ئهڤرۆ نيوز:
وهزارهتا خواندنا بلند، جارهكادى ناڤێ وان پشكێن زانستى بهلاڤ كر كو بۆ خولا دوێ بۆ سيستهمێ راستهوخو قوتابيێن ناڤێن وان دهرنهچووى دشێت پێشكێش بكهن پشك ژى ئهڤهنه.
ئهڤرۆ نيوز:
وهزارهتا خواندنا بلند، جارهكادى ناڤێ وان پشكێن زانستى بهلاڤ كر كو بۆ خولا دوێ بۆ سيستهمێ راستهوخو قوتابيێن ناڤێن وان دهرنهچووى دشێت پێشكێش بكهن پشك ژى ئهڤهنه.
ئهڤرۆ نيوز:
وهزارهتا دارايى خشتهكێ نوو يێ مووچان راگههاند كو ب ڤى رهنگى يه:
رۆژا ئێكشهمبی، مووچهیێ پهروهردهیا دهرڤهیی باژاران، دگهل یێن وهزارهتا دارایی و ئابووری دێ هێنه دان و ههروهسا ل رۆژا دوشهمبی، پهروهردهیێن سهنتهرێ باژاری دێ مووچهیی وهرگرن.
خویا ژی كرییه كو رۆژا سێ شهمب و چوارشهمبی، مووچهیێ وهزارهتا ناڤخوه دێ هێته بهلاڤكرن و رۆژا پێنج شهمبی ژی، مووچهیێن وهزارهتا تهندروستی دێ هێنه دابهشكرن.
ئەڤرۆ نیوز، ھلۆری:
شەڤا بوری دوو فرۆکێن ئیسرائیلێ ل دەڤەرا حسیا ل حمسێ لسەر سنوورێ دناڤبەرا سوریا و لوبنان دەست ب بومبەبارانکرنا حزبوللایێ کر ، بەلی َھەتا نھا چوو ژێدەران زیانێن ئەوێ بوردومانێ دیارنەکرینە.
کەنالێ ” ئەلئەخبار یا سووری ” دیارکرکو فروکێن ئیسرائیلێ ئاسمانێ سوریا بەزاند و ل دەڤەرا حسیا یا سەر ب پارێزگەھا حمس حزبوللا یا لوبنانی بومبەبارانکرن.
پەیامنێرێ “روسیا ئەلیەوم “ ل سوریا ژ ژێدەرەکێ ڤەگوھاستی دیارکر کو فرۆکێن ئیسرائیلێ کوگەھێن چەکی ل سنوورێ سوریا و لوبنانێ بومبەبارانکرن ، و ژلایێ ھێلا ئەسمانی یا سوریا ژی بەرسڤا وان ب چەند موشەکەکان ھاتیەدان.
کەنالێ i24news یێ ئیسرائیلی ژ ژێدەرەکێ ڤەگوھاستی دیارکر کو ئەو بوردومان ب دوو فروکان بو سەر حزبوللایا لوبنانی ل سنوورێ سوریا لسەر زنجیرەیا رۆژھەلاتا سنوورێ دناڤبەرا سوریا و لوبنانێ ھاتیەکرن.
ھەتا نھا میدیایێن جیھانی ئاماژە ب زیانێن ھەردوو لایان نەکرینە کا ژ ئەنجامێ ئەوێ بوردومانێ چ زیان ھەبوویە.
ئهڤرۆ نيوز:
رێڤهبهريا گشتى يا سهقاناسى و بيڤهلهرزێ ل ههرێما كوردستانێ راگههاند كو سوبههى رۆژا ئهينى رێكهفتى 3ى چريا دويێ 2017 دهێته پێشبينيكرن ئهسمان ئهورێن تهمام بن و پاشان ژى بهر ب كێمبوونێ ڤه بچن.
پشكا پێشبينيان ل رێڤهبهريا گشتى يا سهقاناسى و بيڤهلهرزێ ل ههرێما كوردستانێ د نڤيسارهكێ دا راگههانديه كو ژ ئه گهرێ هاتنا فشارێن بلندێن وهلاتێ توركيا دهێته پێشبينيكرن ئهسمان ئهورێن تهمام بن و پاشان ژى بهر ب كێميێ ڤه بچن.
