ئەڤرۆ نیوز:
ئەندامەکا لیژنا ساخلەمیێ ل پەرلەمانێ کوردستانێ ئاماژە بڤێ چەندێ دکەت کو حوکمەتا بەغدا بەھرا ھەرێما کوردستانێ یا دەرمانان نادەت و ھەتا نوکە ب تنێ رێژەکا کێم یا دەرمانان بۆ ئاواران ھاتیە ھنارتن و بڕیارە کاروانەکێ دی یێ دەرمانان بگەھیتە پارێزگەھێن ھەرێما کوردستانێ.
مریەم سەمەد، ئەنداما لیژنا ساخلەمیێ ل پەرلەمانێ کوردستانێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ ئاشکرا کر، حوکمەتا عیراقێ بۆ ھنارتنا دەرمانان و بودجا وەزارەتا ساخلەمیا ھەرێما کوردستانێ یا خەمسارە و بەھرا ئاواران یا دەرمانان بۆ ھەرێما کوردستانێ نادەت و گۆت: “پێدڤیە حوکمەتا عیراقێ دەرمانێن زێدەتر بۆ ھەرێما کوردستانێ بھنێریت، چونکو ھژمارەکا زۆرا ئاواران ل ھەرێما کوردستانێ ھەنە و دەرمان و پێدڤیێن نۆشداریێن ھەرێمێ بۆ ئاواران دھێنە بکارئینان، ئەڤە ژی غەدرەکە ل ھەرێما کوردستانێ دھێتەکرن، چونکو یا پێدڤیە ل سەر عیراقێ بەھرا ئاواران ژ دەرمانان فڕێکەت”.
مریم سەمەدێ ئاماژە ب وێ چەندێ ژی کر، لیژنا ساخلەمیا پەرلەمانێ عیراقێ داخواز ژ عیراقێ کریە دەرمانێن پتر بۆ ھەرێما کوردستانێ بھنێریت و گۆت: “ل گوەری دووڤچوونا لیژنا ساخلەمیێ، ل رۆژێن بۆری کاروانەکێ دەرمانان گەھشتیە ھەرێما کوردستانێ، بەلێ بڤی شێوەی نەبوویە وەکی ساخلەمیا ھەرێمێ داخوازکری و بڕیارە کاروانەکێ دی ژی ژ ساخلەمیا بەغدا بگەھیتە پارێزگەھێن ھەرێما کوردستانێ، ب شێوەیەکێ گشتی رەوشا دەرمانان نوکە ل ھەرێما کوردستانێ یا باش نینە و ساخلەمیا عیراقێ مافێن ھەرێمێ ژ دابینکرنا دەرمانان وەکی خوە نادەت”.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
پتریا شرۆڤەکارێن سیاسی ئاماژێ ددەنە وێ چەندێ کو دناڤبەرا 2015 و 2016 ێ دا، رێکخستیا داعش یا تیرۆرستی 50% ژ دەڤەرێن دبن کونترۆلا وێ ڤە یێن ژ دەستداین ب تایبەتی ھندەک باژێرێن مەزن وەکو تکریت و رومادی و کوبانێ و فەلوجە و تەدمور و ئازادکرنا مووسلێ ژ داعشێ یا د قۆناغا بجھئینانێ دا و ئارمانجا ددووڤ مووسلێ دا، ئازادکرنا باژێرێ رەقە یێ سووری یە کو پایتەختێ داعشێ یە و ب ئازادکرنا وێ دێ خیلافەتا داعشێ راگەھاندی ب دووماھی ھێت.
پرسیار ئەوە پشتی ئازادکرنا مووسلێ و رەقە، دێ چارەنڤیسێ داعشێ چو بیت و ئایا دێ شێت بەردەوامیێ ب ھەبوونا خوە ددەت بێ کونترۆلکرنا چ دەڤەران و ئایا دێ داعش دیار بیت ڤە، یان ژی دێ بەرزەبیت و ب دووماھی ھێت؟.
پێنج سیناریۆ بۆ پشتی ئازادکرنا مووسلێ و رەقە و چارەنڤیسێ داعشێ، ل دووڤ سایتێ ھافینغتۆن پۆست، یێن ھەین، یێ ئێکێ ڤالاتیا شەڕێ ناڤخوەییێ سووریێ پەیداکری و لاوازیا حوکمەتا مالکی ل عیراقێ و شکەستنا لەشکرێ عیراقێ و نەپیتەدانا جیھانێ ب مەرەمێن داعشێ ل دەستپێکێ، ئەڤە ھەموو رەوشە ژی ب زەحمەتە ل پاشەرۆژێ دووبارە ببن.
