ئهڤرۆ نيوز:
راپۆرتهكا تهمام يا كهنالێ كوردستان 24 بهحس ل سهرهدانا سهرۆكێ ههرێما كوردستانێ بۆ بهلجيكا دكهت وسهرۆكێ ههرێمێ ژى بهحس ل سهرهدانا خوه و كۆمبوونا ئێكێ يا وى وهلاتى كر.
ئەڤرۆ نیوز ، نەوزاد ھلۆری:
روودانێن ئاگربەربوونێ و قوربانی و زیانێن وێ ل سنوورێ پارێزگەھا دھۆکێ ب رەنگەکێ بەرچاڤ بەر ب زێدەبوونێ ڤە دچن، رێڤەبەریا بەرەڤانیا باژێری ژی دیارکر کو پرانیا روودانێن سنوورێ پارێزگەھا دھۆکێ ژ ئەگەرێن نەدیار ھاتینە روودان.
بێوار عەبدولعەزیز بەرپرسێ راگەھاندنا رێڤەبەریا گشتی یا بەرەڤانیا باژێری ل دھۆکێ ل بارا روودانێن ئاگربەربوون و خەندقینێ ل سنوورێ پارێزگەھا دھۆک د پێنج سال و نیڤێن بووری دا بۆ ئەڤرۆ نیوز گۆت: (ژ ١-١-٢٠١٢ بۆ ١١-٧-٢٠١٧) ل سنوورێ پارێزگەھا دھۆکێ ١٠ ھزار ١٦٩ روودانێن ئاگر بەربوونێ روویداینە، د ئەنجام دا ٤٩٦ کەس بووینە قوربانی ژ وانان ژی ٨٢ کەسان ب ئەگەرا روودانێن ئاگری گیانێ خوە ژ دەستدایە و ٣٦٧ کەس ژی برینداربووینە، دیسان ژ ئەگەرا خەندقینێ ١٣٢ کەسان گیانێ خوە ژ دەستدایە، و دیسان ب کوژمێ ٤٧ ملیار ٢١ ملیون ٢٣٩ ھزار ٥٠٠ دینار ژى زیانێن ماددی ژ ئەگەرا روودانێن ئاگری گەھشتینە حوکمەت و جھێن گشتی و وەلاتیان).
زێدەتر گۆت: (دو ھزار ٩٦٩ روودانێن لەھیان ل سنوورێ پارێزگەھا دھۆکێ دروست بووینە و د ئەنجام دا ب کوژمێ ٦ ملیار ٧٥١ ملیون ٦٥٠ ھزار دیناران ژى زیان ب حوکمەت و جھێن گشتی و وەلاتیان گەھاندینە).
خۆيا ژى كر كو پرانیا روودانێن ئاگربەربوون و خەندقینێ ل پارێزگەھا دھۆکێ ب ئەگەرێن نەدیار ھاتینە تومارکرن، “ئەڤێن دن ژی ژ لایێ رێڤەبەریا مە ھاتینە تومارکرن و دوڤچوون لسەر ھاتیەکرن”.
بهرپرسێ راگەھاندنا رێڤەبەریا گشتی یا بەرەڤانیا باژێری ل دھۆکێ ل بارا روودانێن ئەڤ سال ژی گۆت: (ژ ١-١-٢٠١٧ ھەتا کو ١٠-٧-٢٠١٧ ل سنوورێ پارێزگەھا دھۆکێ ٨٩٣ روودانێن جودا یێن ئاگری و خەندقینێ دروست بووینە و د ئەنجام ژی دا ٢٠ کەسان گیانێ خوە ژ دەستدایە و ١٧ کەس ژی برینداربووینە، ب کوژمێ ٢ ملیار ٥٠٠ ملیون دینارا زیان گەھشتینە حوکمەت و جھێن گشتی و تایبەت و وەلاتیان، زیاندارترین روودان ژی روودانا بازارێ چەلێ بوو ل دھۆکێ).
