قامگێری و به‌لانسا ده‌ڤه‌رێ‌ بۆ كوردستانێ‌ دێ‌ ڤه‌گه‌رینت، به‌لێ‌ ل گه‌ل ئه‌وان روودانێن ل عیراقێ‌ دا دروست بووینه‌ خو پیشاندان هه‌رێما كوردستانێ‌ مژوولی دروستكرنا كابینا نوو یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ‌ بوویه‌ و دروستكرنا پرۆژێ‌ چاكسازیێ‌ ل كوردستانێ‌ بوویه‌ و ئه‌ڤه‌ر ده‌رگه‌هێ‌ رێكخستنێ‌ یه‌ و هاندانه‌ كو زێده‌تر كومپانی قه‌ستا هه‌رێما كوردستانێ‌ بكه‌ن و ئه‌ڤه‌ كاریگه‌ری ل سه‌ر بزاڤا ئابووری هه‌یه‌.
هه‌مبه‌ر هه‌بوونا رێكه‌فتنێن ئابووری دناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ‌ وه‌لاتێن جیهانێ‌ دا ل كوربه‌ندێ‌ داڤوس، خانم روندكێ‌ ئاشكراكر كو هه‌كه‌ ته‌ماشه‌ری مێژوویا كوربه‌ندێ‌ داڤوس بكه‌ین كو ل سالا 1971 هاتیه‌دانان و ده‌سپێكێ‌ لژێر ناڤێ‌ برێڤه‌برنا ئه‌ورۆپا هاته‌دانان و دووڤ دا ناڤێ‌ كوربه‌ندی هاته‌ گوهورین بۆ كوربه‌ندێ‌ ئابووریێ‌ داڤوس و دووڤ دا سالا 2000 هاته‌ گوهورین بۆ پلاس فورمێ‌ په‌یوه‌ندیان دناڤبه‌را وه‌لاتان دا، ئه‌ڤه‌ بۆچی هاته‌كرن چنكو ئه‌و رێكه‌فتنێن ل كوربه‌ندی دهێنه‌ ئیمزاكرن ل سه‌ر چه‌ند بنه‌ما دهێنه‌ ئیمزاكرن، هه‌رێما كوردستانێ‌ دو رێكه‌فتنێن مه‌زن ل گه‌ل دو كومپانیان هه‌نه‌ و ئه‌و هه‌ر دو رێكه‌فتن دگرێداینه‌ ل گه‌ل چه‌ند وه‌لاتێن هه‌ڤسنور ئه‌و وه‌لاتێن په‌ترۆل تێدا ده‌رباز دبیت و هه‌رێما كوردستانێ‌ دكه‌ڤیته‌ وێ‌ سێگوشێ‌ دا ئه‌وا وه‌لات تێدا په‌ترۆلێ‌ ده‌رباز دكه‌ن بۆ وه‌لاتَن مه‌زنێن حیهانێ‌ و هه‌كه‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ دچارچووڤێ‌ ئه‌ڤێ‌ رێكه‌فتنێ‌ دا هنده‌ك په‌یوه‌ندیێ، دیێن ئابووری درست بكه‌ت دێ‌ بیته‌ ئه‌گه‌ر ئابوورێ‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ گه‌شێ‌ زێدتر بكه‌ت و دیسا دێ‌ بیته‌ ده‌رگه‌هه‌كه‌ په‌ترۆلا عیراقێ‌ ژی ده‌ربازبیت.
ئه‌ڤرۆ نیوز، سالار دۆسكی :
بسپوره‌كا ئابووری ئاشكرا دكه‌ت كو كوربه‌ندێ‌ داڤوس یێ‌ سالا 2020 كاریگه‌ریه‌كا مه‌زن ل سه‌ر ئاستێ‌ جیهانێ‌ هه‌یه‌ وه‌ك ئابوور هه‌یه‌،مێژوویا كوربه‌ندێ‌ ناڤبری بۆ به‌ری 50 سالان ڤه‌دگه‌ریت، دهێته‌ ئاماژه‌كرن كو كوربه‌ندی پلان و ستراتیجی یا 30 سالێن داهاتی دئابوورێ‌ جیهانێ‌ دا دارێتی یه‌.
