ئەڤرۆ نیۆز،تۆڤی:
ئەڤرۆ نیوز، مەحمود نهێلی
بەرپرسێ راگەهاندنا رێڤەبەریا گەشت و گوزاری ل ئامێدیێ بۆ ئەڤرۆ نیوز دیار کر، کو بەری جەژنا قوربانی وان رێکەفتن ل گەل کومپانیا هیزل کربوو بو پاڤژکرنا هەموو جهێن گوزاری ل دەڤەرێ و گۆت ؛ ژ هەموو لایەکی ڤە وان بەرهەڤی گرت بوونە بەر ژ پێخمەت پێشوازی کرنا گەشتیاران بێ کو چ کێماسیەک هەبیت .
حهمید محهمهد سالح-ى ئەو یەک ژی ئاشکرا ژی کر کو هەرچەندە تا نوکە چ ئامارێن فەرمی نەگەهشتینە بەردەستێ مە لێ دڤێ جەژنێ دا پێش جەژنێن چویی ڤە رێژا 70% زێدەبوویە و ئەڤێ یەکی مفایەکێ باش ژلایێ ئابوری ڤە دگەهیتە خەلکی دەڤەرێ.
ئهڤرۆ نیوز ، نهوزاد هلۆرى:
ب مهرهما پشتهڤانیكرنا ریفراندۆما سهربخوى یا كوردستانێ رێڤهبهریا رهوشهنبیرى و هۆنهرى یا ئاكرێ دێ دووباره جارهك دن خهتیرێن ئاگرى بو سهربخویى یا كوردستانێ ههلكهت ڤه.
دڤى واریدا كاوه زوهێر رێڤهبهرێ رێڤهبهریا رهوشهنبیرى و هونهرى یا ئاكرێ بۆ ئهڤرۆ نیوز گۆت: ( ب مهرهما پشتهڤانیا ریفراندۆمێ ژ بو سهربخوى یا كوردستانێ پایتهختێ نهورۆزێ دێ دووباره جارهك دن خهتیرێن ئاگرى ل كهلها دێرینا ئاكرێ ههلكهت ڤه )
زێدهتر گۆت: ( رێورسم دێ لرۆژا ئێكشهمبى رێكهفتى 10 ئیلونا 2017 ل دهمژمێر 7ێ ئێڤارى ل سهرێ گرى ل ئاكرێ دهستپێكهت ، و دوڤدا دێ كونسێرتهكا جهماوهرى و هونهرى بو ههلبهستڤان بورهان زێبارى هێته ئهنجام دان)
ئهڤرۆ نيوز:
ژێدهرێن راگههاندنێ ل وهلاتێ توركيا ئاشكهرا كر كو سهرۆك وهزيرێن عيراقێ حهيدهر عهبادى، پشتى بهێنڤهدانا جهژنا قوربان دێ سهرهدانا وهلاتێ توركيا كهت ب مهرهما دانوستاندنێ ل دۆر پرسا ريفراندۆما ههرێما كوردستانێ.
مالپهرێ تورك پرێس يێ توركى بهلاڤكريه كو سهرهدانا وهلاتێ فرهنسا ژى كهت، بهلێ ئاشكهرا نهكريه كو ژ بهر ههمان مهرهمه يان ژى بۆ مهرهمهكا دى يه.
بڕياره ل 25ى ئيلۆنا ڤێ ههيڤێ ريفراندۆم ژ بۆ سهربهخۆيا ههرێما كوردستانێ ب مهرهما دهولهتبوونێ ل ههرێما كوردستانێ و دهڤهرێن كوردستانى يێن دهرڤهى ئيدارا ههرێما كوردستانێ هێته كرن.
ههر ئێك ژ وهلاتێن عيراق و توركيا دژى ئهنجامدانا ڤێ ريفراندۆمێ نه و تهكست ل سهر ئێكرێزيا ئاخا عيراقێ دكهن، بهلێ سهرۆكێ ههرێما كوردستانێ و حوكمهتا وێ د رژدن ل سهر ئهنجامدانا ريفراندۆمێ و ب مافهكێ خوه يێ رهوا دزانن.