بێوار عەبدولعەزیز ل بارا جوداھیا سالێن روودانا گۆت: (روودانێن ئاگربهربوون و خەندقینێ زیانێن وان سال بو سالێ جوداھیا خوە ھەیە، بەلێ ب رەنگەکێ گشتی روودان بەر ب زێدەبوونێ دچن، ژ نووترین ئەگەرێن روودانان ژی زێدەبوونا ھژمارەکا زۆر یا ئاوارە و پەنابەران و زور بوونا ھژمارا ترومبێلا و نەھوشیاریا وەلاتیان و بەردەوامبوونا بوردومانێن فروکێن تورکیا بو سنوورێن ھەرێما کوردستانێ و پارێزگەھا دھۆکێ، دیسان وەکو پێدڤی نەدابینکرنا کەرستە و پێدڤیێن ئاگرڤەمراندنێ ژ لایێ جھێن شولەژێ ب تایبەتی ژی نەبوونا فروکێن ئاگرڤەمراندنێ، ھەر ژ بەر ڤێ یەکێ یە ژی کو پرانیا روودانێن ئاگری ب ئەگەرێن نەدیار ھاتینە تومارکرن).
ئهڤرۆ نیۆز،عهزیز رهسول:
نهوشێروان محهمهد ل دەمێ ڤەمراندنا وی ئاگری دا ل چیایێ بۆین و گریانه بۆ ئهڤرۆ نیۆز گوتیە:دوهی ئێڤارێ ئاگرەکێ مەزن بەربوویە له چیایێ گوندێن بۆین،گریانه،هاواره کەڤن،زێدەتری 30 دۆنەمێن ئەردێ دارستانێ و پیش و پەلەخی هاتییە سوتن.
هەروەسا دیارکر ژی:ئاگر ژ كوردستانا ڕۆژههلات بەربوویێ و بەربەلاڤبوویە و گەهشتیە كوردستانا باشۆر،نوکە ئاگری دەڤەرەکا مەزن ڤەگرتیە و هەکە زوو نەهێتە کونترۆلکرن،دێ زیانێن مەزن گەهینیتە دارستانێ،هەروەسا بەری دەمەکێ دو فرۆکێن هێلیکوبتەرێن ئیرانێ ب سەر ئەسمانێ ڤێ دەڤەرێدا گەریاینە.
پەیڤدارێ پۆلیسێن دارستانا پارێزگەها ههلهبجه زانیار عومهر بۆ ئهڤرۆ نیۆز گۆتیە:دوهی ئاگرەکێ مەزن بەربوویە چیایێ گوندێن بۆین و گریان و هاوار و ل شەڤا بوری مە ئاگر کونترۆلکربوو،بەلێ ئەڤرۆ جارەکادی ئاگر بەربوویێ ڤە،هەروەسا نوکە مە تیمێن تایبهت رهوانهی جهێ ئاگری کرینە بۆ ڤەمراندنا ئاگری،بەلێ ئەڤ دەڤەرە یا چیایی یە و گەلەکا ئاسێ یە.
هەروەسا گۆتیه ژی:ئەڤرۆ هێزێن ئیرانێ ل سهر سنۆری تهقه كریه و ئەڤ چەندە بوویە ئەگەر کو ئاگر زێدەتر بەربیته دارستانێ.
ئەڤرۆ نیۆز،زنار تۆڤی:
پشتی شاندێ ریفراندۆمێ یێ هەرێما کوردستانێ ب سەرۆکاتیا سەرۆکێ هەرێمێ مەسعود بارزانی سەرەدانا بەلجیکا و پەرلەمانێ ئورۆپی کری،وەزارەتا دەرڤە یا بەلجیکا ئەڤرۆ ئالایێ کوردستانێ هەمبەری ئالایێ خوە ل ئاڤاهیێ وەزارەتا دەرڤە یا بەلجیکا دانایە،لێ ئالایێ عێراقێ نە دانایە.
هەژی گۆتنێ یە کو شاندێ هەرێمێ دێ سەرەدانا چەندین وەلاتان کەت.
