ئه‌ڤرۆ نیوز:

ئه‌نفلاوه‌نزا نه‌خوشیه‌كا ڤایروسییه‌ و به‌هرا پتر ل وه‌رزێ زڤستانێ به‌ربه‌لاڤ دبیت و دهێته‌ ڤه‌گوهاستن ژ كه‌سه‌كى بۆ ئێكێ دیتر، ژبه‌ركو سه‌رما كارتێكرنێ ل سه‌ر له‌شێ مروڤى دكه‌ت، ئه‌ڤ ڤایروسه‌ جهێ خوه‌ د له‌شێ مروڤى دا دكه‌ت و به‌رگریا له‌شى لاواز دكه‌ت وڤایرۆسه‌كێ نه‌هه‌ر سال ب هه‌مان شێوه‌ دهێت، به‌لكو هه‌ر سال خوه‌ دگوهۆریت و دبیت ساله‌كێ بهێته‌ كه‌سه‌كى ود سالا دووڤ دا ژى بهێتێ و دیسا ئه‌ڤ نه‌خۆشى یه‌ دهێته‌ ڤه‌گوهاستن، و نیشانێن وێ پێكهاتینه‌ ژ بلندبونا بله‌ز یا پلێن گه‌رما له‌شى پتر ژ 37.8 پلا و سه‌رئێشان و بێ هێزبوون و كوخك و وه‌ستیانه‌كا زور یا ماسولكا و ئه‌ڤ جورێ ڤایروسى دل رابوون و زكچوونێ په‌یدادكه‌ت پتر ژ ئه‌نفلاوه‌نزا نورمال.
تشتێ ژ هه‌میا گرنگتر ئه‌وه‌ مروڤ به‌رده‌وام ده‌ستێت خو ب سابوونێ بشۆت , ده‌مێ كه‌سه‌كێ ئه‌نفلونزا هه‌بیت و كوخیت و بێهنوشیت ئه‌و ڤایروس به‌لاڤه‌ دبیته‌ ل ده‌وروبه‌رێن وى كه‌سى ئه‌ڤجا دمال یان ده‌رڤه‌ بیت ئه‌ڤه‌ ژى دێ كارتێكرنێ ل كه‌سانێن ده‌وروبه‌رێن خوه‌ كه‌ت.
له‌ورا پێدڤییه‌ مروڤ خوه‌ ل جهێن قه‌له‌بالغ دوور بێخیت ، ئه‌گه‌ر كه‌سه‌كێ كوخك هه‌بیت پێدڤییه‌ كلینیسه‌كێ بكار بینیت، یان ل ده‌مێ جهه‌كێ گرتى بیت پێدڤیه‌ كه‌ش و هه‌واى وى جهى بهێته‌ گوهۆرین داكو ئه‌و ڤایروس كارتێكرنێ ل وى جهى نه‌كه‌ت.
ئه‌نفلاوه‌نزا نه‌خوشییه‌كا ڤایروسیه‌ پرانیا جاران ل 5روژان زێده‌تر نامینیت، ئه‌گه‌ر كه‌سه‌كێ ل 5 روژان زێده‌تر بمینیته‌ ل ده‌ڤ ئه‌ڤه‌ دبیته‌ سه‌ربارك ل ده‌ڤ وى كه‌سى په‌یدادبیت یان ئه‌گه‌ر كوخك هاتێ و سینگێ وى كه‌سى ئێشا و بلغه‌م په‌یداكر ئه‌ڤ نه‌خوشیه‌ دبیته‌ هه‌ودانێن دژوار ، له‌ورا یا پێدڤیه‌ ب زووترین ده‌م ئه‌ ڤ نه‌خوشه‌ سه‌ره‌دانا نوشدارى بكه‌ت بو وه‌رگرتنا چاره‌سه‌ریێ. و یا گرنگ ئه‌م بزانین كو چاره‌سه‌رى د قۆناغێن ده‌ستپێكێ دا ژ ڤێ نه‌خوشێ نه‌تشته‌كێ مه‌حاله‌ و هه‌كه‌ نه‌خوشى قه‌ستا مال كر، تشته‌كێ نورماله‌ و دێ ژیانا خۆ ب ئاسایى پشتى نه‌خوشیێ بورینیت و پێدڤى ناكه‌ت خه‌لك وێ مه‌ترسیێ دناڤا خۆ دا بهێلیت و تانوكه‌ چ ڤاكسین نه‌ په‌یدابویه‌ ژبه‌ر راوه‌ستاندنا ڤێ ڤایروسى و ده‌رمان هه‌نه‌ ژبو چاره‌سه‌ركرنا ئه‌نفلاوه‌نزایێ مفایه‌كێ باش ژێ هاتیه‌ وه‌رگرتن و رێژا ڤه‌گوهاستنا ئه‌نفلاوه‌نزایێ كێم دكه‌ت دناڤ به‌را مرڤان و ژبو وه‌رگرتنا مفایه‌كێ باش ژ ده‌رمانا پێدڤیه‌ بهیته‌ بكارئینان هه‌ر ژ روژا دووێ ژ په‌یدابونا نیشانا.

