ئه‌ڤرۆ نیوز، ره‌وان نهێلى
سوپاسالارێ وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ى راگه‌هاند كو وه‌زیرێ به‌ره‌ڤانیا عیراقێ بۆ مه‌ره‌ما پیرۆزباهیكرن ژ هێزا پێشمه‌رگه‌ى رۆژا ئه‌ینى سه‌ره‌دانا شنگال كربوو و رزگاربوونا شنگال ب كلیلا رزگاركرنا مووسل دایه‌ زانین.
سوپاسالارێ وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ى فه‌ریق جه‌مال محه‌مه‌د بۆ ئه‌ڤرۆنيوز گوت: سه‌ردانا خالد عوبێدى وه‌زیرێ به‌ره‌ڤانیا عیراقێ بۆ شنگالێ بۆ مه‌ره‌ما پیرۆزباهیكرنێ بوویه‌ ل سه‌ركه‌فتنێن پێشمه‌رگه‌ى ل شنگال كو شیاى كێمتر ژ 48 ده‌مژمێران شنگال رزگار بكه‌ن، سه‌ركه‌فتنا شنگالێ ب تنێ بۆ كوردستانێ نه‌هژمارت، به‌لكو ئه‌ڤ سه‌ركه‌فته‌ بۆ هه‌موو گه‌لێ عیراقێ دازانین ژبه‌ر كو دوژمنێ عیراقێ ئێكه‌”.
سه‌باره‌ت وێ یه‌كێ كانێ وان داخوازیا چ هاریكاریه‌ك ژ وه‌زیرێ به‌ره‌ڤانیا عیراقێ كرن، سوپاسالارێ وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ى فه‌ریق جه‌مال محه‌مه‌د گوت” مه‌ چ داخوازى ژێ نه‌كرن، ژبه‌ر كو به‌رى نوكه‌ ب نڤیسارێن فه‌رمى ب رێیا وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ى مه‌ داخوازى و پێدڤیێن هێزا پێشمه‌رگه‌ى گه‌هاندینه‌ وه‌زاره‌تا به‌ره‌ڤانیا عیراقێ و هه‌ڤپه‌یمانێن مه‌”.
سوپاسالارێ وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ى ئاماژه‌ ب وێ یه‌كێ كر كو وه‌زیرێ به‌ره‌ڤانیا عیراقێ رزگاركرنا شنگال ب كلیلا ده‌ستپێكرنا پرۆسا ئازادكرنا مووسل دا زانین ژبه‌ر كو شنگال هێله‌كا ستراتیژى یه‌ د ناڤبه‌را سووریا و مووسل دا و ئێدى داعش نه‌شێت وه‌كو پێدڤى هاریكاریان ژ سووریا وه‌ربگریت، به‌لێ هه‌تانوكه‌ ژناڤێ ئازادكرنا مووسل نه‌هاتیه‌ دانان.

ئه‌ڤرۆ نیوز:
به‌رپرسه‌كێ وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ی د داخۆیانیه‌كێ دا بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ راگه‌هاند، هه‌تا نوكه‌ هنده‌ك كۆمه‌لگه‌هێن سه‌ر ب قه‌زا شنگالێ ڤه‌ یێن دده‌ستێ داعشێ دا ماین و نه‌هایتنه‌ ئازادكرن و پلان یا هه‌ی بۆ ئازادكرنا وان، ئاشكراكر ژی كو هه‌تا نوكه‌ ژی مه‌ترسیا هێرشێن راجیمان و تۆپان ژلایێ داعشێ ڤه‌ یا ل سه‌ر شنگالێ مای.
فه‌ریق (جه‌بار یاوه‌ر) ئه‌میندارێ گشتیێ وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گوت”هنده‌ك كومه‌لگه‌هێن سه‌ر ب شنگالێ ڤه‌ ماین (سێ یان چار كۆمه‌لگه‌ه) كو هه‌تا نوكه‌ نه‌هاتینه‌ ئازادكرن و د پلانا مه‌ دا یا هه‌ی ل ده‌مێ گونجای هه‌موو ئه‌و ده‌ڤه‌رێن ماینه‌ دده‌ستێ داعشێ دا ل قه‌زا شنگالێ بهێنه‌ ئازادكرن”.
