ئه‌ڤرۆ نيوز:
تانوكه ژماره‌كا وه‌لاتێن وه‌كو ماليزيا و توركيا و يابان و ئه‌نده‌نوسيا راگه‌هاند كو سوبه ئێكه‌م رۆژا ره‌مه‌زانێ يه و وه‌لاتێ مه‌غرب ژى رۆژا سێ شه‌مبى وه‌ك ئێكه‌م رۆژا ره‌مه‌زانێ دياركر.
مه‌ريوان نه‌قشبه‌ندى رێڤه‌به‌رێ په‌يوه‌نديێن وه‌زاره‌تا ئه‌وقاف و كاروبارێن ئاينى ئاشكراكر كو هه‌رێما كوردستانێ پشكه‌كه ژ عيراقێ و جيهانا ئيسلامى، له‌وما دێ ل گه‌ل ديوانا وه‌قفا سونى هه‌ماهه‌نگيێ كه‌ين و ل ده‌مژمێر 7 بۆ 9 ئه‌ڤ شه‌ڤه دێ ئێكلا بيت.
ئەڤرۆ، فاتما مزووری:
دروستکرا ھێدفۆنا گوھی بۆ سالا 1980 ڤەدگەریێن، کو ژ لایێ کۆمپانیا سونی ڤە ھاتیە دروستکرن، د پێناڤی کێمکرنا ئەوی دەنگێ بێزارکەر یێ ل ناڤ جھێن گشتی دا، پاشان بۆ پێدڤیەکا رۆژانە.
ب گۆرەی نووچەکێ نوشداری یێ مالپەرێ “alaan” ھێدفۆنێ زیانێ مەزن و مەترسیدار یێن ھەین و کارتێکرنێ ل سەر ساخلەمیا لاشی و پیستی دکەت کو پێکھاتینە ژ:
بلندکرنا دەنگێ ھێدفۆنێ بۆ رێژەکا بلند، دبیتە ئەگەرێ کێمبوونا ئاستێ گوھۆلێبوونێ، رەنگە بگەھیتە ئاستێ نەمانا گوھلێبوونێ ب تەمامی.
بکارئینانا ھێدفۆنێ دبیتە ئەگەر کو تە ھاش روودانێن دەوروبەرێن خوە نەمینیت، ھەر ژ ئەگەرێ وێ چەندێ ژی تووشی حالەتێن نەخواستی ببی.
ئێک ژ خرابترین مەترسیێن وێ ئەوە، دەمێ وەرزشێ خوین د ھەموو لاشێ مرۆڤی دا دگەریێت دا چالاک بکەت، بکارئینانا ھێدفۆنێ ناھێلیت خوین بگەھیتە گوھی.
بکارئینانا ھێدفۆنێ بۆ زارۆ و سنێلان ئێکجار یا خرابە و زیان زێدەترە، چونکو زیانێ دگەھینیتە گوھلێبوونێ و ب رەنگەکێ گەلەک زێدەتر د ژیێ مەزناتیێ دا، چونکو د گەشێ دایە ب تایبەت کوڕان.
پێدڤیە رۆژانە ھێدفۆنێ پاقژ بکەی، چونکو بەکتریایەکا زێدە دچیتە د ناڤ دا، ژبلی وێ چەندێ ژی ھێدفون ژ وان ئامیرایە یێن ل سەر جھێ کاری و ل مال وھەموو جھان بکاردئینی و بەردەوام یا ل گەل تە، ژێدەرێ پترترین جۆرێن بەکتریایێ یە کو ئێکسەر بۆ سەر پیستی ڤەدگوھێزیت و دبیتە ئەگەرێ دروستبوونا زبکان.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ژ ئەگەرێ تێکچوونا رەوشا ئابووری یا حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ، پێشبینی دھێتە کرن کو ئێدی بەلاڤکرنا گازا سپی یا بەری نھا ژ ئالیێ حوکمەتێ ڤە ب بۆھایێ 40 ھزار دیناران بۆ ئێک بەرمیل ژ دەستێن حوکمەتێ دەرکەڤیت و ببیتە بازرگانی و بکەڤیتە د دەستێ کەرتێ تایبەت دا و بۆھا ژی ژ 40 ھزار دیناران گرانتر لێ بھێت. سەرۆکێ لیژنا پیشەسازی و ووزێ ژی ل جڤاتا پارێزگەھا دھۆکێ راگەھاند کو پلێتا ژمارە دو یا زڤستانا سالا بۆری ناھێتە مەزاختن و ئێدی بۆ زڤستانا ئەڤ سالە ژی چو پلێت نینن و دێ گازا سپی ب بازرگانی ھێتە فرۆتن.
