ئه‌ڤرۆ نيوز:
ل دووڤ راگه‌هاندنه‌كا كه‌شناسيا هه‌رێما كوردستانێ شڤێدى دو جهێن كوردستانێ نزمترين پلا گه‌رمايێ ل سه‌ر ئاستێ كوردستانێ د ئه‌ڤ ساله‌دا هاتيه توماركرن.
كه‌شناسيا هه‌رێما كوردستانێ ئاماژه ب وێ يه‌كێ كريه كو ل ده‌ڤه‌را كانێ ماسێ پلا گه‌رماتيێ گه‌هشتيه -9 ، ئانكو پله د بن سفرێ دا و حاجى ئومه‌ران 8 د بن سفرێ دا.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ ل حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند كو رۆژێن 25ى ڤێ هه‌يڤێ و ئێكێ هه‌يڤا بهێت بهێنڤه‌دانا فه‌رمى نه.
وه‌زاره‌تێ ئه‌ڤرۆ د راگه‌هاندنه‌كا كورت دا راگه‌هاند كو ب گۆره‌ى سالناما وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ ل رێكه‌فتى 25ى كانوونا ئێكێ 2016 كو رۆژا ژ دايكبوونا حه‌زره‌تێ عيسا پێغه‌مبه‌ر “س.خ” و 1ى كانوونا دويێ 2017 سه‌رێ سالا زاينى يه بهێنڤه‌دانا فه‌رمى يه.
ئاماژه ب وێ چه‌ندێ ژى كريه كو ب تنێ ئه‌ڤ هه‌ردو رۆژه بهێنڤه‌دانن و هه‌ردو ژى دكه‌ڤنه ئێكشه‌مبيێن ئێك ل دووڤ ئێكێ.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
عه‌بدولغه‌نى ئه‌سه‌دى، فه‌رماندێ دژى تيرۆرا عيراقێ ئاشكه‌را كر كو د ڤان دو رۆژان دا قووناغا دويێ يا ئۆپه‌راسيۆنا مووسل دێ هێته راگه‌هاندن و نوكه ژى پشت ب تيمێن ئه‌ندازه‌ى به‌ستيه بۆ پاقژكرنا وان تاخێن هاتينه ئازادكرن.
ئه‌سه‌دى گۆتژى: “هه‌تا نوكه شياينه 40 تاخان ژ سه‌رجه‌مێ 56 تاخان ل رۆژهه‌لاتێ مووسل ژ ده‌ستێ چه‌كدارێن داعش ببينه ده‌ر و كونترۆل بكه‌ن”.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
رێڤه‌به‌ريا گشتيا كه‌شناسى و بيڤه‌له‌رزێ ل هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند كو سوبه‌هى رۆژا دوشه‌مبى رێكه‌فتى 19ى كانوونا ئێكێ 2016 ئه‌سمانێ دهۆكێ دێ ئه‌وره‌كێ ناڤه‌ندى بيت و ل ده‌ڤه‌رێن چيايى به‌فر باريت و ل دانێ سپێدێ ژى دێ هنده‌ك بارانا هوور هه‌بيت.
پشكا پێشبينيان ل رێڤه‌به‌ريا گشتيا كه‌شناسى و بيڤه‌له‌رزێ ل هه‌رێما كوردستانێ د نڤيساره‌كێ دا كو دانه‌ك بۆ ئه‌ڤرۆ نيوز ره‌وانه كرينه راگه‌هاند كو ژ ئه‌نجامێ كووربوونا كارتێكرنا فشارێن نزمێن وه‌لاتێ توركيا كو بارسته هه‌وايه‌كێ سار ل گه‌ل دايه بۆ سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ دهێته پێشبينيكرن ئه‌وره‌كێ ناڤه‌ندى بيت و ل ده‌ڤه‌رێن چيايى به‌فر باريت و ل دانێ سپێدێ ژى دێ هنده‌ك بارانا هوور هه‌بيت.
