ئه‌ڤرۆ:

ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنا توركیا به‌حسێ كۆمبوونا سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ ل گه‌ل سه‌رۆك كۆمار و وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ توركیا دیار دكه‌ن و دیار دكه‌ن كو توركیا هه‌ست ب رۆلێ گرنگ یێ هه‌رێما كوردستانێ ل ده‌ڤه‌رێ كریه‌ و ژ به‌ر هندێ ژی توركیا دڤێت هه‌لوه‌ستێ خوه‌ بگوهۆریت.

رۆژناما مللیه‌ت یا توركیا راگه‌هاند كو سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ د چارچۆڤێ كۆپیتكا ئه‌نتالیا ل وه‌لاتێ توركیا ل گه‌ل سه‌رۆك كۆمارێ توركیا ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆغان كۆمبوو و د كۆمبوونێ دا به‌حسێ په‌یوه‌ندیێن توركیا و هه‌رێما كوردستانێ هاتنه‌ كرن، هه‌روه‌سا د كۆمبوونێ دا به‌حسێ ره‌وشا ئیراقێ و ئاسته‌نگیێن ل هه‌مبه‌ر ئاڤاكرنا كابینا نوو یا حوكمه‌تا ئیراقێ ژی هاته‌ كرن و توركیا پشته‌ڤانیا خوه‌ بۆ پێشڤه‌برنا په‌یوه‌ندیێن خوه‌ ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ دۆپات كر.

ل گۆر هه‌مان رۆژنامێ د كۆمبوونا سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ و وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ توركیا دا ژی به‌حسێ گوهۆرینێن ل ده‌ڤه‌رێ و شه‌رێ ئۆكرانیایێ و كاریگه‌ریا وی شه‌ری ل سه‌ر رۆژهه‌لاتا ناڤین، ب تایبه‌تی ژی توركیا، ئیراقێ و هه‌رێما كوردستانێ هاته‌ كرن و وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ توركیا دیار كریه‌ كو وان دڤێت په‌یوه‌ندیێن خوه‌ ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ باشتر لێ بكه‌ن.

كه‌نالێ‌ CNN تورك ژی راگه‌هاند كو توركیا دڤێت ببیته‌ مفادارا سه‌ره‌كی ژ غازا سروشتی یا هه‌رێما كوردستانێ، ب تایبه‌تی ژی پشتی شه‌رێ د ناڤبه‌را رۆسیا و ئۆكرانیایێ دا دهێته‌ چاڤه‌رێكرن كو گه‌له‌ك گوهۆرینێن مه‌زن ل ده‌ڤه‌رێ روو بده‌ن و توركیا دڤێت هه‌ر ژ نها ڤه‌ خوه‌ بۆ هه‌ر گوهۆرینه‌كێ به‌رهه‌ڤ بكه‌ت، ژ به‌ر هندێ ژی توركیا دڤێت پێداچوونه‌كێ د په‌یوه‌ندیێن خوه‌ ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ دا بكه‌ت، چونكو چه‌ند سالن په‌یوه‌ندیێن توركیا و هه‌رێما كوردستانێ هنده‌كێ سار بووینه‌ و نها توركیا دڤێت په‌یوه‌ندی باشتر لێ بهێن و كۆمبوونێن ل ئه‌نتالیا ژی نیشا دده‌ن توركیا هه‌ست ب گرنگیا هه‌رێما كوردستانێ كریه‌.