عەبدولسەمەد تێلی، سەرۆکێ لیژنا پیشەسازی و ووزێ ل جڤاتا پارێزگەھا دھۆکێ بۆ ئەڤرۆ راگەھاند، ل مەھا ئێک ژ ئەڤ سالە یا 2016 بریار ژ وەزارەتا سامانێن سرۆشتی دەرچوو بوو کو ئێدی کار ب پلێتێن گازا سپی نەھێتە کرن و چو پلێت نەھێتە مەزاختن و ھوسا پلێتا ژمارە دو ئەوا مایە د دەستێن خەلکی دا پووچ بوو، چونکو وەزارەتا سامانێن سرۆشتی راگەھاند کو د شیانێن وان دا نینە ڤێ پشتەڤانیێ بۆ خەلکی بکەن، لەوما بەلاڤکرنا گازا سپی ل سەر وەلاتیان ب پلێت ھاتە راگرتن و پلێتا ژمارە دو نەھاتە مەزاختن.
سەرۆکێ لیژنا پیشەسازی و ووزێ ل جڤاتا پارێزگەھا دھۆکێ ئاشکرا کر، بەری ھینگی پشتەڤانیا گەلەک کەرتێن دی ژ ئالیێ حوکمەتێ ڤە دھاتە کرن، بۆ نموونە پشتەڤانیا موەلیدان دھاتە کرن ب دانا گازوایلێ، و ئەو پشتەڤانیە د بۆ ئەگەر کو بۆھایێ ئەمپێرێ کارەبێ یێ ھەیڤانە ل سەر خەلکی دھاتە کێمکرن، بەلێ ئەو پشتەڤانیە ھاتە راگرتن، ھەروەسا پشتەڤانیا کەرتێ ھێلێن ناڤخۆ وەکو تەکسی و رەف و ترۆمبێلێن بارھەلگر دھاتە کرن و پشتەڤانیا کارگەھان دھاتە کرن و ئەڤ پشتەڤانیە ھەموو ھاتینە راگرتن.
تێلی ئاماژە دا وێ چەندێ ژی کو ھەتا بەری نھا پشتەڤانیا ترۆمێلێن حکوومی یێن رێڤەبەریێن میری دھاتە کرن، بەلێ خوە ئەو پشتەڤانیە ژ ل 14/5/2015 ھاتیە راگرتن ب نڤیسارەکا وەزارەتا سامانێن سرۆشتی و گۆت ژی: ھەر د ڤی چارچووڤێ نەمانا پشتەڤانیێ دا و ژ ئەگەرێ تێکچوونا رەوشا دارایی یا حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ، بەلاڤکرنا گازا سپی ژ ئالیێ حوکمەتێ ڤە یا ھاتیە راگرتن.
