عەزیز هەورامی:

ژڤانێ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ یێ نێزیك دبیت، بەرپرسەكێ پارتی دیموكراتی كوردستان ژی ل كەركووكێ دبێژیت: ل گەل هەموو وان ئالیێن باوەری ب كوردستانیبوونا كەركووكێ هەبیت دێ ڕێككەڤین ب كورد و توركمان و ئەرەب ڤە ژ بلی خیانەتكارێن 16 ئۆكتۆبەرێ.
كاوە ئەحمەد، بەرپرسێ لژنا ناوچا پارتی ل كەركووكێ بۆ ڕۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گوت» پارتی بەرهەڤیێن تمام بۆ هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ كرینە ل كەركووكێ، ل دەف مە كەركووكێ پرسەكە پەیوەندی ب ئاسایشا نەتەوەیی یا كوردستانێ ڤە هەیە و یا گرێدایە ب مادەیا 140 ژ دستووری ئیراقێ، پارتی هەموو دەمان كار بۆ ستراتیژیا كوردستانیبوونا كەركووكێ دكەت، لەوما پارتی دخوازیت لیستەكا كوردستانێ یا ب هێز ل گەل وان هێزێن سیاسی یێن كوردی یێن نەتەوەیی پێك بینیت یێن باوەری ب كوردستانیبوونا كەركووكێ هەی و مە كۆمبوونەكا ڕاویژكاری ل گەل كریە».
هەروەسا دبێژیت» ئەو تاقم و ئالیێ سیاسی كو خیانەتا 16 ئۆكتۆبەرێ ئەنجامدای و كەركووك تووشی وی دەردی كری، نابیت دناڤ لیستەكا كوردستانی دا ڕێك پێ بهێتە دان».
دیاركر ژی» ل دەف مە ئەو یا گرنگە كو لیستا كوردستانێ سەربێخین و ل دەف مە پارتی ژ هەموو ئالیان پتر كوردستانیانە هزر دكەت، دەرگەهێ مە بۆ ئالیێن ئەرەب و توركمان ژی یێن باوەری ب پێكڤەژیانێ و كوردستانیبوونا كەركووكێ ڤە هەیە یێ ڤەكریە ودێ ل گەل وان ژی ڕێككەڤین».
ئاشكراكر ژی» ب گۆرەی ئەو داتایێن ل بەردەستێ مە ئەم وەكو كورد دێ دەنگێن زۆر بدەستڤە ئینین».
ئاماژەكر» بۆ ڤەگەراندنا شكۆیێ كوردان دخوازین كەسەكێ كورد ژ پارتی ببیتە پارێزگەرێ كەركووكێ، ببیتە پارێزگەرێ هەموو نەتەوەیان بێی جوداهی بۆ خزمەتكرن و ئیدارەكرنا كەركووكێ و پشتگوهـ نەهاڤێتنا هیچ نەتەوەیەكی ل كەركووكێ تنێ ب پارێزگەرەكی كو ژ پارتی بیت دێ هێتە كرن».
ل دووماهی هەلبژارتنێن جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ، پارتی دیموكراتی كوردستان دەنگێن ئێكێ ل سەر ئاستێ پارێزگەها كەركووكێ بدەستڤەئینان ل دەڤەرێن كوردی و ئەرەبی ژی ، سەبارەت ڤێ چەندێ كاوە دبێژیت»پارتی خودان جەماوەرەكێ مەزنە ل كەركووكێ لەوما مە باوەری هەیە پارتی دەنگێن زۆر بدەستڤە بینیت و هەڤسەنگیا هێزێ ڕێكبێخیت و دەستهەلاتێن كوردان بۆ خەلكێ كورد بزڤڕن».

ناڤەندا چاڤدێریا مافێن مرۆڤی یا سووریێ راگەهاند، دەمەکە هێزێن رۆسیا ل سووریێ کار بۆ هندێ دکەن دا رێڤەبەریا خوەسەر خوە ژ ئەمریکا دوور بکەت و بەری چەند رۆژان ژی شاندەکێ سەربازی یێ رۆسیا سەرەدانا باژێرێ قامشلۆ یێ رۆژئاڤایێ کوردستانێ کریە و پشتی وێ سەرەدانێ ژی هەر دو ئالیان دەست ب مانۆرەکا سەربازی ل باژێرێ حەسەکێ کرینە.

