ئەڤرۆ نیوز:
مار بوویە ئێک دوژمنێن مەترسی ل ھەمبەر گیانێ خەلکی، سالانە ژی ل جیھانێ ھژمارا خەلکێ ژ ئەگەرا پێڤەدانا ماری دمرن زێدە دبن و د ئەڤ سالە دا ل ھەرێما کوردستانێ ماری مەترسی ئێخستیە د ژیانا گەلەک خەلکی دا، ب تایبەتی خەلکێ گوندان رێژە د زێدەبوونێ دایە، ئەڤ چەندە ژی بۆ ھندێ دزڤریت کو د ئەڤ سالە دا پلێن گەرمێ ئێک جار بلندبووینە.
ھاشم زێباری ئێک ژ دانعەمرانە دبێژیت: ئەڤ سالە رێژەکا زور یا ماران ل بەرچاڤ دھێتە دیتن و بێزاری و ترسەک ئێخستیە دلێ خەلکی، ب تایبەت ئەو کەسێن خودان کارێن دەرڤە مینا جوتیاران و ئەو مالباتێن پەزی خودان دکەن، لەوما ژ بەر ڤێ رێژا زورا ماران د ئەڤ سالە ل دەڤەرا نەھلێ ماری ب گەلەک کەسان ڤەدایە و کەسەکێ ژی گیانێ خوە ل دەست دایە.
ناڤبری گۆت ژی: ژ نیشانێن بەرچاڤ کو بووینە ئەگەرێن زوربونا ماری ئەڤ سالە گەرمەکا ئێک جار زور یا ھەی، ھەروەسا ھەبونا زور یا پیش و پەلەخی، ھەر دیسان ئەڤ سالە د دەمەکی دا ھەوایەکێ زور ھات کو ئەڤە ھەموو فاکتەرن بۆ زۆربوونا ماری کو دەربکەڤیت.
نوژدار ئەیوب عەبدوللا بۆ روژناما ئەڤرۆ خویادکەت، سالانە 50 ھزار کەس ب پێڤەدانا ماری دمرن ھزارەھا مرۆڤان ژی دەست و پێت وان دھێنە ژێڤەکرن ل سەر تاسەری دونیایێ و گۆت کو کاریگەریا ژەھرا ماری د ناڤبەرا بچووک و مەزنان دا جودایە و پرانیا وان کەسێن ب ژەھرا ماری دمرن زارۆک و پیرن، ب تایبەتی ھندەک جھێن لەشێ مرۆڤی دکەڤنە بن کاریگەریا ژەھرێ مینا زکێ نەخوشی، لێ ئەگەر مار ب چوکێن نەخوشی ڤەدەت کێمتر نەخوشی ل سەر ژیانا وی کەسی ھەیە.
ئاماژە دا وێ چەندێ کو ئەو کەسێ کو مار پێڤەدەت ژیانا وی دکەڤیتە مەترسیێ ھندەک جارا ئەو مارێ کو ب مرۆڤی ڤە دەت و چو ژەھر نینە، لێ پشتی پێڤەدانێ ھەر نەخۆشەک پێدڤیە چارەسەریێ وەربگریت، چونکو ئەم نەشێین دیاربکەین کو ئەڤ مارە یێ ژەھراوی بوویە یان نە، ھەروەسا ژەھرا مارن ژی جۆر ب جۆرە، ھندەک ژ ھندەکا ژەھراویترن، پشتی ھینگی ئەو ژەھرا دچیتە د ناڤ لەشێ مروڤی دوەستیت سەر ھندێ کا کەنگی ڤی ماری تشت خاریە دەما پێڤەدانێ چەند توندو تیژبوویە.