كه‌شناسيا هه‌رێمێ هوشدارى ژى دايه كو سوبه‌هى ئه‌سمان دێ وه‌كو ئه‌وره‌كێ ناڤه‌ندى مينيت باران و به‌فرێ كارتێكرن نامينيت، به‌لێ پارسته هه‌وا دێ هه‌تا رۆژا ئه‌ينى يا به‌رده‌وام بيت و پلێن گه‌رمێ دێ ل پتريا ده‌ڤه‌ران هه‌تا سفرێ هێنه تۆمار كرن.
پشكا پێشبينيان دايه زايه زانين كو دێ ئاراستێ باى ژى دێ باكوورێ رۆژهه‌لات بيت ب ره‌نگه‌كى د ناڤبه‌را 10 هه‌تا 15كم دا و ماوێ ديتنێ ژى دێ د ناڤبه‌را 8 بۆ 10كم دا بيت، پلێن گه‌رمێ ژى دێ د ناڤبه‌را 1 بۆ 7 پلان دا بن.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
جێگرێ پارێزگارێ دھۆکێ ئاشکرا کر کو بەلاڤکرنا گازا سپی ل گوند و ناحیە و دەوروبەر یا بەر ب دووماھیێ دچیت و پشتی وان دێ د ناڤ سەنتەرێ باژێرێ دھۆکێ دا دەست ب بەلاڤکرنا گازێ ھێتە کرن.
عوسمان یونس جێگرێ پارێزگارێ دھۆکێ ل دۆر بەلاڤکرنا گازێ دیار کر ژبەر سەرمایێ پتر ل گوند و جھێن چیایی دەوروبەرێن دھۆکێ دەست پێ کریە، بەلاڤکرنا گازا سپی ل وان دەڤەران دەست پێ کریە و گۆت “ئەڤە ماوەکێ درێژە مە ل گوند و دەوروبەر دەست ب بەلاڤکرنێ کریە و نھا بەر ب دووماھیێ چوویە”.
حەجی سلێمان ل تاخێ گەلی مژوولی کڕینا گازێ بوو ئاشکرا کر کو ھەر دو رۆژا ئەو گازێ ب دۆلکا ب بھایێ 15 ھزار دیناران دکڕن و گۆت “رەوشا مە یا ئابووری گەلەک یا لاواز دبیت و ئەگەر ل سەر ڤی دەست و داری بیت و گازا سپی نەھێتە بەلاڤکرن و ئەڤە بەفر و بارانان دەست پێ کر دێ رەوشا مە گەلەک خرابتر بیت”.
وەیسی خۆرشید گاز فرۆشە ئاشکرا کر کو پتریا وەلاتیان گازێ ب بەرمیلا ناکڕن و خوە ل ھیڤیا حکوومەتێ دگرن، چونکی ب ھیڤینە کو حکوومەت بەلاڤ بکەت، لەورا نھا بۆ خوە ب دۆلکا دکڕن.
عوسمان یونس جێگرێ پارێزگارێ دھۆکێ گۆت “نھا تا ناحیا زاویتە ژی ھاتیە بەلاڤکرن و چ نەمایە دێ د ناڤ سەنتەرێ باژێرێ دھۆکێ دا دەست ب بەلاڤکرنێ ھێتە کرن”.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
پەیڤدارێ وەزارەتا شەھید و ئەنفالکریان یا حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ ئاشکرا کر کو ل دەمەکێ نێزیک دێ دەست ب کۆلانا گۆڕێن ب کۆم ل شنگالێ و دەوروبەرێن مووسل ھێتەکرن و گۆت: “ل ڤێ دووماھیێ پێنج گۆڕێن ب کۆم ل دەوروبەرێن مووسل ھاتینە دیتن”.
فوئاد عوسمان، پەیڤدارێ وەزارەتا شەھید و ئەنفالکریان یا حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیار کر کو ژ دەستپێکا ھێرشا تیرۆرستێن داعش بۆ سەر دەڤەرێن ھەرێما کوردستانی ھەتا نوکە پتری 40 گۆڕێن ب کۆم ھاتینە دیتن و گۆت: “رۆفاتێن ھژمارەکا وەلاتیێن سڤیل یێن کورد د ناڤ وان گۆڕێن ب کۆم دا ھەنە کو ژ لایێ تیرۆرستێن داعش ڤە ھاتینە شەھیدکرن”.