ل دۆر رووبه‌رێ ئاخا هه‌رێما كوردستانێ ئه‌وا هه‌تا نوكه‌ مایه‌ دبن ده‌ستێ داعشێ دا، فه‌ریق جه‌بار یاوه‌ر گوت” تنێ 3% ژ ئاخا كوردستانێ یا مایه‌ دبن كونترۆلا داعشێ دا”.
ئه‌میندارێ گشتیێ وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ی دیاركر ژی كو هه‌رێما كوردستانێ هێله‌كا به‌رگریێ كو ژ شنگالێ ده‌ستپێ دكه‌ت هه‌تاكو دگه‌هیته‌ خانه‌قینێ ب درێژیا پتر ژ هزار كیلومه‌تران ل گه‌ل داعشێ یا هه‌ی، ل هنده‌ك جهان ل سه‌ر وێ هێلێ تنێ پێنج كیلۆمه‌تر د ناڤبه‌را پێشمه‌رگه‌ی و تیرۆرستێن داعشێ دا یێن هه‌ین و ل هنده‌ك جهان 10 كیلۆمه‌تر و 20 كیلۆمه‌ترن.
فه‌ریق (جه‌بار یاوه‌ر) دیاركر كو چو مه‌ترسی ل سه‌ر شنگالێ ژ روویێ هێرشێن ئه‌ردی ڤه‌ نینن، به‌لێ هه‌تا نوكه‌ ژی ب درێژیا وێ هێلێ هێشتا مه‌ترسی یێن ماین كو تیرۆرستێن داعشێ راجیمان، یان ژی تۆپێن دوور هاڤێژ بكاربینن.
خویاكر ژی” هه‌موو ڕێیێن دچنه‌ شنگالێ د پاراستی نه‌ ژروویێ ئه‌منی ڤه‌ و به‌رده‌وام خه‌لك هاتنوچوونا شنگالێ ب ره‌نگه‌كێ ئاسایی دكه‌ت و باره‌گا ل شنگالێ یێن هه‌ین و قایمقامی ژی جهێ خوه‌ ل شنگالێ هه‌یه‌ و رێكخراوێن نه‌ته‌وێن ئێكگرتی و رێكخراوێن تایبه‌تمه‌ند ب دیتنا گۆرێن ب كۆم ژی دچنه‌ شنگالێ”.

ئه‌ڤرۆ نیوز:
میر حازم ته‌حسین به‌گ میرێ ئێزدیان ل كوردستان و جیهانێ ب وه‌كاله‌ت راگه‌هاند، ژ بلی پێشمه‌رگه‌ى و ب سه‌رپه‌رشتیا سه‌رۆك بارزانی چو هێزه‌كا دی پشكداری د ئازادكرنا شنگالێ دا نه‌كریه‌ و گۆت:(داخوازێ ژ هێزێن په‌كه‌كێ دكه‌ین ب خۆشی ئاڤاهیێن حوكمه‌تێ یێن شنگالێ ڤالا بكه‌ن، داكو حوكمه‌ت ژى كارێ خوه‌ بكه‌ت).

ئه‌ڤرۆ نیوز:

رێڤه‌به‌رێ تۆرا پاراستنا جڤاكى ئاشكرا كر، هه‌تا نوكه‌ 189 هزار دانعه‌مر و كه‌سانێن بێ دایك و باب و ژنێن به‌رداى و بیژن مۆچێ چاڤدێریا خێزانێ وه‌ردگرن و ئه‌گه‌ر مۆچه‌یه‌كێ دى وه‌ربگریت ل جهه‌كى دى و ئه‌م ئاگه‌هدارنه‌كربین، ئه‌و پارێ وى زێده‌ وه‌رگرتى هه‌موویێ ل سه‌ر ئێك ژێ وه‌ردگرین و گۆت: هه‌تا نوكه‌ نێزیكى چار ملیار دیناران مه‌ بۆ گه‌نجینا پارێزگه‌ها دهۆكێ زڤراندینه‌.