ناڤەندا چاڤدێریا مافێن مرۆڤی یا سووریێ راگەهاند، دەمەکە رۆسیا کار بۆ هندێ دکەت کو بەرپرسێن رێڤەبەریا خوەسەر خوە ژ ئەمریکا دوور بکەن و بەرێ خوە بدەنە شامێ و پرسێن هەی ل گەل شامێ چارەسەر بکەن، ژ بۆ هندێ ژی بەری چەند رۆژان شاندەکێ سەربازی یێ رۆسیا سەرەدانا باژێرێ قامشلۆ یێ رۆژئاڤایێ کوردستانێ کرینە و ل گەل بەرپرسێن رێڤەبەریا خوەسەر و فەرماندارێن هێزێن سووریا دیموکرات کۆمبووینە، د کۆمبوونێ دا شاندێ رۆسیا دیار کریە، ئەمریکا ناهێلیت قەیرانا نها ل سووریێ بهێتە چارەسەرکرن، دڤێت هێزێن ئەمریکا ل سووریێ نەمینن و داخواز ژ هێزێن سووریا دیموکرات و رێڤەبەریا خوەسەر ژی کرینە کو بەرێ خوە بدەنە شامێ، چونکی پرسا سووریێ و کوردان دڤێت ل شامێ بهێتە چارەسەرکرن.
ناڤەندا چاڤدێریا مافێن مرۆڤی یا سووریێ ئەو یەک ژی دیار کریە، د کۆمبوونێ دا بەرپرسێن رێڤەبەریا خوەسەر ژی دیار کرینە، هەتا نها وان چەندین کۆمبوون ل گەل حوکمەتا سووریێ کرینە لێ مخابن شام هەتا نها ژی یا بەرهەڤ نینە داخوازیێن وان قەبوول بکەت، هەلوەستێ نها یێ شامێ ل هەمبەر کوردان گەلەک خرابە و هەتا شام هەلوەستێ خوە ل هەمبەر رێڤەبەریا خوەسەر و کوردان نەگوهۆڕیت دانوستاندنێن ل گەل شامێ ژی چو ئەنجام نابن.
ل گۆر ناڤەندا چاڤدێریا مافێن مرۆڤی پشتی کۆمبوونێ هێزێن سووریا دیموکرات و سەربازێن رۆسیا پێکڤە دەست ب مانورەکا سەربازی ل باژێرێ حەسەکێ یێ رۆژئاڤایێ کوردستانێ کرینە و ئەو یەک ژی بوویە جهێ دلگرانیا تورکیا.
چاڤدێرێن سیاسی ژی دیار دکەن، رۆسیا ل گەل ئیرانێ و تورکیا کار بۆ هندێ دکەت دا ئەمریکا یا نەچار بیت هەموو هێزێن خوە ژ سووریێ ڤەکێشیت، لێ ئەمریکا ژی بەرهەڤ نینە د رەوشا نها دا هەموو هێزێن خوە ژ ئاخا سووریێ ڤەکێشیت، ل ئالیێ دی هێزێن کوردی ژی وەسا دبینن هەکە ئەمریکا د رەوشا نها دا هێزێن خوە ژ سووریێ ڤەکێشیت مەترسیا هندێ یا هەی رژێما سووریێ ل گەل تورکیا ئێرشی رۆژئاڤایێ کوردستانێ و باکورێ سووریێ بکەن، ژ بەر هندێ ژی هەتا نها چەندین جاران رێڤەبەریا خوەسەر و هێزێن سووریا دیموکرات داخواز کرینە ئەمریکا ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ و باکورێ سووریێ بمینیت، چونکی هەتا قەیرانا سووریێ نەهێتە چارەسەرکرن دڤێت ئەمریکا بمینیت و هەبوونا ئەمریکا ژ بۆ کوردان گەلەک یا گرنگە.

بڕیارە شاندێ دانوستاندكارێ هەرێما كوردستانێ سەرەدانا بەغدا بكەت و ئەندامەكا جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان دبێژیت: دانوستاندنێن د ناڤبەرا بەغدا و هەرێما كوردستانێ دا دێ بەردەوامی بۆ هەبیت، ب تایبەتی پشتی پەسەندكرنا قانوونا بودجەیا گشتی یا ئیراقێ پێدڤی ب هووردەكاریێ هەیە.
د. نەهلە قادر ئەفەندی، ئەنداما جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان گوت» دانوستاندنێن د ناڤبەرا بەغدا و هەرێما كوردستانێ دا ل دۆر هەموو كێشەیان د بەردەوامن، ب تایبەتی ل سەر ڕێككەفتنا دناڤبەرا هەردو حوكمەتێن بەغدا و هەرێما كوردستانێ دا كو پێشتر ڕێككەفتن د ناڤبەرا مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و محەمەد شیاع سۆدانی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ هاتیە ئیمزاكرن».
د. نەهلە ئەوژی گوت» بڕیارە شاندەكێ هەرێما كوردستانێ سەرەدانا بەغدا بكەت سەبارەت هووردەكاریێن بجهئینانا قانوونا بودجەیا گشتی یا ئیراقێ».
