میدیا یا كوردی ل گه‌ل هه‌می پێشڤه‌چوونێن به‌رچاڤ كو پشتی سه‌رهه‌لدانا سالا ١٩٩١ ب خوه‌ڤه‌ دیتی، ئاریشه‌یێن جودا ژی هه‌نه‌، ئێك ژ ڤان ئاریشه‌یێن به‌رچاڤ، كو زیانه‌كا مه‌زن گه‌هاندیه‌ پرۆسا سیاسی ل هه‌رێما كوردستانێ، ئاریشه‌ی ناپه‌رپرسیاتیێ یه‌، ب ڕامانه‌كا دی میدیا كوردی نه‌ ل ئاستێ به‌رپرسیاریا سیاسی یه‌ ل هه‌رێما كوردستانێ، هه‌رێمه‌ك كو ل قووناغا به‌ر ب ده‌وله‌تێ دایه‌، بێگومان قووناغا به‌ر ب ده‌وله‌تبوونێ هه‌ستیارترین قوناغا ژیانا نه‌ته‌وییێن بێ ده‌وله‌تن. هه‌كه‌ ب كورتی به‌حسا ئه‌ركێن قووناغا به‌ر ب ده‌وله‌تبوونێ بكه‌ین، دشێین بێژین:
١. ئێكڕیزی و ئێكهه‌لوێستیا لایه‌نێن سیاسی: ب مخابنى ڤه‌دا میدیا كوردی كاری بۆ نێزیككرنا لایه‌نێن سیاسیێن نه‌كر، به‌لكو به‌روڤاژی كاری بۆ ژێكدوورخستنا لایه‌نێن سیاسی یێن كوردستانى كر. ٢. ئاشتیا جڤاكی: ئاشتیا جڤاكی گه‌له‌ك پێدڤیه‌ بۆ قووناغا به‌ر ب ده‌وڵه‌تبوونێ، میدیایا كوردی د ڤى وارى ژى دا نێگه‌تیڤانه‌ كاركریه‌ و ئاریشێن جڤاكی قوڵتر لێكرینه‌. ٣. ئاسایشا نه‌ته‌وه‌یی: ئاسایشا نه‌ته‌وه‌یی بنگه‌هه‌كێ گرنگه‌ بۆ قووناغا به‌ر ب ده‌وله‌تبوونێ، میدیا كوردی ل سه‌رده‌مێ هه‌ڕه‌شه‌ و جه‌نگى دا نه‌شییا وه‌ك پێدڤی پشته‌ڤانیا پێشمه‌رگه‌ و هێزێن ئاسایشێ بكه‌ت، به‌لكو هنده‌ك جاران ل دژی پێشمه‌رگه‌ى و پیرۆزیێن نه‌ته‌وه‌یی پێنگاڤێن نه‌حه‌زان ب قازانجا دوژمنان ددان. ٤. كۆمكرنا شیان و زانینێ: هه‌می زانین و وارێن زانستی و شیانێن وان ل دۆر ئارمانجا ب ده‌وله‌تبوونێ ئێك ژ ئه‌ركێن میدیایى یه‌، لێ میدیا یا كوردستانێ نه‌شیا ڤان هه‌می شیان و زانینێ لێك كۆم بكه‌ت و بێخیته‌ د خزمه‌تا ڤێ قووناغا هه‌ستیار دا. ٥. ئابووریه‌كا ب هێز: بۆ ده‌وله‌تبوونێ ئابووریه‌كا ب هێز پێدڤیه‌كا گه‌له‌كا فه‌ره‌، لێ میدیا یا كوردی نه‌شیا وێنه‌یێ دروستێ ئابووری و پێشڤه‌چوونێن ئابووری یێن كوردستانێ شرۆڤه‌ بكه‌ت. ٦. قانوون و سه‌روه‌ریه‌كان: قانوون كلیلا سه‌ركه‌فتنێ یه‌ د هه‌می واران دا، تایبه‌ت بۆ ب هێزكرنا سازیێن حوكمه‌تی و په‌یوه‌ندیا ڤان سازیان ل گه‌ل وه‌لاتیان، میدیا كوردی د وارێ قانوونێ ژی دا