چاڤدێرێن سیاسی یێن كورد ل توركیا ژی دیار دكه‌ن كو توركیا نه‌چاره‌ په‌یوه‌ندیێن خوه‌ ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ باش بكه‌ت، چونكو هه‌رێما كوردستانێ نها خوه‌دان رۆله‌كا كاریگه‌ره‌ ل ئیراقێ و ده‌ڤه‌رێ و هه‌كه‌ توركیا بڤێت پێگه‌هێ خوه‌ ل ده‌ڤه‌رێ بهێز بكه‌ت و په‌یوه‌ندیێن خوه‌ ل گه‌ل وه‌لاتێن هه‌ڤسۆ باش بكه‌ت دڤێت پتر ژ جاران گرنگیێ بده‌ته‌ هه‌رێما كوردستانێ، توركیا دشێت مفایه‌كا باش ژ غازا سروشتی یا هه‌رێما كوردستانێ وه‌ربگریت، لێ ژ بۆ هندێ ژی دهێته‌ خواستن كو توركیا پێداچوونێ د هه‌لوه‌ستێ خوه‌ دا بكه‌ت، چونكو پشتی ریفراندۆما هه‌رێما كوردستانێ، توركیا گه‌له‌ك دژبه‌ریا هه‌رێما كوردستانێ كر و چه‌ند سالن ژی په‌یوندیێن هه‌ری دو ئالیان وه‌كو به‌رێ نه‌ماینه‌ و سار بووینه‌، هه‌كه‌ توركیا بڤێت ده‌ست ب قۆناغه‌كا نوو ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ت دڤێت ده‌ستان ژ دژبه‌ریا هه‌رێما كوردستانێ به‌رده‌ت.

ل گۆر باوه‌ریا چاڤدێرێن سیاسی یێن كورد ل توركیا، هه‌كه‌ په‌یوه‌ندیێن توركیا و هه‌رێما كوردستانێ باش ببن دێ ئه‌و یه‌ك هاریكار بیت دا توركیا بشێت ده‌ست ب قۆناغه‌كا نوو یا چاره‌سه‌ریا پرسا كورد بكه‌ت، لێ مخابن هه‌لوه‌ستێ نها یێ ئه‌ردۆغانی و پارتیا وی ل هه‌مبه‌ر پرسا كوردی ل توركیا گه‌له‌ك خرابه‌ و نها كوردان ل باكور خوه‌ ژ ئاكپارتیێ دوور كرینه‌ و ئه‌و یه‌ك ژی دشێت كارتێكرنا خوه‌ ل ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنێن بهێت یێن توركیا بكه‌ت.

ئه‌ڤرۆ:

په‌یڤدارێ پارتی دیموكراتی كوردستان رادگه‌هینیت، پارتی ل گه‌ل ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنایه‌ ب وێ قانوونا كو نوكه‌ هه‌ی، هه‌رچه‌نده‌ پارتی زیانداربیت، ب نه‌گوهارتنا ئه‌ندامێن كۆمسیۆنێ. بۆ پێكئینانا حوكمه‌تا ئیراقێ ژی دبێژیت، ئه‌م بۆ پۆستان ناچینه‌ به‌غدا به‌لكو دخوازین دبریاردانێ و بجهئینانێ ژی دا د پشكدار بین، بۆ پۆستێ سه‌رۆك كۆمارێ ژی دیاركر، ئێكه‌تی ل سه‌ر ئاخڤتنا خوه‌ یا رژده‌. له‌وما ئه‌م دێ چینه‌ دناڤ پرۆسا هه‌لبژارتنا پۆستێ سه‌رۆكێ كۆمارێ دا.

هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ

مه‌حموود محه‌مه‌د، ئه‌ندامێ مه‌كته‌با سیاسی و په‌یڤدارێ پارتی، سه‌باره‌ت پرسا هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ گۆت”دخوازین ب گۆره‌ی وان قانوونێن ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ دهێنه‌ ده‌ركرن، هه‌لبژارتن بهێنه‌ ئه‌نجامدان، تاكو دستوور دهێته‌ نڤیسین، هه‌كه‌ دستوور هاته‌ نڤیسین ب گۆره‌ی وی دستووری هه‌لبژارتن بهێنه‌ ئه‌نجامدان، به‌لێ نوكه‌ قانوونه‌ك هه‌یه‌ كو دیاركریه‌ هه‌ر چار سالان جاره‌كێ هه‌لبژارتن بهێنه‌ كرن، هه‌كه‌ مه‌ بڤێت ئه‌ڤ وه‌لاته‌ وه‌لاتێ ده‌زگه‌هان و قانوونێ بیت ل وان جهان ده‌ست پێ بكه‌ین كو دگرنگن ئه‌وژی ئه‌وه‌ ماده‌م قانوون هاتیه‌ چه‌سپاندن كو دڤێت هه‌ر چار سالان جاره‌كێ هه‌لبژارتن بهێنه‌ كرن بلا ئه‌ڤ هه‌لبژارتنه‌ بهێنه‌ كرن، ل گه‌ل وێ چه‌ندێ داینه‌ ژی هه‌لبژارتن ل ژڤانێ خوه‌ بهێنه‌ كرن و نه‌هێنه‌ پاشخستن”.