ناڤھاتی ئاماژە دا وێ چەندێ کو 10 ژوان گۆڕێن ب کۆم دکەفتنە سنوورێ ناحیێن سەعدیە و جەلەولا و بەری نوکە ھاتینە کۆلان و کارێ وان تەمامبوویە و گۆت: ” پتری 30 گۆڕێن ب کۆم ل سنوورێ قەزا شنگال و دەشتا نەینەوا ماینە و نوکە وەزارەت مژوولی گرێبەستەکێ یە دگەل رێکخراوەکا نێڤدەولەتی و ل دەمەکێ نێزیک دێ دەست ب کۆلانا وان گۆڕان ژی ھێتەکرن”.
پەیڤدارێ وەزارەتا شەھید و ئەنفالکریان خویا کر کو ژ دەستپێکا شەڕێ رزگارکرنا مووسل پێنج گۆڕێن ب کۆم ل نێزیک باژێڕێ مووسل و ناحیا حەمام عەلیل ھاتینە دیتن کو رۆفات د ناڤ دا ھەبوون، بەلێ ژبەر کو سوپایێ عیراقێ تیمێن تایبەت ب دیتن و کۆلانا گۆڕان دگەل دانە وان وەک ھەرێما کوردستانێ پشکداری تێدا نەکریە و گۆت: “تنێ مە پێزانین ل دۆر ھەبوونا پێنج گۆڕێن ب کۆم داینە وەزارەتا شەھیدان”.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
د بەلگەکێ نوو دا ل سەر ب ھێزبوون و بەرفرەھبوونا دەستھەلاتا میلیشیێن حەشد شەعبی یێن شیعی ل عیراقێ، سەرکردەکێ میلیشیایەکا ب سەر حەشد شەعبی ڤە گەفێن کوشتنێ ل وەلاتیێن عیراقی کرن ئەوێن خوەنیشادان دژی جێگرێ سەرۆکێ عیراقێ و ئەمیندارێ گشتیێ حزبا دەعوا ئیسلامی (نوری مالکی) ل ھندەک پارێزگەھێن باشوورێ عیراقێ ئەنجامداین.
واسق بەتات سەرۆکێ میلیشیا حزب اللە یا شیعی ل عیراقێ د گرتەیەکا ڤیدیۆیی دا کو ل سەر تۆرێن جڤاکی دا بەلاڤبووی، گەفێن وێ چەندێ کرن کو دێ جادێن عیراقێ ب خوینێ نەخشینن، ھەکە حوکمەتا عیراقێ رادەکی بۆ وان وەلاتیێن دژی مالکی خوەنیشادان کرین. دھێتە زانین کو ل ڤێ دووماھیێ دەمێ مالکی سەرەدانا پارێزگەھێن بەسرا، میسان و زیقار کری کو پتریا ئاکنجیێن وان شیعە مەزھەبن، وەلاتیێن وان پارێزگەھان ب دژی مالکی خوەنیشادان کرن و تێدا مالکی ب کوژەک و گەندەل ھژمارت.