ل دور چارەسەریێ ژی، عەبدولسەمەد تێلی، سەرۆکێ لیژنا پیشەسازی و ووزێ ل جڤاتا پارێزگەھا دھۆکێ ئاشکرا کر کو ئەم نھا ل پێگوھۆرەکی دگەرین کو گەلەک کارتێکرن ل سەر خەلکی نەھێتە کرن کو د خزمەتا خەلکی دا بیت و رەنگە پارەیەکێ گەلەک کێم بچیتە سەر بۆھایێ بەرمیلا گازێ کو نێزیکی 10 ھەتا 15 ھزار دیناران بیت و گۆت ژی: ئەو پلێتا ژمارە دو یا مایی ھاتیە ھەلوەشاندن و بۆ زڤستانا ئەڤ سالە ژی ب چو رەنگان گازا سپی ب پلێتان ناھێتە مەزاختن.
غالب محەمەد، سەرۆکێ لیژنا پیشەسازی ل جڤاتا پارێزگەھا سلێمانیێ راگەھاند، ھەکە ئەڤ بریارە بھێتە بجھئینان، دێ بۆ وەلاتیان کارەکێ گەلەک خراب بیت و ب چو رەنگان د بەرژەوەندا وەلاتیان دا نابیت و دێ وەلاتی گەلەک زەرەرمەند بیت، چونکو ھەکە نھا بۆھایێ ئێک بەرمیلا گازی سپی یا حوکمەت ل سەر وەلاتیان دابەش دکەت ب 40 ھزار دیناران بیت، ھەکە بکەڤیتە دەستێ کەرتێ تایبەت دێ بەرمیل ب 80 ھزار دیناران بیت.
ناڤبری ئاماژە دا وێ چەندێ، ھەکە حوکمەت گازا سپی بۆ ھەموو سالێ بکەتە بازرگانی دێ زیانەکا مەزن ب وەلاتیان کەڤیت، بەلێ ھەکە د سالێ ھەموویێ دا ب تنێ ئێک بەرمیلا گازا سپی بدەتە وەلاتیان ب بۆھایێ 40 ھزار دیناران و پشتی ھینگی ھەکە وەلاتی پێدڤی بوون بۆ خوە بکرن، گەلەک کارتێکرن ل وان نابیت و بۆھایێ گازا سپی ژی گەلەک کاتێکرن لێ نابیت و ل بازاری گەلەک گران نابیت و گۆت ژی: بکەڤیتە دەستێ کەرتێ تایبەت دێ زیانەکا مەزن ب خەلکی کەڤیت.
ئاشکرا ژی کر کو نھا گازوایل و پانزین ب ھەموو شێوەیان بووینە بازرگانی و گازا سپی د ھەمان رێ دا دەربازردبیت و ئەگەرێ سەرەکی یێ ڤێ چەندێ بۆ تێکچوونا رەوشا ئابووری یا حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ ڤەدگەریت و گۆت ژی: ھەکە ببیتە بازرگانی ژی پێدڤیە گەلەک بازرگان گازا سپی بینن، بۆ ھندێ بۆھایێ ئێک بەرمیل ژ 100 ھزار دیناران بھێتە خوارترێ و زیانەکا مەزن ب وەلاتیان نە کەڤیت.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
زەلامێن خۆشتی، ھندی ھوون ب ناڤسال ڤە بچن دێ پتر پێدڤی میزتنێ بن، ئەڤە کارەکێ سروشتیە چونکو د گەل بۆرینا دەمی پرۆستات بف دبن، فشارێ ل بۆریێن میزێ دکەن و کارێ میزلدانکێ لاواز دکەت، دبێژنە ڤێ چەندێ بفبوونا پرۆستاتان یا پاقژ. دا ئەڤ چەندە روو نەدەت، مرۆڤ دشێت پەنایێ ببەتە کەرستەکێ خوارنێ یێ خوەرستی د ناڤ باجانسۆرکێ دا.