سه‌باره‌ت هه‌تا چه‌ند ئالیێن سیاسی د به‌رهه‌ڤن بۆ هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ، گۆت” ئالیێن سیاسی د راگه‌هاندنێ دا نابێژن ئه‌م د به‌رهه‌ڤ نینین، به‌لێ كۆمه‌كا رێكارێن دی یێن هه‌ین كو هنده‌ك ئالیێن سیاسی دگرنه‌به‌ر بۆ رێگریێ ل ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنان، ئه‌وژی بابه‌تێ كۆمسیۆنێ و قانوونا هه‌لبژارتنایه‌ كو نوكه‌ قانوونه‌ك هه‌یه‌ داخوازا راستڤه‌كرنا وێ دهێته‌ كرن، هه‌روه‌سا داخوازا راستڤه‌كرنا قانوونا پێكهاتان دكه‌ن كو گورانكاری ل سه‌ر وێ قانوونێ بهێنه‌ كرن و ئه‌ڤه‌ژ ی دێ كێشێ ئێخیته‌ دناڤ پرۆسێ دا و ئه‌ڤه‌ دێ بیته‌ ئه‌گه‌رێ رێگریێ ب تایبه‌ت ئه‌و ئالیێن كو رژدبوونا خوه‌ ل سه‌ر وان گورانكاریان هه‌ی ئه‌و بیگومان نیشانا وێ چه‌ندێ یه‌ كو ناخوازن هه‌لبژارتن بهێنه‌ ئه‌نجامدان و راگه‌هاندنێ دا به‌حس ناكه‌ن”.

ئاماژه‌كر” ئه‌م د به‌رهه‌ڤین ب گۆره‌ی وێ چه‌ندێ كو نوكه‌ كۆمسیۆن یا چاوانه‌ بلا وه‌كو خوه‌ به‌رده‌وام بیت، ئه‌ڤ كۆمسیۆنه‌ پێشتر ب گۆره‌ی پشكا ئالیان د هه‌لبژارتنان دا هاتیه‌ دیاركرن كو دڤێت ئه‌و ئه‌ندامێن كۆمسیۆنێ یێن گوهۆرین ب سه‌ردا بهێته‌ كرن كوپ شكا پارتی د كۆمسیۆنێ دا نوكه‌ یا كێمه‌، هه‌رچه‌نده‌ پارتی دێ زیاندار بیت، به‌لێ ئه‌م د به‌رهه‌ڤین، ئانكو پێشتر پارتی 38 كورسی هه‌بوون به‌لێ نوكه‌ 45 كورسی مه‌ یێن هه‌ین، هنده‌ك ئالی دبیت هه‌ر كورسی دناڤ كۆمسیۆنێ دا به‌رنه‌كه‌ڤن ب حوكمێ وێ ئێكێ دهه‌لبژارتنان دا باوره‌یا خه‌لكی بده‌ستڤه‌نه‌ئینایه‌، به‌لێ مه‌ بۆ وێ چه‌ندێ ژی گۆتیه‌ فه‌رموون وێ كۆمسیۆنێ كارا بكه‌ن وبلا بهێن كارێن خوه‌ بكه‌ن، هه‌روه‌سا مه‌ قانوونه‌ك هه‌یه‌ بلا وه‌كو خوه‌ بیت و ده‌ستكاریێ نه‌كه‌ین هه‌كه‌ گه‌له‌ك پیچدڤی ژی ده‌ستكارێ بهێته‌ كرن بلا ئه‌ڤ هه‌لبژارتنه‌ بهێنه‌ كرن و بلا ل پاشه‌رۆژێ دانوستاندنێ بكه‌ین وهه‌تا رێ ل هه‌لبژارتنان نه‌گرین، چونكه‌ كۆمسیۆن پێدڤی ب شه‌ش هه‌یڤایه‌ تاكو خوه‌ به‌رهه‌ڤ بكه‌ت بۆ هه‌لبژارتنان، هه‌كه‌ بهێت و ئه‌ڤ كێشه‌ بهێنه‌ پێش و قانوون بهێته‌ گوهۆرین دبیت كۆمسیۆن نه‌شێت كارێن خوه‌ ئه‌نجام بده‌ت دده‌مێ بۆ هاتیه‌ دیاركرن”.