ئەڤرۆ نیۆز،زنار تۆڤى:
نێزیكى 90 سالانه كانى ماسێ بوویه ناحیه،لێ ههر ژ دامهزراندنا ڤێ ناحیێ ههتاكو نوكه ناڤ بۆ كۆلان و تاخ و جادهیێن سهنتهرێ ڤێ ناحیێ نه هاتینه دانان،لێ بریاره ل ڤان نێزیكان ناڤ بۆ ههموو تاخ و كولانێن سهنتهرێ ناحیا كانى ماسێ ل گهل كومهلگهها بریفكا بهێنه دانان،كانى ماسێ ل سالا 1928 بوویه ناحیه و سهر ب قهزا ئامێدیێ ڤهیه.
سهرۆكێ لیژنا دانانا ناڤا بۆ كولان و تاخ و جادهیێن ناحیا كانى ماسێ و كومهلگهها بریفكا كامیران محهمهد بۆ ئهڤرۆ نیۆز دبێژیت:نڤێسیهك ژ قهزا ئامێدیێ بۆ مه هاتیه بۆ دانانا ناڤێن كولان و تاخ و جادهیان ل سهنتهرێ ناحیا كانى ماسێ و كولگههێن سهر ب ناحیێ ڤه،لهورا مه ژى لیژنهیهكا 4 كهسى پێكئینایه كو ژ كریستیان و موسولمانان پێك دهێت،ههروهسا ل سهنتهرێ ناحیا كانى ماسێ مه ناڤ ب زمانێ كوردى مهسیحى بۆ كولان و تاخ و جادهیان داناینه،لێ ل كومهلگهها بریفكا ناڤ ههموو ب كوردى هاتینه دانان.
ناڤهاتى هێشتا دیاركر:ئهڤه ئێكهم جاره ناڤ دێ بۆ ههموو تاخ و كولان و جادهیان ل سهنتهرێ ناحیا كانى ماسێ و كومهلگهها بریفكا هێنه دانان،لهورا پشتى كو مه وهكو لیژنه ناڤ بۆ ههموو تاخ و كولان و جادهیان داناین ل ڤان نێزیكان دێ تابلۆیان بۆ ههموویان دورست كهین و ل ڤان نێزیكان دێ دانین و ژ ئهڤرۆ پێڤه ئهو تاخ و كولان و جاده ب وان ناڤان دێ هێنه نیاسین.
ئهڤرۆ نيوز:
تێكشكهستن و كهفتنا فرۆكهكا شهرى يا ئهمريكى ل ويلايهتا مسيسيپى، گيان ژ دهستدانا 16 كهسان ل دووڤ خوه هێلا.
روودان ل دهڤهرا ليڤاور روودا كو د كهڤيته دووراتيا نێزيكى 160 كيلۆمهتران ل باكوورێ جاكسون پايتهختێ ويلايهتا مسيسيپى.
بهرپرسهكى ژ فهرمانگهها ههوارهاتنا ويلايهتا مسيسيپى راگههاند، ژ ئهگهرێ روودانێ 16 كهسان گيانێ خوه ژ دهست دا بێ كو هووردهكاريێن روودانێ ئاشكهرا بكهت.
حاكمێ ويلايهتا مسيسيپى روودان ب كارهستان وهسف كر.
كاپتن ساره بيرنز ئاخفتنكهرا ب ناڤێ هێزێن دهريايى يێن ئهمريكا راگههاند، فرۆكهيهكا ژ جۆرێ “هيركليز كى سى 130″ تووشى روودانهكێ بوويه.
ئهڤرۆ نیۆز،زنار تۆڤى:
ههر سال رێژهیهكا بهرچاڤ یا كولیان ل دهڤهرا بهروارى بالا ههنه،ههتا رادهیهكێ زیانێ ژى دگههیننه دهرامهت و شینكاتیێ خهلكێ ل ڤێ دهڤهرێ،لێ ئهڤ ساله جۆرهكێ نوو یێ كولیان پهیدابوویه،كو كولیهكێ مهزنه و یێ بێ پهره و یێ جۆدایه ژ كولیێن دیتر،ئەڤ جۆرێ کولیان ل هندەک دەڤەرێن دیتر ژی هاتییە دیتن.