پشكا پێشبينيان خۆيا ژى كريه كو نزمترين پلا گهرما پێشبينيكرى دێ 13 پله بيت و بلندترين پله ژى دێ 20 پله بيت.
ههر ب گۆرهى ڤێ راپۆرتا رێڤهبهريا ناڤبرى لهزاتيا باى دێ 5 بۆ 15 كم بيت د دهمژمێرهكێ دا و ماوێ ديتنێ ژى دێ د ناڤبهرا 9 بۆ 19كم دا بيت.
ئهڤرۆ نيوز:
وهزيرێ پهترۆلا عيراقێ راگههاند كو نوكه ل گهل حوكمهتا توركيا د دانوستاندنان دانه بۆ دهسپێكرنا هنارتنا پهترۆلا كهركووكێ.
جهبار لوعێبى، د داخۆيانيهكا رۆژنامهڤانى دا، د چارچۆڤێ ڤهكرنا عهمبارهكا تايبهت ب بهرههمێ پهترۆلێ ل كهربهلا ئاماژه ب وێ چهندێ كر كو ئهوان ل گهل ئهنقهره دانوستاندن دهسپێكرينه دهربارهى هنارتنا پهترۆلا زهڤيێن كهركووك، د رێيا بهندهرێ جيهان را، “بهلێ ههتا نوكه نهگههشتينه رێكهفتنا دووماهيێ”.
ههيڤا بۆرى، حوكمهتا عيراقێ، وهكو قهرهبوو بۆ پهترۆلا زهڤيێن كهركووك، رۆژانه 200 هزار بهرميلێن پهترۆلێ زێدهتر ژ زهڤيێن پهترۆلێ ژ ناڤهراست و باشوورێ عيراقێ رهوانه كرينه.
ئهڤرۆ نیوز ، نهوزاد هلۆرى:
د دیمهنهكێ حێبهتى و كێم وێنهدا ، ژنهكا ئهمریكى بناڤێ ” شاها مێشێن هنگڤینى” دشێت لسهر ئهندامێن لهشێ خوه ههتا 120 هزار مێشێن هنگڤینى داناینه ، ئهڤه د دهمهكێ دایه كو ل گهل وان ههموو مێشان لسهر لهشێ وێ د ههمان دهم ژى دا د لهیزیت.
ناڤبرى د ژیێ 44 سالێى دایه و ل سالا 2001 چویه د جیهانا د خودانكرنا مێشێن هنگڤینى دا و ب ئێك ژ ئافرهتێن وێرهك دهێته نیاسین دوارێ ب خودانكرنا مێشان بێى كو ل وان بترسیت.
یهشار مابیلى كو ناڤێ وێ ژنێ یه دیار دكهت كو پهیوهندیهكا روحى دناڤبهرا وێ و مێشان ههیه و دبێژیت: ( ئهز دكارم ههتاكو نێزیكێ دوو دهمژمێران مێشێن هنگڤینى لسهر ئهندامێن لهشێ خوه رابگرم ، ئهگهر من بڤێت ژى ئهز مێشان لسهر لهشێ خوه رابكهم ئهز پێدڤى ب زهیتێ مه )
ژێدهر : MBC
ئهڤرۆ نیوز ، نهوزاد هلۆرى:
حكومهتا ههرێما كوردستانێ بهرسڤا سهروك وهزیرێن عیراقێ ل بارا پێدانا موچه و شایستهیێن دارایى بو موچه خورێن ههرێما كوردستانێ دا و لدیڤ راگههاندنا وان ئهو ل گورهى دهستوورێ عیراقێ دهستپێشخهریا عهبادى پهسهند دكهن ، وهكو ل سالا 2005 هاتیهدیاركرن.