خانم روندك فارس بسپورا ئابووری بۆ ئه‌ڤرۆ نیوز گۆت: گرنگیا كوربه‌ندێ‌ داڤوس 2020تایبه‌تمه‌ندیا خوه‌ هه‌یه‌، چنكو 50 سال ده‌ربازدبن ل سه‌ر ئه‌نجامدانا ڤی كونگره‌ی، دیسا سه‌رۆكێ‌ كوردستانێ‌ ل گه‌ل زێده‌تر ژ 3000 سه‌ركرده‌ و كه‌ساتیێن بناڤ و ده‌نگ و كاریگه‌ر و مه‌زنێن بازرگانی ل جیهانێ‌ پشكداری كوربه‌ندی بوویه‌، ل سالا 2017 سه‌رۆك مه‌سعود بازرانی، ل سالا 2018 نێچیرڤان بارزانی وه‌كو سه‌رۆكێ‌ حوكمه‌تێ‌ پشكداری كوربه‌ندی بوویه‌ و ئه‌ڤ جاره‌ ژی نێچیرڤان بارزانی وه‌ك سه‌رۆكێ‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ پشكداری كوربه‌ندێ‌ داڤوس بوویه‌.. گرنكترین ئه‌و كه‌سێن فوكسا میدیا جیهانێ‌ ل سه‌ر هه‌بوویه‌ ل كونگرێ‌ داڤوس( دونالد ترامپ) سه‌رۆكێ‌ ئه‌مریكا (گرێتا تانبێرگ) ئه‌و كچا كچالاكڤان یا دبیاڤێ‌ ژینگه‌هێ‌ دا، (دارا خه‌سرۆ شه‌هاب) سه‌رۆكێ‌ كومپانیێن ئوبه‌رن كو ب ره‌گه‌ز ئیرانی یه‌ و هه‌لگرێ‌ ره‌گه‌زناما ئه‌مریكی یه‌، دیسا وه‌زیرێ‌ ده‌رڤه‌ یێ‌ ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپا و شێوه‌رمه‌ندا ئه‌لمانیا و جێگرێ‌ سه‌رۆك وه‌زیرێن چینێ‌ و شاندێ‌ ل گه‌ل دا ژیو كومپانیێن مه‌زنێن وه‌لاتێ‌ چینێ‌ پشكدار ببوون و كار بۆ ده‌رئه‌نجامێ‌ گه‌شه‌كرنا ئابوورێ‌ جیهانێ‌ ل 30 سالێن داهاتی هاته‌كرن.