ژ ئالیێ خوەڤە هونەر جەمال، پەیڤدارێ وەزارەتا دارایی و ئابۆری ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ڕاگەهاند» بڕیارە ل ڤێ هەفتیێ یان ل هەفتیا بهێت شاندەكێ وەزارەتا دارایی ل سەر ئاستێ ڕێڤەبەرێ گشتیی ژمێریاری و بودجەی، سەرەدانا بەغدا بكەت بۆ دانوستاندنێ ل دۆر هنارتنا پشكا هەرێما كوردستانێ ژ بودجەیا گشتی یا ئیراقێ».
هونەر جەمال دیاركر ژی» بەری جەژنا قوربانی، سەرۆكێ دیوانا چاڤدێریا دارایی ل ئیراقێ سەرەدانا هەرێما كوردستانێ كر و ل گەل دیوانا چاڤدێریا دارایی و وەزارەتا دارایی و ئابۆری ل هەرێما كوردستانێ كۆمبوو و شاندەكێ وەزارەتا دارایی و ئابۆری سەرەدانا بەغدا كربوو و ل گەل وەزارەتا دارایی ل حوكمەتا فیدرالی كۆمببوو».
ب گۆرەی قانوونا بودجەیا گشتی یا ئیراقێ كو ل 26 خزیرانا بۆری كەفتە د بوارێ بجهئینانێ دا، پێدڤیە هەرێما كوردستانێ ڕۆژانە 400 هزار بەرمیلێن پەترۆلێ ڕادەستی وەزارەتا پەترۆلا حوكمەتا فیدرالی یا ئیراقێ بكەت، حوكمەتا فیدرالی ژی وێ پەترۆلێ بۆ هنارتنێ یان بۆ ناڤخوە دێ بكارئینیت، ئەوژی ئێكە ژ مەرجێن هنارتنا پشكا هەرێما كوردستانێ ژ بودجەیا گشتی یا ئیراقێ، كو زێدەتر ژ 16 ترلیۆن دینارن ژ سەرجەمێ زێدەتر ژ 199 ترلیۆن دیناران كو بودجەیا گشتی یا ئیراقێ یە.

سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ، محەمەد شیاع سۆدانی تانە ل 12 مادەیێن قانوونا بودجەیا گشتی یا ئیراقێ بۆ سالێن 2023، 2024، 2025 دایە و داخواز ژ دادگەها بلند یا فیدرالی یا ئیراقی دكەت، ب فەرمانەكێ بجهئینانا وان مادەیێن قانوونا بودجەی بهێنە ڕاوەستاندن، تاكو دەمێ بڕیاردانێ ل سەر دستووریبوونا وان 12 مادەیان.
وەكو د وان تانێن سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ دا هاتین، گەلەك ژ بڕگە و مادەیێن د ناڤ قانوونا بودجەی دا، كو پشتێ هنارتنا وان ژ ئالیێ حوكمەتێ بۆ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ، ژ ئالیێ لژنەیا دارایی ڤە ل جڤاتا نوونەران دەستكاری تێدا هاتینە كرن، ب شێوەیەكی كو ل گەل قانوون و دستوورێ بەردەوام ناگونجیت و د گەلەك بڕگان دا دەستهەلاتێن حوكمەتێ هاتینە بچووكرن و د بەرامبەر پارێزگەهان دا هیچ بهایەك بۆ وەزارەتان نەهاتیە دانان و د پشكەك ژ مادەیان هەموو دەستهەلات ب جڤاتا نوونەران هاتینە دان و هیچ ڕۆلەك بۆ حوكمەتێ نەهێلایە.
هەروەسا ب گۆرەی نڤیسارەكا دادگەها بلند یا فیدرالی ل ئیراقێ، وێ دادگەهێ بڕیار دایە، هەر ئێك ژ مادەیێن ( 2، 16، 20، 28، 57، 62، 63، 65، 70، 71، 72 و 75) كار پێ نەهێتە كرن تاكو وی دەمێ دادگەهـ تانێن سەر وان مادەیان ئێكلا دكەت.

جێگرێ سەرۆكێ دیوانا پەرلەمانێ كوردستانێ، ڕادگەهینیت: ئەو پەرلەمانتارێن نوو كو هاتنە جهێ هندەك ژ پەرلەمانتارێن كو دەست ژ كاری كێشای، ژ ئەگەرێ بڕیارا دادگەها فیدرالی یا ئیراقی خانەنشینكرن ژوان ناگریت. هەڤدەم دبێژیت: خانەنشینكرنا پەرلەمانتارێن خۆلا پێنجێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ دێ ب گۆرەی قانوونا چاكسازیێ هێتە كرن.
