ئهڤرۆ نيوز:
ئهڤرۆ نيوز:
دهستهيا سهربهخو يا مافێ مرۆڤى راگههاند كو رۆمالا راستهخو يا كهنالێن راگههاندنێ ل بهرۆكێن شهرى، زيان ب پێشمهرگهى گههانديه، و بويه ئهگهر كو زيان ب پلانا پێشمهرگهيێ كوردستانێ بگههيت و دياركريه: پێدڤيه دهزگههێن راگههاندنێ پێگرى وان رێنما و قانوونان بن كو بۆ رۆژنامهڤانێن ل بهرۆكێن شهرى دهركهڤتين.
ئهڤرۆ نيوز:
د گەل مەزنبوونا ژیێ مرۆڤی و ژ ئەنجامێ نە پووتەپێکرنێ، مژوولانک دەست ب وەریانێ دکەن و وەکو بەرێ درێژ نابن و وەرارێ ناکەن. جانیت گراف نوشدارا تایبەتمەند یا نەخۆشیێن پیستی ل نیویورک دیاردکەت کو ئەگەرێن وەریانا مژوولانکان وەکو ئەگەرێن وەریانا پرچێ سەری نە.
ئەڤە وێ چەندێ دگەھینیت کو نەئارامی و تیتالێن خوارنێ یێن نەدروست ژ گرنگترین ئەگەرێن وەریانا مژوولانکانە، دگەل ڤێ چەندێ ژی ئاریشەیێن پەریزادێ و ھەودانێن مژوولانکا و چارەسەریێن کیمیاوی ژی ھندەک ئەگەرێن دیترن،رەنگە ژی ھندەک جاران ژن بخو ببیتە ئەگەرێ پووچکرن و ژناڤبرنا مژوولانکێن خۆ ب رێیا ھندەک لڤینان وەکو پەرخاندنا مژوولانکان یان نەراکرنا مسکارێ چاڤان بەری نڤستنێ کو دبنە ئەگەر مژوولانک بشکێن، ھەتا ئەگەر ماسکرایێ دژی ئاڤێ ژی بھێتە ب کارئینان ھەر دبیت ببیتە ئەگەرێ ھشکبوونا رموشان.
رەھێن مژوولانکان گەلەک دنازکن و ھەکە ب ژواری سەرەدەری دگەل بھێتە کرن دێ بیتە ئەگەرێ شکەستنا وان، ھەکە ساخلەمیا تە یا باش بیت و تو خوارنێن باش دخوی ھەلبەت بتنێ دێ تە پێدڤی ب پاراستنا مژوولانکێن خۆ ھەبیت و ب ڤی رەنگی:
– مژوولانکێن خۆ گەلەک نەشدینە.
– ئەگەر تو تشتەکی بو جوانیا مژوولانکان ب کاردئینی ھشیاربە گەلەک نێزیکی رەھێن موویان نەکە.
– ھەکە تە ڤییا بەرمایکێن ماسکارایێ راکەی باشترە بھێلی ھەتا ماسکارا ھشک دبیت پاشی راکە و ل وی دەمی دێ شەکرنا وانژی یا ب سانەھی بیت.
ھەروەسان خو قورتالکرن ژ ماسکارایێ کەڤن رۆلەکێ گرنگ د چاڤدێریا مژوولانکان دا ھەیە، باشترە ب کێماتی ھەر شەش ھەیڤان جارەکێ ماسکارای ب گوھۆری و ئەگەر ژڤی دەمی پتر ما دێ بیتە ئەگەر کو بەرئاتافی میکروبان ببیت و د ئەنجامدا ھەودان ژێ پەیدادبن.
نوشدار دبێژن ھەکە چاڤێن ژنێ سۆر بوون یان ھەر ھەودانەک بۆ پەیدابوو پێدڤی یە ھەر تشتەکێ بۆ چاڤێن خۆ ب کاردئینیت تافیل بکەت و ھەکە وەنەکر دێ گەلەک ئاریشە بۆ پەیدابن ژوانژی وەریانا مژوولانکان و ھەودانێن بەردەوام.
