ئه‌ڤرۆ نيوز، سالار دۆسكى:
ئه‌ڤرۆ رۆژا سێشه‌مبى رێكه‌فتى 31\3\2015 هنارتنا په‌ترۆلا كه‌ركووك ب رێيا به‌نده‌رێ جيهان يێ توركى هاته راگرتن.
ب گۆره‌يى نووچه‌كێ رۆيترز ئه‌ڤرۆ رۆژا سێشه‌مبى رێكه‌فتى 31\3\2015 ژ به‌ر كێشه‌كا ته‌كنكيى ھنارتنا پەترۆلا کەرکووکێ دبەرندەرێ جیھانێ تورکی دال سەر دەریا ناڤەراست ھاتە راگرتن.
ب گۆره‌يى رێكه‌فتنا حوكمه‌تا ناڤه‌ندى و هه‌رێما كوردستانێ پێدڤيه رۆژانه ب رێيا به‌نده‌رێ جيهان، 300 هزار به‌رميل بۆ توركيا بهێنه ره‌وانه‌كرن.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
پشتى به‌لاڤبوونا ده‌نگويێ هه‌بوونا حاله‌ته‌كێ ئيبۆلايێ ل ئه‌بۆعرێب نێزيكى به‌غدا، رێكخراوا ساخله‌ميا جيهانى به‌ياننامه‌ك به‌لاڤكر.
د به‌ياننامێ دێ رێكخراوا ساخله‌ميا جيهانى ره‌ت دكه‌ت كو چو حاله‌تێن ئيبۆلايێ ل عيراقێ هاتبنه تۆماركر و دبێژيت: “چو راستى بۆ ڤى نووچه‌يى نينه”.
ب گۆره‌يى نوچه‌كێ ناڤه‌ندا ده‌نگوباسێن نه‌ته‌وێن ئێكگرتى ئاماژێ ب وێ چه‌ندێ دكه‌ت كو هه‌ر ئێك ژ وه‌زاره‌تا ساخله‌ميا عيراقێ و رێكخراوا ساخله‌ميا جيهانى ره‌ت دكه‌ن كو حاله‌ته‌كێ ئيبۆلايێ ل عيراقێ هاتبيته تۆماركرن.
ئاماژێ ب وێ چه‌ندێ ژى دكه‌ن كو چو تاقيگه‌هێن عيراقێ شيانێن ده‌ستنيشانكرنا ڤى ڤايرۆسى نينن.
ئەڤرۆ نیوز:
رێڤەبەریا گشتیا کەشناسیێ ل ھەرێما کوردستانێ راگەھاند کو سوبەھی دێ هنده‌ك ئه‌ور ل ئه‌سمانى هه‌بين و هنده‌ك ده‌ڤه‌ران دێ بارانه‌كا كێم باريت.
پشکا پێشبینیان ل رێڤەبەریا گشتیا کەشنایا ھەرێمێ راگەھاند کو ژ ئەنجامێ ئێكگرتنا هه‌ردو فشارێن نزمێن ده‌ريا ناڤه‌راست و ده‌ريا سۆر بۆ ل سەر ھەرێما کوردستانێ ئەو پێشبینی دکەن کو سوبەھی رێکەفتی 2015.4.1 دێ هنده‌ك ئه‌ور ل ئه‌سمانى هه‌بين و هنده‌ك ده‌ڤه‌ران دێ بارانه‌كا كێم باريت.
رێڤەبەریا گشتیا کەشناسیێ ل ھەرێما کوردستانێ ئاشکەرا ژی کریە کو پلا گەرماتیێ ژى يا بلند دێ بلند بيت و يا نزم دێ هێته خوار وه‌كو هه‌ڤبه‌ركى ل گه‌ل رۆژێن به‌رى نوكه ب رەنگەکی د ناڤبەرا 20 بۆ 10 دا.
ل دۆر پێشبینیا رێژا ھەوایی و مەودایێ دیتنێ ژی دایە زانین کو دێ ئاراستەیێ وی دێ ل باشوورێ رۆژئاڤا بیت ب رەنگەکی دێ ل سه‌رخۆ بیت د ناڤبەرا 5 بۆ 10 کلم د دەمژمێرەکێ دا و ماوێ دیتنێ ژی دێ 8 بۆ 10 کلم دا بیت.