دیاركر” مه‌ پێخوشه‌ مه‌ په‌یوه‌ندیێن  دۆستانه‌ ل گه‌ل ئالیێن سیاسی یێن دی هه‌بن، ل كوردستانێ چه‌ندین حزبین كو بیر و بۆچوونێن جودا مه‌ هه‌نه‌، هه‌ڤده‌م پارتی پشتی هه‌لبژارتنێن جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ سه‌ره‌دانا هه‌موو ئالیێن سیاسی كر و گۆته‌ وان راسته‌ هه‌ڤركین به‌لێ بلا پێكڤه‌ خزمه‌تا كوردستانا خوه‌ بكه‌ین، به‌لێ مخابن هنده‌ك جاران ب شاشی ئه‌و سه‌ره‌دانێن پارتی بۆ ئالیێن سیاسی دهاته‌ لێكدان و وه‌سا دهاته‌ دیاركرن كو مه‌ پێدڤیا پێ هه‌ی، نه‌خێر به‌لكو مه‌ باوه‌ریا پێ هه‌ی كو دڤێت پێكڤه‌بین ب تایبه‌ت پێدڤیه‌ هه‌موو ئالیێن سیاسی ل سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن بلند یێ نه‌ته‌وی و نیشتمانی ئێك ده‌نگ بین، هه‌روه‌سا به‌رگری ژ پێكڤوژیانا ئایینی و نه‌ته‌وی ل هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ین و بپارێزین، چونكه‌ پارتی د خه‌ما خه‌لكێ كوردستانێ دایه‌”.

حوكمه‌تا نوو یا ئیراقێ

ل دۆر پێكئینانا حوكمه‌تا ئیراقێ گۆت” كێشه‌ دناڤمالا شیعی و سوننی و كوردی ژی دا یا هه‌ی، كێشا دناڤمالا سوننی دا هه‌تا راده‌كێ چاره‌سه‌ر بوو، كێشا دناڤمالا شیعی دا هه‌تا نوكه‌ ب تمامی نه‌هاتیه‌ چاره‌سه‌ركرن، كێشا دناڤمالا كوردی ژی هنده‌ك ئالیان ئه‌و خواستا وان هه‌ی و بریارا خوه‌ بده‌ن و هه‌موو تشته‌ك بۆ وان بیت، ڤێ چه‌ندێ كێشه‌ دروستكریه‌ و وه‌كریه‌ كێشه‌ دناڤ پرۆسێ داد روست ببیت و پرسا پێكئینانا حوكمه‌تا نوو گیروببیت، به‌لێ هیڤی دكه‌ین د چه‌ند رۆژێن بهێت دا ئه‌و كێشه‌ بهێته‌ چاره‌سه‌ركرن و حوكمه‌ت بهێته‌ پێكئینان”.