هیوا نەسرەدین، جێگرێ سەرۆكێ دیوانا پەرلەمانێ كوردستانێ گوت» ژ سەرجەمێ 111 پەرلەمانتارێن خۆلا پێنجێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ، حەفت پەرلەمانتاران مووچەیێ خانەنشینیا پەرلەمانی ڕەتكریە». هەروەسا دیاركر ژی» كێمترین مووچەیێ خانەنشینیا پەرلەمانتاران د ڤێ خۆلێ دا دێ ملیۆنەك و 800 هزار دینار بیت».
جێگرێ سەرۆكێ دیوانا پەرلەمانێ كوردستانێ ئەوژی گوت» خانەنشینكرنا پەرلەمانتارێن خۆلا پێنجێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ دێ ب گۆەری قانوونا چاكسازیێ هێتە كرن، هەروەسا ب گۆرەی قانوونا چاكسازیێ ل خۆلا نوو یا پەرلەمانێ كوردستانێ ئانكو خۆلا بهێت، هەر پەرلەمانتارەك ژیێ وی ژ 45 سالیێ كێمتر بیت مووچەیێ خانەنشینیێ ژێ ناگریت».
هەروەسا گوت ژی» بەلێ ئەوێن ل خۆلا پێنجێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ خانەنشین بووین كو ژیێ قانوونی یێ وان ل خوار 45 سالیێ ژی بیت مووچەیێ خانەنشینیێ ژوان دگریت».
سەبارەت ڕوونشتنان و كار و پڕۆژەیێن خۆلا پێنجی یا پەرلەمانێ كوردستانێ، هیوا نەسرەدین گوت» د خۆلا پێنجی یا پەرلەمانێ كوردستانێ دا 111 ڕوونشتنێن پەرلەمانی هاتنە گرێدان و 19 لژنەیێن بەردەوام ژی هەبوون و نێزیكی هزار و 115 كۆمبوون هاتنە گرێدان».
ئاماژەكر ژی» نێزیكی 425 ساتێن كۆمبوونێن پەرلەمانی بڕێڤەچوون و 48 پڕۆژە قانوون هاتنە پێشكێشكرن» .

پێشمەرگێ كوردستانێ د دەمێ چەند سالێن بۆری دا ب نوونەرایەتیا هەموو جیهانێ شەڕێ تیرۆرێ كر و ژ پێخەمەت وێ چەندێ دا شەهید و قوربانیێن زۆر دان و هەموو جیهان ژی دیدەڤانا وێ قوربانیێ بوو، ئەمریكا سەركردایەتیا هەڤپەیمانیەكا نێڤدەولەتی كر بۆ بەرهنگاریا شەڕێ تیرۆرێ و د وی چارچۆڤەی دا پەیوەندیێن لەشكری ل گەل هەرێما كوردستانێ زێدەتر كرن، سەبارەت وێ چەندێ ئەندامەكێ بەرێ یێ جڤاتا ئاسایشا نەتەوەیی یا ئەمریكی ڕادگەهینیت، حوكمەتا ئیراقێ هەموو بزاڤەك كریە بۆ سنورداركرنا شیانێن پێشمەرگەی.
دێریك هارڤی، ئەندامێ بەرێ یێ جڤاتا ئاسایشا نەتەوەیی یا ئەمریكی دبێژیت» ل كۆنگرێسێ ئەمریكی بزاڤەك هەیە بۆ هاریكاریكرنا زێدەتر یا هێزێن پێشمەرگێ هەرێما كوردستانێ، ب تایبەت سەبارەت ب دابینكرنا سیستەمێ بەرگریا ئەسمانی ب هێزێن پێشمەرگەی بۆ پاراستنا هەرێما كوردستانێ ژ گەف و مەترسیێن ل سەر هەین».
هارڤی د پشكەكا دی یا ئاخڤتنێن خوە دا ئاماژەكر كو پەیوەندیێن د ناڤبەرا پێشمەرگەی و هێزێن لەشكرێ ئیراقێ د دەمێ بۆری دا د دژوار بوون، ب تایبەت كو ئیراقێ بەردەوام بزاڤكریە شیانێن لەشكری یێن پێشمەرگەی سنۆردار بكەت، د دەمەكی دا پێشمەگەی شیان هەنە و دشێت نوونەرایەتیا هەرێما كوردستانێ بكەت و بەرگریێ ژێ بكەت، هەروەسا ب پێدڤی ژی زانی حوكمەتا ئیراقێ سوپاسیا ڕۆلێ پێشمەرگەی بكەت ژبەر بەرگریكرنا وی ژ هەرێما كوردستانێ و ئیراقێ ب تایبەتی د ڕوو ب ڕووبوونا چەكدارێن داعشێ دا.