ئەڤرۆ نيوز:
بریارە پەرلەمانێ کوردستانێ د روونشتنا خوە یا ئەڤرۆ 31\3\2015 دا خواندنا ئێکێ بۆ دو پرۆژە بریاران بکەت، کو ئێک ژ وان ب پارێزگەە بوونا قەزا کۆیە یە، ھەروەسا دێ وەزیرەکێ نوو ژی سووندا قانوونی خوینیت و باوەریا پەرلەمانی وەرگریت.
ل دووڤ راگەھاندنەکا مالپەرێ فەرمی یێ پەرلەمانێ ھەر د روونشتنا ئەڤرۆ دا دێ بەردەوامیێ دەنە گەنگەشەکرنا پرۆژە قانوونا سندۆقا داھاتێن نەفت و غازێ ل ھەرێما کوردستانێ، ھەروەسا غازی سەعید دێ باوەریا پەرلەمانی وەرگریت بۆ پۆستێ وەزیرێ ھەرێمێ بۆ کاوربارێن کۆچبەران.
ھەر ل دووڤ بەرنامێ کاری یێ روونشتنا ئەڤرۆ دێ خاندنا ئێکێ بۆ دو پرۆژە بریاران ھێتە کرن، یا ئێکێ ب پارێزگەە کرنا قەزا کۆیە یە، یا دویێ ژی قەرەبووکرنا شەھید و بریندارێن خوەنیشادانێن ١٧ێ شوباتێ و رۆژێن ل دووڤ دایە.
ھەژار مەعروف:
ھەلبژارتیێ پارێزگەھا دھۆکێ یێ یاریێن مەیدانی ب ئەنجامێن نورمال ژ قارەمانیا ھەلبژارتیێن پارێزگەھا یا عیراقێ ڤەگەریان پشتی پشکداری ب ٢٠ یاریکەران کری ل سەر ئاستێ کور و کچان.
ھەلبژارتیێ دھۆکێ ل سەر ئاستێ کوران ژبەر نە پشکداریا چەند یاریکەرێن خودان شیان یێن پارێزگەھا دھۆکێ، نەشیان چو ئەنجامان ب دەستخوڤە بینن و ب ١٥ یاریکەران پشکداری کر و بەروڤاژی ل سەر ئاستێ کچان ھەلبژارتیێ دھۆکێ شیا ئەنجامێن باش ب دەستخوڤە بینن د یاریێن چەکوچ و ٤٠٠ م، ٢٠٠ م پوست دا ل رێزا سیێ ھات.
ل دۆر پشکداریا ھەلبژارتیێ پارێزگەھا دھۆکێ سەروک شاندێ دھۆکێ سەباح خەدر بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گوت: چوونا مە بوو قارەمانیێ بتنێ بۆ پشکداریێ بوو، تایبەت ل سەر ئاستێ کوران، ژبەرکو زوربەیا یاریکەرێن خودان شیان پشکداری ل گەل مە نەکر و ل سەر ئاستێ کچان ئەنجامێن مە ل دووڤ یاریکەرێن ھەلبژارتیێن پشکداری کر ھەتا رادەکێ مەزن دباش بوون، ژبەرکو ھەلبژارتیێن دی یێن عیراقێ ھەموو قارەمانێن عیراقێ و وەلاتێن عەرەبی بوون.
ل دۆر نە پشکداریا یاریکەرێن خودان شیان ل سەر ئاستێ کوران ناڤبری دیارکر ژبەر رەوشا نە ئارام یا بەغدا یاریکەرێن خودان شیان رەتکر پشکداریێ ل گەل ھەلبژارتیێ دھۆکێ بکەن، ھەر چەندە راھێنەرێ ھەلبژارتیێ دھۆکێ داخوازی ژ سەرجەم یاریکەرێن بەرنیاس کربوو.
ھەژی گوتنێ یە ھەلبژارتیێ بەغدا ب ناسناڤێ قارەمانیا ھەلبژارتێن عیراقێ ھاتە خەتکرن د ڤێ قارەمانیێ دا و سلێمانیێ ل رێزا دویێ ل سەر ئاستێ کچان.