ل دۆر سیناریۆیا دویێ، سایتێ ناڤبری ئاماژێ ددەت کو داعشێ ل سالێن بۆری بریکار بۆ خوە ل رۆژئاڤا و باکوورێ ئەفریقیا و لیبیا و یەمەن و سینائێ و نیجیریا و چەندین دەڤەرێن دی پەیداکرینە کو ب دیتنا داعشێ کونترۆلا وێ ل وان دەڤەران ژی دێ بەرفرەە بیت ھەتاکو ددگەھیتە عیراقێ و سووریێ، بەلێ ئەڤ سیناریۆیە ژی یا دوورە ژبەرکو پتریا بریکارێن داعشێ ل وان جھان یێن بەر ب شکەستنێ ڤە دچن ب تایبەتی ل یەمەنێ و رۆژئاڤایێ ئەفریقیا و بریکارێن داعشێ نەشیان ھەڤپەیمانیێ ل گەل گرۆپێن نێزیکی ھزرێن خوە گرێدەت و سیناریۆیێ دویێ ژی ئەوە کو چەکدارێن داعشێ د بەردەوامبن ل سەر کارێن توندوتیژیێ ل سووریێ و عیراقێ کو بزاڤا تالیبان ئەڤ چەندە پەیرەوکربوو پشتی شەڕێ ئەمریکی ل ئەفغانستانێ ل سالا 2001 و ژناڤبرنا دەستھەلاتا تالیبان ل ئەفغانستانێ و بێگومان رێکخستیا قاعیدە یا تیرۆرستی ل عیراقێ و گەلەک ژ سەرباز و ئەفسەرێن لەشکرێ عیراقێ یێ بۆری ئەوێن چووینە دناڤ رێزێن داعشێ دا، ھەمان تشت کربوو پشتی شەڕێ ئەمریک و عیراقێ ل سالا 2003 ێ. ئەڤ سیناریۆیە ژی ژ ھەردویێن دی نێزیکترە بھێتە بجھئینان.
سیناریۆیا سیێ ژی، نەمانا داعشێ یە، کو دبیت شکەستنا ئەو خیلافەتا داعشێ راگەھاندی، ببیتە ئەگەر کو گەلەک باوەرپێکریێن وێ خیلافەتێ بگەھنە وێ راستیێ کو ب زحمەتە ئارمانجا وان بھێتە بجھئینان و ھندەکێن دی ژی بەر ب ھندەک دەڤەرێن دی ڤە بچن و ھندەک ژی بەرزە ببن و ئەڤە ژی یا نێزیکە ژ بجھئینانێ، ب تایبەتی ھەکە ھندەک وەلاتێن دی ژی وەکو دانیمارکێ بکەن، کو وێ ھندەک ئیمتیازات داینە وەلاتیێن خوە ئەوێن گەھشتینە داعشێ، ژبۆ وێ چەندێ کو بزڤرن بۆ دانیمارک.
سەبارەت سیناریۆیا پێنجی ژی، دێ بەردەوامبوونا چەکدارێن بەرێ یێن داعشێ بیت ل سەر کارکرنێ بۆ خوە ژبۆ ئەنجامدانا ھێرشێن جیھانی ل گەل ھەبوون یان ژی نەبوونا پشتەڤانیەکا رێکخستی و ئەڤ چەندە ژی یا چاڤەرێ کریە بۆ دەمەکێ نە درێژ بھێتە ئەنجامدان، ھندەک ھێرشێن ل دەرڤەی ئەردێن دبن کونترۆلا داعشێ ڤە ھاتینە ئەنجامدان وەکو ھیچرشا ل سان بیرناردینو ل کالیفورنیا کو بێ ئاگەھداری و ھاریکاریا داعشێ ھایتە ئەنجامدان.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
فەرماندێ فەرماندەیا پێشمەرگەیێن زێرەڤانی ئاشکرەکر، ئاخفتنێن نوری مالکی چو کاریگەری لسەر پێشڤەچوونێن ھێزێن پێشمەرگەی نابن و پێشمەرگە یا پێگیرە ب رێککەفتنا ناڤبەرا ھەرێما کوردستانێ و بەغدا بۆ رزگارکرنا باژێڕێ مووسل، ھەروەسا دیارکر، بلا پەکەکە خوە ل شنگالێ و دەڤەرێن دی نەسەپینیت، چونکە ئەم ناخوازین ناڤبەرا ببیتە نەخۆشی و ئەمریکا و عێراقێ ژی سۆز یادای چەکدارێن پەکەکێ ناچنە ناف باژێڕێ مووسڵ دا.