ههر چهنده ئهنجامێن ريفراندۆمێ ب رهنگهكێ ئێكسهر ناهێنه بجهئينان، بهلێ پێشبينيهكا زۆر دهێته كرن كو ئێدى ههرێما كوردستانێ ژ حوكمهتا عيراقێ جودا ببيت و ببيته وهلاتهكێ سهربهخۆ.
ئهڤرۆ نیوز ، هلورى:
نیڤرویا ئهڤرۆ ل ههولێرا پایتهخت ماموستایێن ئاینى ل بهرامبهر ئێكهتیا زانایێن ئاینێ ئیسلامێ كوردستان ل ههولێر خرڤهبوونهكا نهرازیبوونێ ئهنجام دا و تێدا داخواز ل دهولهتێن ئیسلامى و جیهانێ كر كو بێدهنگ نهبن.
سهرۆكێ ئێكهتیا زانایێن ئاینێ ئیسلامێ ل كوردستانێ لقێ ههولێر دناڤ نهرازیبوونا ماموستایێن ئاینى ل ههولێر گۆت: ( كارهساتێن دژى مروڤایهتى بهرامبهر موسلمانێن بورما ل میانمار هاتینهكرن و بهردهوامن ژى ، و ئهم وهكو گهلێ كورد بهرامبهر ڤێ یهكێ دراوهستین و زێدهبارى شهمبزاركرنا ڤێ یهكێ د ههمان دهم دا دخوازین كو ب زوترین دهم ئهڤ توندوتیژى و كوشتنه بهرامبهر موسلمانێن بورما بهێته راگرتن)
زێدهتر گۆت: ( گهلێ كورد وهكو گهلهكێ زولم و ستهم و كوشتن و وێرانكارى ب چاڤێن خوه دیتى ب توندى كوشتنا وهلاتیێن سڤێل ل میانمار شهمبزاردكهت و دخوازین كو وهلاتێن ئیسلامى و رێكخراوێن مروڤایهتى بهێنه سهرخهت و ئهڤان كیارێن هوڤانه رابگرن)
ئهڤرۆ نیوز ، نهوزاد هلۆرى:
ئهڤرۆ كومسیوونا بلندا یا سهربخویى یا ههلبژاردنان نموونهك لسهر چهوانیا دهنگدان لسهر ریفراندۆما ههرێما كوردستانێ بهلاڤكر كو تێدا دیاردبیت ب چوار زمانان لسهر بیتاقا دهنگدانێ هاتیه نڤیسان.
ب ڤى شێوهى پرسیار هاتیهكرن ” ئهرێ ته دڤێت ههرێما كوردستانێ و دهڤهرێن كوردستانێ یێن دهرڤهیێ ههرێمىَ ببیته دهولهتهكا سهربخوه ” كو ب سورانى ب ڤى شێوهى هاتیه نڤیسان ” ئایە دەتەوێت هەرێمی كوردستان و ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێم ببێتە دەوڵەتێكی سەربەخۆ ، ئهڤه زێدهبارى ب سێ زمانێن توركمانى و عهرهبى و سریانى ژى لسهر هاتیه نڤیسان.
لسهر بیتاقا دهنگدانێ نیشانا كهسك بهرامبهر چوارگوشهیا بهلێ هاتیه چێكرن و پێدڤى یه دهنگهدهر نیشانا راست د چوارگوشێ دا دانیت ، بو نهخێر ژى ههروهسا.
پێدڤى یه دهنگدهر نیشانا راست بهرامبهر ئالایێ كوردستانێ بدانیت بو سهربخوى یا كوردستانێ.
ئهڤرۆ نیوز ، نهوزاد هلۆرى:
ب مهرهما پشتهڤانیكرنا ریفراندۆمێ گهنجێن گوندێ بهرچێ یا سهر ب ناحیا دێرهلوك ل سنوورێ قهزا ئامێدیێ دێ رابن ب ئهنجامدانا روپێڤانهكا جهماوهرى ل گوندێ خوه بو گهلیێ بالندا.