ناڤبریێ‌ ئه‌و ژی گۆت: په‌یاما كوربه‌ندێ‌ ئابووریێ‌ داڤوس ل سالا 2020 ئه‌ڤه‌ بوویه‌ گه‌شه‌كرنا سه‌قامگێریێ‌ پێخه‌مه‌ت جیهانه‌كا ئێكگرتی یا به‌رده‌وام بوویه‌، دامه‌زرێنه‌رێ‌ كوربه‌ندێ‌ ئابووریێ‌ دوێ‌ باوه‌رێ‌ دا بوویه‌ كو هه‌سته‌كێ‌ باش و تێگه‌هشته‌كا باش هه‌یه‌ دناڤبه‌را ئه‌وا كه‌ساتیێن تێدا دپشكدار بووینه‌ و 50 سال گه‌له‌ك ب له‌ز ده‌رباز بووینه‌ و چه‌ندین گوهورین ل جیهانێ‌ دروست بووینه‌ و چه‌وا مه‌ خوه‌ ل گه‌ل ئه‌ڤان گوهورینان گونجاندیه‌، ئه‌ڤا گۆتنێن (كلاوس شواب) سه‌رۆكێ‌ كوربه‌ندی هه‌لویسته‌كێ‌ مه‌زن ل پشست خوه‌ هێلا، داڤوس ماوێ‌ (50) سالێن ژیێ‌ خوه‌ دا نه‌بتنێ‌ بۆ سه‌ركردا یا گرنگ بوویه‌ به‌لكو هزركه‌ بوویه‌ بۆ دامه‌زراندنا رێكخراوه‌كا بڤی ره‌نگی كو بوویه‌ جهێ‌ بووته‌دانا بازرگانێن جیهانێ‌ و مه‌یدا هزرمه‌ند و نڤیسه‌ران بوویه‌ و نڤیسه‌رێ‌ بناڤ و ده‌نگێ‌ ئه‌لمان (توماس مان) كو خودانێ‌ په‌رتووكا بناڤ و ده‌نگ (چیایێ‌ سحری) ئاماژه‌ دكه‌ته‌ وێ‌ چه‌ندێ‌ كو داڤوس ئه‌و جهه‌ یێ‌ دشێت تیرهاڤێژن جیهانێ‌ ب گوهورین بۆ ژیانێ‌ و ئه‌ڤ نڤیسه‌ر ئه‌و بوویه‌ ئه‌وێ‌ ل گه‌ل پشكدار بوونا ئه‌لمانیا بوویه‌ ل شه‌رێ‌ جیهانی یێ‌ ئێكێ‌ به‌لێ‌ دژی پشكدار بوونا ئه‌لمانیان بوویه‌ ل شه‌رێ‌ جیهانی یێ‌ دووێ‌ و ب شه‌ره‌كێ‌ گه‌له‌ك مه‌ترسیدار بنافكر و ب كاره‌ساتێن مرۆڤایه‌تی بنافگر به‌لێ‌ ژ به‌ر كاریگه‌ریا په‌رتووكا وی بوو ئه‌گه‌ر ئاواره‌ی وه‌لاتێ‌ ئه‌مریكا بیت و دووڤ دا ل سویسرا نێشته‌جێبیت هه‌تا وه‌غه‌را دووماهیێ‌ كری، ژ شوره‌شا ئیسلامی یا ئیرانێ‌ هه‌تا دووماهی یا شه‌رێ‌ سارێ‌ دناڤبه‌را رۆسیا و ئه‌مریكا دا و شه‌رێ‌ هه‌شت سالان یێ‌ دناڤبه‌را عیراق و ئیرانێ‌ داو سه‌رهلدانا شه‌رێ‌ دژی و روودانێن شه‌رێ‌ دووێ‌ یێ‌ كه‌نداڤا ئه‌ڤ رووداوێن مێژوویی میتوده‌كێ‌ بهێزن بۆ دیاركرنا هه‌فپه‌یانیا دناڤبه‌را زلهێزێن جیهانێ‌ دا ل كوربه‌ندێ‌ داڤوس ب ئارامانجا دیاركرنا سیسته‌مێ‌ جیهانی 2020هه‌تا 2050.
