ئه‌ڤرۆ نیوز:
ب هه‌لكه‌فتا سالڤه‌گه‌را 40 سالیا دامه‌زراندنا ئێكه‌تیا نیشتمانى كوردستان، سه‌رۆك بارزانى په‌یامه‌كا پیروزیێ ئاراسته‌ى جێگر و ئه‌ندامێن مه‌كته‌با سیاسى و سه‌ركردایه‌تیا سیاسى یا ئێكه‌تیێ دكه‌ت و دپشكه‌كا په‌یاما سه‌رۆك بارزانى دا هاتیه: سالڤه‌گه‌را دامه‌زراندنا ئێكه‌تیا نیشتمانیا كوردستان دده‌مه‌كێ دا دهێته ساخكرن كو گه‌لێ مه ل هه‌مبه‌ر ته‌حه‌دیاته‌كا مه‌زن دایه و د هه‌مان ده‌م دا، ده‌رفه‌ته‌كا كێم وێنه بۆ پێشخستنا دوزا ره‌ویا گه‌لێ مه یا هاتیه پێش.
ئەڤرۆ:
سترانبێژ لەیلا فەریقی دان ب وێ چەندێ دا کو راستە ئەڤە دەمەکێ درێژە وێ چو سترانێن نوو نین، لێ ھێشتا بریارا خوە یا دووماھیێ نەدایە کانێ دێ جارەکا دی ل سترانێ زڤریت، یان ژی ب ئێکجاری دێ ھێلیت.
ناڤبریێ گۆت: راستە ھەتا بەری چەند سالان ژی من ناڤێ خوە ھەبوو، چونکو ل وی دەمی من بەردەوام سترانێن نوو دگۆتن، لێ ئەڤ چەند سالەکن ژبەر ھندەک ھۆکارێن تایبەت ب منڤە ئەزا بێدەنگم، لێ ھیڤیا من ئەوە رۆژەک بھێت ئەز جارەکا دی ب ڤەگەرمە مەیدانا سترانگۆتنێ و حەزژێکەرێن دەنگێ خوە پشت راست دکەم کو ئەز وان ژبیرناکەم.
لەیلا فەریقی، خووشکا ھونەرمەندا مەزنا وەغەرکری (مەرزیا فەریقی) یە، بەری نوکە ھژمارەکا ستران و کلیپان تۆمارکرینە.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
رێڤه‌به‌رێ رێڤه‌به‌ريا پاسپۆرتان پارێزگه‌ها دهۆكێ بۆ راديۆيا دهۆك راگه‌هاند كو پشتى بوويه جۆرێ A زێده‌ترى مليۆن و نيڤ پاسپۆرتان ده‌ركرينه هه‌ر ژ 2010ێ و هه‌تا نوكه و ده‌رياره‌يى ئاواران ژى دا زانين كو نێزيكى 11 هزار پاسپۆرتان بۆ هاتينه چێكرن.
نه‌وزاد مه‌جيد زێده‌تر گۆت: “دێ باره‌گايێ ژماره دو ل ناڤ دهۆكێ ڤه‌كه‌ين، ل ده‌سپێكێ ب تنێ دێ بۆ ئاواران بيت دا كو قه‌ره‌بالغ ل سه‌ر رێڤه‌به‌ريێ رابيت و وه‌لاتيان ژى رازى بكه‌ين”.
دا زانين ژى كو ب تنێ كێشا وان هه‌يى، گرێدايى تۆڕێ يه و ئه‌و ژى تشته‌كێ ته‌كنيكى يه و گرێدايى به‌غدايه په‌يوه‌ندى ب وان ڤه نينه.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ره‌وانگه‌ها سورى بۆ مافێن مرۆڤى به‌لاڤ كر كو رۆژا شه‌مبى تيرۆرستێن داعش پشتى 10 رۆژان ژ ده‌ست ب سه‌ر داگرتنا باژێرێ ته‌دمور يێ مێژوويى، ل ناڤه‌راستا سوريا، زيندارنا مه‌زن يا وى باژێر په‌قاند و وێنێن وێ به‌لاڤكرن.
زيندانا ته‌دمۆر ب ئێك ژ وان زيندانان ل سه‌ر ئاستێ ده‌ڤه‌رێ و جيهانێ دهێته هژمارتن يێن ناڤوده‌نگيا خوه هه‌يى ب ره‌نگه‌كى ل سه‌ر پشكه‌كا زۆر يا ئه‌ردى هاتيه دروستكرن و ژ لايێ چالاكڤان و وه‌لاتيێن سۆريا ڤه ب هێمايێ سه‌رداكه‌فتنا رژێما به‌شار ئه‌سه‌د دژى وه‌لاتيێن وى وه‌لاتى دهێته دانان.