وی ئەندامێ بەری یێ جڤاتا ئاسایشا نەتەوەیی یا ئەمریكی ل كۆچكا سپی باس ل وێ چەندێ ژی كر، ئەمریكا كار دكەت بۆ وێ چەندێ ب شێوەیەكێ باشتر كار ل گەل بەغدا و هەرێما كوردستانێ بكەت، دوپاتكر ژی كو پێدڤیە پێشمەرگە پشكا خوە هەبیت د بودجەیا گشتی یا ئیراقێ دا.
هەروەسا ڕاگەهاند» بۆ وێ چەندێ كو هەرێما كوردستانێ بشێت زال بیت ب سەر ئاستەنگان دا، دشیان دایە دەستهەلاتا زێدەتر ب قەوارەیێ هەرێما كوردستانێ بهێتە دان».
ناڤبری سەرنج بۆ وێ چەندێ ژی ڕاكێشا كو سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، مەسرور بارزانی د دەمێ دەست بكاربوونا وی وەكو سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ ب چەندین قۆناغێن دژوار دا دەرباز بوویە، هەروەسا دیاركر ژی « هەكە ل ناڤخوەیا هەرێما كوردستانێ ئێكگرتن هەبیت ب تایبەت هێزێن پێشمەرگەی، دەستێ هەرێما كوردستانێ و سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ، مەسرور بارزانی ل بەغدا دێ ب هێزتر كەت و هاریكاریا ئەمریكا و ئالیێن دی بۆ هەرێما كوردستانێ دێ كاریگەری هەبیت بۆ باشتركرنا ڕەوشا ئیراقێ».
دێریك هارڤی، ڕۆناهی ئێخستە سەر وێ چەندێ كو د نوكە دا ئیدارەیا جۆ بایدن بەرواردكرن ب سەرنج ئێخستنێ ل سەر چینێ و ئاسیا و ئورۆپا، كێمتر گرنگیێ ب ڕۆژهەلاتا ناڤین د دەت، لەوما هەكە كورد ل هەرێما كوردستانێ و ل وەلاتێن دی سووریێ، ئیران و توركیا د سەربخوە ژی نەبن، بەلێ دەلیڤەیا ژیانەكا ئازادانە و سەربلندتر پێ بهێتە دان.

سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ، نێچیرڤان بارزانی پێشوازی ل قونسۆلێ گشتیێ فرەنسا كر كو ب هەلكەفتا ب دووماهی هاتنا ئەركێ وی، سەرەدانا وی كربوو، قونسۆلێ فرەنسی ب پێزانینڤە باسێ ڕۆلێ نێچیرڤان بارزانی كر د پێشڤەبرنا پەیوەندیێن هەرێما كوردستانێ و فرەنسا دا.
نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ پێشوازیێ ل ئۆلیڤیێ دیكۆتینی، قونسۆلێ گشتیێ فرەنسا كر ب هەلكەفتا ب دووماهی هاتنا ئەركێ وی، سەرەدانا وی كربوو، دیكۆنتینی ب پێزانین ڤە باسێ ڕۆلێ نێچیرڤان بارزانی كر د پێشڤەبرنا پەیوەندیێن هەرێما كوردستانێ و فرەنسا دا.
ب گۆرەی بەیاننامەیەكا سەرۆكایەتیا هەرێما كوردستانێ، د دیدارەكێ دا نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ سوپاس و پێزانینێن خوە بۆ ئەرك و بزاڤێن دیكۆنتینی بۆ پێشڤەبرنا پەیوەندیێن هەرێما كوردستانێ و فرەنسا دوپاتكر و هیڤیا سەركەفتنێ د پۆست و ئەركێ وی یێ نوو دا خواست.
هەروەسا قونسۆلێ گشتیێ فرەنسا سوپاس و پێزانینێن خوە پێشكێشی نێچیرڤان بارزانی و ئالیێن پەیوەندیدارێن هەرێما كوردستانێ كرن بۆ هاریكاری و پشتەڤانیا وان بۆ وی د ئەركێن وی دا و هیڤی خواست ب هەمان شێوە ل گەل شوونگرێ وی بەردەوام بن، هەروەسا ب پێزانین ڤە باس ل ڕۆلێ سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ كر د پێشڤەبرنا پەیوەندیێن هەرێما كوردستانێ و فرەنسا.

سكرتێرێ گشتیێ حزبا شیوعی یا ئیراقی دبێژیت: پاشڤە زڤڕین ژ فیدرالیەتێ و ڕێزنەگرتنێ ل مافێن گەلێ كورد دێ بیتە هۆكارێ قەیرانەكێ كو پارچەبوون و نە سەقامگیریا ئیراقێ دێ ئەنجامێن وێ بن، هەروەسا داخوازێ ژ هێزێن سیاسی دكەت دەست ب سیستەمێ فیدرالیەتێ بکەن و دەستبەرداری مافێن گەلێ كورد نەبن.