دهقا راگههاندنا حكومهتا ههرێما كوردستانێ
بهرێز حهیدهر عهبادى سهروك وهزیرێن عیراقا فیدرال دوپات ل وێ یهكێ كریه كو وهلاتیێن ههرێما كوردستانێ پله ئێكن و رێكێ نادهن كو زیان ب وان بكهڤیت و بهرههڤیێن خوه ژى نیشاندا بو خهرجكرنا شایستهیێن دارایێن موچه خورێن ههرێما كوردستانێ
ئهنجومهنا وهزیران یا ههرێما كوردستانێ پێشوازیێ ل دهستپێشخهریا حهیدهر عهبادى دكهت بو دابینكرنا شاسیتهیێن دارایێن موچه خورێن ههرێما كوردستانێ كو هژمارا وان ژى ملیونهك و 249 هزار 481 موچهخورن كو ههیڤانه كوژمێ 897 ملیار و 500 ملیون دینارن ، لسهر بنهمایێ فیعلیى یا بایومهترى بو ههموو موچه خورێن ههرێما كوردستانێ وهكو ل خوارێ هاتیه رونكرن و حكومهتا ههرێما كوردستانێ بهرههڤیێن خوه دهردبریت بو بهردهستكرنا هوركاریێن ئهڤان پیِزانینان.
108 ملیار دینار بو موچهیێن 224 هزار 656 خانهنشینان.
38.5 ملیار دینار بۆ مووچهیێن 96 هزار 53 كهس و كارێن شههید و ئهنفالكریان.
30 ملیار دینار بۆ مووچهیێن 159 هزار كێم ئهندام و مفادارێن چاڤدێریێن جڤاكى.
266 ملیار دینار بۆ مووچهیێن 266 هزار 465 پێشمهرگه و هێزهێن ئاسایشێ .
455 ملیار دینار بۆ مووچهێن 483 هزار 307 فهرمانبهران ب پولیس ڤه
د ههمان دهم دا ، ئهنجومهنا وهزیرێن ههرێما كوردستانێ داخوازێ ل ئهنجومهنا وهزیرێن عیراقا فیدرال دكهت كو رهشنڤیسێ پرۆژه قانونا بودجا عیراقا فیدال بو سالا 2018 پهسهند نهكهن كو ژلایێ وهزارهتا داراى یا حكومهتا فیدرالى بێى پشكداریا ههرێما كوردستانێ هاتیه بهرههڤكرن ل بهر ڤان خالێن ل خوارێ.
1- بو ئێكهمین جار پشتى سالا 2003 د رهشنڤیسێ قانونێ دا دهستهواژهیا دهستوورى دا ( ههرێما كورستان – عیراق ) هاتیه لادان و ل شوونا وێ دهستهواژهیا ( پارێزگههێن سهر ب ههرێما كوردستانێ ) هاتیه بكارئینان ، ئهڤ یهك ژى بهروڤاژى برگا ئێكێ یا ماددهیا 117 و برگا ئێكێ یا ماددهیا 121 یا دهستوورى یه كو دانپێدان ب ههرێما كوردستانێ و دهستههلاتێن وێ هاتیهكرن وهكوههرێمهكا فیدرالى و مافێ پیادهكرنا دهستههلاتێن یاسادانان و بجهكرن و دادوهرى ب ههرێما كوردستانێ هایته دان نه وهكو پارێزگه.
2- كێمكرنا پشكا بودجا ههرێما كوردستانێ بو ئێكهمین جار پشتى سالا 2005 كو رێژا وێ 17% بوویه بو رێژا 12،6% ، ئهڤ یهك ژى سهرپێچیه لسهر برگا سێ یا ماددهیا 121 یا دهستور كو پێدڤى یه لسهر حكومهتا فیدرالى پشكهكا دادپهروهرانهیه ل داهاتیێن فیدرالى بو ههرێما كوردستانێ تهرخانكرن بكهت ، ل گهل بهرچاڤ وهرگرتنا هژمارا ئاكنجیێن ههرێكا كوردستانێ ، ژبهركو ههتا نها سهرژمێرى ل عیراقێ نههاتیهكرن ، بهلكو ب رێكهفتنا ههردوو لایان رێژا ئاكنجیێن ههرێما كوردستانێ ب رێژا 17% یا ئاكنجیێن عیراقێ هاتیه دیاركرن ، لسهر ڤى بنهمایى سالانه ئهڤ رێژهیه له قانونێن بودجا عیراقێ نههاتیه جێگیركرن ژى ، ههر چهنده چو سالان ههرێما كوردستانێ ب فهعلى ئهڤ رێژهیه وهرنهگریته ، ژ ئهگهرا زێدهبوونا بهرچاڤ یا سالانهیا خهرجكرنێن سیادى ، بێى كو ههرێم رولێ خوه د دهستنیشانكرنا ئهوان خهرجیان دا ههبیت ،یان پشكا خوه وهرگرت بیت ، ژبهرڤێ كێمكرنا پشكا ههرێما كوردستانێ چو بنهمایێن دهستوورى نینه و ل دهرڤهیێ ئهوێ رێكهفتنا ههڤپشك هاتیه ئهنجام دان.