ئەڤرۆ نيوز:
رێکخراوا یونیسف یا جیھانی راگەھاند، ژ ئەگەرێ ئەو شەرێ ئەڤ سالە ل وەلاتێ عیراقێ دھێتە کرن، ٢٠% ژ زارۆیێن وەلاتێ ناڤبری ژ خواندنێ ھاتینە بێ بەھرکرن کو رێژا وان دگەھیتە ملیۆنەک و ١٨٥ ھزار زارۆیان و ئەڤە ژی رێژەکا مەترسیدارە ل سەر عیراقێ.
رێکخراوا جیھانی یونیسف یا تایبەت ب مافێن زارۆیان ڤە راگەھاند کو ئەڤ شەرێ نھا ل عیراقێ دھێتە کرن بوویە ئەگەر کو ب ھزاران خێزان ژ باژێرێ خوە ئاوارە ببن و بوویە ئەگەر کو ملیۆنەک و ١٨٥ ھزار زارۆ ژ خواندنێ بێ بەھر ببن کو دگەھیتە رێژا ٢٠% ژ زارۆیێن ل عیراقێ دژین.
رێکخراوا ناڤبری د مالپەرێ خوە دا ئاشکرا کریە کو ئەڤ رێژە دێ مەترسیەکا مەزن ل سەر عیراقێ پەیدا کەت و ئایندێ وان قوتابیان یێ زانستی ھاتیە تێکدان و ئەڤە رەنگە ببیتە ئەگەر کو زارۆیێن عیراقێ ھەتا پێنچ سالێن دی ژی زیانا خوە ژ ڤی شەری ببینن و تێدا ھاتیە ژی: پێدڤیە وەزارەتا پەروەردێ ل عیراقێ پێنگاڤێن جدی ب ھاڤێژیت بۆ ھندێ ئەڤ قوتابیە ھەموو ئەڤ سالا چوویی ژ خواندنێ بێ بەھرنەبن و بۆ وان بھێتە قەرەبووکرن ب ھەر رێیەکا ھەبیت، چونکو زێدەباری ھندێ کو سالەکا خواندنێ ژ وان چوو، ئەو ئێدی ژ ئالیێ دەروونی ڤە دێ تێکچن.
د ڤێ راپۆرتێ دا کو رێکخراوا یونیسف ب ھەڤکاری ل گەل حوکمەتا عیراقێ و ھەرێما کوردستانێ ئەنجام دایە ئاشکرا بوویە کو ژ سەرجەمێ ملیۆنەک و ١٨٥ ھزار قوتابیێن بێ بەھربووین ژ خواندنێ، ٧١٢ ھزار ل پارێزگەھێن عیراقێ دژین و ٦٦ ھزار ژی ل پارێزگەھێن ھەرێما کوردستانێ. ھەر ژ ڤی سەرجەمی ٤٨٥ ھزار زارۆ د ناڤبەرا شەش ھەتا ١١ سالیێ دانە و ٦٥٠ ھزار دناڤبەرا ١١ – ١٤ سالیێ دانە.
ل دووماھیا راپۆرتێ رێکخراوا یونیسف ئاشکرا دکەت کو رێژا قوتابیێن کچ ئەوێن ھاتینە بێ بەھرکرن ژ خواندنێ دو جاران تەمەت قوتابیێن کۆرە.
عەبد یوسف، رێڤەبەرێ گشتیێ پەروەردا پارێزگەھا دھۆکێ بۆ ئەڤرۆ دیار کر، بۆ وەرزێ خواندنا ئەڤ سالە مە ل پارێزگەھا دھۆکێ ٣٠ قوتابخانە تایبەت بۆ ئاوارێن ل دھۆکێ دژین ڤەکربوون کو ١٨ ژ وان قوتابخانان یێن ١٢ رێزی بوون و یێن دی یێن شەش رێزی بوون ل ناڤ کەمپان دا ھاتبوونە ڤەکرن و گۆت: ژ بەر زێدەبوونا رێژا ئاواران و نە جھگیربوونا وان، ئەم نەشیاینە رێژا وان یا دروست بزانین.
رێڤەبەرێ گشتیێ پەروەردا پارێزگەھا دھۆکێ ئاماژە دا وێ چەندێ، دەمێ مە قوتابخانە داناین مە رێ بۆ ھەموو قوتابیێن ئاوارە خۆشکر کو بخوونن، بەلێ گەلەک قوتابی ھەبوون ژ بەر تێکچوونا رەوشا وان یا ئابووری یان ژی یا دەروونی نەشیان بەردەوامیێ ب خواندنا خوە بدەن و گۆت ژی: مە دو قوتابخانە ب درەنگی ڤە ل ناڤ کەمپان ڤەکرن ب تنێ بۆ ب ھێزبوونێ، وەکو دی خواندنا ئەڤ سالە بۆ وان ناھێتە ھژمارتن.