د وێ گرتەیا ڤیدیویی دا، واسق بەتات گەفێن خوە ب شێوەکێ تائیفی ئاراستەکرن و ئاماژە دا کو ئەو کەسێن دژی مالکی خوەنیشادان کرین ژ تائیفەکا دی بوون و مالکی ب ئێک ژ سومبۆلێن شیعی دا نیاسین و گۆت” ئەم دژی ھەر کارەکێ ب ڤی شێوەی نە کو دژی سومبۆلێن مە بھێتە ئەنجامدان و رێ نادەین ژی بھێنە دووبارەکرن و ئەوا دژی مالکی روودای دەرکەفتن بوو ژ قانوونێ و پێدڤیە حوکمەت پێرابوونەکا گونجای دەرحەقی ( داعشێن) خوەنیشادان دژی مالکی کری وەربگریت، بەرۆڤاژی وێ چەندێ، دێ جادێن بەغدا ب خوینێ نەخش کەین”. بەلێ ل دووڤ گەلەک ژێدەرێن ژناڤ وان ھەرسێ پارێزگەھێن عیراقی، خوەنیشاندەر ھەموو شیعە بوون کو د وێ باوەریێ دانە مالکی ئەگەرێ سەرەکیێ وان ئاریشێن نوکە عیراقێ تێدا دنالیت، ددەمەکی دا واسق بەتات وان ب ( داعش) ناڤ دکەت.
واسق بەتات پشتەڤانێ ئیرانێ یە و ھاتبوو نیاسین ب گرتەیەکا ڤیدیویی کو تێدا دبێژیت، ھەکە عیراق و ئیران بکەڤنە د حالەتێ شەڕی دا، ئەو دێ شەڕی ل رێزا ئیرانێ کەت، ئەڤە ژی دووپاتکرنەکە بۆ پشتەڤانیا وی یا ب ھێز بۆ ئیرانێ دژی وەلاتێ خوە، میلیشیا ( حزب اللە یا عیراقی) کو بەتات سەرۆکێ وێ یە، ل 21 چریا دویێ 2013 بنگەھەکێ زێرەڤانێن سنوری یێ سعودی ل سەر سنورێ عیراق و سعودیێ کربوو ئارمانج و چەندین مۆشەک ئاراستەی وی بنگەھێ لەشکریێ سعودی کربوون وەکو بەرسڤدانەک بۆ فەتوایێن تەکفیرکرنێ ل سعودیێ و واسق بەتات گەف ژی کربوون کو دێ چەندین کریارێن دی یێن ب وی شێوەی دناڤ ئاخا سعودیێ دا ئەنجام دەت، د ھەمان دەمدا گەف ل وەلاتێ کوەیتێ ژی کربوون.
خوەنیشادانێن دژی مالکی یێن ل سێ پارێزگەھێن عیراقی یێن شیعی ھاتینە کرن، دووپاتکرن بوو کو وەلاتیێن عیراقی یێن گەھشتینە وێ باوەریێ حوکمەتەکا گەندەل یا ھەی و ئەو حوکمەتە بوویە ئەگەرێ تووشبوونا عیراقی ب چەندین قەیرانان ژوان ژی بوونا ھندەک دەڤەرێن عیراقێ وەکو بنگەھەک بۆ مەترسیترین رێکخستیا تیرۆرستی یا چەکدار ل جیھانێ ئەوژی رێکخستیا داعش یا تیرۆرستی کو ل سەردەمێ مالکی پتریا دەڤەرێن پارێزگەھێن نەینەوا و سەلاحەدین و ئەنبار ودیالا کەفتبوونە بن کونترۆلا داعشێ.
چەندین سەرکردێن حزبا دەعوا ئیسلامی و لیستا دەولەتا قانوونێ گەف ل خوەنیشاندەران کربوون و گەھشتە وێ رادێ، حزبا دەعوە بەیاننامەکێ دەربکەت و گەف کربوون کو دێ پرۆسەکا لەشکری یا ھەڤشێوێ وێ پرۆسا ل سالا 2008ێ دژی لەشکرێ مەھدی یێ ب سەر رەوتێ سەدری ڤە ل پارێزگەھێن باشوورێ عیراقێ ھێتە کرن.