3- بهخشینا دهستههلاتێن ئێكسهر ب پارێزگههێن ههرێما كوردستانێ ل قانونا بودجا فیدالى و سهرهدهریكرن ل گهل پارێزگههێن ههرێما كوردستانێ وهك پارێزگههـ نهك وهكو ههرێم ، بهروڤاژى برگا ئێكێ یا ماددهیا 117 و برگا ئێكێ یا ماددهیا 121 یا دهستوورى و سهرهدهریكرنا ل گهل ههرێما كوردستانێ وهكو پارێزگههێن دن یێن عیراقێ نهك وهكو ههرێما فیدرالى دانپێدان ل گورهى دهستوورێ عیراقێ ، سهرپێچیه لسهر دهستوورى.
4- برگا چوار یا ماددهیا 126 یا دهستوورى ، رێكێ نادهن دهستههلاتێن دهستووریێن ههرێما كوردستانێ ژلایێ دهستههلاتێن فیدرالى ، بهێته كێمكرن یان ژى بهێته سنورداركرن ، ههتا خوه دهستوورى رێگرى كریه ل ههموو ههمواركرنێن دهستوورى كو ببیته سهدهما كێمكرنا دهستههلاتێن ههرێما كوردستانێ.
5- سهرهراى دووبارهبوونا كێم و كاسیێن سالانهیێن بهرى نها د رهشنوسێ قانونا بودجهیا فیدرالى ل سالا 2018 ، نها ئهڤ خالێن جهوههریێن نه دهستووریێن ل سهرى هاتینه زێدهكرن.
ل بهر تیشكێن ئهوان ماددێن دهستووریێن ل سهرى ، ب تایبهتى بهرێز عهبادى بهردهوام د گوتنێن خوه دا ئاماژه ب سهروهریا دهستوورى یا عیراقێ و زیانگههاندن ب وهلاتیێن ههرێما كوردستانێ دكهت ، داخوازێ ل ئهنجومهنا وهزیران یا ههرێما كوردستانێ دكهین ب مهرهما دارشتنا رهشنوسێ قانونا بودجا فیدرالى لسهر بنهمایێ دهستوور و دابینكرنا پشكا دادپهروهرانهیا ههرێما كوردستانێ.
پرانییا زانایێن دهروونناسى وهها دبینن كو ژێبوونا كۆره بۆ ههر گرۆپهكى جڤاكى دبته ئهگهرێ پهیدابوونا هاریكارییا كۆره د ناڤ ههیكهلێ وێ كۆمبهندێ دا. ههكه ئهم بهێن و ڤێ دیتنێ لسهر جهماوهرێ پالپشتییهكا ب هێز بۆ وان حزبێن كوردستانێ دكر ئهوێن دهستههلاتا وان ب هێز و پرۆژهیێ ئهنجامدانا ریفراندۆمێ بۆ سهرخوهبۆنا كوردستانێ پهیروهكرى، پرانییا ان ئهو جهماوهر بوو یێ كو ژێبوونا وان لسهر بناغهیێ ژێبوونهكا كۆرهیا ڤى لایى و لایێ دى ههیى ب ئارمانجا حهزژێكرنا نهتهوهیا خوه ههتا سهرههستى ههیى.