ئەڤرۆ نیوز:
ل گۆرەی وان ئامارێن ئەڤرۆ ب دەستخۆڤەخستین، د ماوێ دو ھەیڤێن بۆری دا نێزیکی 150 ترۆمبێلان ل ھەرێما کوردستانێ سۆتینە و ژ ڤی سەرجەمی 74 ترۆمبێل ژ ئەگەرێ سۆتنا فیولپەمپی سۆتینە و پتریا وان ترۆمبێلان ژ کارکەڤتینە. فیتەرەکی دیار کر کو پانزینا نھا کەرەستەکێ وەکو رساسی تێدایە و فیولپەمپی گەرم دکەت و دسۆژیت.
نوژدار حسێن شۆفێرەکێ پارێزگەھا دھۆکێ یەو خودانێ ترۆمبێلەکا ئەلنترایە بۆ ئەڤرۆ دیار کر، پشتی وی پانزینا پیس کریە ترۆمبێلا خوە، فیولپەمپێ ترۆمبێلا وی سۆت و بۆ ماوێ سێ جاران د ئێک ھەیڤ دا وی فیولپەمپێ ترۆمبێلا خوە گوھۆری و گۆت: ل جارا چارێ د گەرما نیڤرۆ دا فیولپەمپێ ترۆمبێلا من سۆت و ئێکسەر ئاگر بەربوو ترۆمبێلێ، بەلێ خۆشبەختانە مە زوو کۆنترۆل ل سەر ئاگری کر.
ناڤبری دیار کر کو مخابنە حوکمەت ھوسا سەرەدەریێ ل گەل وەلاتیان بکەت و ئەڤ پانزینا ھوسا یا پیس بەلاڤ دکر ھەتا بوویە ئەگەرێ سۆتنا فیولپەمپێن سەدان ترۆمبێلێن وەلاتیان و گۆت: مادەم حوکمەتێ دزانی یا پیسە بلا نەھاتە بەلاڤکرن و ببایە قەیران، باشتر بوو ترۆمبێلێن وەلاتیان بسۆژینیت.
ل گۆرەی وان ئامارێن ئەڤرۆ ب دەستخۆڤەخستین، د ماوێ دو ھەیڤێن بۆری دا نێزیکی 150 ترۆمبێلان ل ھەرێما کوردستانێ سۆتینە و ژ ڤی سەرجەمی 74 ترۆمبێل ژ ئەگەرێ سۆتنا فیولپەمپی سۆتینە و پتریا وان ترۆمبێلان ژ کارکەڤتینە.
ھوستایێ چێکرنا فیولپەمپێن ترۆمبێلان محەمەد جەمیل ژ پیشەسازیا دھۆکێ بۆ ئەڤرۆ دیار کر، ئەڤ پانزینا د ماوێ دو ھەیڤێن بۆری دا ل ھەرێما کوردستانێ ھاتیە بەلاڤکرن کەرەستەکێ وەکو رساسی تێدابوو و د بۆ ئەگەر کو فیولپەمپ زوو گەرم ببیت و پاشی ب سۆژیت و گۆت: دڤێت شۆفێر باش ئاگەھداری دەنگێ پانزینێ بن، چونکو ھەر دەمێ دەنگێ گڤە گڤێ ژ فیولپەمپی و پانزینێ ھات، وی دەمی مەترسیا سۆتنا فیولپەمپی و ترۆمبێلێ د ئارادایە.
خویاژی کر، ئەڤ ئاریشا نھا یا پیسیا پانزینێ بوویە ئەگەر کو چێکەرێن فیولپەمپ ل پیشەسازیێ گەلەک مشە بووینە و ئەو کەسێ وی کاری ژی نەکەت دەست ھاڤێتیێ و ڤێ ژی مەترسی زێدەتر لێ کریە، چونکو ھندەک نزانن ب دروستی فیولپەمپى گرێدەن و ھندەک ژی ھەنە یێن نە ئۆرجینال و بێ سەروبەر دئێخنێ، ئەڤە ژی دبیتە ئەگەر کو ترۆمبێل ب سۆژن.