ھندەک جورێن چارەسەریێ بۆ نەوەریانا مژوولانکان ھەنە بەلێ پێدڤیە ل دووڤ شیرەتێن نوشداری بن و گەلەک دگران بەھانە و ھەکە ژ گەنجاتیێ تە مژوولانک نەبن ھەوجە ناکەت تو دەرمانان ب کاربینی ژبەرکو دەرمان بتنێ بۆ وان ڤەگەراندنا مژوولانکێن وەریای دھێنە دان.
ئهڤرۆ نيوز:
سەرۆکێ کۆتلا برایەتی و پێکڤەژیانێ ل جڤاتا پارێزگەھا نەینەوا دیار کر کو پێدڤیە رێ نەھێتەدان ئاوارێن شەرێ کونترۆلکرنا مووسلێ تێکەلی خەلکی ببن و ب حەزا خوە ب کەڤنە د ناڤ باژێرێن ھەرێما کوردستانێ دا و گۆت: “دڤێت ئەو جھێن ھاتینە دەستنیشانکرن ئاوارە تێدا بمینن وبێ مۆلەتا دەزگەھێن ئێمناھیێ رێ نەھێتەدان ئاوارە دەربکەڤن”.
سەیدو چەتۆ، سەرۆکێ کۆتلا برایەتی و پێکڤەژیانێ ل جڤاتا پارێزگەھا نەینەوا بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیار کر کو گەلەکا گرنگە چو ئاوارە نەھێنە د ناڤ خانیان دا و پێدڤیە ئاوارێن شەرێ کونترۆلکرنا مووسلێ بتنێ ل وان جھێن بۆ وان ھاتینە دەستنیشانکرن بھێنە ئاکنجیکرن، چونکی مەترسی ھەیە تیرۆرستێن داعش تێکەلی ئاواران ببن و پێدڤیە چوو ئاوارەیەک بێ رازەمەندیا دەزگەھێن ئێمناھیێ ژ ناڤ کەمپان دەرنەکەڤن.
ناڤھاتی خویا کر کو ژ ئەگەرێ دەستپێکرنا شەرێ کونترۆلکرنا مووسلێ دێ گەلەک ئاوارە قەستا ھەرێما کوردستانێ کەن و پێشبینی دھێتە کرن تیرۆرستێن داعش ژی د ناڤ ئاوارە و خەلکێ سڤیل دا بھێن ژ بەر ڤێ چەندێ گەلەکا گرنگە دەزگەھێن ئێنماھیێ رێ یێن توند و دژوار بگرنە بەر ب چو شێوەیەکی خەلکێ مووسلێ بێ مۆلەت نەھێنە د ناڤ باژێران دا و دەمێ ئاوارە پێدڤی دەرکەفتنێ ژی دبیت ژ ناڤ کەمپێ بتنێ دەزگەھێن ئێمناھیی مۆلەتا دەرچوونێ بدەنە وەلاتێن ئاوارە بو کارێن پێدڤی”.
ئهڤرۆ نيوز:
دپتریا دەما دا کوئەندامێ بەرگریێ ل دەڤ ژنا دوگیان بێھێز دبیت و پتر تووشی وەرگرتنا ڤایرۆسان دبن،و یا پێدڤیە ژن خوەژ ئەنفلاوەنزایێ ب پارێزیت، چونکو نەخۆشیێن ڤایرۆسی کو ئێک ژوان ئەنفلاوەنزایە دەلیڤەیێن ژبەرچوونا زارۆی زێدەدکەت، ب تایبەت ژی ل ھەر سێ ھەیڤێن ئێکێ ژ دوگیانیێ، ھەروەسا زارۆبوونا پێشوەخت ژی پەیدادکەت و ژن پتر د نەخوشخانێ دا دھێنە نڤاندن و پێدڤی ب پتر چارەسەریێ دبن. بۆ خوپاراستنێ ژ ئەنفلاوەنزایێ پێدڤیە ل دووڤ ڤان رێیان کاربکەی:
1- ڤاکسینێ ئەنفلاوەنزایێ وەربگرە: وی ڤاکسینێ مفا بۆ دایکێ و زارۆی ھەردویان ھەیە، ب رێیا ھەڤالبچووکی دگەھیتە زارۆی و گەلەک ڤەکولین دیاردکەن کو ھاریکاریا وی دکەت ھەتا ژیێ شەش ھەیڤیێ وی ژ ئەنفلاوەنزایێ د پارێزیت.
