ئه‌ڤرۆ:

ژ گرنگترین ساخلەتێن کچ بۆ قارەمانێن خەونێن خوە یێن چاڤەرێکری ددانیت ئەوە کو بەژنەکا بلند ھەبیت، ھەڤ چەند ھەر بچووکاتی ل سەر مێشکێ کچێ زال دبیت، زێدەباری ھندەک ساخلەتێن دی، کچ دێ ئاڤۆریێن ھەڤپشکێ ژیانا خوە د سەرێ خوەدا وێنە کەت و بەژنا بلند دێ ژ ھەمی ھۆکارێن دی بھێزتر بیت کو سەرنجا وێ راکێشیت، ژن حەز ژ وی زەلامی دکەن یێ ژ وان بلندتر بیت، و کەسێ بزاڤ نەکریە ڤێ نھێنیێ بزانیت.
ئەنجامێن ڤەکۆلینەکا پۆلەندی یا نوو دوپاتکر کو پرانیا ژنان حەز دکەن بگەھنە زەلامەکێ ژ وان درێژتر، ئەڤە ژی بۆ چەندێ دزڤریت کو بەژنا بلند نیشانا ساخلەمیەکا باشە و ئەڤە کونترۆلا مێشکێ ژ ناڤ دا یێ ژنێ دکەت.
ھەروەسا بەژنا بلند یا زەلامی د مێشکێ ژنێ دا ساخلەتەکا مێرانیێ یە کو ژن لێدگەریت و حەز دکەت ل نک وی زەلامی ھەبیت یا ئەو دگەھیتێ، ژ گرنگترین ڤان ساخلەتان ژی زیرەکی و بەرگریکرن و پاراستنا وێ.
سەبارەت زەلامی ژی پتر حەز ژ ژنا بەژن کورت دکەت، ئەڤە ل دووڤ ڤەکۆلینەکا ئەمریکی یا نوو ژ بەر ھەبوونا ھندەک ساخلەتان یێن ژنێن بەژن کورت ھەین ئەو ژی بزاڤ و زیندیبوون، بەژنا کورت ژی ل نک ژنێ نیشانا ھەڤبەندیەکا سەرکەفتیە.
بلنداھیا گونجای یا ژنێ بۆ زەلامی ١٧٣سم، بەلێ ژن حەز دکەت شوو ب زەلامەکی بکەت کو بلنداھیا وی ژ ١٨٨سم زێدەتر نەبیت.

ئەڤرۆ:
چو ھەڤبەندیێن دلینی د ناڤبەرا ژن و زەلامان دا د بێ دوبەرەکی نینن، ئەو ژ بەر رێیا ھزرکرنا ھەر لایەکی و رێیا دەربرینی. ھندەک کاروباران زەلام سروشتی دبینیتبەلێ وەدکەن کو ژن ژ کەربان سەرێ وێ بپەقیت، ئەو ژی ئەڤ دەە رەفتارەنە.
ھندی زەلام بزاڤێ بکەت د ژنێ بگەھیت دێ ھەر ھندەک خالێن دوبەرەکیێ مینن، خو ل سەر ھندەک کاروبارێن سڤک ژی د چاڤێن زەلامی دا بەلێ ژنێ تۆرە دکەت و کەربێن وێ ڤەدکەت.
سایتێ “گوفیمنین” یێ ئەمانی ئەڤ دەە رەفتارە بەلاڤکرینە کو یا باشە زەلام ژێ دوور بکەڤیت ھەکە بڤێت سینگ لێکدانان ل گەل ھەڤژینا خوە کێم بکەت:
گوھارتنا کەنالێ تەلەڤزیۆنێ: ژن یا ل سەر قەنەپێ روونشتیە و یا خوە بەرھەڤ دکەت دا بەرێخوە بدەتە زنجیرا درامایێ یا خۆشتڤی ل بەر دلێ وێ، و ژ نشکەکێ ڤە زەلام دێ ھێت و دێ کەنالی گوھۆریت دا بەرێخوە بدەتە یاریا تەپاپێ، ئەڤ وێنە ل گەلەک مالان دوبارە دبیت و دبیت زەلام ب تشتەکی سروشتی دبینیت، بەلێ ئەو ژ ھەمی تشتان پتر کەربێن ژنێ ڤەدکەت.