پۆستێ سه‌رۆك كۆماری

سه‌باره‌ت پۆستێ سه‌رۆك كۆماری، مه‌حموود محه‌مه‌د دبێژیت” پێدڤیه‌ ئه‌و پرسه‌ دناڤ كوردان دا بهێته‌ ئێكلاكرن، مخابن ئالیه‌كی ل كوردستانێ د هه‌لبژارتنێن بۆری یێن ئیراقێ ب بزاڤا هنده‌ك ئالیێن دی ئه‌ڤه‌ ئێكلاكریه‌، نوكه‌ ژی ئێكه‌تی ل سه‌ر ئاخڤتنا خوه‌ درژدن و پرس نه‌كر، له‌وما ئه‌م دێ چینه‌ دناڤ پرۆسا هه‌لبژارتنا سه‌رۆك كۆماری، هه‌روه‌سا هه‌ڤپشكیا كوردستانێ ل به‌غدا بۆ كوردان یا گرنگه‌، ئه‌م بۆ پۆستان ناچینه‌ به‌غدا به‌لكو ئه‌م دخوازین د بریاردانێ پشكداربین ودجهئینانا وان ژی دا پشكداربین، ئانكو پارتی ل به‌غدا پۆست بۆ پاراستنا هه‌ڤپشكیێ و ته‌وافوقێ دڤێن و پێدڤیه‌ ژی پێداچوون ب حوكمرانیێ ل ئیراقێ بهێته‌ كرن”.

ئه‌ڤرۆ:

كه‌مال كلچدار ئوغلۆ سه‌رۆكێ گشتی یێ پارتیا كۆماریا گه‌ل د چارچۆڤێ سه‌ره‌دانا خوه‌ یا بۆ باژێرێ ئامه‌دێ دا راگه‌هاند كو وان چه‌ندین خالێن گرنگ بۆ چاره‌سه‌ركرنا پرسا كوردی ل توركیا دیار كرینه‌ و دێ پرسا كوردی ل په‌رله‌مانێ توركیا هێته‌ چاره‌سه‌ركرن.

ناڤهاتی ئه‌و یه‌ك ژی دیار كر كو ئاكپارتیێ نه‌شیا پرسا كوردی چاره‌سه‌ر بكه‌ت و گه‌له‌ك ئاریشه‌ ژی دروست كرن، ئاكپارتیێ چو پرۆژه‌ بۆ چاره‌سه‌ركرنا پرسا كوردی نه‌بوون لێ وان دڤێت پرسا كوردی چاره‌سه‌ر بكه‌ن.

وه‌لاتیێن كورد ل توركیا ژی دیار دكه‌ن كو پارتیا كۆماری تنێ كار بۆ بده‌ستڤه‌ئینانا ده‌نگێن كوردان دكه‌ت و باوه‌ریا وان ب سیاسه‌تا وێ پارتیێ نینه‌.

ئه‌ڤرۆ:

سیاسه‌تمه‌دار و بسپۆرێ قانوونی یێ ئیراقی د. نه‌دیم ئه‌لجابری، مه‌نده‌هوشیا خوه‌ سه‌باره‌ت بریارا دادگه‌وها فیدرالی یا ئیراقی ل دۆر قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ل هه‌رێما كوردستانێ دیاركر و دووپات كر كو ده‌ستهه‌لاتدارێن ئیراقێ مافێ وێ چه‌ندێ نینه‌ هیچ بریاره‌كێ ل سه‌ر قانوونا په‌ترۆلیچ و غازێ ل هه‌رێما كوردستانێ بده‌ن هه‌تا وی ده‌مێ كو قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ل ئیراقێ ژ جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ ب رازیبوونا هه‌رێما كوردستانێ نه‌هێته‌ ده‌ركرن.