2- دەستێن خوە باش بشوو: رۆژانە چەند جارا دەستێن خوە بشوو داکو ڤایرۆس پێڤە نەمینن، ئاڤا گەرم و سابوونێ ب کاربینە و بەر و پشتێن وان بشوو و پاشی دناڤ تلان دا و ل بن نینووکا و ب کێماتی 20 چرکا بشوو، ھەکە ئاڤ و سابوون نەبوون کەرستێن تافیلکەر ب کاربینە.
3- دەستێ خوە نەکە دێمێ خوە: ژبەرکو ب رێیا دەستان ڤایرۆس دھێتە ڤەگوھاستن بۆ دفنێ و چاڤا و تەئکید بکە کو دەستێن تە د شووشتینە و د پاقژن بەری بکەیە دێمێ خوە.
4- میکرۆبان بکوژە: ھەر تشتێ دمالدا تو دەست دکەیێ ھەول بدە باش پاقژ بکە و ب تایبەت ھەکە کەسەکێ نەساخ ل مال یان ل جھێ کارێ تە ھەبیت.
5- خوارنا ساخلەم بخوو: گەلەک فێقی و زەرزەواتی بخوو، رۆژانە 5-9 جارا، ئەڤە دێ ھاریکاربن بۆ بھێزکرنا بەرگریا لەشێ تە.
6- نەچە جھێن ب قەرەبالغ: ژبەرکو گەلەک کەسێن نەخوش ل جھێن ب قەرەبالغ ھەنە و مرۆڤ ب نەخۆشیێن وان نزانیت و ئەو دێ نەخوشیێ ڤەگوھێزن بۆ مرۆڤێن ساخلەم.
7- بێھنا خوە ڤەدە: رۆژانە ب تەمامی بێھنا خوە ڤەدە و خوە ئارام بکە داکو بەرگریا لەشێ تە بھێز بکەڤیت، بۆ ڤێ چەندێ تو دشێی راھێنانێن وەکو یوگایێ بکەی و ئەنجامدانا سێکسی ژی چو ئاریشە نینە.
ئەڤرۆ نیوز:
ئەندامەکا لژنا پەروەردێ ل پەرلەمانێ کوردستانێ ئاشکرا کر کو گوھۆڕین دێ کەڤیتە مووچێ مامۆستایان و سەرۆکێ ئێکەتیا مامۆستایێن کوردستانێ ژی دبێژیت ل دەمەکێ نێزیک دێ شاندەکێ ئێکەتیا مامۆستایان سەرەدانا بەغدا کەت لدۆر ئاریشەیا مووچێ مامۆستایان.
وەحیدە یاقو، ئەنداما لژنا پەروەردێ ل پەرلەمانێ کوردستانێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیار کر کو بایکۆت و خۆنیشاندانێن ھندەک مامۆستایان چو مفایێ خوە نینە و چارەسەری نینە بۆ زێدەکرنا مووچەی، بەلکۆ پێدڤیە بەردەوامیێ بدەنە پڕۆسا خواندنێ داکو زارۆیێن ھەرێما کوردستانێ نەھێنە بێ بەھکرن ژ پڕۆسا خواندنێ، چونکی ب ڤی شێوەی بیت دێ ھژمارەکا زۆرا قوتابیان ژ خواندنا ئەڤ سالە ھێنە بێ بەھرکرن و گۆت: “ئەم مامۆستایان پشتڕاست دکەین دێ گوھۆڕین کەڤیتە خشتێ مووچێ مامۆستایان و ئاریشەیا کێمیا مووچەی دێ ھێتە چارەسەرکرن و ب دیتنا من دەستەک ل پشت بایکۆتا مامۆستایێن ھندەک دەڤەران ھەیە و ئەڤە تاوانە دھێتەکرن”.