دڤى واریدا وارهێڵ خهلیل کهمال ژ راگههاندنا رووپێڤانا جهماوهرى یا گوندێ بهرچێ بو ئهڤرۆ نیوز گۆت: (ب مهرهما پشتهڤانیكرنا پرۆسهیا ریفراندۆما كوردستانێ ئهم وهكو گهنجێن گوندێ بهرچێ یا سهر ب ناحیا دێرهلوك ل سنوورێ قهزا ئامێدیێ دێ رابن ب ئهنجامدانا روپێڤانهكا جهماوهرى ل گوندێ خوه بو گهلیێ بالندا و بهروڤاژى )
زێدهتر گۆت: ( بو ڤێ مهرهمێ ژى بهرههڤیێن باش هاتینه كورن و ترومبێل ب ئالایێن كوردستانێ و درۆشمێن ریفراندۆمێ هاتینه خهملاندن )
ئەڤرۆ نیۆز،زنار تۆڤی:
جێگرێ سەرۆکێ پارتا گەل یا کۆماری یا تورکیا جەهەپە رادگەهینیت،دڤێت ریفراندۆما باشۆرێ کوردستانێ بۆ سەربەخۆیێ ب رێککەفتنا حوکمەتا هەرێما کوردستانێ و بەغدا بهێتە ئەنجامدان.
سەزگین تانری کولو جێگرێ سەرۆکێ جەهەپێ کو دویەم مەزنترین پارتە ل تورکیا،د بەرسڤا پرسیارا رۆژنامەڤاناندا دەربارەی ریفراندۆما هەرێما کوردستانێ راگەهاندیە:ل چارچۆڤێ دستووری دا هەولێرێ و بەغدا کێشە و ناکۆکی هەنە،دڤێت ریفراندۆما سەربەخۆیا هەرێما کوردستانێ ب رێککەفتنا هەرێمێ و بەغدا دا بهێتە ئەنجامدان.
تانری کولو زێدەتر گوت ژی:ئەز وەک وەلاتیەکێ دخوازم کو ریفراندۆم ب رێککەفتنا دناڤبەرا هەرێما کوردستانێ و بەغدا دا بهێتە ئەنجامدان،بەلێ نابیت وان هەلومەرجان ل بەرچاڤ نەگرین یێن کو هەرێما کوردستانێ تێدا،دڤێت هەلومەرجێن وێ چەندێ بزانین و ل وی دەمی هەلویستی وەربگرین،هەروەسا مە پێدڤی ب دیتنەکا وەسا هەیە،کو کوردێن نافخۆ و یێن وەلاتێن ژ دەرڤە وەک دۆست ببینین،نە وەک رکابەر و دوژمن.
ئهڤرۆ نيوز:
نیڤەک ژ مرۆڤان پشتی 50 سالیێ تووش دبنێ، ڤەخوارنا کحولی و کێمیا ڤیتامین دی و جگارەکێشان و بەدخوارن و نەبزاڤکرن و خوارنا دەرمانان و نەخۆشیێن دومدرێژ ھەموو پێکڤە دبنە ئەگەرێ نەخۆشیا پێتیبوونا ھەستیان.ھەستی ب سروشتێ خۆ بھێزن، بەلێ دەمێ چاڤدێری بۆ نەبیت دێ ھەلوەریان و پێتیبوون ژێرا پەیدابیت و ل دووماھیێ ئەو ھێز نامینیت ھەتا گرانیا لەشێ مرۆڤی ژی رابکەن و پتریا تووشبۆیێن ڤێ نەخۆشیێ ژ رەگەزێ مێ نە، ئاریشا ھەرە مەزن ئەوە نەخوشی ل قۆناغێن دووماھیێ پەیدادبیت، بەلێ پێدڤیە ژن بزانن کو راوەستیانا عادەیا ھەیڤانە و زەعیفی و کێم بزاڤکرن نیشانێن سۆرن.