د ڤێ ڤەکۆلینێ دا، ڤکۆلەران بەرگەریانا 67 ڤەکۆلینان کر ل دۆر ساخلەتێن “لیکوبین” یێ د ناڤ باجانسۆرکان دا ھەی و ئەوێ رەنگێ سۆر ددەتێ. ڤەکۆلەر دبێژن: ئەم ب راستی دزانین کو “لیکوبین” مەترسیا پەنجەشێرا پرۆستاتا کێم دکەت، باجانسۆرک یا پێدڤیە بۆ دژایەتیکرنا وەرمینا پرۆستاتا د لەشی دا، ل گۆری گۆتنا نۆشدار “ھیتن باتیل” ژ نەخوەشخانەیا “بارتس” ل باژێرێ لەندەن، شیرتان دکەت کو باجانسۆرکێ رۆژانە بخۆن، و گۆت ژی: بابەت پێدڤی ب پتر ڤەکۆلینان ھەیە دا مفایێن باجانسۆرکێ دوپات بکەن.
ئەڤرۆ، فاتما مزووری:
د گەل زێدەبوونا بکارئینانا مۆبایلێ د ڤی سەردەمی دا، گەلەک کەس گۆمانێ دبەن کو بکارئینانا مۆبایلێ مەترسی ھەبیت ل سەر مرۆڤی کو تووشی نەخۆشیا پەنجەشێرا مەژی ببیت.
ڤەکۆلینەکا زانستی یا نوو ل زانکۆیا سیدنی ل ئوسترالیا ئاشکرا کر، چ پەیوەندی د ناڤبەرا بکائینانا مۆبایل و چێبوونا نەخۆشیا پەنجەشێرا مەژی دا نینە.
ئەو زانکۆ د ڤەکۆلینا خوە دا ھەڤبەرکیەک د ناڤبەرا نەخۆشێن پەنجەشێرا مەژی ل ئوسترالیا د دەمێ ٢٩ سالێن بۆری دا ئەنجام دا، ئاشکرا بوو کو ھژمارا بکارئێنەرێن مۆبایلێ ل ئوسترالیا کو ژسەدی ٩٤ دەربازکریە، چ پەیوەندی ب زێدەبوونا رێژەیا نەخۆشیا پەنجەشێرا مەژی ڤە نینە.
ڤەکۆلین ل سەر ٣٤ ھزار حالەتێن تووشبووی ب نەخۆشیا پەنجەشێرێ ل ئوسترالیا ھاتیە ئەنجامدان و ھەڤبەرکی ب رێژا بکارئێنەرێن مۆبایلێ ل سالا ١٩٨٧ ھەتا سالا ٢٠١٢ێ، ئاشکرا بوویە ھژمارا توشبوویان ب وێ نەخۆشیێ ل وان کەسان زێدە بوویە کو ب رەگەز نێرن و ژیێ وان ژ ٧٠ سالان پترە و ئەڤ زێدەبوونە ل سالا ١٩٨٢ێ بویە کو بەری چەند سالان بەری دروستبوونا موبایلێ ھاتینە تۆمارکرن.
ب گۆرەیی وێ ڤەکۆلینا زانستی، رێژەیا تووشبوویێن ب وێ نەخۆشیێ د ناڤ ئافرەتان دا د ٣٠ سالێن بۆری دا ب ھەڤسەنگی و جێگری مایە.
ئەڤرۆ نیوز:
رێڤەبەرێ گشتیێ ساخلەمیا نەینەوا ب وەکالەت دیارکر کو ب ھەڤکاری ل گەل رێڤەبەریا گشتیا ساخلەمیا دھۆکێ و رێکخراوا نوشدارێن بی سنۆری یا جیھانی دێ نەخۆشخانەکا نشتەرگەریان ل دەڤەرا تل مەر ل ناحیا زومار ھێتە دروستکرن وەکو دەسپێک بۆ شەری رزگارکرنا پارێزگەھا نەینەوا.