رزا نایف عه‌بدولقادر، رێڤه‌به‌رێ تۆرا پاراستنا جڤاكى بۆ ئه‌ڤرۆ ئاشكرا كر، سالانه‌ ئاماره‌ك دهێته‌كرن و بۆ دیتنا وان كه‌سا یێن مۆچه‌یێ 150 هزارى وه‌ردگرن و پشت راست دكه‌ین ئه‌ڤ كه‌سه‌ یێ ئاماده‌یه‌ و مه‌رجێن مه‌ هێشتا ل ده‌ڤ ماینه‌ و ئه‌و كۆژمێ ئه‌م دده‌ینه‌ وان سودمه‌ندان وه‌كو هاریكاریه‌كێ نه‌كو مۆچه‌كێ فه‌رمیه‌ و ل گه‌ل نه‌مانا وى كه‌سى ئه‌ڤ مۆچه‌ ناهێته‌ خه‌رج كرن، ئانكو دهێته‌ برین و گۆت: هه‌تا نوكه‌ به‌لگه‌نامێن سه‌خته‌ نه‌ بووینه‌ و مه‌ د رێنمایان دا دیاركرینه‌ و ئه‌گه‌ر مه‌رج ل ده‌ڤ مفادارى نه‌بن، پێدڤیه‌ ئاگه‌هدریا رێڤه‌به‌ریا مه‌ بكه‌ت، چونكو ئه‌و (حاله‌ت) چێ بوویه‌ مفادار چوویه‌ به‌ر دلوڤانیا خودێ و كه‌سه‌كێ دى مۆچه‌ ژ پێش وى كه‌سێ مرى ڤه‌ وه‌رگرتیه‌ یان مه‌رج ل ده‌ڤ نه‌بووینه‌ و ئه‌م ئاگه‌هدار نه‌كرینه‌ و پاشان ئه‌م ب وێ چه‌ندێ یێن ئاگه‌هدار بووین.
ناڤبرى هه‌روه‌سا گۆت: دبیت گه‌له‌ك كه‌سان بۆ ماوێ ساله‌كێ مۆچه‌ وه‌رگرتبیت بێ ئاگه‌هداریا مه‌ و مه‌رج ل ده‌ڤ وى كه‌سى نه‌ماینه‌، ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ مه‌ دووڤچوون كرینه‌ و ئه‌و كۆژمێ ل دووڤ وان كه‌سان چووى مه‌ زڤراندیه‌ ڤه‌ و ئه‌و كۆژمه‌ چوویه‌ وه‌زاره‌تا دارایى و گه‌نجینا پارێزگه‌ها دهۆكێ، به‌لێ هه‌تا نوكه‌ مه‌ چو كێشه‌ نه‌بووینه‌ بچنه‌ دادگه‌هێ، ب تنێ كێشه‌ هه‌بووینه‌ ل دادگه‌هێ د ناڤبه‌را خێزانێ و وه‌رگرێ مۆچه‌ى د مال دا و ئه‌و كێشه‌ ل دادگه‌هێ چاره‌سه‌ربووینه‌.
رزا نایف زێده‌تر دبێژیت: ئینا ده‌رێ یا ناڤا ئانكو ره‌ش كرن یا به‌رده‌وامه‌ و ئه‌و كه‌سن یێ مه‌رج ژ وان نه‌گرن، هه‌یڤ هه‌یه‌ دگه‌هیته‌ نێزیكى 300 ناڤا ره‌ش دكه‌ین و گه‌له‌ك حاله‌ت هه‌نه‌ كه‌سه‌كى مۆچه‌ یێ هه‌ى و ڤى مۆچه‌ى ژى وه‌ردگریت، ب تایبه‌تى یێن كێم ئه‌ندامانه‌، چونكو د وى ده‌مى دا سۆزنامه‌ك ژ وى كه‌سى هاتیه‌ وه‌رگرتن و دووڤچوونه‌كا باش ل سه‌رنه‌هاتیه‌ كرن و مۆچێن كێم ئه‌ندامان رێڤه‌به‌ریه‌كا دى نه‌ و ده‌مێ مۆچێ چاڤدێریا خێزانێ چێ دكه‌ین، ئه‌م فرێ دكه‌ینه‌ رێڤه‌به‌ریا باجا ده‌رامه‌تى و رێڤه‌به‌ریا خانه‌نشینێ، هینگێ پشت راست بین مۆچه‌كى بۆ دابین دكه‌ین.