ئه‌ڤرۆ نیوز:
مرۆڤێن دانعه‌مر و زارۆیێن ژ چوار سالیێ كێمتر ب كارتێكرن دكه‌ڤن ل وه‌رزێ زڤستانێ ئه‌وژى ژبه‌ر گوهۆرینا پلێن گه‌رماتیێ و ژبه‌ركو كۆئه‌ندامێ وان یێ به‌رگریێ یێ بێ هێزه‌، ره‌نگه‌ پیلێن سه‌رمایێ ل وه‌رزێ زڤستانێ وان تووشى نه‌خۆشیان بكه‌ن و كارتێكرن ل لاشێ وان ببیت، له‌ورا یا گرنگه‌ پێگیرى ب هنده‌ك شیره‌ت و رێنما ل وه‌رزێ زڤستانێ بهێته‌ كرن ژوانژى:
– یا گرنگ ژ هه‌میان ئه‌وه‌ كو پلا گه‌رماتیا ژوورێ دناڤبه‌را 21-24 پله‌یان یا جێگیركرى بیت.
– دو قاتێن جلكا بكه‌نه‌ ل به‌رخوه‌ و یا باشتر ئه‌وه‌ قاتێ ئێكێ ئێكسه‌ر ب له‌شى ڤه‌ ب نووسیێت داكو له‌ش ژ هه‌واى ب ئێكجارى بهێته‌ گرتن.
– هه‌تا ل مالژى باشتره‌ سه‌رێ وان یێ پێچاى بیت، ژبه‌ركو ڤه‌كولین دیاردكه‌ن كو 30% ژ گه‌رماتیا له‌شى ژ سه‌رى دهێت.
– یا باشتر ئه‌وه‌ رۆژانه‌ 5-6 دانێن خوارنا سڤك بهێنه‌ خوارن و 8 كوپێن ئاڤێ بهێنه‌ ڤه‌خوارن.
– باشتره‌ هه‌وایه‌كێ پاقژ د ژوورڤه‌ هه‌بیت ئه‌وژى ژبۆ نه‌هێلانا هشكاتیێ.
– گه‌له‌ك یا باشه‌ وه‌ ئاگه‌ه ژ ئامیرێ گه‌رمكرنێ هه‌بیت و جهه‌كێ بچووك یێ ژوورێ ڤه‌كرى بهێلن بۆ ته‌هویا مالێ.
– پێدڤیه‌ هوون د هشیاربن ل سه‌ر هه‌ر نیشانه‌كا به‌رسه‌رمابوونێ ل ده‌ڤ زاروكان و تێبینیا حاله‌تێن بێهته‌نگیێ و گریا به‌رده‌وام و گوهۆرینا ره‌نگێ پیستى ل ده‌ست و پێیان بكه‌ن، ره‌نگه‌ نه‌هوشدارى ژى ل ده‌ڤ وان په‌یداببیت، نه‌شێن كارێ خوه‌ ب دروستى ئه‌نجام بده‌ن، گێژبوون و نه‌مانا حه‌زا خوارنێ یان شیردانێ ژى ل ده‌ڤ هه‌بن، به‌لێ ده‌رباره‌ى دانعه‌مران هه‌ست ب سه‌رمایه‌كا دژوار دكه‌ن و نه‌شێن ب دروستى كارێ خوه‌ ئه‌نجام بده‌ن و هزرا وان تێك بچیت و بكه‌ڤنه‌ د حاله‌تێن گێژبوونێ دا، ب په‌یدابوونا هه‌ر ئێك ژڤان حاله‌تان پێدڤیه‌ هزر ل برنا نه‌خوشخانێ بهێته‌ كرن.