د. ئەحمەد نازم ئاغا دوبەردانی رێڤەبەرێ گشتیێ ساخلەمیا نەینەوا ب وەکالەت بۆ ئەڤرۆ دیارکر کو بۆ ماوی ھەیڤەکێ دێ نوشدار و کارمەند و ستافێ نەخۆشخانێ ھێنە مەشقدان ژ لایێ رێکخراوا نوشدارێن بێ سنۆر یا جیھانێ و پاشی دێ دەست ب کارێ خوە کەن ل نەخۆشخانا نشتەگەریان دەڤەرا زومار و گۆت: “نوشدار و کارمەندێن ساخلەمیێ ژ لایێ ساخلەمیا نەینەوا دێ ھێتە دابینکرن و ترۆمبێلێن ھاوار ھاتنی دێ ساخلەمیا دھۆکێ دابین کەت و رێکخراوا نوشدارێن بێ سنۆر ژی دێ ھەڤکاریێ کەت.
د. سیروان محەمەد ئەسود رێڤەبەرێ پشکا تەکنیکی ل رێڤەبەریا گشتیا ساخلەمیا دھۆکێ دیارکر کو ھەموو پێدڤیێن نشتەرگەریان بۆ نەخۆشخانا نشتەگەریان ل دەڤەرێ دێ ھێنە دابینکرن ب رێیا ساخلەمیا دھۆکێ د گەل ساخلەمیا نەینەوا و رێکخراوا نوشدارێن بی سنۆر نوکە حازری یێ دھێنە کرن دێ کەڤتە د خزمەتا خەلکێ دەڤەرێن رزگارکری دا.
د. سیروان گۆت: “ساخلەمیا دھۆکێ دێ ترۆمبێلێن ھاوار ھاتنێ دابین کەت بۆ نەخۆشخانێ و ستافی نەخۆشخانێ دێ ژ لایێ ساخلەمیا نەینەوا ڤە ھێتە دابینکرن و رێکخراوا نوشدارێن بێ سنۆر دێ ل دووڤ شیانێن خوە دەرمانان و پێدڤیێن ساخلەمیێ دابین کەت، چەندین جۆرێن نشتەگەریان دێ ل زومار ھێنە ئەنجامدان ب تنێ ھەکە حالەتەک پێدڤی نەخۆشخانێن دھۆکێ بیت دێ ب رێیا ترۆمبێلێن ھاوار ھاتنی بۆ دھۆک ھێتە ڤەگوھاستن.
د. ئەحمەد نازم رێڤەبەرێ گشتیێ ساخلەمیا نەینەوا ب وەکالەت دیارکر کو ساخلەمیا دھۆک ھەموو شیانێن خوە خزمەتێن ساخلەمیێ دگەھینیتە دەڤەرێن رزگارکری و چەندین رێکەفتن یێن ھاتینە مۆرکرن بۆ چێکرنا نەخۆشخانا و بنگەھێن ساخلەمیێ و گۆت ژی: “دێ نەخۆشخانەکا نشتەگەریان ل دەڤەرا زومار ھێتە دروستکرن د وەختەکێ گەلەک نێزیک دا”.
د. ئەحمەد ئەو ژی دیار کر کو ل گەل ساخلەمیا دھۆکێ چەندین ریکەڤتن یێن ھاتینە مۆرکرن بۆ دروستکرنا بنگەھێن چاڤدێریا بۆ ژنێن دوگیان و خزمەتکرنا ژنێن دوگیان ل دەڤەرێن رزگارکری و د بەرنامەی دایە چەندین خزمەتێن دی یێن ساخلەمیێ بگەھنە دەڤەرێن رزگارکری ب پشتەڤانیا ساخلەمیا دھۆکێ.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ب ئانەھیا خودێ سباھی دەستپێکا مەھا رەمەزانا پیرۆزە، یا زانایە ژی د ڤێ مەھێ دا مێھڤانداری زێدە دبن و چاڤێ مە یێ ل دوکان و مارکێتان و ھندەک جارا دلێ مرۆڤی دچیتە وی تشتی ژی یێ مرۆڤی چ جاران نەخواری، پێدڤیە مرۆڤ دەستان ژ وان ھزران بەردەت کو ھەما بۆ مەغرەب دێ ھەمی تشتان خۆی یان ھێرشێ نەکەتە سەر دوکان و مارکێتان و پشتا ترۆمبێلێ تژی زەف و کارتون بکەی.