روندك فارس، بسپورا ئابووری گۆت: كوربه‌ندێ‌ جیهانی یێ‌ داڤوس ل سالا 2020 كاریكه‌ری و جهێ‌ پووته‌دانا هه‌موو راگه‌هاندنا جیهانێ‌ یه‌، ئێك ژ كاریگه‌رترین په‌نلێن كوربه‌ندی په‌نه‌لێ‌ رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست بوویه‌، كو لژێر ناڤێ‌(نه‌سه‌قامگێریا رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست) كو سه‌رۆكێ‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ وه‌زیرێ‌ ئابووریێ‌ عیراقێ‌ و نوونه‌رێ‌ نه‌ته‌وه‌رێن ئێكگرتی پشكداری وی په‌نه‌لی كربوون، یا گرنگ ئه‌وه‌ بۆ كاریگه‌ری ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ‌ دێ‌ چ بیت، بۆچوونا من نه‌ سه‌قامگێری ه‌ كارتێكرنێ‌ ل رۆژهه‌لاتا ناڤین بگشتی دكه‌ت، چنكو نه‌ سه‌قامگێری ل چ دهێته‌ دروستكرن و ره‌نگه‌ پرسیاره‌ك بهێته‌كرن بۆچی ل كوربه‌نده‌كێ‌ ئابووری به‌حسێ‌ بابه‌تێ‌ نه‌ سه‌قامگێریێ‌ بهێته‌كرن چنكو ئه‌ڤه‌ بنه‌مایه‌كێ‌ گه‌شه‌ساندنێ‌ یه‌ و ئێك ژ بنه‌مایێن گه‌شه‌ساندنێ‌ پێك هاتیه‌ ژ هه‌بوونا سه‌قامگێریێ‌، به‌لێ‌ ئه‌و نوكه‌ ل عیراقێ‌ دا دروست بووی و تایبه‌ت پشتی شه‌رێ‌ دژی تیرۆرێ‌ دا جوره‌كێ‌ نه‌ سه‌قامگێریێ‌ ل ده‌ڤه‌رێ‌ دا په‌یدا بوویه‌، ئانكو كاودان ل هه‌ر وه‌لاته‌كێ‌ رۆژ هه‌لاتا ناڤین دا دروست بن گومان نینه‌ دێ‌ كارتێكرن ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ‌ دا دروست بن، یا گرنگ ئه‌وه‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ دێ‌ چه‌وا خوه‌ ل گه‌ل ئه‌ڤان گوهورین و كاودانێن كه‌ خوه‌ گونجینت و ئه‌ڤه‌ جهێ‌ پرسیارێ‌ بوو و دیسا نوونه‌رێ‌ نه‌ته‌وێن ئێكگرتی ژی ئاماژه‌ كره‌ وێ‌ چه‌ندێ‌ كو عیراقێ‌ پێدڤی ب سه‌قامگێریه‌كا زێده‌تر و پاراستنا مافان ئه‌ركێ‌ نه‌ته‌وێن ئێكگرتی یه‌، هه‌كه‌ به‌حسێ‌ پاراستنا مافێن كێم نه‌ته‌وا بكه‌ی هه‌رێما كوردستانێ‌ شیایه‌ خوه‌ ب گونجینت.
ل دور په‌یڤا سه‌رۆكێ‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ نێچیرڤان بارزانی ل كوربه‌ندێ‌ داڤوس، ناڤبریێ‌ گۆت: په‌یڤا سه‌رۆكێ‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ گه‌له‌ك پێداگری ل سه‌ر مافێن خوپیشانده‌ران كریه‌، خه‌لكێ‌ عیراقێ‌ (وه‌لاْ ) بۆ عیراقێ‌ نه‌بوویه‌ و ئه‌ڤه‌ ژی بوویه‌ ئه‌گه‌ر گڤاشتن و ئالووزی ل عیراقێ‌ دا دروست بن، هه‌كه‌ حوكمه‌ته‌كا دیموكراسی ئانكو حوكمه‌ته‌ك بهێته‌ دروستكرن و تێدا مافێن ئه‌وان كێم نه‌ته‌وا تێدا بهێنه‌ پاراستن ئه‌ڤه‌ دێ‌ بیته‌ر ئه‌گه‌ر سه‌قامگێری دروست بیت و ئه‌گه‌ر ئارامی و ته‌ناهی دروست بوو دێ‌ رێكخراو و وه‌لاتێن جیهانێ‌ قه‌ستا عیراقێ‌ كه‌ن و دێ‌ و دێ‌ رێكه‌فتنێن ئابووری دروست كه‌ن و دێ‌ كارێ‌ بازرگانیێ‌ ل وی وه‌لاتی هێته‌ خورتكرن، ئه‌وا نوكه‌ ل عیراقێ‌ هه‌ی كێشه‌ بۆ هه‌موو وه‌لاتێن جیهانێ‌ دروست كریه‌ راسته‌ عیراق وه‌لاته‌كێ‌ بچووكه‌ به‌لێ‌ وه‌لاته‌كه‌ بوویه‌ جهێ‌ ململانێ‌ ل رۆژهه‌لاتا ناڤین و دیسا ده‌ست تێوه‌ردانێن وه‌لاتێن جیرانێ‌ ژی كارتێكرن هه‌یه‌.