جوتیارهك ب ناڤێ شاكر سهلمان بۆ ئهڤرۆ نیۆز دبێژیت:ئهڤه پترى 40 سالانه ئهز كارێ جۆتیاریێ ل دهڤهرا بهروارى بالا دكهم،لێ من ئهڤ جۆرێ كولى نهدیتیه،ههر چهنده ههر سال ب رێژهیهكا بهرچاڤ كولى ل ڤێ دهڤهرێ ههنه و زیانێ ژى دگههیننه دهرامهتێ مه یێ سالێ و گۆت ژى:لێ ئهڤ ساله ژنوو ئهڤ جۆرێ كولى ل دهڤهرا مه پهیدا بوویه،كو ئهڤ جۆرێ كولى یێ مهزنه و رهنگێ وى ژى یێ زهر و رهشه و ههر جهێ ئهڤ كولیه دچیتێ زیانهكا مهزن دگههینیتێ.
عزهت محهمهد جوتیارهكێ دییه دبێژیت:د ژیێ خوه ههموو یێ دا من ئهڤ جۆرێ كولیان نه دیتیه،ههروهسا ئهڤ جۆرێ كولی یێ مهزنه و ژ دوور ڤه دیاردكهت،لێ ئهڤ جۆرێ كولى یێ بێ پهره و نافریت،لهورا ئهم ژ جهێن شۆلهژێ دخوازین كو دهرمانێن پێدڤى ب دهنه جۆتیاران داكو ئهو جهێن ئهڤ كولیه لێ ههى ب رهشینن و كونترۆلێ ل سهر بكهن و دیاركر ژى:ههكه ئهڤ كولیه نههێته ژناڤبرن و بۆ سالا بهێت خهرزى بهردهت،دێ گهلهك مشه بن و ل سالا بهێت دێ مهترسیێ ل سهر فێقى و بهرههمێ چاندنێ ل ڤێ دهڤهرێ پەیدا كهن.
ئهڤرۆ نيوز:
دۆنالد ترهمپ سهرۆكێ ئهمريكا د نامهكا پيرۆزباهيێ دا ب ههلكهفتا كونترۆلكرنا مووسل بۆ حهيدهر عهبادى و خهلكێ عيراقێ، پهسنا پێشمهرگهى و هێزێن عيراقى دكهت و قوربانى دان و قههرهمانديا وان بلند د ههلسهنگينيت.
دهقێ راگههاندنێ:
ئهڤرۆ هێزێن ئهمنى يێن عيراقى ب پشتهڤانيا ئهمريكا و ههڤپهيمانێن نێڤدهولهتى باژێرێ مووسل ژ حوكم و كابووسا ماوه درێژ يا داعش رزگاركر.
ئهم پيرۆزباهيێ ل حهيدهر عهبادى يێ سهرۆك وهزير و هێزێن ئهمنى يێن عيراقێ و ههموو عيراقيان دكهين بۆ وێ سهركهفتنێ ب سهر تيرۆرست و ئهوێن دوژمنێ مهدهنيهتێ.
سهرهخۆشيێ ل هزارههان عيراقيان دكهين كو ب رهنگهكێ دڕندانه ژ لايێ داعش ڤه هاتينه كوشتن. ههر ديسا ههڤخهمين ل گهل مليۆنههان عيراقيان كو ب دهستێ داعش نهخۆشى ديتين.
ل گهل خهلكێ عيراقێ پهسنا قوربانيدانا قارهمانێن لهشكر و پێشمهرگهى دكهين كو ژيان بۆ ژياندنا وهلاتهكى بهخشى و قوربانيدانا وان بلند د ههلسهنگينين.
ئهم ل ئهمريكا و ههڤپهيمانيا نێڤدهولهتى ب شانازى ل گهل هێزێن ئهمنى يێن د عيراقێ دا راوهستاين و هاريكار بووين د رزگاركرنا مووسل دا، مه د شهش ههيڤان دا شيا پێشكهفتنهكا ئێكجار مهزن ل دژى داعش ب دهست ڤه بينين، زێدهتر ژ وان سێ سالێن داعش بوويه مهترسيهكا مهزن.
سهركهفتنا مووسل، ئهوى باژێرێ داعش ب ناڤ خهلافهت تێدا دامهزراندى، ئاماژهكه كو رۆژێن وان ل عيراق و سوريا د سنوردارن، ئهم د بهردهوامين د بزاڤێن خوه دا بۆ تێكشكاندنا داعش ب تهمامى.