ھێشتا گۆت: ئەو کەسێ مار پێڤە ددەت ئەگەر ل جھەکێ دوور بیت، نەشێت زوو خوە بگەھینتە نەخوشخانەکێ، ئەو دشێت جھێ ماری پێڤەدایە ب پارچە قوماشەکێ گرێدەت، ئەڤە دبیتە بەربەست د رێکا بەلاڤبوونا ژەھرێ ب رێیا رەگێت لیمفاوی، بەس پێدڤیە ئەڤ قوماشە ب توندی نەھێتە پەیتکرن کو نەھێلیت خوین دەربازبی وت زیانێ بگەھینیت و پێدڤیە ئەو جھێ ماری پێڤەدای نەلڤیت و ل ئاستەکی بھێتە راگرتن کو نزمتربیت ژ ئاستێ دلێ نەخۆشی.
ل دور وێ پرسێ کا ئەرێ بۆچی دەمێ مار ب کەسەکێ ڤەدەت نەخۆش تێھنی دبیت، ئەرێ باشە ئاڤێ ڤەخوت یان نە؟ ناڤبری گۆت: ئێک ژ نیشانێن پێڤەدانا مارێن ژەھراوی ئەوە نەخوش تێھنی دبیت و گەلەک خوھێ دکەت، لێ پێدڤیە چو تشت ب نەخوشی نەھێتەدان نەخوارن و نەڤەخوارن، یا باش ئەوە زوو بگەھینە نێزیکترین جھێ ساخلەمیێ دا چارەسەریێ بۆ بکەن.
ل داویێ نوژداری گۆت: پەقاندن و بریندارکرن و مژین ھەمیا چو مفا نینە و پێدڤیە خەلک خوە ژ ڤێ چەندێ دوور بگرن، لەوما ھەر چو قاس نەخوش زووتر بگەھیتە بن دەستێ دکتوری باشترە، چونکو کێمتر ژەھرا ماری بەلاڤ دبیتە د ناڤ لەشی و باشترین وەخت بۆ پێدانا دەرمانێ دژە ژەھر ئێکەم چار سەعەتێن دەست پێکێ نە ئەگەر ھەتا بیست و چار سەعاتا پشتی پێڤەدانێ نەخوش دەرمانی ژی وەربگریت دەرمان ب باشی کارێ خوە ناکەت.

ئه‌ڤرۆ نيوز:

رێڤەبەریا پۆلیسێن پارێزگەھا دھۆکێ بۆ جارا ئێکێ ل سەرانسەری عیراقێ سیستەمێ ئەلیکترونیکرنا پێزانینێن تاوانباران ئێخستە کاری و د قۆناغا ئێکێ دا شیان پێنج تاوانباران دەستەسەربکەن، ھەتا نوکە دۆرێن 800 کەسێن داخوازکری ل گەل 20 ترومبێلان تێدا ھاتینە تۆمارکرن و ھەموو بنگەھێن پۆلیسا پێکڤە ھاتینە گرێدان و ل نێزیک پۆلیسێن ھاتن و چوونێ و رەگەزنامێ ژی دێ کەڤنە د سیستەمی دا، سیستەمێ ناڤبری ب پشتەڤانیا رێڤەبەرێ پۆلیسێن پارێزگەھا دھۆکێ و ب دەستێ ئەفسەرەکێ دھۆکێ ھاتیە چێکرن.

ئەفسەرێ ئێکێ خالد ئیبراھیم چاچان، بەرپرسێ ھوبا خولا ل رێڤەبەریا پۆلیسێن دھۆکێ دیارکر، ئارمانج ژ سیستەمێ ئەلکترونیکرنا پێزانینێن تاوانباران ئەوە ھەر کەسەکێ داخازکری بیت ژلایێ پۆلیسان ڤە ل بەر دەستێن ھەموو بنگەھێن پۆلیسان بیت، ھەکە سەرەدانا بنگەھەکی یان ئاریشەک کر بەری بھێتە بەردان ھەتا ب کەفالەت ژی بیت ئەو دێ ھێتە گرتن.