ئەم دێ ھاریکاریا تە کەین بۆ رێکخستنا بودجەیا مەھا رەمەزانێ، دا وان تشتان نەکڕی یێن تە پێدڤی پێ نەبیت.
خوە پشتراست بکە کو ئاھێن پێدڤی ھەمی دەمان ھەبن و بزانە رەمەزان ژی وەکو ھەمی مەھێن دیە، لەورا پێدڤی ناکەت گەلەک تشتان بکڕی، ھەکە مێھڤانداریەک ژی ھەبیت وان تشتان بکڕە یێن پێدڤی.
دێ چاوا بودجەیا رەمەزانێ ب ژیراتی رێک ئێخی؟
– بزاڤێ بکە بەری رەمەزانێ تشتێن پێدڤی بکڕە، وەکو خوارنێ و جلکێن جەژنێ، مفایی ژ داشکاندنێن جھێن بازرگانیێن مەزن ببینە، رۆژێن قەرەبالغ قەستا بازاری نەکە و کڕینا ھەمی پێدڤییان نەھێلە د رۆژەکێ دا.
– کۆژمەکێ پارەی بۆ ئاھێن خوارنێ تەرخان بکە و ژ وان زێدەتر نەمەزێخە، بۆ زانینا مەزاختیێن مەھێ، مەزاختیێن حەفتیێ بزانە و لێکدانی چارێ بکە.
– بەری تو بچیە مارکێتێ لیستەکێ دروست بکە کا تە چ دڤێت تە تشتان ب بەرەللایی نەکڕی.
– سەحکە مێژوویا ئێکسپایرا کەل و پەلان ئەوێن داشکاندنەکا مەزن ل سەر ھەی، چونکو پرانیا وان نێزیکی خراببونێ نە.
– ھندەک کەرستە یێن ھەین د حەفتیێ دا خراب دبن گەلەکان نەکڕە، بەلێ ئەوێن خراب نەبن تو دشێی بۆ ھەیڤێ ھەمیێ بکڕی.
– دەمێ تو یا ب رۆژی و برسی بی نەچە بازاری، دا وان تشتێن زێدەی پێدڤیا تە نەکڕی، یا باش ئەوە ب شەڤێ بچیە بازاری.
– ھەکە ھندەک تشت ھەبن ب کۆم بھێنە فرۆتن، پشکداریێ د گەل ھندەک کەس و کاران بکە و پێکڤە بکڕن.
– گوشت و مریشک و ماسیان بەری رەمەزانێ بکڕە ھێتا بھایێن وان بۆ رەمەزانێ نە گران کرین، چونکو ئەڤە کوردستانە و رەمەزان بۆ بازرگانان دەلیڤەیە و بھایێ ھەمی تشتێن پێدڤی بۆ رەمەزانێ دکەنە دو قات و سێ قات و مووچە ژی نینن، ھەروەسا ئاھێن خوارنێ ژی ب ھەمان شێوە بکڕە.
– بەری رەمەزانێ پلانا مێھڤانداریان بدانە، بزانە دێ چ خوران چێکەی، دا ھەر نوکە وان کەرستان بکڕی.
– کەرستێن گران ب کەرستێن ئەرزان بگوھۆرە، چونکو ئەو کەرستێن مارکە بن رامانا وێ ئەو نینە ژ یێن دی باشترن، ئەو کۆمپانیی بھایێ ریکلاما خوە د ھاڤێژنە سەر بھایێ وێ و ئەم ژ بەریکا خوە ددەین.
ئەڤرۆ نيوز:
ئەندامەکێ لژنا ئابووری و وەبەرھئێنانێ ل جڤاتا نونەرێن عیراقێ راگەھاند:لگۆری ئەو مەرجێن سندۆقا نەختینەیا نێڤ دەولەتی بۆ عیراقێ داناین پێدڤیە ھندەک دەرمالە و مەزاختیێن حوکمەتێ کێم بکەت.