ژلایێ خوە ڤە ژی ئەحمەد گەرمیانی سەرۆکێ ئێکەتیا مامۆستایێن کوردستانێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ خویا کر کو بڕیارە ل ڕۆژێن داھاتی شاندەکێ بلندێ ئێکەتیا مامۆستایێن کوردستانێ سەرەدانا بەغدا بکەت و گۆت: “مەرەما سەرەدانێ ژی بۆ پرسا مەزاختنا مووچێ مامۆستایێن ھەرێما کوردستانێ یە کو بەری نوکە بەغدا سۆزدایە دێ ھاریکاریا ھەرێمێ کەت بۆ مەزاختنا مووچێ مامۆستایان”.
ئهڤرۆ نيوز:
وەزیرەکێ حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ دو پێشنیار بۆ ڤەگەڕاندنا قەڕێن فەرمانبەران ئەڤێن ب ئەگەرێ کێمکرنا مووچان کەفتینە سەر حوکمەتێ داینە سەرۆکایەتیا جڤاتا وەزیران و پێشبینی دھێتەکرن ئێک ژ وان پێشنیاران بکەڤیتە دبیاڤێ بجە ئینانێ دا و قەڕێ فەرمانبەران بچیتە سەر حیسابا بانکی.
ھەمزە مەغدید، پەیڤدارێ وەزارەتا کاروبارێن کۆمەلایەتی بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت:”کو محەمەد ھاودیانی وەزیرێ کاروبارێن کۆمەلایەتی دو پێشنیار داینە سەرۆکایەتیا جڤاتا وەزیرێن ھەرێما کوردستانێ بۆ دانەڤا قەڕێن فەرمانبەران یێن ژ ئەگەرێ پاشکەفتنا مووچەی ھاتینە بڕین، پێشنیارا ئێکێ ئەو بوویە حوکمەت ئەڤی پارێ فەرمانبەران بێخیتە سەر ھەژمارەکا حیسابیا فەرمانبەران و ئەگەر وەلاتیەک قەردارێ حوکمەتێ بیت ئەڤە ب ڤی پارەی بشێت قەڕێ خوە بدەت، ھەروەسا پشتی چارەسەرکرنا قەیرانێ وەلاتی بشێن ب ڤێ ھەژمارا حیسابی پارێ خوە ل حوکمەتێ وەربگرن، بەرسڤا سەرۆکایەتیا جڤاتا وەزیران ژی ئەرێنی بوویە ل دۆر ئەڤێ پێشنیارێ”.
ھەمزەی گۆتژی “پێشنیارەکا دی ئەو بوویە حوکمەت ل جھێ پارەی ئەردی بدەتە فەرمانبەران و ب ڤێ رێکێ قەرێ وەلاتیان و فەرمانبەران بدەت، بەلێ ھەتا نوکە چو بەرسڤ نەھاتینەدان، پێشبینی دھێتەکرن حوکمەت ب پێشنیارا ئێکێ رازیبیت و ب رێیا ئەڤێ پڕۆسا بایۆمەتری بشێت قەڕێ فەرمانبەران بکەتە سەر ھەژمارا وانا حیسابی و ددەمێ گونجایی دا فەرمانبەر پارێ خوە وەربگرن”.