ئەڤرۆ:
یانا ریال مەدرید دەلیڤەکا مەزن یا ھەی ژبو ڤەگەراندنا ناسناڤی ژ ھەڤرکا خوە بەرشەلونە سەرکێشا سەرێ لیستا خولێ یا نوکە ئەوژی پشتی ب دووماھی ھاتنا ماوێ یاریێن نێڤدەولەتی یێن ھەڤالینی، چونکو یانا شاھاتی دێ د ھەیڤا چار دا ھەمی یاریێن خوە ل باژێرێ مەدرید کەت.
یانا ریال مەدرید باژێرێ مەدرید ھەتا دووماھیا ھەیڤا چار ب جە ناھێلیت و شەش یاریان ل دووڤ ئێک دێ لێ کەت و یاریگەھا سانتیاگو دێ رولەکێ مەزن د ڤەگەراندنا ناسناڤی دا ھەبیت، یاریا ئێکێ ل پێنجی ھەیڤێ دێ ل گەل غرناتا بیت و دووڤدا ب سێ روژان دێ سەرەدانا یاریگەھا ڤالیکس کەت بو کرنا یاریێ د گەل رایو ڤالیکانو د خولێ دا و ل یازدەی ھەیڤا چار دێ ل یاریگەھا خوە مێڤانداریا یانا ئیبار کەت و پشتی ڤی یاریێ دێ ل گەل یانا ئەتلەتیکو مەدرید کەت ل یاریگەھا ڤیسنتی کالدیرون کەت ل چاردەی ھەیڤا چار و دووڤدا ل یاریگەھا بێرنابیو ل ٢٢ ھەمان ھەیڤ یاریا دویێ ل گەل کەت و ل ناڤبەرا ڤان ھەردو یاران دێ ل یاریگەھا خوە یاریێ د گەل مەلەگا کەت و ب ڤێ چەندێ و کرنا یاریێ د ماوێ ھەیڤەکێ دا ل باێرێ خوە دێ بنە ھاندەر کو یاریکەر ژ گەشان و وەستیانا رێکێ دوورکەڤن بو ڤەگەراندنا ناسناڤی.
ئه‌ڤرۆ:
بەرپرسێ بزاڤا دیمۆکراتی یا ئاشووری لقێ دھۆکێ بۆ ئەڤرۆ دیار کر کو ئەڤ سالە ل رۆژا ١-٤-٢٠١٥ رێورەسمێن جەژنا نەتەوەیی ئەکیتو ناھێنە گێران وەکو سالێن بۆری نابیت و گۆت “ژبەر زۆرداریا ب سەرێ خەلکێ مە ھاتی بریار ھاتە دان چ رێورەسمێن جەژنێ نەھێنە برێڤەبرن، ب تنێ دێ بەرامبەر بارەگایێ نەتەوێن ھەڤگرتی ل ھەولێرێ خرڤەبوونەک ھێتە کرن”.
فەرید یەعقوب بەرپرسێ بزاڤا دیمۆکراتی یا ئاشووری لقێ دھۆکێ بۆ ئەڤرۆ دیار کر کو ئەکیتو جەژنا سەرێ سالا بابلی یا ئاشووریە و ئەڤ سالە دێ بیتە ٦٧٦٥ سال و سالانە رێورەسمێن ل دھۆکێ و ھەموو دەڤەران دھاتنە کرن، لێ ئەڤ سالە رێورەسم ناھێنە کرن ژبەر بارودوخێ ھەرێما کوردستانێ و کۆچبەریا خەلکی و گۆت “ب تنێ خرڤەبوونەک دێ ل ھەولێرێ ل بەرامبەر بارەگایێ نەتەوێن ھەڤگرتی ھێتە ئەنجامدان و دێ داخوازی ھێتە کرن کو دەڤەرێن بن کونترۆلا رێکخراوا تیرۆرستی یا داعش بھێنە رزگارکرن و پاراستنا دەولی بھێتە کرن بۆ وان دەڤەران، ھەروەسا داخواز دێ ھێتە کرن کو دانپێدان ب تەڤکوژیا ئاشووری و ئەرمەنان بھێتە کرن، کو ئەڤە سەد سال ب سەر ڤێ تەڤکوژی را چوون”.