گه‌له‌ك كێموكاسی هه‌نه‌ كو هه‌ژی ڕه‌خنه‌گرتنێ یه‌. ئه‌ڤ هه‌ر شه‌ش خالانه‌ كو مه‌ ب كورتی به‌حس كرن، شه‌ش خالێن سه‌ره‌كینه‌، كو میدیای كوردی دئێخیته‌ ل هه‌مبه‌ر به‌رپرسیاریه‌كا مه‌زن، لێ ب هه‌ر ئه‌گه‌ره‌كى و پێخه‌مه‌ت هه‌ر ئارمانجه‌كا دیار و نه‌ دیار میدیا كوردی ناشیایه‌ ب ئه‌ركێن خوه‌ یێ تژی ل به‌رپرسیاریێ رابیت. خوه‌ هه‌كه‌ به‌رسڤا میدیاكارێن كوردستانێ ئه‌ڤه‌ بیت: (كو پیشه‌یی كاركرنه‌)، ل ڤێره‌ ئه‌م دبێژین: پیشه‌ییبوون نه‌ ل دژی ولاتی یه‌، میدیاكار دشێت ئه‌ركه‌ێن وه‌لاتى و ئه‌ركێن پیشه‌یی تێكهه‌لى ئێكودو بكه‌ت و به‌ر ب ده‌وله‌تبوونێ ڤه‌ بچیت، چونكێ ده‌وله‌تبوون چاره‌سه‌ریا هه‌می ئاریشان دكه‌ت، ب ئاریشا پیشه‌ییبوونێ و پیشه‌ینه‌بوونێ ژى. دووماهیێ ئه‌ز دبێژم: میدیا كوردی، تایبه‌ت میدیا سیاسی ركابه‌ر ل سه‌ر شۆپه‌كا شاش دچیت و پێدڤی ب ریفۆرمێ یه‌، به‌ری هه‌ر ریفۆرمه‌كێ ژی ریفۆرم ل تێگه‌هشتنا وان بۆ هه‌ستیاریا قووناغا به‌ر ب ده‌وله‌تێ یه‌!! پرسیار ئه‌ڤه‌: ئه‌رێ ئه‌و دشێن ڤێ ریفۆرمێ بكه‌ن؟ به‌رسڤ ئه‌ڤه‌یه‌: هه‌كه‌ ئه‌و شیان واز ل سیاسه‌تێ بینن و ب ته‌نێ كارێ میدیاى بكه‌ن، خوه‌ نه‌ ئێخنه‌ د ناڤ به‌رژه‌وه‌ندیا حزبێن سیاسی دا، به‌لێ ئه‌و دشێن!!. لێ هه‌كه‌ واز ل سیاسه‌تێ نه‌ئینن، نه‌خێر نه‌شێن و وه‌ك میدیایا فتنه‌چى هه‌ر دێ مینن و… مینن!!.

چیرۆكه‌كا فیله‌سۆف و ئاقلدارێ گریكى ((ئیسۆپى)) به‌ریا 2600 سالان ب زمانێ گیانه‌وارن هه‌یه‌، دبت گه‌هشتبته‌ ناڤ فۆلكلۆرێ كوردى ژى، ناڤه‌ڕۆكا وێ وه‌ها خۆیا دكت كو‌ (جاره‌كێ رووڤیه‌ك هه‌بوو، سپیهكا به‌ردابوو لاشێ وى و نه‌دزانى دێ چاوا خوه‌ ژ نه‌خوه‌شیا وان رزگار كه‌ت! پشتى هزرا خوه‌ باش كرى، گه‌هشته‌ وى‌ چاره‌یى كو ب رێكا ئاڤێ خوه‌ ژ نه‌خوه‌شیا وان مێشومۆران رزگار بكه‌ت. رووڤى به‌ره‌ڤ رۆباره‌كى چۆ و هێدى هێدى ب ناڤ ئاڤێڤه‌ چوو… هندى لاشێ وى ته‌ڕ دبوو، هه‌ر ئه‌و سپیهك به‌ر ب پوورتێ زوها دچوون.. ب وێ رێیێ رووڤى شیا هه‌مى سپیهكان ب سه‌رێ كوریا خوه‌ڤه‌ كۆم بكه‌ت؛ دووماهیێ كوریا خوه‌ د ئاڤێ دا نقۆم كر و ب هێز ژێ ده‌ركه‌ڤت‌ و لاشێ وى ژ سپیهكان پاقژ بوو)!