ڕائید فەهمی، سكرتێرێ گشتیێ حزبا شیوعی یا ئیراقی سەبارەت فیدرالیەتێ دبێژیت» هندەك هێزێن سیاسی یێن ئیراقی چ ئەوێن دەنگ ب دستووری دای، یان ئەوێن پارێزەرێن دستووری، هەلوەستێ ڕۆهن نینە یان، حەزا تمام بۆ قایلبوونا ڕاستەقینە ب چەمكێ فیدرالیەتێ نینە، ب دیتنا وان فیدرالیەت داگێڕانەكە د ڕەوشەكا دیاركری دا و ژ ئەگەرێ هەڤسەنگیا هێزان بۆ كوردان هاتیە كرن».
ڕائید فەهمی دیاركر» د ئەڤرۆ دا ب گۆرەی شیانان بزاڤ هەنە بۆ بەرتەنككرنا دەستهەلاتێن فیدرالی، ئەڤە ژ ڕوویێ دەزگەهی و ب شێوەیەكێ گشتی پەیوەندی ب دۆسێیا فیدرالیەتێ و قەبوولكرنا دەستهەلاتێن وێ ڤە هەیە».
سكرتێرێ گشتیێ حزبا شیوعی یا ئیراقی، ڕەخنە ل هەلوەستێ پشكەك ژ ئالیێن دژەبەرەیێن هەرێما كوردستانێ دگریت و دبێژیت» پشكەك ژ پرسێ پەیوەندی ب ناكۆكیا سیاسی ڤە هەیە، پەیوەندی ب هەرێما كوردستانێ و پەیوەندیێن وێ ڤە هەیە؟ ب دەستهەلاتا ناڤەندی هەیە، ئەوژی ب شێوەیەكێ تەكتیكا وەرچەرخانە بۆ ناكۆكیا سیاسی ملكەچ ب سازانێن سیاسی ڤە، ئەو تێكگەهشتنە ل سەر زەمینەیەكا لەرزۆك هاتینە ئاڤاكرن، ئانكو ڕێزبوون و پێكڤەبوونەكە بۆ مەبەستەكا دیاركری دهێتە كرن و ژ پێخەمەت دەربازكرنا قەیرانەكا دیاركری، نەوەك بۆ چارەسەركرنا قەیرانێ، لەوما دەمێ بابەت ڕژد دبیت سەرباری وان تێكگەهشتنان، قەیران دروست دبیت، وەكو ئەوا د قانوونا بودجەی دا ڕوودای».
ب دیتنا ڕائید فەهمی، پشكەك ژ هێزێن سیاسی یێن ئیراقێ هەرێما كوردستانێ وەكو هەڤپشكێ سەرەكی ل ئیراقێ قەبوول ناكەن و گەلەك حەز ل سەر فیدرالیەتێ نینە، بەلكو ب زارەكی ب وێ چەندێ د ڕازی نە و هندەك جاران وەكو درووشم پێ د ڕازینە و دبێژیت» مخابن مە هەلوەستێ نەرێنی ژ ئەرەبان ل دۆر دستووری و مادەیا 140 و قانوونا پەترۆلێ و غازێ دیت و ل هەرێما كوردستانێ ژی تێكگەهشتنەك بۆ فیدرالیەتێ هەیە كو دبیت ژ فیدرالیەتێ زێدەتر بیت و بۆ كۆنفیدرالیێ بچیت».
دیاركر» پێدڤیە ل سەر وێ چەندێ د هەڤڕابین كو نابیت ئیراق ب وی شێوازی بهێتە بڕێڤەبرن كو بەری گوهۆڕینێن 2003 ل سەر چووی، ئیراقی ژی كورد و ئەرەب پێدڤیە پێكڤە ب شێوازەكێ گونجای و قەبوولكری ژ هەردو ئالیان ڤە ل بن چەترێ فیدرالیەتێ بژین، بەلێ د هەمان دەمدا پێدڤیە بەغدا و هەولێر دانپێدانێ ب دەستهەلاتێن وێ فیدرالیەتێ و ئاستێ وێ بكەن بێی كو بابەتی گۆمان و ناكۆكی تێدا بیت».