ههكه ئهم بهێن و پێناسییهكا كورت گۆرهى دیتنا دهروونناسان ب دهینه تێگههێ دهمارگیریێ، دێ هۆسا خویابت: دهمارگیرى دۆخهكه كو ههلچۆن كۆنترۆلێ لسهر لۆژیكێ ئهقلى دكهت و ئهنجامێن وێ پرانیا جاران ریسك و خوه هاڤێژتنا مرنێیه (مغامره)! ههچیێ نێزیكى ژیوارى و خواندنا وى بۆ پرۆژهیێ ریفراندۆمێ و كارتێكرنا فاكتهرێن دهرانى و خۆیانى لسهر ئهنجامێن وێ پێشبینى دكر كو ئهڤ شهرمزارى و شكهستنا نها ب سهرێ ههرێما كوردستانێ دهێت دێ نێزیك ب سهرى هێت. لێ ئاریشه ئهو بوو، راسته ئهڤ رێژهیه دبت پتر بت ژ رێژهیا كهسانێن گیانێ دهمارگیریێ گرتین، لێ هندهكا ژ وان ژ بهر بهرژهوهندیێن خوه یێن بهرتهنگ، تایبهت تهخهیا رهوشهنبیران و خودان شیانێن جۆراوجۆر، باشترین ههلوهست، بێدهنگى دپاراست و ههلوهستێ گهلهكا ژ وان ههتا نها ژى كێمترین باوهردارییه.. ئهڤێن دئاخڤن ژى تایبهت ل دهڤهرا زهر گهلهك جاران ئهو ژى دگههشتنه سینۆرهكى و د دولدبوون كو وێڤهتر بچن، ژ بهر كو ئالیێ دهمارگیرى ب وهرقهیا ناسیۆنالزمێ دخۆرین و ههر كهسێ لۆژیكى و ب ئهقلى ئاخاڤتبا ب خیانهتێ و دهسكیسیا دژمنێن مللهتى ل قهلهمدا و د وێ گاڤێ دا نۆرمال بوو گرۆپهك ژ وان گهنجێن ب هێڤێنێ دهولهتێ هاتینه پهروهردهكرن، ژیانا كهسێ راستگۆ بێخته د خهتهرهكا سۆر دا؛ هینگێ گهلهك ژ پشتهڤانێن وان دا بۆ دهستان قوتن كو خائین ب مافێ گهل را گههشتن!
هۆسا رۆژاهاتن و ههیڤ بۆهرین و سهرهرایى نهرازیبوونا تهڤ دۆست و نهیاران كو ئهڤ ریفراندۆمه د بهرژهوهندییا مللهتێ كورد دا نینه نها بهێت ئهنجامدان، لێ ئهو كهسێن دهست بۆ لیژنا ریفراندۆمێ د قوتان و ب ههر رهنگێ ههیى یاریگههێن تهپانێ تژى مرۆڤ دكرن و بێ مهى سهرمهست دبوون، وه ل دهستهیا ریفراندۆمێ كر كو ههلچۆن پرانییا ئهقلێ وان بگرت و ل ژێر سیهوانا ئازراندنا بادهكا نهتهوهیى رژدبن كو چ بقهمت، ئهو ڤێ خهونا نهتهوهیى بجهبینن و ئهو بهرههڤبن پاشى باجا وێ بدهن!
((سلاڤ ل سفرا حازره)) یا چۆیى چۆ، من گرتى خهلكهك هاته خاپاندن یان تهخمینێن وان دروستدهرنهكهتن یان دژمنان وهك ههر جار خیانهته كر…. هتد. ب ههر رهنگێ بت، ریفراندۆم هاته كرن و ههر ئالییهكى باجا وێ دا تایبهت خهلكێ دلسۆزێ نهتهوهیا خوه و رهوشا دانا باجێ هێشتا بهردهوامه… راسته د ههر یارییهكێ دا پهتر ئالییهك سهركهڤتییه و ئالیێ دن دۆراندییه. من گرتى كورد ڤێ جارێ ژى هاتینه دۆراندن، لێ رامان ژێ ئهو نینه خوه رادهستى قهدهرا مرنێ بكهن؛ ژ بهر كو ئهڤه نهجارا ئێكێ یه د درێژیا دیرۆكێ دا ئهڤه ب سهرێ مللهتێ كورد دهێت. پرسیارێن دهێن: ئهرێ ئهم نها چ بكهین. رادهستى دیفاكتۆیى ببین و د دستوور و پهرلهمانێن ئیراقێ دا ل دووڤ مهرجێن ئیراقێ دانوستاندنان بكهین. یان ئێكرێزیێ مكوم بكهین و شهڕێ خوه بكهین و چ لێدهێت بلا وهلێ بهێت، مه ههر یا كرى. یان بهێلین ههرێم ب كریار دو پارچه و سێ پارچه ببت و ئهو بۆیاغا هنده ساله ب ناڤێ ههرێما ههڤگرتى ژ سهر راكهین.