مالکی ل رۆژێن 8 و 9 و 10 ڤێ مەھێ سەرەدانا پارێزگەھێن زیقار و میسان و بەسرا کربوو، بەلێ تووشی خوەنیشادانێن نەرازیبوونێ بوو ژلایێ وەلاتیێن وان پارێزگەھان ڤە و پێلاڤ راکربوون و درووشمێن نەرازیبوونێ ژی دژی مالکی بلندکربوون و تێدا مالکی ب دکتاتوریەتێ ل سەر دەمێ حوکمڕانیا خوە دناڤبەرا سالێن 2006 ھەتا 2014 تۆمەتبارکر، دیسا ب تەسلیمکرنا مووسلێ بۆ داعشێ و ئەنجامدانا چەندین تاوانان وەکو ( تاوانا سپایکەر) و مالکی ب ئەگەرێ سەرەکیێ بەرفرەھبوونا داعشێ ل عیراقێ ھژمارتن.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ئەندامەکێ پارتی دیموکراتی کوردستان یێ دانوستانکار ل گەل لایەنێن سیاسی ئاشکراکر کو ڤێ حەفتیێ پارتی دێ ل گەل بزاڤا گوران و ئێکەتی نشتیمانی کوردستان کومبیت، ئاشکراکر ژی کو وەک پارتی بریار دایە کو ب وێ دیتنێ سەردەریێ نەکەتن یێ سەرکەفتی و نە سەرکەفتی و وەکی دگەھینە رێکەفتنێ ئەم ھەموو تێدا دسەرکەفتینە، دەمی نە گەھشتینە رێککەفتنێ ئەم ھەموو تێدا نە سەرکەفتینە.
دلشاد شەھاب ئەندامێ دانوستاتکارێ پارتی دیموکراتی کوردستان ل گەل لایەنێن سیاسی بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت: سەربەخۆیا کوردستانێ پێدڤی یە مەزنترین ژ ھەموو ئاریشان بھێتەدیتن بلا ئەم ھەڤڕک بین و ڤێت شەرێ سیاسی ل سەر ھەر تشتەکی بکەبن، لێ بابەتێ چارەنڤسیێ ڤی مللەتی ب دیتنا من بلا ئەم مەزنتر ژ بۆچوونێن خوەیێن جێواز بینین و ئەف بابەتە خوە د سەربەخۆیێ دا خوە بینت.
دلشاد شەھاب ئەو ژی گۆت: ھایدارین کو ژ ئەنجامێ ئەو لایەنێن پارتی دیموکراتی کوردستان کومبوون ل گەل کرین و دیسان ڤێ حەفتیێ ژی دێ بەردەوامیا کومبوونان ھەبیت ل گەل برادەرێن ئێکەتی نشتیمانی کوردستان و تەڤگەرا گوران ل پارێزگەھا سلێمانیێ و دیسا لایەنێن دی ژی کو مەرسەردان بۆ نەکرینە، ئەم ھەست پێ دکەین کو ھەستەکێ ب کوم ھەیە کو دڤێت بگەھینە رێککەفتنەکێ و ڤێ قوناغێ دەرباز بکەین، و ھەموو شیانێن خوە و کارێ خوە بکەینە بابەتێ خوەیێ سەرەکی و ئەو ژی چارەنڤسیا ھەرێما کوردستانێ یە.
دلشاد شەھاب ھێشتا ژی گۆت: وەک پارتی مە بریار دایە کو ب وێ دیتنێ سەردەریێ نەکەین یێ سەرکەفتی و نە سەرکەفتی و ئەم ھەموو تێدا دسەرکەفتینە وەکی دگەھینە رێککەفتنێ و دەمی نە گەھشتینە رێککەفتنێ ئەم ھەموو تێدا نەسەرکەفتینە لەوما نابینم ئێکێ لێ زڤرین ل ھەویستێ خوە کربیت، لەوما دبینم نێزیکبوونا مە و چارەسەرکرنا کێشا و بەرچاڤ وەرگرتنا مافێ چاەنڤسێی ئەڤرۆ ژ ھەر بابەتەکی دێ گرنترە.