ل گۆر وان ئامارێن رۆژنامێ ب دەستخۆڤە ئیناین پتر ژ ملیۆن ترۆمبێلان ل ھەرێما کوردستانێ ھەنە و ڤێ پانزینێ بکاردئینن و حوکمەتێ ژی بریار دابوو ھەر ترۆمبێلەکا ب ئاگری ب سۆژیت، ب رێژا 30% وان ترۆمبێلا قەرەبوو بکەت، بەلێ ھەتا نوکە ئەڤ بریارە نەھاتیە بجھئینان و ئەگەر ژی بۆ پەیدابوونا قەیرانا دارایی ڤەدگەرن.
رائیدێ مافپەروەر ئازاد تاھا، بەرپرسێ راگەھاندنا ھاتن و چوونا دھۆکێ بۆ ئەڤرۆ دیار کر کو سۆتنا فیولپەمپ و ترۆمبێلان ئەگەرەکێ تەکنیکیە و گرێدای رێڤەبەریا وان نینە و گۆت: دەمێ مرۆڤ ل رێیێن دەرڤە ھاتن و چوونێ دکەت، دێ بینیت ھەر د ناڤبەرا چەند کیلۆمەتەرەکا چەند ترۆمبێلەک ژ بەر خراببوونا فیولپەمپى ژ کارکەفتینە.
ئه‌ڤرۆ نیوز: له‌يلان جاسم:
رێكخراوا ساخله‌میا جیهانى ئیدمانا ل سه‌ر ئه‌نته‌رنێتێ و گرتنا سێلفیان ژ ئالیێ هنده‌ك وه‌لاتیان ب خه‌له‌له‌كا ده‌روونى دده‌ته زانین و دئێخته رێزا نه‌خوشیێن ده‌روونى كو پێدڤى ب چاره‌سه‌ریێ نه ئه‌و كه‌سێن گه‌له‌ك ئه‌نته‌رنێتێ بكاردئینن و سێلفیا دگرن و ب پێدڤى زانیه كو ئه‌ڤ كه‌سانه ده‌رمانێن تایبه‌ت ب نه‌خوشیێن ده‌روونى بخوون ب مه‌ره‌ما چاره‌سه‌ركرنێ.
ئەڤرۆ نیوز:
ل گوڤارا ( ڤەکولینێن کونگرێسی) راپورتەکا گرنگ ل دۆر جگارەکێشانێ ھاتیە بەلاڤکرن و ئەڤ لایەنە ب خۆڤە گرتینە:
* پتریا رێکخراوێن گرێدای دەرمانان و خوارنێ ل ئەمریکا نوکە یێ پێکولێ دکەن کو جگارەکێشان بچیتە د خانەیا موخەدەراتان دا و ب ئێکجاری بھێنە قەدەغەکرن. ژبەرکو پتریا راپۆرتێن پزیشکی ل وێ باوەرێ نە کو نیکوتین کەرستەکێ بێھوشکەرە و ئیدمانێ پەیدادکەت.
* کەرستێ نیکوتین ئەوێ دناڤ جگارەیان دا ھەی دەمێ زێدەدبیت ژەھراوی یە و راپۆرتێن پزیشکی دیاردکەن کو ھەموو کومپانیێن جگارەیان یێن ھەول ددەن رێژەیا وی دناڤ جگارێ دا زێدەبکەن داکو پتر بھێنە فرۆتن.
* د چارچوڤێ وی شەرێ ل گەل جگارێ دھێتە کرن ل وەلاتێن رۆژئاڤا ئەو شیاینە ل ئاڤاھیان و جھێن گشتی و فروکخانەیان و دناڤ فروکەیان دا ب ئێکجاری بکەن، ل نەتەوێن ئێکگرتی ل خوارنگەھان ژی ھاتینە قەدەغەکرن و نابیت ب چو رەنگەکی دەزگەھێن راگەھاندنێ ریکلامێ بۆ جگارەیان بکەن و دیسان ب چو رەنگەکی نابیت کومپانیێن جگارەیان سەرپەرشتیا چالاکیێن جڤاکی و رەوشەنبیری و وەرزشی بکەن.
* پیشەسازیا تووتنێ سالانە (٥٠) بلیون دولار لێ دھێنە خەرجکرن و پتریا وێ ل وەلاتێن پاشڤەمای دھێتە خەرجکرن.
* ل دووڤ راپورتێن کومەلا ئەمریکی یا پزیشکی دیاردبیت کو جگارەکێشان سالانە ٤١٩٠٠٠ کەسان ل ئەمریکا دکوژیت ئانکو ژ ھەر پێنچ کەسان ئێک ژێ ژبەر جگارەکێشانێ یە.
* سالانە دورێن ٥٠ بلیون دولاران بۆ چارەسەریا زیانێن جگارەکێشانێ دچن و ھەر پاکیتەکا جگارەیان (٣,٩٠) دولار دڤێن بۆ خزمەتێن ساخلەمیێ.
نيشاندان