ئه‌ڤرۆ:
سەرۆکێ باژێرڤانیا رەبیعە عەلی عومەر خدر بۆ ئەڤرۆ دیارکر کو خەلکێ رەبیعە بەردەوام یێ دزڤرنە سەر مالێن خوە و ھەتا نوکە 650 خێزان یێن ڤەگەریاینە دەڤەرا رەبیعە، گۆت ژی خەلکەکێ دوکانێن خوە ڤەکرینە و دەست ب کارێن خوە یێن رۆژانە کرینە و ھەموو دام و دەزگەە ژی ھاتینە ڤەکرن.
عەلی عومەر خدر ھەروەسا گۆت ل دووڤ دووماھی ئامارا ھەتا رۆژ 30\3 ل سنوورێ رەبیعە 650 خێزان ڤەگەریاینە سەر مالێن خوە، دیار ژی کر کو ھەر خێزانەکا دەست ل گەل داعش ھەبیت ب چو شێوەکێ رێک پێ ناھێتە دان ڤەگەرتە رەبیعە و ھێزێن پێشمەرگێ کوردستانێ کونترۆلەکا مەزن ل سەر دەڤەرێ یا کری و رەوش زۆر یا ئارامە و چو مەترسیی نینن.
سەرۆکێ باژێرڤانیا رەبیعە ئەو ژی دیارکر کو تیرۆرستێن داعش زیانێن مەزن گەھاندینە ژێرخانا ئابووری یا دەڤەرێ، ھەموو تشت ھاتیە ھەرافتن و پێدڤیە سەرو ژنوو دەست ب ئاڤەدانیا رەبیعە بھێتە کرن، داخواز ژی کر بودجەکا تایبەت بۆ ئاڤەدانیا رەبیعە بھێتە تەرخان کرن.
ئەڤرۆ:
پشتی پێکئینانا ھەڤپەیمانیا وەلاتێن سوننی ل دژی حوسیێن یەمەنێ کو ژلایێ ئیرانێ ڤە پشتەڤانی لێ دھێتە کرن، بەحسێ وێ چەندێ دھێتە کرن کو رەنگە سوننێن عیراقێ ژی ب ھێز بکەڤن، ژ بەر کو ھێرشا (عاصفە الحزم) یا وەلاتێن سوننی یێن عەرەب ب پشتەڤانیا ھەر دو وەلاتێن پاکستان و تورکیا ل دژی بەرژەوەندیێن ئیرانێ و ھەڤپەیمانێن وێ ب تنێ ل یەمەنێ ناراوەستن بەلکو دێ درێژبنە وەلاتێن دی یێن دەڤەرێ ژی ب تایبەتی ژی عیراقێ ژ بەر کو پشتی ژناڤچوونا رژێما سەدام ل ٢٠٠٣ دەستھەلاتدارێن شیعە ل بەغدا سوننە پشتگوە ھاڤێتینە و ژ ناڤەندا بریارێ دوورئێخستینە.
ل دۆر ڤی بابەتی ئەندامێ جڤاتا نوونەرێن عیراقێ ژ فراکسیۆنا ئێکگرتوویا ئیسلامی، عادل نوری دبێژیت” پشتی گورزا نەچاڤەرێکری یا (عاصفە الحزم) یا وەلاتێن کەنداڤی و تورکیا و پاکستانێ ل دژی حوسیێن یەمەنێ، مەترسیەکا مەزن دێ بەرێخودەتە ھەرێمێ و پێدڤیە کورد خوە بۆ خولەکا دی یا ھەڤرکیان و مەترسیان ئامادە بکەن و ناکۆکیێن خوە پاشبێخن”.
ل دووڤ گۆتنێن عادل نوری، کوردان کێشا ئەردی یا ل گەل سوننان ھەی و کێشا دەستھەلاتێ یا ل گەل بەغدا ھەی و ل گۆر باوەرا وی د ماوێ ١٢ سالێن بۆری دا سوننێن عیراقێ د پارچەکری بوون، لێ کورد نەشیان کێشا ئەردی ل گور مادێ ١٤٠ ل گەل وان ئێکلا بکەن.