واته ئهڤا ههتا نها هاتییه سهرێ مه ئهنجامێ وێ دهمارگیرییه خوه ب سهر ئهقلى و لۆژیكى دادیه و رهنگه هێشتا سهرێ گهلهك خهلكێ مه تایبهت سهركێش و رێبهرێن ڤى مللهتى بهرنهدابت. ئهز وهسا دبینم، ههكه هات و ئهڤ رهوشه بهردهوام بوو، تنێ وهلاتێن زلهێز نیڤهكا دارى گرت و و سهركرداتییێن ههرێمێ ژى ههر ئێكى وه ك خوه كر، بێدهرا رهههند و (تهداعیاتێن) كارهساتا ژ 16-10-2017 دهستپێكرى دێ بهرفرههتر لێ هێن و باجه دێ هێشتا مهزنتر بت و دوماهیێ دێ ههر زڤرنه وى دیفاكتۆیێ ئیمام خومهینى ل سالا 1988 دهربارهى رهوشا راوهستیانا شهڕێ ههشت سالى دگهل ئیراقێ گۆتى: ((راوهستاندنا شهڕى وهك ڤهخوارنا فنجانهكا ژههرێیه))! ههر وهسا دهمێ پشتى هینگێ ب سێ سالان ((سهددام))ى ژى د جهنگا كهنداڤى یا دووێ دا شكهستن هیناى، ل بن چادرا ناڤدارا باژێركێ ((سهفوانێ)) ل ناڤبهرا سینۆرێ ئیراقێ و كوێتێ، رێكهڤتنا راوهستاندنا شهڕى لسهر كاغهزا سپى دگهل ههڤپهیمانان ب سهرۆكاتییا ئهمریكا ئیمزا كر. ئهڤجا دڤێت هندى زووتره باشتره دهستههلاتا ههرێمێ ژى ههكه چو ئالترناتیڤێن باشتر نهبن، ههلوهستهك هۆسا وهربگرن و سهر ژ نوو بهردهوامیێ ب گیانهكێ نوو ب كاروانێ بزاڤا رزگاریخوازییا كوردى بدهن؛ ههكه نهو، دوور نینه رهوش بهرهڤ ئاقارهكى مژدار بچت و ئهڤا ههیى ژى نهمینت!
ئەڤرۆ نیۆز،زنار تۆڤی:
ئەڤرۆ نرخێ نەفتێ د بازارێن جیهانیدا،ب شێوەیەکێ بەرچاڤ روو ل بلندبوونێ کر.
پێگەهێ (oilprice) یێ جیهانی بەلاڤکریە،کو ئەڤرۆ چارشەمبێ (2017/11/1)، ل دەمژمێر (4:20) خولەک ئێڤارێ ب دەمێ کوردستانێ، نرخێ ئێک بەرمیلێ نەفتا برێنت ب (61) دۆلار (44) سەنت مامەلە پێ هاتیە کرن و نرخێ ئێک بەرمیلێ نەفتا خاڤا ئەمریکی ژی ب (54) دۆلار (93) سەنتان هاتیە فروتن.
ئەڤە ژ هەیڤا تەمووزا سالا 2015 وەرە ئێکەم جارە نرخێ نەفتێ ب ڤی شێوەی بلند دبیت و دهێتە پێشبینی کرن،کو نرخێ وێ هێشتا بلند ببیت.