روندكێ‌ ئه‌و ژی گۆت: ژ دامه‌زراندنا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ‌ هه‌تا نوكه‌ ده‌ڤه‌ره‌ك بوویه‌ كو سه‌قامگێری و ته‌ناهی تێدا یا به‌رقه‌رار بوویه‌ و ئه‌ڤه‌ بوویه‌ فاكته‌ره‌ك گه‌له‌له‌ك كومپانیێن جیهانی قه‌ستا هه‌رێما كوردستانێ‌ بكه‌ن بۆ وبه‌رهێنانێ‌ و كارێن بازرگانی، ده‌مێ‌ هێرشا ل سه‌ر قاسم سولیمانی هاتیه‌كرن پتریا كومپانیێن بیانی ئه‌وێن ل عیراقێ‌ كار دكر قه‌ستا هه‌رێما كوردستانێ‌ كرن و ئه‌ڤه‌ ژی بۆ ئارامی و ته‌ناهی یا عیراقێ‌ ڤه‌ دگه‌ریت، گرنگه‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ دو رێكه‌فتنا نوكه‌ ئه‌نجام بده‌ت ئه‌و ژی ئێك رێكه‌فتنا (نابوكو)یه‌ كو یا گرێدایه‌ ل گه‌ل وه‌لاتێن ده‌ردوری هه‌رێما كوردستانێ‌ و گرێدایه‌ ل گه‌ل ئه‌وان ئه‌وێن ڤه‌گوهاستنا په‌ترۆلێ‌ دكه‌ن، دیسا رێكه‌فتنا (رۆزنه‌فت) ئه‌ڤ هه‌ر دو كومپانی یه‌ ییێن دو وه‌لاتێن زلهێز وه‌ك ئه‌مریكا و رۆسیا خورتكرنا په‌یوه‌ندیان دناڤبه‌را وه‌لاتێن جیران دا، پاراستنا سه‌قامگێری و به‌لانسا ده‌ڤه‌رێ‌ بۆ كوردستانێ‌ دێ‌ ڤه‌گه‌رینت، به‌لێ‌ ل گه‌ل ئه‌وان روودانێن ل عیراقێ‌ دا دروست بووینه‌ خو پیشاندان هه‌رێما كوردستانێ‌ مژوولی دروستكرنا كابینا نوو یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ‌ بوویه‌ و دروستكرنا پرۆژێ‌ چاكسازیێ‌ ل كوردستانێ‌ بوویه‌ و ئه‌ڤه‌ر ده‌رگه‌هێ‌ رێكخستنێ‌ یه‌ و هاندانه‌ كو زێده‌تر كومپانی قه‌ستا هه‌رێما كوردستانێ‌ بكه‌ن و ئه‌ڤه‌ كاریگه‌ری ل سه‌ر بزاڤا ئابووری هه‌یه‌.