زاھر ئەلعەبادی ئەندامێ لژنا ئابووری و وەبەرھێنانێ ل جڤاتا نونەرێن عیراقێ دیارکر ل گەل کێمکرنا دەرمالەیان و ھندەک دەرمالە ژی دێھێنە برین ئەو ژی دەرمالەیا ھەڤژینێ و زارۆکانە بۆ کەسێ فەرمانبەر و مووچە خور، پێدڤیە کێمکرن ل پشکا ئاھێن خوارنێ یێن ھەیڤانە بۆ وەلاتیان و پشتەڤانیا بھایێ پەنزینێ و کارەبێ نەھێتەکرن.
زاھر ئەلعەبادی ئەو چەندە ژی دیارکر ئەو برین و کێمکرن پێدڤی ب رەزامەندیا جڤاتا نونەرێن عیراقێ نینە و حوکمەت بخو دشێت ئەوی کاری بکەت.
ھەر ب ئەگەرێ قەیرانا دارای توشی عیراقێ بوویی بەغدا نەچارە قەران ژ سندۆقا نەختینەیا نێڤ دەولەتی وەربگریت و لگۆری مەرجێن وێ سندۆقا نەختینەیا نێڤ دەولەتی دڤێت حوکمەت مەزاختیێن خوە کێم بکەت .
ئەڤرۆ نيوز:
کومەکا تاقیکرنێن نوشداری یێن ھەین پێدڤیە بەری ژیانا ھەڤژینیێ ژن و زەلام ئەنجام دەن، تایبەت گەر ژن و زەلام مرۆڤێن ئێک بن چونکو ئەگەرێ ڤەگوھاستنا نەخۆشییان پترە.
گەلەک گرنگە زەلام تاقکیرنێن تایبەت بکەت بۆ ئاڤا زەلامی “سپێرم”، ھژمارا وان و ساخلەمییا وان دڤێت بھێنە زانین و ھەوەرسان لڤینیا وان ژی، و تاقیکرنا ژ ھەموویان گرنکتر، رێژەیا دەلیڤەیا زارۆبوونێ، و ساخلەمییا ئەندامێن نێرینیێ چ نەخۆشی لێ نە بن ببیتە ئەگەر کارتێکرنێ ل سەر مادێ “سپێرم” بکەت.
ھەروەسان تاقیکرنا وان نەخوشیێن دھێنە ڤەگوھاستن ب رێیا پەیوەندیێن نیزیک نموونە پەیوەندیێن سکسی، وەکو ئایدز ، زێدەباری ھەبوونا ھندەک ڤایرۆسان ئەوێن ب رێیا زەلامی دگەھنە ژنێ و دبیتە ئەگەرێ توشبوونا ژنێ ب پەنجەشێرا مالپیچکێ.
ھەروەسا ئەنجامدانا تاقیکرنێن تایبەت ب نەخوشیێن دووم درێژ و دەلیڤەیا ڤەگوھاستنا وێ ھەبیت بۆ زارۆی، زێدەباری تاقیکرنێن نەخۆشییا تەلاسیمیا خوینێ.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
د پرێس کۆنفرانسەکی دا ساخلەمیا پارێزگەھا دھۆکێ راگەھاند وان پلانەکا خۆرت بۆ کۆنترۆلکرنا جھێن گشتی ل ھەیڤا رەمەزانێ دانایە، رێڤەبەرێ کاروبارێن خوەپاراستنا ساخلەمیێ ل پارێزگەھا دھۆکێ دیار کر کو بەری ھەیڤەکێ وان پلانا خوە بۆ ھەیڤا رەمەزانا پیرۆز دانایە دا کو زێدەتر کۆنترۆلا جھێن گشتی بھێتەکرن و گۆت: “مە چەندین بڕیار و رێنمایێن تایبەت بۆ ھەیڤا رەمەزانێ دەرکرینە”.