ئه‌ڤرۆ نیوز:
ئه‌و نه‌خوشیێن كو دبنه‌ ئه‌گه‌رێ ئێشانا به‌لاعیما و گه‌وریێ گه‌له‌كن، مه‌ترسیا وان یا جودایه‌، هنده‌ك ژێ دخوازن ئێكسه‌ر مرۆڤ په‌یوه‌ندیێ ب نوشدارێ خوه‌ بكه‌ت بۆ نوموونه‌ ( هه‌ودانا باهیڤكان و نه‌خۆشیا ئێك هێڤێنى و هه‌ودانا به‌لاعیمان یا په‌یوه‌ندیدار ب دفنێ ڤه‌ و ره‌نگه‌ ژى نیشانا هه‌بوونا وه‌ره‌مه‌كێ بیت چ یا باش یان په‌نجه‌شێر بیت، ژ ئه‌گه‌رێن دى یێن ئێشانا به‌لاعیمان توشبوون ب هه‌ستداریێ یه‌، ب تایبه‌ت ل ده‌مێ ده‌ركه‌تنا گول و كلیلك و گیایان ب تایبه‌ت ل وه‌رزێ بوهارێ، ل گه‌ل ڤێ چه‌ندێ ژى جگاره‌كێشان و ڤه‌خوارنا كحولى ژى دبنه‌ ئه‌گه‌رێ ئێشانا به‌لاعیمان و گه‌وریێ، ل وى ده‌مى پێدڤى ب وه‌رگرتنا شیره‌تێن نوشداره‌كێ تایبه‌تمه‌ند نابى، به‌لكو یا پێدڤیه‌ خوه‌ ب ئێكجارى ژ جگاره‌كێشانێ و مه‌ى ڤه‌خوارنێ دوور بكه‌ى، هه‌روه‌سان پێدڤیه‌ ئه‌م ئه‌گه‌رێن میكانیكى یێن ئێشانا به‌لاعیمان ژى بزانین، بۆ نموونه‌ ئێشانا وان ب گه‌له‌ك ئاخفتنێ و قه‌ره‌بالغێ یان هه‌تا داعوورانا شله‌مه‌نیه‌كى ئه‌و هه‌موو كارتێكرنێن میكانیكى دكه‌نه‌ ل سه‌ر گه‌وریێ و مرۆڤ هه‌ست ب ئێشانا گه‌وریێ و به‌لاعیما و باهیفكان دكه‌ت.
ژ دیاروكێن پێشكه‌فتنا ته‌كنیكێن ده‌ستنیشانكرن و دیاركرنێ، نوشدارێن ئه‌ڤرۆ دشێن پشكنینه‌كا هوور بۆ نه‌خوشى بكه‌ن و ئه‌نجامێن وێ ب له‌ز دیاردبن، پشكنین نه‌ ب تنێ به‌كتریایان دیاردكه‌ت، به‌لكو دژواریا نه‌خوشیێ ل گه‌ل گرۆپ و جورێ وێ دیاردكه‌ت و ئه‌ڤه‌ژى ده‌لیڤێ بۆ نوشدارى ڤه‌دكه‌ت كو ده‌رمانه‌كێ دروست بده‌ته‌ نه‌خوشى و رۆژێن پێدڤى بۆ خوارنا ده‌رمانى ده‌ستنیشان بكه‌ت، هه‌كه‌ ئه‌نجامێ پشكنینێ نێگه‌تیف بوو نوشدار ب تنێ ده‌رمانێن ئێشكێمكرنێ و كێمكرنا تایێ دێ ده‌ته‌ نه‌خوشى.

ئه‌ڤرۆ نیوز:
ل هه‌موو وه‌رزێن سالێ و ب تایبه‌ت ژى ل زڤستانێ خه‌لكه‌ك هه‌یه‌ ژماره‌كا زور یا ده‌رمانا و ب تایبه‌ت یێن دژى هه‌ودانان ب كاردئینیت و هه‌ست ب ساخله‌مبوونێ ناكه‌ن، ب راستى ژى ده‌رمانێن ئه‌نتى بایوتیك شیان هه‌نه‌ ژیانا مرۆڤى ب پارێزن، به‌لێ هنده‌ك میكروبان هێزه‌كا تایبه‌ت هه‌یه‌ و دشێن به‌رگریا ڤان ده‌رمانان بكه‌ن و ل وى ده‌مى ده‌رمان ب شێوازه‌ك دروست ب كارێ خۆ رانابن،هه‌روه‌ها ئه‌و میكروب دشێن به‌رگریا خۆ بده‌نه‌ هنده‌ك میكروبێن دى.
ده‌رمانێن ئه‌نتى بایوتیك كاردكه‌ن ژبو كوشتنا به‌كتریا و رێكگرتنێ ل وه‌رارا وان،به‌لێ دبیت ئه‌ڤ چه‌نده‌ په‌یدانه‌بیت و به‌كتریایێن ب هێز هه‌ر شیانێن وه‌رار و به‌ربه‌ڤبوونێ ل ده‌ڤ بمینن و جاره‌ك دى مرۆڤ نه‌خوش ببیته‌ڤه‌ و ل وى ده‌مى كونترولكرنا نه‌خوشیێ دێ یا ب زه‌حمه‌ت بیت.