ئهڤرۆ نيوز:
قوتابخانێن کوردی یێن گرێدایی حوکمەتا ھەرێما کوردستانی ل شنگال فەرمی نە و چەندین قوتابخانە ل چیایێ شنگال بۆ قوتابیان یێن ھاتێنە ڤەکرن، ھەکە پەکەکێ مەرەمێن سیاسی ب قوتابخانەیان نەبن، بۆچی قوتابخانەیان ڤەدکەن، پەکەکە ب ھەموو شیانێن خوە کار دکەت بۆ دوورئێخستنا شنگالێ ژ ھەرێما کوردستانێ و زێدەتر سەرۆکێ جڤاتا قەزا شنگال گۆت: ئەم داخواز ژ خەلکێ شنگال دکەین رازی نەبن زارۆیێن وان قەستا قوتابخانێن نە فەرمی بکەن.
سەرۆکێ جڤاتا قەزا شنگال راگەھاند، ل دەڤەرا شنگال ھندەک لایەنێن سیاسی قوتابخانەیان بۆ شووشتن و سەردابرنا زارۆیێن شنگالێ ڤەکرینە، مخابن خەلکی شنگالێ دھێتە خاپاندن ژ لایی وان ڤە وان قوتابیان ل قوتابخانێن خوە پەروەردا دکەن ژلایی سیاسی ڤە و دوژمناتیا خەلکی شنگال دکەن، ئەو زارۆیێن ل قوتابخانێن پەکەکێ دخوینن دێ چ باوەرنامی وەرگریت و دێ ل کێژ کولیژ و پەێمانگەھی ھێنە وەرگرتن ل عیراقێ و ھەرێما کوردستانێ و کی دێ دانپێدانێ ب باوەرناما پەکەکێ کەت.
وەیسی نایف، سەرۆکێ جڤاتا قەزا شنگال دیار کر، ئەم نزانین کی دێ دانپێدانا باوەرنامەیێن قوتابخانێن پەکەکێ کەت ل دەڤەرا شنگال، مەرەما سەرەکی ژ ڤەکرنا قوتابخانەیان ل دەڤەرا شنگال ب تنێ بۆ وێ چەندێ یە میشکی زارۆیان خراب بکەت، چونکو زارۆ فێری سیاسیەتا خوە دکەن و ب پیتێن لاتینی نێشا زارۆیان ددەن، گەلەک جاران مە داخواز ژ خەلکێ خوە کریە قەستا قوتابخانێن پەکەکێ نەکەن، مخابن ھندەک ژ خەلکێ شنگال ژ بەر کارەساتا ب سەری ھاتی ل 3/8/2014 ێ ھیشتا لایەنێ وان یێ دەروونی باش نەبوویە و دھێنە خاپاندن، مخابن پەکەکە ژی خەلکی ئستیغلال دکەت.
ناڤبری ئەو ژی خۆیا کر، پەکەکە ژ لایێ سیاسی ڤە زارۆیان پەروەردە دکەت و دوژمناتیا خەلکێ شنگال دکەن، ئەو زارۆیێن ل قوتابخانێن پەکەکێ دخوینن دێ چو باوەرنامێ وەرگریت ل دەڤەرا شنگال، دێ ل کیژ کولیژ و پەیمانگەھی ھێتە وەرگرتن ل عیراقێ و ھەرێما کوردستانێ، کی دێ دانپێدانێ ب باوەرناما پەکەکێ کەت، ئەم ھەموو خەلکێ شنگال پشت راستدکەین ئەو کەسێ زارۆیێ خوە رەوانەی قوتابخانێن پەکەکێ بکەت، مەحالە باوەرنامێ وەربگریت، ب تنێ مەرەما پەکەکێ ئەوە زارۆیان فێری سیاسەتا خوە بکەت ل شنگال.
