ئه‌ڤرۆ نيوز:

کولیسترول کەرستەیەکێ کیمیاوی یە ھاریکاریێ دکەت بۆ پاراستنا دیوارێن شانەیێن لەشی دا بشێن خوە پێکڤە بگرن و دیسان مفای دگەھینیتێ بۆ چێکرنا ترشیێن زەرداڤێ ئەوێن د جەگەری دا دھێنە دەرئاڤێتن و ھاریکاریێ دکەن بۆ ھەرسکرنا کەرستێن روینی یێن دناڤ خوارنێ دا ھەین، ھەروەسان ھندەک ھورمونێن ڤەژاندنێ وەکو ھورمونێ کورتیزون و ھورمونێن مێینە و نێرینە ب رێکا کولیسترولی دروست دبن.
ئەڤرۆ، بەرپەرێ ساخلەمیێ:
مفایێ کولیسترولی ب رێژەیەکێ یە و ئەڤ رێژەیە دگەھیتە دناڤبەرا 150 – 200 ملگم بۆ ھەر دیسلترەکا خوینێ و پێدڤی یە کێم و زێدەنەبیت و ڤەکولینان دیارکریە نابیت کولیسترول ژ رادەیێ خۆ یێ سروشتی ببوریت داکو خوینھنێر رەق نەبن کو ئێک ژ گرنگترین ئەگەرانە ئەوێن گەفان ل ژیانا مرۆڤی دکەن و نوکە ل سەرێ لیستا ھەموو نەخوشیان دھێت و پێدڤیە خۆ ژێ بپارێزین.
ب تنێ ب پیڤانا رێژا کولیسترولی دخوینێ دا یا تەمام نینە بۆ دەستنیشانکرنا دەلیڤەیێن رەقبوونا خوینھنێران، بەلکو پێدڤیە پشکنینا کولیسترۆلی و روینێن سێیانی و ھەموو کولیسترول پێکڤە بھێنە کرن و پاشی دێ بھایێ کولیسترولێ ب دروستی ھێتە زانین.
ئەگەرێن ھاریکاریێ د پەیداکرنا رەقبوونا دەماران و نەخوشیێن دگەلدا دکەن گەلەکن ژ وانژی ( فاکتەرێن کو مرۆڤی شیان نەبن کونترولێ ل سەر بکەت وەکو مەزنبوونا ژیێ مرۆڤی و رەگەزێ مرۆڤی و ھەبوونا نەخۆشیێ دناڤ مالباتێ دا و تووشبوونا بەری دەمی ب نەخۆشیێ) دیسا ھندەک فاکتەرێن کۆ مرۆڤی شیانێن کونترولکرنا وان ھەبن وەکو ( بلندبوونا رێژا چەوریان دناڤ خوینێ دا ( زێدەبوونا رێژا کولیستولی، زێدەبوونا کولیسترولێ نەباش، زێدەبوونا روونێن سێیانی، کێمبوونا کولیسترولێ باش) و بلندبوونا فشارا خوینێ یا خوینھنێران ل گەل قەلەویێ و جگارەکێشان و گەلەک خوارن و ب تایبەت خوارنا روینێ ئاژەلی تێدا و نەئەجامدانا وەرزشێ و رێڤەچوونێ.
ئەڤ فاکتەرە ھەموو ئەون مرۆڤ دشێت کونترولێ ل سەر بکەت ب رێکا دووڤچوونا خوارنەکا ساخلەم و ھەڤسەنگ کو پێکھاتی بیت ژ خوارنا زەرزەواتیًَن تێگەھشتی و فێقیێ گەھشتی و بەرھەمێن شیری یێن کێم روین و خوارنا گوشتێ بالندە و ماسیێن بژارتی و کەلاندی، دگەل کیًمکرنا رێژا خوارنێن شرین و ب نشا و روینان ب شێوەیەکێ گشتی.
دشیاندایە کونترولێ ل سەر فشارا خوینێ یا خوینھنێران بکەین یان کێم بکەین بێی ب کارئینانا دەرمانان ئەوژی ب رێکا ( کێمکرنا خوێ دناڤ خوارنیًَ دا، کێمکرنا سەنگی، خۆ دوورکرن ژ ئالوزیان، ئەنجامدانا وەرزشێ، خۆ دوورکرن ژ جگارەکێشانێ). یان ب رێکا ب کارئینانا ھندەک دەرمانێن کو نوشدار ل دووڤ حالەتێ نەخوشی و پلا بلندبوونا فشارا خوینێ ددەتێ.
پرسیار ل ڤێرێ ئەڤەیە، چاوا زێدەبوونا کولیسترولی دخوینێ دا دبیتە ئەگەرێ رەقبوونا خوینھنێران؟
دبەرسڤا ڤێ پرسیارێ دا دبێژین کو خوینھنێر ئەو موودەمارن ئەوێن خوینێ ژدلی وەردگرن و ڤەدگوھێزنە ھەموو ئەندامێن لەشی، دگەل خۆ دا خوارنێ و کەرستەیێن کیمیاوی و کانزا و ھورمونان ژی بۆ ھەر شانەیەکا کو ھێزێ وەردگریت ڤەدگوھێزن داکو ب کارێ خۆ راببن، خوین ب رێکا زنجیرەیەکێ دھەموو خوینھنێرێن ساخلەم را دبوریت و ل وێرێ قاتەکێ پێچای دناڤ خوینھنێران دا ھەیە داکو پاراستنێ ل سەر نەرماتیا خۆ بکەن و ھاریکاریێ د ھاتن و چوونا خوینێ دا بکەن، ئەو قاتێ نەرم و سڤک ژ ھندەک شانەیێن ھەڤگرتی پێکھاتیە کو رێکێ نادەن چ پێکھێنەرێن خوینێ بگەھنە دیوارێن خوینھنێران لەورا ژی پاراستنا ڤی قاتی گەلەک یا گرنگە داکو ئەوژی ب رەنگەکێ ساخلەم خوینھنێران ب پارێزیت.
ئەو قات کەرستەیەکی دەردھاڤێژیت کو ھاریکاریێ د بەرفرەھکرنا خوینھنێران دا دکەت بۆ ب سانەھیکرنا رێکا خوینێ، ئەگەر ئەڤ شانە پووچ بوون دێ شەخبوون کەڤیتە وی قاتی و ھندەک کونک دێ پەیدابن کو کولیسترول دێ چیتە دناڤدا و ب تایبەت کولیسترولێ نەباش کو پتر مەترسیە و د ئەنجامدا دێ ھندەک گیرھەبوونێن روینی دیوارێن خوینھنێران گرن و ل وێرێ شەر دێ دناڤبەرا کولیسترولی و تەپکێن سپی یێن خوینێ دێ پەیدابن کو دێ ھەول دەن خۆ ژوان گیرھەبوونا پارێزن و ئەنجام ژی ھەلبەت دێ وەکی شەری بن و پێدڤیە ئەم چاڤێن خۆ زل بھێلین ل ھەمبەر ئەگەرێن نەخوشیێ و چاوانیا خوپاراستنێ، ھەتا ئەم بشێین بێژین کو دێ نەخوشیێ کونترول کەین و دا ب سەرکەڤین د مەترسیێن وێ دا و داکو گەڤ ل ژیانا مە نەھێتە کرن و ب تایبەت ژلایێ جەلەتیا دلی.