ئه‌و كه‌سێن ده‌رمانێن ئه‌نتى بایوتیك ب به‌رده‌وامى و ب شێوه‌یێن دووباره‌كرى ب كاردئینن پتر به‌رئاتافى به‌رگریا به‌كتریا دبن و ئه‌ڤه‌ دبیته‌ ئه‌گه‌ر ب زه‌حمه‌ت كونترول ل سه‌ر هنده‌ك نه‌خوشیان بهێته‌ كرن یان نه‌خوش پێدڤى ب پتر ده‌رمانان و سه‌ره‌دانێن نوشدارى ببیت.
میكروب دهێنه‌ دابه‌شكرن بو دو پشكێن سه‌ره‌كى ئه‌وژى به‌كتریا و ڤایروسن و ئه‌ڤه‌ هه‌ردو ئه‌گه‌رێن سه‌ره‌كى یێن پتریا نه‌خوشیانه‌ و ده‌رمانێن ئه‌نتى بایوتیك كونترولێ ل سه‌ر به‌كتریا دكه‌ن به‌لێ چ كارتێكرنێ ل سه‌ر ڤایروسان ناكه‌ن و ڤایروس كومه‌كا نه‌خوشیان په‌یدادكه‌ن ژوانژى ( په‌رسیڤ و كوخك و ئه‌نفلاوه‌نزا و ئاریشه‌یێن دفنێ و هه‌ناسێ و هه‌ودانا گوهى).
به‌كتریا دژین دناڤ ئاڤێ و خوارنێ و ئاخێ و دیسا دناڤ رووه‌ك و ئاژه‌ل و مرۆڤان دا هه‌نه‌ و پتریا وان گه‌له‌ك ب زیان نینن ل سه‌ر ساخله‌میا مرۆڤان به‌لكو هنده‌ك هاریكاریێ دگه‌ل مرۆڤان دكه‌ن د هه‌رسكرنا خوارنێ دا و هنده‌كێن دى نه‌خوشیێن ب مه‌ترسى په‌یدادكه‌ن وه‌ك نه‌خوشیا ئێشا زراڤ.
ئه‌گه‌ر تو تووشى نه‌خوشیه‌كا ڤایروسى ببى هه‌لبه‌ت ب كارئینانا ده‌رمانێن ئه‌نتى بایوتیك هزره‌كا گه‌له‌ك باش نینه‌، ژبه‌ركو چ كارتێكرنێ ل ڤایروسان ناكه‌ن و چ زیان و چ مفا ژى تێدا نینن,هه‌ر جاره‌كا تو ڤان ده‌رمانان ب كاردئینى تو ده‌لیڤێ ڤه‌دكه‌ى كو به‌رهنگاریا ڤان ده‌رمانان نوو ببیته‌ڤه‌ و ئه‌ڤه‌ژى ل پاشه‌رۆژێ بوته‌ خرابه‌.
گرنگترین خه‌له‌تى ئه‌وه‌ ل ده‌مێ نه‌خوش ڤان ده‌رمانان داخواز دكه‌ت و چ پێدڤى ژێرا نه‌بیت بو نموونه‌ ل ده‌مێ تووشى په‌رسیڤى دبیت و ڤان جوره‌ ده‌رمانان دخوت، یانژى ل ده‌مێ ل دووڤ شیره‌تێن نوشدارى ب كارنه‌ئینیت، ب كارئینانا خه‌له‌ت یا ده‌رمانان بوارێ ئابورى ژى گران دكه‌ت و نه‌خوش دێ نه‌چاربیت ده‌رمانێن بهاگرانتر ب كاربینیت داكو ژنه‌خوشیێ قورتال ببیت.
یانژى ل ده‌مێ نه‌خوشه‌ك ده‌رمانى ب هه‌لگریت و پشتى بورینا ده‌مه‌كى وى ده‌رمانى دووباره‌ ب كاربینیته‌ڤه‌ و بێى شیره‌تا ژ نوشدارێ تایبه‌تمه‌ند وه‌ربگریت.
له‌ورا یا پێدڤى یه‌ ل سه‌ر ته‌ چ جاران ده‌رمانێن ئه‌نتى بایوتیك ب كارنه‌ئینى ل ده‌مێ نوشدار دبێژیته‌ ته‌ نه‌خۆ،یانژى ل ده‌مێ تو تووشى نه‌خوشیێن ڤایروسى دبى وه‌ك ( ئه‌نفللاوه‌نزایێ) ده‌رمانێن خو ل دووڤ رێنمایێن نوشدارى ب كاربینه‌ و ل ده‌مێن پێدڤى و ده‌مێ تو هه‌ست دكه‌ى تو یێ ساخله‌م بوى، ل ده‌ڤ خو ده‌رمانى نه‌راوه‌ستینه‌ و ده‌رمانێن چ كه‌سێن دى بو نه‌خوشیا خو ب كارنه‌ئینه‌.