وەیسی نایف ئاشکرا کر، پاشەرۆژا شنگال گرێدایی ھەرێما کوردستانێ یە، ب تنێ گرێدانا شنگال ب ھەرێما کوردستانێ ڤە دێ ئارامی و ئاڤەدانی و ئازادیێ ل دەڤەرا شنگال پەیدابیت، ئەم داخوازێ ژ خەلکێ خوە دکەین ئێدی نەھێنە خاپاندن، ئەو ھێزێن نە قانوونی ل شنگال دکەن ب تنێ بۆ ئالۆزی و تێکدانا شنگالێ یە.
حسێن خدر، رێڤەبەری پەروەردێ ل قەزا شنگال دیار کر، شنگال یا د کوردستانێ دایە، ب تنێ ئەم دانپێدانێ ب باوەرنامێن قوتابیێن خوە دکەن، یێن ل قوتابخانێن گرێدایی ب سەر پەروەردا شنگال و ھەرێما کوردستانێ ڤە دخوینن، ھەر قوتابیەکێ ل قوتابخانێن پەکەکێ بخوینیت، ھیچ دانپێدان ب باوەرناما وێ ناھێتە کرن، ئەم داخواز دکەین خەلکێ شنگال ب تایبەتی زارۆ نەھێنە خاپاندن.
ناڤبری ئەو ژی دیار کر، پێدڤیە ب ھەموو رێیان فشار ل سەر پەکەکێ بھێنە دروستکرن دەست ژ ڤەکرنا قوتابخانەیان ل دەڤەرا شنگال بەردەت، چونکو قوتابیان فێری لاتینی و پرۆگرامین خوە یێن خواندنی و پەروەردا خوە دکەن، چو ئامار ل بەر دەست نینن چەند قوتابیێن شنگال ل قوتابخانێن پەکەکی دخوینن.
سەیدو چەتۆ، سەرۆکێ کوتلا برایەتی و پێکڤە ژیانی ل جڤاتا پارێزگەھا مووسلێ دیارکر، داخواز ژ حوکمەتا عیراقێ ھاتیە کرن ب چو شێوەیەکی دانپێدانێ ب باوەرنامێن قوتابخانێن پەکەکێ ل دەڤەرا شنگال نەکەت، ل ھەرێما کوردستانێ ژی دانپێدان پێ ناھێتە کرن، ئەو باوەرناما قوتابی ل قوتابخانێن پەکەکێ ب دەستخوەڤە دئینن، ب ھیچ شێوەیەکی دانپێدان پێ ناھێتە کرن، ئەم داخواز ژ خەلکێ شنگال دکەین رازی نەبن زارۆیێن وان قەستا قوتابخانێن نە فەرمی بکەن.
چەتۆ گۆت ژی: قوتابخانێن کوردی یێن گرێدایی حوکمەتا ھەرێما کوردستانی ل شنگال فەرمی نە و چەندین قوتابخانە ل چیایێ شنگال بۆ قوتابیان یێن ھاتێنە ڤەکرن، ھەکە پەکەکێ مەرەمێن سیاسی ب قوتابخانەیان نەبن، بۆچی قوتابخانەیان ڤەدکەن، پەکەکە ب ھەموو شیانێن خوە کار دکەت بۆ دوورئێخستنا شنگالێ ژ ھەرێما کوردستانێ.
ئهڤرۆ نيوز:
كۆمبوونا مهسعود بارزانى سهرۆكێ ههرێما كوردستانێ و ئاشتۆن كارتهر وهزيرێ بهرهڤانيا ئهمريكا ل ههولێر دهسپێكر.
ب گۆرهى پێشبينيێن دهێنه كرن تهوهرێن سهرهكى يێن كۆمبوونێ دێ شهرێ ئازادكرنا مووسل بيت و چاوانيا هاريكاريكرنا پێشمهرگهى و وهكو هاتيه ديتن شاندێ وهلاتێ ئهمريكا ژمارهكا زۆر يا لهشكرى ل گهل بوو و ئهڤه ژى وێ چهندێ دگههينيت كو دێ زێدهتر كۆمبوونهكا ئهمنى بيت.