خویاژى كر، هنده‌ك حاله‌تێن دى هه‌نه‌ كه‌سه‌ك فه‌رمانبه‌ره‌ ل جهه‌كى دى و ئه‌م ئاگه‌هدارنه‌كرینه‌ و د سۆزنامێ دا دیاركریه‌ ئه‌و نه‌ فه‌رمانبه‌ره‌ و ده‌مێ ئه‌م ب ڤێ چه‌ندێ دزانین ئه‌و پارێ وى زێده‌ وه‌رگرتى هه‌موویێ ل سه‌ر ئێك ژێ وه‌ردگرین و ره‌وانه‌ى گه‌نجینێ دكه‌ین و هه‌تا نوكه‌ نێزیكى چار ملیار دیناران مه‌ زڤراندینه‌ بۆ گه‌نجینا پارێزگه‌ها دهۆكێ و هه‌یڤانه‌ نێزكى 30 ملیون دیناران بۆ گه‌نجینا دهۆكێ دزڤرینین.
هێشتا ژى گۆت: نێزیكى پێنچ هزار كه‌سان ل ده‌وروبه‌رێن شنگالێ مۆچێ 150 هزارى وه‌ردگرن ل دووڤ رێنمایێن رێڤه‌به‌ریا مه‌ و هه‌تا نو كه‌189 هزار و 45 دانعه‌مر و كه‌سانێن بێ دایك و باب و ژنێن به‌رداى و بیژن مۆچێ چاڤدێریا خێزانێ وه‌ردگرن، هه‌روه‌سا 3228 كێم ئه‌ندامن، به‌لێ ل جهه‌كى دى مۆچه‌كى وه‌رگرن و 21838 كه‌س د بێ مۆچه‌نه‌، مۆچێ 150 هزارى وه‌ردگرن و گۆت: ل ده‌وروبه‌رێن هه‌شت ملیار دیناران هه‌یڤانه‌ وه‌ردگرین و سالانه‌ رێڤه‌به‌ریا مه‌ بۆ دابیكرنا موچه‌یان پێدڤى ب 100 ملیارا دینارانه‌.
رێڤه‌به‌رێ تۆرا پاراستنا جڤاكى دیار كر ژى، پترى 14 هزار مامه‌لا دراگرتینه‌ و وه‌زاره‌تا دارایى رازه‌مه‌ندى ل سه‌ر مفاداربوونا وان نه‌دایه‌ ل سه‌ر نه‌كریه‌ و ئه‌و كه‌سێن نه‌شیاین مۆچه‌ى ب ده‌ست خوه‌ ڤه‌ بینت، وه‌ دیاره‌ ئه‌و مه‌رجێن مه‌ ل ده‌ڤ وى كه‌سى نه‌بووینه‌ و ئه‌و كه‌سه‌ یێ هاتیه‌ ده‌رێ خستن و كه‌سه‌كێ دى ل شوونا وان نه‌دانایه‌.

ئه‌ڤرۆ نیوز:

په‌یڤدارێ ئێكه‌تیا وه‌به‌رهێنه‌رێن كوردستانێ راگه‌هاند، د ماوێ سێ سالێن بۆرى دا رێژا وه‌رگرتنا به‌رتیلان ل دام و ده‌زگه‌هێن حوكمه‌تێ به‌ر ب زێده‌بوونێ یه‌ و گه‌له‌ك ئاریشه‌ ژ وه‌رگرتنا وان به‌رتیلان په‌یدابووینه‌ و گۆت: به‌رى نها رێژا وه‌رگرتنا به‌رتیلان ل هه‌رێما كوردستانێ ب تنێ 3% بوو، به‌لێ نها ئه‌و رێژه‌ بۆ 15% زێده‌بوویه‌.