د. نه‌دیم ئه‌لجابری، ، سیاسه‌تمه‌دار و بسپۆرێ قانوونی و ئه‌میندارێ گشتیێ به‌رێ یێ حزبا فه‌زیله‌ یا ئیراقی كو ئه‌ندامێ خۆلا ئێكێ یا جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ بوو، گۆت” ئه‌و بریارا دادگه‌ها فیدرالی زێده‌تر بریاره‌كا سیاسی یه‌ نه‌كو دستووری، چونكه‌ پێدڤی بوو دادوه‌رێن ڤێ دادگه‌هێ ئه‌و چه‌نده‌ زانیبا و ل به‌رچاڤ گرتبا كوپ ێنج خۆله‌ جڤاتا نوونه‌ران نه‌شیایه‌ قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ل ئیراقێ په‌سه‌ند بكه‌ت و ئه‌ڤه‌ خه‌مساری و شكه‌ستنا جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ یه‌ ونابیت ئه‌گه‌رێ ڤێ شكه‌ستنێ یان خه‌مساریێ ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ بهێته‌ خستن كو ب گۆره‌ی دستووری هه‌رێمێ ده‌ستهه‌لاتا قانوون دانانێ و بجهئینانێ یا خوه‌ هه‌یه‌ و په‌رله‌مانێ كوردستانێ شیایه‌ قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ده‌ربكه‌ت و چه‌ندین ساله‌ كار پێ دهێته‌ كرن هه‌كه‌ كێماسی ژی تێدا هه‌بن”.

ناڤبری كو پشتی هه‌لبژارتنێن سالا 2006 ئێك ژ به‌ربژارێن شیعان بوو بۆ پۆستێ سه‌رۆكایه‌تیا وه‌زیرێن ئیراقێ خویاكر ” هه‌كه‌ قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ژی ژ جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ بهێته‌ په‌سه‌ندكرن ب گۆره‌ی دستووری هه‌رێما كوردستانێ مافێ وێ چه‌ندێ یێ هه‌ی چاكسازیێ د قانوونێ دا بكه‌ت و ب جۆره‌كێ بهێته‌ په‌سه‌ندكرن كو مافێ وه‌لاتیێن هه‌رێما كوردستانێ و ده‌ستهه‌لاتێن فیدرالی تێدا ل به‌رچاڤ هاتبیته‌ وه‌رگرتن، له‌وما ئه‌ڤ بریارا دادگه‌ها بلند یا فیدرالی ل ئیراقێ سه‌باره‌ت هه‌لوه‌شاندنا قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ل هه‌رێما كوردستانێ بریاره‌كا مولزه‌م نینه‌ بۆ هه‌رێما كوردستانێ و هه‌تا وی ده‌مێ قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ یا فیدرالی ژ جڤاتا نوونه‌ران ب رازیبوونا كوردان نه‌هێته‌ ده‌ركرن و ده‌ستهه‌لاتا بجهئینانێ ل حوكمه‌تا ئیراقێ مافێ وێ چه‌ندێ نینه‌ هیچ بریاره‌كێ ل سه‌ر پرۆسا په‌ترۆلێ و غازێ ل هه‌رێما كوردستانێ بده‌ت”.

ئه‌ڤرۆ، عه‌زیز هه‌ورامی:

بسپۆره‌كێ قانوونا دستووری دبێژیت، پێدڤیه‌ دادگه‌ها فیدرالی ل هه‌ر وه‌لاته‌كی پێگیریێ ب ده‌قێن دستووری بكه‌ت، هه‌كه‌ دادگه‌هه‌ك یان هه‌ر ئالیه‌ك به‌رۆڤاژی دستووری كاركر و بریار دا، هه‌تا هه‌كه‌ دادگه‌ها بلند یا فیدرالی ژی بیت، دێ تووشی ره‌خنه‌ گرتنێ بیت، بۆ نموونه‌ دادگه‌ها فیدرالی یا ئه‌مریكا بریار ده‌ركر بۆ دووباره‌ سه‌ركه‌فتنا جۆرج بۆش بۆ پۆستێ سه‌رۆكێ ئه‌مریكا نه‌هاته‌ بجهئینان، چونكه‌ دژی رێنمایێن دستووری یێن ئه‌مریكا بوو.