لیوا عەزیز وەیسی، فەرماندێ فەرماندەیا زێرەڤانی بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت” گورەی رێککەفتنا ناڤبەرا ھەردو حوکمەتێن عێراقێ و ھەرێما کوردستانێ پلانا کۆنتڕۆلکرنا مووسل ب ھەڤپشکی بڕێڤەدچیت و ئەمریکا ژی ئاگەھداری ڤێ رەوشێ یە و رێککەفتنا ناڤبەرا ھەرێم و بەغدایە، ھێزێن پێشمەرگە لایەکی کارێ خوە دکەت و سوپایێ عێراقێ لایەکێ دیکە پیشڤەچوونێ دکەت، باوەرناکەم پێشمەرگە بچیتە سەنتەرێ باژێڕێ مووسل، تنێ حالەتەکیدا ھەکە لەشکرێ عێراقێ زۆر پێدڤی ب ھێزا پێشمەرگەی ھەبیت، وی دەمی ھەکە سەرۆک بارزانی بڕیاردا دێ پێشمەرگە چیتە ناڤا مووسڵ، مە رێککەفتن ل گەل عێراقێ ھەیە و ئاخفتنێن نوری مالکی سەرۆک وەزیرێن بەرێ یێ عێراقێ چو کاریگەری لسەر پێشڤەچوونێن ھێزێن پێشمەرگەی ناکەن، ھەموو دنیا و ئەمریکا ژی شاھدە ھەرێما کوردستانێ تنێ یا پێگیری رێککەفتنا ل گەل عێراقێ یە و پێگیری ئاخفتنێن چو کەسەکێ دیکە نابیت، ڤێجا مالکی و ھەرکەسێ بیت.
لدۆر ھەبوونا چەکدارێن پەکەکێ ل دەڤەرێن ھەرێما کوردستانێ لیوا عەزیز وەیستی گۆت” چو بەھانە نینە چەکدارێن پارتا کرێکارێن کوردستانێ پەکەکە ل شنگالێ و دەڤەرێ بمینن، دەمێ مرۆڤ جھەکی بیت و نە داخوازا خەلکی دەڤەرێ بیت ئەڤە دبیتە خوە فەرزکرن، ئەز باوەرناکەم پەکەکە خوە فەرزکەت بسەر ھەرێما کوردستانێ دا، نە خەلکێ شنگالێ و نە ھەرێما کوردستانێ ھندا لاوازە پەکەکە بشێت چاڤێن خوە مەس سۆرکەت، بەلێ خالەک ھەیە ھەتا ڤێ گاڤێ ناخوازین ناڤبەرا کوردان ئالۆزی ئاریشە ھەبن، ھیڤیدارین پەکەکەژی لڤێ خالێ بگەھیت و ئەف کارێ ئەو دکەت نەیێ دروستە، مە رێکەفتن دگەل عێراقێ و ئەمریکا ھەیە بۆ رزگارکرنا مووسڵ ھەم عێراقێ ھەمیش ئەمریکا سۆز یادای چەکدارێن پەکەکێ بەشداری ئۆپەڕاسیۆنا رزگارکرنا باژێرێ مووسڵ ناکەن.
ئەڤرۆ نيوز:
عەرەفات کەرەم ئەندامێ پەرلەمانێ عیراقێ ل سەر فراکسیونا پارتی دیموکراتی کوردستان سەبارەت رێککەفتنا د ناڤبەرا بەغدا و ھەولێرێ دیارکر، ئەگەر ئیرادە ھەبیت، دێ رێککەفتن ھێتە بجھئینان چونکە سەرۆک وەزیرێن عیراقێ د وێ باوەرێ دایە بۆ سەلماندنا حکومەتا خوە، ئەو پێدڤی ب رێککەفتنێ یە ل گەل ھەرێمێ و مالکی یێ بزاڤا ژ ناڤچوونا وێ حکومەتێ ددەت.