دلشاد شەھابی خوەیاکر، سەربەخۆیی بابەتەکێ چارەنوسازە و یا مەزنە و گرفت و ھەڤرکیان جوداھی ھەیە و ھەڤڕکیێن مەزن پێش مللەتێ کورد ھەنە، ھەڤڕکیا نافخویی مەزنترین ھەڤرکیە پێش مە، بۆچوونا پتریا ئەندامێن کونفرانسێ سەربەخۆیا کوردستانێ پتریا بۆچوونا یێن دەولی و کەسانێن شارەزا بەلکو ئەڤرۆ ژ ھەر دەمەکی گونجایترە بۆ سەربەخۆیا کوردستانێ و ھەموو ئێک ھەلویستن کو نە رێکەفتنا سیاسی یا نافخویی و کاودانێن نافخویی مەزنترین ھەڤرکینە و ئاریشە و گرفتە ھەمبەر سەربەخۆیا کوردستانێ.
ھەر سەبارەت بابەتێ سەربخوەیا کوردستانێ، سەعد خالد ئەندامێ دەستەیا سەرۆکاتیا حزبا زەحمەتکێشێن کوردستانێ گۆت: سەربەخۆیا کوردستانێ خەونا ھەر تاکەکێ کورد و باوەرم ھەموو ئالیێن سیاسی پشتەڤانیا ڤی بابەتی دکەن، لێ ئەڤە دێ مینت کا ئەڤی مللەتی چەند خوە بەرھەف کریە بۆ سەربەخۆیا کوردستانێ، لەوما دبین ب مخابنی ڤە ئەگەر مە ڤێت خوە بەرھەڤ بکەین دڤێت خوە نافخوە دا رێک بێخین، ئەڤە پێنگاڤا دەسپێکی یا ھەر مللەتی یە کو بەر ب سەربەخۆبوونێ بچیت، لەوما مادەم ئەف دەرفەتا زێرین بۆ مللەتێ مە ھاتیە پێش دڤێت ئاش بین و سازێن خوە کارا بکەینو کادان بھێنە چارەسەرکرن و کاودانێن وەلاتیان بھێنە چارەسەرکرن و ئەڤرۆ ژ ھەر دەمەکی باشترە و دەم گەلەکێ گرنگە سیاسەتێ دا و ئەڤرۆ گەلەک باشترە.
ھەمان ئەندامێ حزبا زەحمەتکێشێن کوردستانێ ئەو ژی گۆت: دەست پێشخەریا سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ مەسعود بارزانی دەرفەتەکا باشە و نابیت ئالیێن سیاسی ئەڤێ دەرفەتێ ژ دەست بدەن و ھەموو دزانن مە پێ گوھورێ رێککەفتنێ نینە و ئەگەر نە رێکەڤین، چ بکەین و دڤێت رێک بکەڤین و ئەڤرۆ نەرێککەفین شەش ھەیڤێن دی دێ رێک کەڤین، سالەکا دی دێ رێکەڤین، ھەلبژارتنان بکەین دڤێت رێک بکەڤین حوکمەتێ پێک بینین دڤێت رێک بکەین مافێ چارەنڤیسا دڤێت رێک بکەیڤن سەربەخۆیێ رابگەھینن دڤێت رێک بکەڤین و داخاز کەین ھەموو ئالیێن سیاسی بگەھەنە ئێک و ھەر ئێک ژ ھندەک داخازێن خە بھێتە خوارێ دا بگەھینە چارەکێ و مللەتی ژ ڤێ قوناغێ دەربازبکەین.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
پشتیوان سادق وه‌زیرێ په‌روه‌ردێ یێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند، پرۆسا خواندنێ ل هه‌رێما كوردستانێ ناهێته راوه‌ستاندن، ب تنێ وان جهان نه‌بیت، یێن ده‌رگه‌هێن قوتابخانێن خوه ل هه‌مبه‌ر قوتابیان ڤه‌نه‌كرى و گۆت” ئه‌و جهێن ده‌رگه‌هێن قوتابخانان لێ نه‌هێنه ڤه‌كرن، ماموستا نه‌چنه هولێن خواندنێ و قوتابی به‌رهه‌ڤى هولێن خواندنێ نه‌بن، بێ گومان ئه‌ڤ سالا خواندنێ دێ ژێ چیت”.
نيشاندان