د. بەختیار ئەحمەد رەشید، رێڤەبەرێ کاروبارێن خوەپاراستنا ساخلەمیێ ل پارێزگەھا دھۆکێ ئاشکرا کر کو د پێنج ھەیڤێن بۆری دا تیمێن وان سەرەدانا پتری 20 ھزار جھان ل پارێزگەھا دھۆکێ کریە و گۆت: “مە 92 جھێن گشتی داخستینە و 165 جھێن دی سزاداینە و زێدەباری ڤێ چەندێ مە ھۆشداری دایە 123 جھان”.
ناڤبری ئاماژە دا وێ چەندێ کو ئەو داخوازێ ژ خەلکی دکەت ل دەمێ کرینا ھەر تشتەکی بلا خوە ژ مێژوویا چێکرن و ئێکسپایەرا وی کەرەستەی پشتراست بکەن دا کو گیانێ وان یێ ساخلەم بیت و گۆت: “د گەل دەستپێکا ھاتنا وەرزێ بھارێ تیمێن مە یێن رەشاندنێ دەست ب ھەوا رەشاندنا چەپەرێن ھێزێن پێشمەرگەی کریە بۆ وێ چەندێ کو مێش و مۆر لێ نەمینین و ب ھەمان شێوە ل کەمپێن ئاوارە و پەنابەران ژی ئەڤ ھەوە ھاتیە ئەنجامدان”.
عسمەت سەلمان، بەرپرسێ پشکا چاڤدێری و سلامەتیا خۆراکی دیار کر کو وان تیمێن خوە بۆ ھەیڤا رەمەزانێ کرینە سێ شەفت و ھەتا دەمژمێر 12ی شەڤێ دێ دووڤچوونا جھێن گشتی کەن و گۆت: ” پشتی بۆرینا دەھـ سالان جارەکا دی رێ ب چێکرنا شەربەتا مێۆیژان ل دھۆکێ ھاتەدان، بەلێ چەندین مەرجێن تایبەت ھاتینە دانان و ل سەر ھەموو جھێن چێکرنا شەربەتێ ھاتینە بەلاڤکرن دا کو پێگیریێ پێ بکەن”.
ناڤبری خویا کر کو ل پێنج ھەیڤێن بۆری یێن ئەڤ سالە تیمێن وان یێن دووڤچوونان 367 تەنێن کەرستێن ئێکسپایەر یێن ھشک د گەل 115 ھزار لیتر ل جھێن گشتی ژناڤبرینە و گۆت: “نوکە خودانێن جھێن گشتی زێدەتر ژ جاران ھاریکارن دگەل وان دا، چونکی دەمێ کەرەستەکێ ئێکسپایەر دبینن ئەو ب خوە ژ یێن دی جودا دکەن”.
بەرپرسێ پشکا چاڤدێری و سلامەتیا خۆراکی ئاشکرا کر کو وان سێ خالێن گۆمرکی ھەنە کو ھەر کەرستەکێ خوارنێ و ڤەخوارنێ بھێنە د ناڤ ھەرێمێ دا د ناڤا تاقیگەھێن وان دا پشکنین بۆ دھێنە کرن و گۆت: “د پشکنینێن فیزیایی یێن پێنج ھەیڤێن بۆری دا ل سەرانسەری پارێزگەھێ 54 ھزار و 308 پشکنین ھاتینەکرن و د ئەنجام دا سێ ھزار و 542 نەباش دەرکەتینە و سەرەرایێ ڤێ چەندێ 86 ھزار و 442 پشکنینێن بەکتریۆلۆجی ژی ھاتینە کرن و د ئەنجام دا 304 نەباش دەرکەتینە و 28 ھزار پشکنینێن کیمیاوی ژی ھاتینەکرن و د ئەنجامدا 196 نەباش دەرکەرتینە”.
نيشاندان