عەرەفات کەرەم دیارکر کو د ناڤ پرۆژە قانوونا بودجێ دا بەحسێ رێککەفتنا ناڤبەرا بەغدا و ھەولێرێ ھاتیە کرن و سەرەدانا سەرۆک بارزانی ژی بۆ بەغدا دێ کارتێکرنەکا باش ھەبیت بۆ بجھئینانا وێ رێککەفتنێ و گۆت” رێککەفتنا سەرۆک وەزیرێن عیراقێ سەبارەت شەرێ مووسل ل گەل سەرۆک بارزانی، سەرکەفتنەکا مەزن بۆ سەرۆک وەزیرێن عیراقێ و شکەستنەکا مەزنە بۆ مالکی و لایەنگرێن وی کە نەشیان شکەستنێ ب حوکمەتێ بینن”.
ئەڤرۆ نیوز:
پشتی دەستپێکرنا ئۆپەراسیۆنا ئازادکرنا مووسلێ، ھەژمارەکا مەزن یا خەلکێ مووسل ژ ئالیێ رۆژئاڤایێ وی باژاری بەر ب رۆژئاڤایێ کوردستانێ رەڤینە و بووینە پەنابەر ل کانتۆنا جزیرێ.
رێدوور خەلیل، پەیڤدارێ یەکینەیێن گەل یەپەگێ دیارکر کو ئاوارێن مووسل ھەروەسا یێن دێرولزور و رەقەیێ ژی بەردەاومی دگەھنە دەڤەرێن بن دەستێن وان و د زێدەبوونێ دانە.
رێدووری داخواز ژ ئالیێن ھەرێمی و نێڤدەولەتی کر ھاریکاریێن بلەز بۆ وان بھنێرن، ژبەرکو دێ رەوش ژ دەست وان دەرکەڤیت، ئێدی ئیدارا رۆژئاڤایێ کوردستانێ نەشێت سەرەدەریێ دگەل وێ ھەژمارا مەزن بکەت.
ئه‌ڤرۆ نيوز: ره‌وان نهێلى:
مه‌عسوم ئيبراهيم رێڤه‌به‌رێ گشتى يێ رێك و پر و ئاڤه‌دانكرنێ و نێشته‌جێكرنێ ل پارێزگه‌ها دهۆكێ بۆ ئه‌ڤرۆ نيوز دياركر كو چه‌ند رۆژه ده‌ست ب چێكرنا رێيا روڤيا – چه‌مه هاتيه كرن و هه‌كه چ ئاريشه نه‌بن ره‌نگه بۆ ماوێ 3 هه‌يڤان ب دووماهى بهێت و گوت: 488 مليون دينار بۆ هاتينه ته‌رخانكرن و رێ دێ ئێك سايت بيت و 7 متران يا به‌رفره‌هـ بيت.
جه‌میله محه‌مه‌د ئه‌نداما ئه‌نجومه‌نێ پارێزگه‌ها دهۆكێ دیار كر ده‌مێ ئه‌ڤ رێبه خلاس دبیت دێ 40 ده‌قیقه ژ رێيا دهۆكێ بۆ هه‌ولێرێ كیم بن، چونكی ده‌مێ شوفێر ژ دهۆكێ دچنه هه‌ولێر، ناچیته به‌رده‌ره‌ش و كه‌له‌كێ، به‌لكو ئێكسه‌ر ژ چه‌مه‌ی (ناڤه‌ندا رۆڤیا) دێ چیته باژێركێ عه‌نكاوه”.
ئه‌ڤرۆ جه‌میله محه‌مه‌د سه‌ره‌دانا ڤێ رێيێ كريه ول نێزيك ئاگه‌هدارى قوناغێن بجهئينانا كارى بوويه و ئه‌ڤ وێنه د په‌يجێ خوه يێ فێسبوكێ دا به‌لاڤ كرينه.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ل ده‌ڤه‌را شه‌عبى يا باكوورێ به‌غدا ته‌قينه‌ك روودا و كوشتى و بريندار ڤێ كه‌فتن.
ب گۆره‌ى پێزانينێن ده‌سپێكى ئه‌ڤ په‌قينه ل دڤه‌را شه‌عب يا به‌غدا روودايه و ژ ئه‌گه‌رێ وێ چه‌ندێ دو كه‌سان گيانێ خوه ده‌ست دايه و هه‌شت كه‌س ژى بريندار بووينه.
هه‌ر چه‌نده هه‌تا نوكه چو لايه‌نان به‌رپرساتيا خوه ژ ڤێ روودانێ رانه‌گه‌هانديه، به‌لێ دهێته پێشبينيكرن كو داعش ئه‌ڤ كرياره كربيت.
نيشاندان