سەبارەت ب وان بزاڤێن ژ ئالیێ هندەك ئالیێن سیاسی یێن ئیراقی ڤی دهێنە كرن كو ژ ڕوویێ مللی ڤە دبیتە ئەگەرێ كەربێ دژی كوردان، ڕائید فەهمی دبێژیت» بەلێ، ئەو قەیرانە دێ بنە ئەگەرێ شۆڤینی و كەربێ و دەمارگێریێ، مخابن گەلەك جاران تاكو ل گۆتارێن سیاسەتمەداران ژی ب نەرێنی باسێ كوردان دكەن و كار بۆ بازار پەیداكرن بۆ بۆچوونێن نەراست دكەن كو پشتی سالا 2003 كورد ژ بودجەیا ئیراقێ مفادار بوون و ئەو مفاداربوونە ل سەر ملێ ئەرەب و پارێزگەهێن ناڤەراست و باشوورێ ئیراقێ بوو، ئەوژی ڕاست نینە، كورد وەلاتیێن ڕەسەنێن ئیراقێ نە و وەكو هەموو ئیراقیێن دی نە و وەلاتیێن پلە دو و سێ نینن، ئەوژی دهێتە گوتن كو هەرێما كوردستانێ پارێ بەسرا دبەت پرۆپاگندەیە، هەكە ب وێ ڕامانێ بیت، پارێزگەهێن دی ژی پارێ بەسرا دبەن و ئەڤە بۆچوونەكا بەرتەنگە و دوورە ژ گیانێ وەلاتیبوونێ».
گوت ژی» بۆچوونەك ل دەف پتریا حزبان هەیە، هەتاكو ئەوێن د ڕێڤەبرنا دەولەتێ ژی دا د پشكدار ل دۆر چەمكێ فیدرالیەتێ و دانپێدان ب مافێن نەتەوەیی چ بۆ كوردان بیت، یان نەتەوەیێن دی بیت كو نەهاتینە چەسپاندن، تێكگەهشتنەك ژی هەیە سەبارەت وێ چەندێ كو ئەرەب نەتەوەیێ مەزنترە، ئەوە دێ بیتە هۆكارێ گەلەك قەیرانان، هەتاكو ل گۆتارێن سیاسەتمەداران ژی ئەو جۆرە دەمارگێریە هەیە و ئەو جۆرەكە ژ شۆڤینیەتێ و ب پشتڕاستی ڤە بابەتەكێ ترسناكە ل سەر سەقامگیریا وەلاتی».
سكرتێرێ گشتیێ حزبا شیۆعی یا ئیراقی ئاماژێ دكەت ژی كو هەر پاشڤەچوونەك ژ فیدرالیێ، قەیرانان دروست دكەت و دبێژیت» نابیت ژ بیرا مە بچیت كێشەیا مەزن د دامەزراندنا دەولەتا ئیراقێ دا پەیوەندی ب پرسا كوردی ڤە هەبوو، ئەو پرسە وەكو مینەكێ یە د لەشێ دەولەتێ دا و پاشڤەچوون د سۆزێن بریتانیا و ئەوێن دی بۆ كوردێن ئیراقێ ڕوودا و كورد خستنە چارچۆڤەیەكێ قەیرانی دا كو ئەگەرێ تەقاندنێ هەیە».
هەروەسا دبێژیت» هەر پاشڤەچوونەك ژ فیدرالیەتێ دێ كارەساتێ بۆ ئیراقێ دروست كەت و دێ مەبەتە پێكدادانەكێ كو سنۆر هەرێما كوردستانێ بهێتە ب هێزكرن و گەشەكرن، چونكە بێی فیدرالیەت دێ ئیراق پارچە بیت».

هەولێر، قائید میرۆ

بەرپرسەكێ پشكا هەلبژارتنێن پارتی دیموكراتی كوردستان ئاشكراكر، پشتی دەستپێكرنا ڕێكارێن بڕێڤەچوونا پرۆسەیا هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ، پارتی ژی دەست ب بەرهەڤیان كریە و بڕیارە ل چەند ڕۆژێن بهێت پشكا هەلبژارتنێن پارتی ڕێكارێن قانوونی بگریتە بەر و خوە بەرهەڤ بكەت بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنان، ب تایبەتی ل پارێزگەهێن كورد تێدا وەكو نەینەوا و كەركووكێ.
نیازی حەمە عەزیز، بەرپرسێ راگەهاندنا پشكا هەلبژارتنێن پارتی بۆ ڕۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گوت « پارتی وەكو هەموو ئالیێن دی یێن سیاسی ل ئیراقێ ل بەرە خوە بەرهەڤ بكەت بۆ ئەنجامدانا پرۆسەیا هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهان ل ئیراقێ، بەلێ هێشتا وەكو قەوارە پارتی خوە تۆمار نەكریە، چونكە هێشتا دەم مایە بۆ خوە تۆماركرنێ و ل ڕۆژێن بهێت پارتی ب شێوەیەكێ فەرمی دێ ناڤێ خوە ل كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ تۆمار كەت و دێ پشكداریەكا كارا هەبیت د هەلبژارتنێن بهێت یێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ دا، كو بڕیارە ل دووماهیا ئەڤسالە ئەو هەلبژارتن بهێنە ئەنجامدان».