ئەڤرۆ نيوز:
وەزارەتا دارایی و ئابووری یا حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ دەربارەی بریارەکا بەریا نھا کو تایبەتە ب دانانا باجێ ل سەر مووچەیێن فەرمانبەرێن کەرتێ تایبەت ژ رێژا 5% دەرخست، بەرپرسەکێ وەزارەتا دارایی دیار کر دەم بۆ کۆمپانیان ھاتبوو دانان و ئەو دەم ھاتە درێژکرن و بریارەکا نوو بۆ ھاتیە دەرخستن.
عەلی عەبدولرەحمان جێگرێ رێڤەبەرێ گشتی یێ باجێ ل وەزارەتا دارایی و ئابووری یا حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ دیار کر نھا پشکەکا زۆر ژ کۆمپانیان خوە تۆمار کرینە و ئەو راپۆرتێن پێدڤی ل سەر میزانیێن کۆمپانیێ و تەڤایا زانیاریان دەربارەی کارمەندێن کۆمپانیان دڤێت بھێنە دیارکرن.
جێگرێ رێڤەبەرێ گشتی یێ باجێ ل وەزارەتا دارایی و ئابووری گۆت ژی “دوماھی مۆلەت بۆ تۆمارکرنا کۆمپانیان ئێکێ نیسانا 2017 بوو، ھەر ئەوی دەمی بریار ھاتە دان ھەر کۆمپانیەک پێگیرێ بریارێ نەبیت کو تایبەت ب راستی و دروستیا زانیاریێن دەربارەی کارمەند و میزانیا کۆمپانیێ ئەڤە ئەو کۆمپانی دێ ھێتە سزاکرن”.
ھەروەسا عەلی عەبدولرەحمان گۆت “بریار ھاتیە دان دوبارە دەم ھاتە درێژکرن ژ ئێکێ نیسانێ بۆ دوماھیا ھەیڤا تەموزا ئیسال و ژبلی ئەوێ سزاکرنا ھاتیە دانان ل سەر کۆمپانیان کو پێگیری ب دیارکرن و راپۆرت و زانیارییان نەداین ل وی دەمی ھاتیە دانان بھێنەراکرن”.
جێگرێ رێڤەبەرێ گشتی یێ باجێ ل وەزارەتا دارایی گۆت ژی “پشتی ئەو دەمێ ھاتیە دیارکرن ئەگەر ھەر کۆمپانیەک پێگیری بریارا وەزارەتێ نەبیت ئەڤە ئەو دێ ھێتە سزاکرن، ئەگەر راپۆرت و داتایێن کۆمپانیان بگەھینە دەستێ وەزارەتێ، ئەڤە ژ ھەیڤا ئێکا ئەڤ سالە ژ مووچەیێ کارمەندێن وان دەست پێ کەت کو زێدەتری ئێک ملیۆن دیناران وەردگرن، لێ ئەو پارەیێ حەفت ھەیڤێن دەربازبوویی ژێ ناھێتە بڕین، بەلکو ب چەند جارەکا دێ ژێ ھێتە وەرگرتن”.
ئەڤرۆ نیۆز،زنار تۆڤی:
زەلامەکێ ئیرانی ب ناڤێ شەهرام ئافوشتە کو پێشتر بتنێ فیتەرێ چێکرنا ترۆمبێلان بوو،بەلێ نوکە بوویە هونەرمەند و ب رێیا بکارئینانا پارچێن ناڤ مەکینا ترۆمبێلێ و بەشێن دیتر، کارێن هونەری یێن دەگمەن ئەنجام ددەت و پەیکەران ژێ دروست دکەت.
کارێن هونەری یێن شەهرام ئاشوفتە ل ناڤەندەکا کولتۆری ل تەهرانا پایتەختێ ئێرانێ هاتینە دانان،هەر بەرهەمەکێ وی ب 100 هەتاکو 5 هزار دۆلارێن ئەمریکی دهێتە فرۆشتن.
وی فیتەری ب لەحیمی ئاسنێ ناڤ پارچێن ترۆمبێلێ خستینە ئێک و چەندین پەیکەرێن گیانەوەران ژێ دروستکرینە.