تەرەکسوتێ وەرزشی: گەلەک کەس خەونان دبینن کو پشتی رۆژەکا تژی وەستیان بگەھنە مال دا تەرەکسوتێ وەرزشی یێ بێھنفرەە بکەتە بەرخوە و ئەڤێ چەندێ ژن تێدگەھیت، بەلێ ئەڤە رامانا وێ یی کو کەربێن وێ ڤەنابن دەمێ ھەرو زەلامێ خوە ب جلکێن ناڤمالێ دبینیت، ژنێ ژی دڤێت زەلام پویتەی ب سەروبەرێ خوە بکەت ل ناڤ مالێ.
مانا وێ ب تنێ د ناڤ خێزانا تەدا: ھەلکەفتێن خێزانی وەکو شەھیان جەژنەبوون دەلیڤەنە کو کەس و کار و ھەڤال بگەھنە ئێک کو کاودانێن رۆژانە دەلیڤێ نادەن مرۆڤ وان ببینیت، بەلێ ئەڤە ناگەھیتە وێ چەندێ کو تو ھەڤژینا خوە بھێلی دەمێ دچیە ناڤ ئاھەنگێ و ل گەل کەس و کارێن خوە سحبەتان بکەی و پویتەی ب وێ نەکەی.
نە رێزگرتن ل رێجیێ: دبیت زەلام نۆرمال دبینیت دەمێ دیکلەکی دئینیتە مال و دکەڤیتە سەر و بۆ خوە زەوقی ژێ چێکەت، ئەڤە وێ ھەستێ بۆ ژنێ پەیدا دکەت کو زەلام رێزێ لێ ناگریت ب تایبەت دەمێ ژن رێجیمێ بکەت.
بەرێخوەدانا ژنێن جوان: بەلکو ژن ل سەر بەرێخوەدانەکا سەرپێ رازی بیت، بەلێ ئەو زەلامێ چاڤێن وی ژ ژنێن جوان ڤەنەبن دەمێ ل گەل دئاخڤیت، ژنێ دگەھینیتە پلا سەرپەقینێ ژ کەربان دا.
نەبوونا پاقژیێ و سیستەمی: گوورێن وی یێ ل ھەمی جھان، تژی وێرێ ئامانێن پیسن بۆ شویشتنێ، ئەڤە گازندا ھەرۆژە یا ژنان بتایبەت ئەوێن شوو ب وان زەلامن کری یێن ھزر دکەن کو پێدڤیە ژن وێ ھنگامێ راکەن یا ئەو چێدکەن.
داخوازکرنا خوارنێ بۆ وێ: ھندەک جاران زەلامی دڤێت ھەڤژینا خوە نازدار بکەت و ل خوارنگەھێ خوارنێ بۆ داخواز بکەت، سەرەرای کو ئەڤە رەفتارەکا جوانە بەلێ ھەستەکی بۆ ژنێ چێدکەت کو ئەو ھێشتا زارۆیە نەشێت ل گەل سفرەچی باخڤیت و ئەو بخوە خوارنێ بۆ خوە داخواز بکەت.
پەیڤێن داخباربوونێ ب ژنێن دی: کومێنتێن ژ جۆرێ “پرچ یان بەژنا وێ ژنا ھە چەندا جوانە” دبیت زەلام بێژیت دەمێ ژنەکا جوان د بەرا دبۆریت و ئەو یێ ل گەل ھەڤینا خوە روینشتیە، ئەڤە کەربەکا مەزن بۆ ژنێ پەیدا دکەت بتایبەت ھەکە ئاڤرۆیەکا درێژ لێ نێری.
پشتگوە ھاڤێتنا ھەڤالا وێ یا نێزیک: دەمێ زەلام ب ژنەکێ داخبار دبیت، بەردەوام بزاڤێ دکەت خوە ل نک خۆشتڤی بکەت و ئەڤە کارەکێ نۆرمالە، بەلێ ھشیار زەلامێ خۆشتڤی دەمێ تو داخواز دکەیە قەھوەکێ یان ھەر تشتەکێ دی و ئەو ل نک ھەڤالا خوە بیت و تو ھەڤالا وێ داخواز نەکەی ل گەل وێ.
پووتەدانا زێدە ب تەلەفۆنێ: ھەکە زەلام ئەو بیت یێ حەز دکەت ژنێ داخواز کەتە خوارنا شیڤێ، گەلەک نەیا جوانە ئەو گەلەک دەمی خوە ب تەلەفۆنێ ڤە مژوول بکەت، ئەو وێ ھەستێ بۆ ژنێ پەیدا دکەت کو تەلەفۆن گەلەک ژ وێ گرنگترە.