د. محەمەد تاھر رەسول، تایبەتمەندێ چارەسەریا سروشتی و نەخۆشیێن دلی و ھناڤان دیارکر کو پێتیبوونا ھەستیان ئانکو پەیدابوونا ھەر گوھۆرینەکا فسیولوجی یە ل سەر لەشێ مرۆڤی ژ ئەنجامێ دانعمربوونێ و ئەو سەربارکێن ژێ پەیدادبن کو کارتێکرنێ ل ژیانا نەخۆشی یا سروشتی و جڤاکی دکەن و نەخۆش نەشێت لڤینێ بکەت و ئەڤ چەندە نوکە گەلەک یا بەربەلاڤ دبلیت ل سەر ئاستێ جیھانێ و ب گرانی ژلایێ دارایی ڤە ل سەر دەولەتێ ژی رادوەستیت و گۆت: ئەگەرێن نەخۆشیێ دو رەنگن ھندەک ژوان ناھێنە گوھارتن وەکو ژیێ مرۆڤی ھەکە یێ مەزن بیت، یان رەگەز و ئەسلێ نەخۆشی و دیسان فاکتەرێن زکماکی و ھندەک ژی دشیاندایە بھێنە کونترولکرن وەکو نەخۆشیێن دومدرێژ و چاڤدێریا بەردەوام یا مرۆڤی و خوارن و ڤەخوارنێن مرۆڤی و جگارەکێشان و ..ھتد، 50% ژ کەسێن ژیێ وان ژ 50 سالیێ پێھەلتر نەخۆشیا خوە ژ پێتیبوونا ھەستیان دبینن و پتریا وان ژنن.
د.محەمەد تاھر دیارکر ژی کو گەلەک ڤەخوارنا مەی ژی دبیتە ئەگەرێ کێمبوونا ڤیتامین دی دلەشیدا و دیسان جگارەکێشان دبیتە ئەگەر کو کارتێکرن ل ئاڤاکرنا ھەستیان ببیت و ھەر خوارنەکا ڤیتامینێن باش دناڤدا نەبن یان پرۆتینێن باش دناڤدا نەبن دیسان کارتێکرنێ ل لەشی و ھەستیان ب تایبەتی دکەن، و داکو پتر ژ سەنگێ مرۆڤ پێ ھزر دکەت رابگرن، پێدڤیە راھێنانێن وەرزشی ئەنجام بدەین، دیسان خوارنێن تژی کلس بخوین داکو لەشێ مە ب شێوەیەکێ باش و نورمال ئاڤا ببیت.
د.محەمەد تاھر گۆت: پتریا نەخۆشان نزانن ئەڤ نەخۆشیە ھەیە، لەورا ب سەدەھان نەخۆشێن دھێنە لایێ مە دێ بێژن مە چ کارێن گران نەکرینە، یان مە خۆ چەماندە موجەمیدێ یان مە دەستنڤێژا خۆ دشووشت و مە ھەستکر کو ھەستیەکێ مە شکەست. و ب ڤی رەنگی دگەھیتە قوناغێن داویێ ژنوو نەخۆش دزانن.
ل گەل ڤێ چەندێ تایبەتمەندێ چارەسەریا سروشتی گۆتژی کو گەلەک نەخۆشی ھەنە ژی دشیاندایە ببنە ئەگەرێ نەخۆشیا پێتیبوونا ھەستیان ژوانژی کێم لڤین و ئەو نەخۆشیێن کارتێکرنێ ل ھورمونان دکەن. ھەروەسان دیارکر ژی کو ھندەک جورێن دەرمانان ئەوێن توشبوویێن نەخۆشیێن دومدرێژ وەکو نەخۆشیێن ( شەکرێ و فشارا خوینێ و پەریزادێ و دلی) دخون و دیسان نەخۆشیێن پەنجەشێرێ و ھەروەسان دەرمانێن شلکرنا خوینێ و ئەو کەسێن قەلەو لەشێ وان پتر بەرئاتافی پێتیبوونا ھەستیان دبیت.
د.محەمەد تاھر رەسول، ئەو چەند ژی نەڤەشارت کو ژنێن دچنە د قوناغێن ژیێ بێھیڤیبوونێ دا و دەمێ ل عادەیا ھەیڤانە رادوەستن و ژنێن گەلەک زەعیف کو سەنگێ وێ گەلەک یێ کێم بیت و ئەوا کێم بزاڤێ دکەت، پێدڤیە ھشیاربیت و بزانیت ئەڤە نیشانێن سۆر و ئاگەھلێبوونێ نە بۆ ڤێ نەخۆشیێ و پێدڤیە پشکنینێن دەوری بۆ بھێنە کرن، ب تایبەت بۆ کەسێن ژیێ وان ژ 60 سالیێ بۆری.