راسته‌ ((ئیسۆپى)) ئه‌ڤ چیرۆكا سیمبۆلى‌ گه‌له‌ك ژ مێژه‌ ڤه‌گێڕایه‌، لێ دبت وه‌ك حكمه‌ك نه‌مر، چاوا ب كێر وى ده‌مى هاتییه‌ وه‌سا ب كێر ژیوارێ ئه‌ڤرۆ یێ جیهانێ ژى بهێت. پشتى ئاقلدارێن رۆژئاڤا تایبه‌ت ئه‌مریكا دیتى كو ئیسلاما رادیكال جڤاكێن وان ڤه‌گرتنه‌ و دوور نینه‌ كۆنترۆلێ ل سه‌ر بكه‌ن، تایبه‌ت پشتى په‌قاندنا هه‌ردو بورجێن بازرگانیا جیهانى ل 11 ئیلۆنا 2001 رۆژئاڤا هزرا خوه‌ د هندێ دا كر كو شه‌ڕێ تیرۆرێ، ب هه‌ر ره‌نگێ هه‌یى ژ خوه‌ دوور بێخن و بێخنه‌ د جیهانا رۆژهه‌لاتا ناڤین دا و گه‌له‌ك چووچكان ب به‌ره‌كى بكوژن.
دبت وانا وه‌ك گه‌له‌ك تشتان قه‌زه‌نج ژ چیرۆكا ((ئیسۆپى)) دیتبت و هندى ئیسلامخوازێن رادیكال هه‌نه‌، ب رێكا پشته‌ڤانیكرنا گرۆپێن تیرۆرى یێن وه‌ك ((داعشێ)) ژ ناڤخوه‌ كرنه‌ ده‌ر و به‌ر ب سووریێ، ئیراقێ، یه‌مه‌نێ، لیبیا و جهێن دى یێن گرم و گرۆپێن دژوارخواز ڤه‌گرتین هنارتنێ، بێى كو له‌شكره‌كى خوه‌ ژى بهنێرن، ب رێكا چێكرنا هه‌ڤپه‌یمانه‌ك نێڤده‌وله‌تى و هێزا ئاسمانى، پرانیا چه‌كێ خوه‌ پێ فرۆشته‌ وان وه‌لاتان و هه‌ر ل سه‌ر وان تاقیكر و ده‌ڤه‌رێن وان تایبه‌ت ده‌ڤه‌رێن سنى ب ده‌ستێ وان خراب كرن و وێران كرن و ته‌ڤ توندره‌وێن خوه ‌ژى ژناڤ خوه‌ ڤه‌ده‌ركرن.. گه‌له‌ك ژ وان هاتینه‌ كوشتن یان په‌شێمان بووینه‌ و زڤڕینه‌. ئه‌م رۆژانه‌ دبهێزین مێدیایێن رۆژئاڤا داتایێن خوه‌ دیار دكه‌ن وه‌ها ئاماژێ ددنێ كو ژماران وان‌ ئه‌مریكى، فره‌نسى، بریتانى، ئه‌لمانى و رۆسی و…. هتد چووینه‌ ناڤ ((داعشێ)) و گرۆپێن دى یێن تیرۆرى هنده‌نه‌، هژمارا هاتینه‌‌ كوشتن ئه‌ڤه‌نه‌ و هنده‌ زڤرینه‌ و هنده‌ ماینه‌.
دبت هنده‌ك خوانده‌ڤان وه‌ها تێبگه‌هن كو ئه‌ز ب هه‌ناسه‌یه‌ك پیلانگێرى (نڤریه‌ المۆامره‌) وه‌ك كۆلتۆره‌ك رۆژهه‌لاتا ناڤین ل ڤێ باده‌كێ دنێرم، لێ ئه‌ڤه‌ ژى مگرتیه‌كه‌ (فرچی) یه‌ك دبت‌ هوون ل گه‌ل من بن و دبت‌ هه‌وه‌ تێبینى ل سه‌ر ڤێ ئاخاڤتنێ هه‌بن.
ب هه‌ر ره‌نگێ هه‌یى وه‌ك دبێژن ((نه‌یاره‌تى پاله‌تیه‌)) ماده‌م لێكدانا شارستانیان به‌رده‌وامه‌ ل دووڤ دیتنا هزرمه‌ندێن ئه‌مریكى، مینا ((سامۆئیل هنتگتۆن))، ((ئه‌لفێن تۆڤله‌ر)) و ((فۆكۆیاما))، ئه‌ڤ دیارده‌یه‌ك نۆرماله‌ رۆژئاڤا هه‌موو رێكێن هه‌والگیرى و دوسه‌رى ب كاربهینت دا كو ئه‌و خه‌ته‌را ژ ئالایێ بسورمانێن رادیكالڤه‌ ل سه‌ر وان هه‌یى دووربێخت و بۆ وان ئاریشه‌ نینه‌ بچته‌ هه‌ر جهه‌كى، گرنگ به‌رژه‌وه‌ندیا وان تێدا هه‌بت و وه‌لاتێن وان ژ خه‌ته‌رێ بهێن پاراستن.