رێبین سه‌لام، بسپۆره‌ێ قانوونا دستووری و چاڤدێرێ سیاسی بۆ رۆژناما (ئه‌ڤرۆ) گۆت” دادگه‌ها فیدرالی یا ئیراقی ب گۆره‌ی بریارا 30 یا حاكمێ مه‌ده‌نی یێ ئیراقێ پشتی 2003 هاتیه‌ دروستكرن، وی ده‌می ئیراقێ حوكمه‌كێ ناڤه‌ندی هه‌بوو و هێشتا بنه‌مایێ حوكمرانیا فیدرالی نه‌هاتبوو چه‌سپاندن و ئیراق خودان دستوور نه‌بوو، بۆ وێ چه‌ندێ كو هه‌لبژارتن بهێنه‌ په‌سه‌ندكرن، مادێ 92 ژ دستووری فه‌رمان دكه‌ت ب دامه‌زراندنا دادگه‌ها فیدرالی، هه‌تا نوكه‌ نه‌هاتیه‌ بجهئینان و ئه‌ڤ چه‌نده‌ پێشێلكرنا دستووری یه‌.

رێبین سه‌لام گۆت ژی” سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، مه‌سرور بارزانی، نموونه‌كا مه‌زن و بێ وێنه‌ نیشاندا بجهئینانا قانوونا پێدانا پێزانینان یا هه‌ژمار 11  یا سالا 2013 ل هه‌رێما كوردستانێ، ب گۆره‌ی وێ قانوونێ پێدڤیه‌ ل سه‌ر حوكمه‌تێ پێزانینان بده‌ته‌ وه‌لاتیان، ئه‌و چه‌نده‌ ژی یا گرنگه‌ كود ووریا د ناڤبه‌را وه‌لاتی و ده‌ستهه‌لاتێ دا ناهێلیت زێده‌باره‌ی نه‌هێلانا گه‌نده‌لیێ، ئه‌م ده‌وله‌تا چارێ نه‌ ل ده‌ڤه‌رێ پێزانینان دده‌ینه‌ وه‌لاتیان”.

ئاماژه‌ كر” حوكمه‌تا نوكه‌ یا هه‌رێمێ ب هووری كار ل سه‌ر چاكسازیێ و نه‌هێلانا گه‌نده‌لیێ كریه‌، پێزانینێن هوور ل سه‌ر به‌رهه‌مێ په‌ترۆلێ و دابه‌شكرنا داهاتێ وێ ل سه‌ر سیكته‌ران دا بۆ وه‌لاتی هاتیه‌ رۆهنكرن ژئالیێ سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ ڤه‌ و ئێدی وه‌لاتی دزانن داهات چه‌نده‌ و بۆ كیرێ دچیت”.

سه‌رۆكا فراكسیۆنا پارتی ل جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ راگه‌هاند، ل رۆژێن بۆری شانده‌كێ بلند یێ پارتی دیموكراتی كوردستان ب سه‌رۆكایه‌تیا فازل میرانی ل به‌غدا چه‌ندین كۆمبوون ل گه‌ل ئالیێن ئیراقی ئه‌نجامداینه‌ ل دۆر ره‌وشا نوكه‌ یا ئیراقێ و پرۆسا پێكئینانا حوكمه‌تا نوو ل ئیراقێ، چونكه‌ هه‌موو بزاڤێن پارتی بۆ سه‌رخستنا پرۆسێ یه‌ ب شێوه‌كێ ئاشتیانه‌ و دانوستاندن و لێكتێگه‌هشتنێ دناڤبه‌را ئالیێن سیاسی دا.

ڤیانێ ئاماژه‌كر، دانوستاندنێن د ناڤبه‌را پارتی و ئالیێن ئیراقی قۆناغێن باش یێن برین و ئه‌م ب گۆره‌ی وان دیدار و كۆمبوونێن شاندێ بلند یێ پارتی ل به‌غدا ئه‌نجامداین د گه‌شبینین دێ ئه‌نجامێن باش و ئه‌رێنی بۆ پرۆسا سیاسی و پێكئینانا حوكمه‌تا نوو ل ئیراقێ هه‌بن، بیگومان دانوستاندن دێ د به‌رده‌وام بن بۆ گه‌هشتنێ ب چاره‌سه‌ریان.