گوت ژی» ژبلی پارێزگەهێن هەرێما كوردستانێ هەموو پارێزگەهێن ئیراقێ دێ هەلبژارتن تێدا هێنە ئەنجامدان و پشكا هەلبژارتنێن پارتی دیموكراتی كوردستان ژی مژوولی خوە بەرهەڤكرنێ یە بۆ هەلبژارتنان و هەموو ڕێكارێن قانوونی دێ بجهـ ئینیت، ل هەموو پارێزگەهێن كورد تێدا هەین دێ پارتی لیست و بەربژار بۆ جڤاتێن پارێزگەهان هەبن، ب تایبەتی ل هەردو پارێزگەهێن كەركووكێ و نەینەوا، چونكە ل كەركووكێ ڤێجارێ گرنگی بۆ كوردان هەیە كو پارتی ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ڕێگربوو پارێزگەها كەركووكێ بهێتە جوداكرن و بەری نوكە دگەل هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ ل كەركووكێ هەلبژارتن نەدهاتنە ئەنجامدان، بەلێ ب پێداگیریا پارتی ڤێجارێ دگەل پارێزگەهێن دی ل كەركووكێ ژی دێ پرۆسەیا هەلبژارتنان هێتە ئەنجامدان».
نیازی حەمە عەزیز ئاماژە كر» ڕاستە ژڤانێ هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ هاتیە دیاركرن كو ل دووماهیا ئەڤسالە ئەو پرۆسەیە بڕێڤە بچیت، بەلێ هێشتا پێنگاڤێن كریاری ژی نەهاتینە هاڤێتن ژئالیێ كۆمسیۆنا بلند یا هەلبژارتنێن ئیراقێ ڤە، پارتی پێگەهەكێ دیرۆكی ل نەینەوا و كەركووكێ هەیە، لەوڕا دێ زۆرترین بەرهەڤی ل هەردو پارێزگەهان هێنەكرن بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن ئەڤسالە، د دەمێ گونجایی دا پارتی دیموكراتی كوردستان دێ هەموو ڕێكارێن قانوونی و یێن تایبەت ب پرۆسەیا هەلبژارتنان ڤە دەستپێكەت و بێگومان هێزەكا وەكو پارتی خوەدی جەماوەر و دەنگدەرەكێ زۆرە ل دەڤەرێن كوردستانی ئەڤەژی دێ بیتە ئەگەرێ وێ چەندێ پارتی بشێت پشكداریەكا كارا و ڕۆلەكێ سەرەكی هەبیت د هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ دا».

كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ ڕاگەهاند، وەرگرتنا داخوازیێن تۆماركرنا هەڤپەیمانیان بۆ پشكداریكرنێ د هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ دا دەستپێكریە و دێ بۆ دەمێ مەهەكێ بەردەوام بیت.
عیماد جەمیل، ئەندامێ تیما ڕاگەهاندنێ ل كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ گوت» هەر ژ ڕۆژا شەمبیا بۆری فەرمانگەها پارت و قەوارەیێن سیاسی ل كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ دەست ب وەرگرتنا داخوازیێن تایبەت ب تۆماركرنا هەڤپەیمانیان بۆ هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهان کر و دێ ئەڤ پرۆسەیە هەتا ڕۆژا 30 ڤێ مەهێ بەردەوام بیت».
جڤاتا وەزیرێن ئیراقێ، ڕۆژا 18-12-2023 دیاركریە بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ، كو ئەو هەلبژارتن ل هەرێما كوردستانێ ناهێنە ئەنجامدان.
وی ئەندامێ تیما ڕاگەهاندنا كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنێن ئیراقێ گوت ژی» فۆرم ل پشكا تۆماركرنا پارتان بۆ تۆماركرنا هەڤپەیمانیان هەیە و ب ڕێكا وێ فۆرمێ دووماهی پێزانین دهێنە پێشكێشكرن و كۆمسیۆن پشت بەستنێ ل سەر دكەت».
هەروەسا گوت ژی» پێدڤیە ناڤێ سەرۆكێ هەڤپەیمانیێ و ناڤێ هەڤپەیمانیێ بهێتە تۆماركرن، هەروەسا پێدڤیە ناڤێ هەڤپەیمانیێ ژی یێ نوو بیت».
سەبارەت ب ژڤانێ پێشكێشكرنا ناڤێن بەربژاران بۆ هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ، عیماد جەمیل گوت» ژ 15/7 تۆماركرنا بەربژاران دەستپێ دكەت و هەتا ڕۆژا 13/8 دێ بەردەوام بیت».