هه‌مبه‌ر هه‌بوونا رێكه‌فتنێن ئابووری دناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ‌ وه‌لاتێن جیهانێ‌ دا ل كوربه‌ندێ‌ داڤوس، خانم روندكێ‌ ئاشكراكر كو هه‌كه‌ ته‌ماشه‌ری مێژوویا كوربه‌ندێ‌ داڤوس بكه‌ین كو ل سالا 1971 هاتیه‌دانان و ده‌سپێكێ‌ لژێر ناڤێ‌ برێڤه‌برنا ئه‌ورۆپا هاته‌دانان و دووڤ دا ناڤێ‌ كوربه‌ندی هاته‌ گوهورین بۆ كوربه‌ندێ‌ ئابووریێ‌ داڤوس و دووڤ دا سالا 2000 هاته‌ گوهورین بۆ پلاس فورمێ‌ په‌یوه‌ندیان دناڤبه‌را وه‌لاتان دا، ئه‌ڤه‌ بۆچی هاته‌كرن چنكو ئه‌و رێكه‌فتنێن ل كوربه‌ندی دهێنه‌ ئیمزاكرن ل سه‌ر چه‌ند بنه‌ما دهێنه‌ ئیمزاكرن، هه‌رێما كوردستانێ‌ دو رێكه‌فتنێن مه‌زن ل گه‌ل دو كومپانیان هه‌نه‌ و ئه‌و هه‌ر دو رێكه‌فتن دگرێداینه‌ ل گه‌ل چه‌ند وه‌لاتێن هه‌ڤسنور ئه‌و وه‌لاتێن په‌ترۆل تێدا ده‌رباز دبیت و هه‌رێما كوردستانێ‌ دكه‌ڤیته‌ وێ‌ سێگوشێ‌ دا ئه‌وا وه‌لات تێدا په‌ترۆلێ‌ ده‌رباز دكه‌ن بۆ وه‌لاتَن مه‌زنێن حیهانێ‌ و هه‌كه‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ دچارچووڤێ‌ ئه‌ڤێ‌ رێكه‌فتنێ‌ دا هنده‌ك په‌یوه‌ندیێ، دیێن ئابووری درست بكه‌ت دێ‌ بیته‌ ئه‌گه‌ر ئابوورێ‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ گه‌شێ‌ زێدتر بكه‌ت و دیسا دێ‌ بیته‌ ده‌رگه‌هه‌كه‌ په‌ترۆلا عیراقێ‌ ژی ده‌ربازبیت.

ئه‌ڤرۆ نیۆز، قائید میرۆ
ئه‌ڤساله‌ زۆرترین به‌فر لهه‌رێما كوردستانێ باریه‌ و رێڤه‌به‌رێ گشتیێ سه‌قاناسیێ دبێژیت، پێشبینی دهێته‌كرن رۆژا ئه‌ینی پێله‌كادیا به‌فرو بارانێ هه‌رێما كوردستانێ ڤه‌گریت.
فازل ئیبراهیم، رێڤه‌به‌رێ گشتیێ سه‌قاناسیا هه‌رێما كوردستانێ بۆ ئه‌ڤرۆ نیۆز دیاركر” ئه‌ڤساله‌ كێمتر لسالا بۆری باران باریه‌، به‌لێ رێژا به‌فرێ زۆر زێده‌تره‌ و زۆرترین به‌فرژی ل سنورێ ناحیا حاجی ئومه‌ران یا پارێزگه‌ها هه‌ولێرێ هاتیه‌ و دوڤدا ل كانی ماسێ هاتیه‌ تۆماركرن.
رێڤه‌به‌رێ گشتیێ سه‌قاناسیا هه‌رێما كوردستانێ گۆتژی” پلێن گه‌رمیێ زۆر نزمبووینه‌ و ئه‌ڤشه‌ژی دێ دێ پله‌یێن گه‌رمێ زێده‌تر داكه‌ڤن، كو لهنده‌ك ده‌ڤه‌ران گه‌هشتیه‌ 10 پله‌یێن بن سفرێ.
فازل ئیبراهیم ئاشكراكر” پێشبینی دهێته‌كرن رۆژا ئه‌ینیا داهاتی پێله‌كادیا به‌فرو بارانێ هه‌رێما كوردستانێ ڤه‌گریت، بتایبه‌تی ل سنورێ پارێزگه‌ها دهۆكێ پێشبینیێن هاتنا به‌فرێ دهێنه‌كرن.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com