عادل نوری ئاماژێ ب وێ یەکێ دەت کو پشتی ھێرشا وەلاتێن سوننی بۆ سەر حوسیێن یەمەنێ، نوکە کێشا سوننان یا بوویە کێشەکا نێڤدەولەتی و خودانەکێ ب ھێز یێ بۆ وان پەیدا بووی و ژ نوکە وێڤە کێشا کوردان ب تنێ ل گەل عەرەبێن حەویجە و گرۆپێن شەمەر و عوبێدا نابیت، بەلکو ھەڤپەیمانیەکا ب ھێز یا ل پشتا وان.
پشتی کونترۆلکرنا مووسلێ ژلایێ داعشێ ڤە ل ھەیڤا شەش یا سالا بۆری، لەشکرێ عیراقێ ل پتریا دەڤەرێن کوردستانی یێن دەرڤەی ئیدارا ھەرێمێ ڕەڤی و پێشمەرگەی پتریا دەڤەرێن کوردستانێ کونترۆلکرن و ل دووماھیا خزیرانا ٢٠١٤ سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ ل ھەولێرێ د کۆنگرەکێ رۆژنامەڤانی دا ل گەل وەزیرێ دەرڤەیێ بریتانیا ئاماژە ب وێ چەندێ دا کو مادێ ١٤٠ بجە ھات و ئێدی ئەو ل سەر نائاخڤن.
لێ گەلەک جاران سیاسەتمەدار و پەرلەمانتارێن عیراقێ ژ سوننا و شیعان، کورد ب وێ چەندێ گونەھبار کرینە کو ھاتنا داعشێ بۆ خوە بکارئیناینە دا کو دەڤەرێن کێشە ل سەر کونترۆل بکەن و ھەروەسا ھندەک سیاسەتمەدارێن عیراقێ، کورد ب دەرکرنا عەرەبان ژ ھندەک دەڤەرێن کێشەدار گونەھبار کرینە، لەوما ژی یا چاڤەرێکریە عەرەب زوو ب زوو دەستان ژ وان دەڤەران بەرنەدەن و ھەردەمێ ھەست ب ھێزبوونێ بکەن، یان پشتەڤەنەک ھەبیت د ئامادەنە بۆ دوبارە کونترۆلکرنا وان دەڤەران، شەرێ کوردان بکەن.
ل دووڤ گۆتنێن عادل نوری، پشتی (عاصفە الحزم)، پەرلەمانتارێ عیراقی مشعان جبوری گەفێن وێ چەندێ ل کوردان کرن کو ئەو وەکو سوننە د ئامادەنە ھەڤپەیمانیێ ل گەل شەیتانی بکەن ھەتا کو پێشمەرگەی ژ دەڤەرێن کێشەدار دەربێخن، ژ بەر کو ل دووڤ گۆتنێن مشعانی، کورد دوژمنێن وانن.
رەنگە ل دەمەکێ نێزیک سوننێن عیراقێ نەشێن خوە رێکبێخن ھەتا کو بشێن مەترسیێ ل سەر ھەرێما کوردستانێ دروست بکەن، ژ بەر کو ژبلی وێ چەندێ کو ناکۆکیێن دژوار د ناڤبەرا ئالیێن سوننی یێن عیراقی دا یێن ھەین و ھەتا نوکە نەشیاینە ببنە خودان گۆتارەکا ئێکگرتی، داعشێ پتریا دەڤەرێن وان یێن کونترۆلکرین و دەم دڤێت ھەتا کو ئەو وان دەڤەران ژ داعشێ پاقژ بکەن و خوە رێک بێخن، لێ د سەر ھندێ ڕا ژی ھەکە وەلاتێن عەرەبی یێن سوننی و پاکستان و تورکیا بشێن بەرەیێ سوننی ل دەڤەرێ ب ھێزتر بێخن و پشتەڤانیێ ل سوننێن عیراقێ ژی بکەن، ل پاشەرۆژێ سوننە دێ بنە مەترسی ل سەر بەرژەوەندیێن ھەرێمێ، لەوما پێدڤیە ھەرێما کوردستانێ ئامادەکاریێن خوە بکەت و بۆ ھەر پێشھاتەکێ یا ئامادە بیت، ژ بەر کو ھەتا نوکە زلھێزێن جیھانێ ژی پشتەڤانی ل وی بەرەیێ سوننی کریە.
نيشاندان