مه‌لا یاسین مه‌حموود، په‌یڤدارێ ئێكه‌تیا وه‌به‌رهێنه‌رێن كوردستانێ بۆ ئه‌ڤرۆ دیار كر، هه‌تا سالا 2013 ژى، رێژا وه‌رگرتنا به‌رتیلان ل هه‌رێما كوردستانێ نه‌ دگه‌هشته‌ رێژا 3%، به‌لێ نها ه‌ئو رێژه‌ به‌ر ب زێده‌بوونێ چوویه‌ و هه‌تا 15% چوویه‌ و گۆت: ل هنده‌ك ده‌زگه‌هێن حوكمه‌تێ رێژا وه‌رگرتنا به‌رتیلان زێده‌بوویه‌ و ل هنده‌ك دام و ده‌زگه‌هان ژى كێمتر لێ هاتیه‌.
ناڤبرى دیار كر كو وان پلانه‌ك دارشتیه‌ بۆ هندێ ب به‌لگه‌ڤه‌ بۆ سه‌رۆكاتیا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و هه‌موو وه‌لاتیان ئاشكرا بكه‌ن كو رێژا وه‌رگرتنا به‌رتیلان زێده‌بوویه‌ و به‌رده‌وام ژى به‌ر زێده‌بوونێ یه‌، ب تایبه‌ت ل وان رێڤه‌به‌ریێن خزمه‌تگۆزارى و به‌لێنده‌رایه‌تى و پرۆژه‌ لێ دهێنه‌ ئه‌نجامدان، رێژا وه‌رگرتنا به‌رتیلان سێ قات زێده‌تر لێ هاتیه‌ و ئه‌ڤه‌ ب تنێ ئه‌وا پێشچاڤه‌، چونكو ره‌نگه‌ هێشتا زێده‌تر بیت و چو به‌لگه‌ ب ده‌ست مه‌ نه‌ كه‌فتبن.
مه‌لا یاسین ئاماژه‌ دا وێ چه‌ندێ، هه‌تا نها هژماره‌كا مه‌زن یا كێشه‌ و سكالایێن به‌رتیل وه‌رگرتنێ ل سه‌رۆكاتیا ده‌سته‌یا ده‌ستپاكیا هه‌رێما كوردستانێ هاتینه‌ تۆماركرن و گه‌له‌ك فه‌رمانبه‌رێن حوكمه‌تێ مالێ حوكمه‌تێ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ بكارئینایه‌ و گه‌له‌كان ژى به‌رتیل وه‌رگرتینه‌ بۆ رێخۆشكرنێ ل پرۆژه‌كێ سه‌رپێچى و گۆت ژى: رێژا به‌رتیل وه‌رگرتنێ ل هه‌رێما كوردستانێ گه‌له‌ك ژ باژێرێن دى یێن عیراقێ كێمتره‌.
ل گۆره‌ى قانوونا هژماره‌ 111 یا سزایێن عیراقى، هه‌ر كارمه‌نده‌كێ حوكمه‌تێ به‌رتیلان وه‌ربگریت، سزایێ وى زیندانكرنه‌ ژ 10 سالان پتر نه‌بیت و سزایێ پاران ژى د ناڤ دا هه‌یه‌ و فه‌رمانبه‌ر ئێكسه‌ر دهێته‌ لادان و نابیت ب چو ره‌نگان جاره‌كا دى ڤه‌گه‌ریته‌ فه‌رمانبه‌ریا حوكمه‌تێ و بهێته‌ دامه‌زراندن.
هه‌روه‌سا پێغه‌مبه‌ر سلاڤێن خودێ ل سه‌ر بن د فه‌رمووده‌كا خوه‌ دا دبێژیت: (لعن الله الراشی والمرتشی والرائش).. ئانكو خودێ له‌عنه‌ت ل وان كه‌سان كرینه‌ یێن به‌رتیلان وه‌ردگرن و یێن به‌رتیلان دده‌ن و یێن واسته‌كاریێ دناڤبه‌را وان هه‌ردویان دا دكه‌ن.