بۆ چارەسەریێ د.محەمەد تاھر رەسول گۆت: باشترە دەزگەھێن راگەھاندنێ گەلەک گرنگیێ ب نەخۆشیێ بدەن و بزانن ئەڤە ژ قەوارێ خۆ یا دەرباز دبیت و دیسان پێدڤیە جگارەکێشان بھێتە کێمکرن و خو دوورکرن ژ کحولی و خوارنەکا باش بھێتە ئامادەکرن و ھەروەسان پێدڤیە دەرمان بۆ چارەسەریێ بھێنە دان و دیسان دەرمانێن ھێزێ و ڤیتامین بۆ بھێنە دان و بزاڤا خو یا وەرزشی زێدەبکەن و دیسان دەرمانێن ئێشکێمکرنێ ژی ھندەک دەمان ژپێدڤیانە.
ئهڤرۆ نیوز ، نهوزاد هلۆرى:
باژێرێ ئاكرێ ب ههموو ناحى و گوندێن خوڤه ب دههان جورێن فێقى و دهرامهت و چاندن و ب خودانكرنا تهرش و كهوالى ناڤداره ، ئێك ژ وان بهرههمێن هاڤینى بهرههمئینانا هژیرایه كو ئهڤ ساله زێدهترى 507 تهنێن هژیران هاتینه بهرههمئینان.
دڤى واریدا ” ئهحمهد جهمیل ئهبو زێد ” رێڤهبهرێ چاندنا ئاكرێ بۆ ئهڤرۆ نیوز گۆت: ( بهرههمئینانا هژیران ل سنوورێ قهزا ئاكرێ ئێكه ژ بهرههمێن ههرى گرنگ و پر داهات ل باشوورێ كوردستانێ و پارێزگهها دهۆك و سالانه خهلكهكێ زور ب رێیا فرۆتن هژیران دهستخوڤه دئینن ، و ئهڤ ساله زێدهترى 507 تهنێن هژیران ل سنوورێ قهزا ئاكرێ هاتینه بهرههمئینان)
زێدهتر گۆت: ( سهرهراى كو بهرههمئینانا هژیران لسهنتهرێ قهزایێ و ناحیێن دهوروبهر و ههموو گوندان ههیه ، بهلێ زورترین ریژهیا بهرههمئینانا هژیران ل ههردوو ناحیێن بجێل و دینارتێ بوویه)
ل سنوورێ قهزا ئاكرێ 23 هزار دارێن هژیران د 382 دونهمێن زهڤیان داد هێنه بهرههمئینان و پرانیا هژێرێن ئاكرێ ژى بو باشوور و ناڤهراستا عیراقێ و دهرڤه دهێنه رهوانهكرن و پشكهك ژى دهَنه هنارتن بو پارێزگههێن ههرێمێ و رێژهكا زور ژى ب رێیا گهشتیاران دهێنه فروتن ، رێڤهبهرێ چاندنا ئاكرێ هوسا گوت.
رێڤهبهرێ چاندنا ئاكرێ دیاركر ژى كو ئهڤ ساله بهرامبهر سالێن بورى رێژهیا بهرهمئینانا هژیران كێمبوویه بهلێ د بهرامبهر دا بهایێ وان بلندتره و گۆت ژى: ( ئهگهرا سهرهكى یا كێمبوونا رێژهیا بهرههمئینانا هژیران دزڤریت بو تێكچوونا رهوشا كهش و ههوایى و بلندبوونا پلهیێن گهرمایێ ،بهلێ د بهرامبهر دا كێموبونا وان بویه سهدهم كو بهایێ وان هه ب بلندى بمینیت و خوساتهكا زور لسهر ههبیت و دنهادا كیلویا هژیران ههتا پێنج هزار دیناران ژى دهێته فروتن)
ل دوماهیێ گۆت: (باشترین هژیر ل ئاكرێ هژیرا ئهحیا بهگه ، و رێژهیهكا زورا هژیران ژى بو مهرهمێن مرهبا و كهتكه هژیران دهێنه بكارئینان ، و ئهگهر كارگهههك ل ئاكرێ ههبایه دا وهلاتى زێدهتر مفاداربن وهكو داهات)