دیارکر ژی ھەتا نوکە دۆرێن 800 کەسا تێدا ھاتینە تۆمارکرن کو دبیت ھندەک ژوان یێن بەری سالێن نۆتان ژی بن و گۆت: ھەر کەسێ داخوازکری بیت یێ کیژان سال بیت و نەھاتبیتە گرتن نوکە د ڤی سیستەمی دایە و بنگەھێن پۆلیسا دشێن رۆژانە تۆماربکەن، ئەوێن ھاتینە تومارکرن ھەمی ئەو کەسن کو بەری نوکە دەعوە ل سەر ھەین و ب بەر دەستێن پۆلیسا نەکەتینە و نەھاتینە گرتن و گۆت: نوکە ل سەرانسەری عیراقێ ب تنێ ئەڤ سیستەمە ل دھۆکێ ھەیە کو ھەموو ب دەستێن مە ھاتیە چێکرن، ئانکو رێڤەبەریا پۆلیسێن دھۆکێ ئێکەم رێڤەبەری یە ل سەرانسەری عیراقێ ئەڤ سیستەمە ھەی و ھەکە سەرکەفت دێ ل پارێزگەھێن دیتر ژی ھێنە ب کارئینان.
ئەفسەرێ ئێکێ ئەوژی دیارکر کو ئەڤ سیستەمە بۆ مەفرەزێن گەرۆک ژی ھەیە و ھەکە مەفرەزەک بھێتە دانان و وان گومان ل سەر کەسەکی ھەبیت ئێکسەر دشێن دەستەسەر بکەن، ل ژوورا کونترۆلی ژی ھەیە، ھەکە ھات و ل مەفرەزەکێ نەبیت ژی دشێن پەیوەندیێ ب کونترولی بکەن و دێ دیاربیت کا داخازکری یە یان نە و گۆتژی: سیستەم ل ھەموو بنگەھێن سەر ب رێڤەبەریا پۆلیسێن دھۆکێ ڤە ب قەزا و ناحیەڤە ھاتیە دانان و پێزانینێن ھاتینە کۆمکرن پێکھاتینە ژ ناڤێ سێ قولی یێ تاوانباری و ناڤێ دایکێ و ژدایکبوونا وی و مالا وی و ئەگەرێ دەستەسەرکرنێ و پێشەیا وی و وێنەکێ وی و ماددێ قانوونی یێ پێ بھێتە گرتن و ھندەک تێبینی ل سەر لەشێ وی و ھەکە وێنە نەبیت ناھێتە دانان.
دیارکر ژی گەلەک کەسا گازندە ل سەر وێ چەندێ ھەبوون کو رەنگە ناڤێ سێقولی وەکھەڤ ھەبن، بەلێ ئەڤە ئاریشەکا مەزن نینە، چونکو ئەو ئاریشە بەری ھینگی ھەبوویە نە پشتی سیستەمی، و ئاریشە پشتی دەستەسەرکرنێ دێ دیاربیت و بریار دێ بۆ دادوەری مینیت.
خالد ئیبراھیم چاچان ئەوژی دیارکر کو ل دەستپێکا دەست ب کاربوونا سیستەمی پێنج تومەتبار ھاتینە گرتن و ئەڤە پێنگاڤەکا باشە و دشیاندایە ل پاشەرۆژێ ھێشتا پێشڤەببەین و گۆت: نە وەکو بەری نوکەیە کو ھەتا نڤیسار دگەھشت و ل جھەکی دھاتە دانان و یا ب زەحمەت بوو ئەو کەس بھێتە گرتن بەلکو نوکە ئێک ئاریشەکێ بکەت و پشتی دەمەکێ کورت خوە بگەھیتە چو خالا سنوری دێ راستەوخو پۆلیس گرن و زانن یێ داخازکریە و ب ڤی سیستەمی 100% دێ کارێ پۆلیسا ب ساناھی کەڤیت، چونکو تشتەکێ گەلەکێ پراکتیکی یە و بەری نوکە یا ب زەحمەت بوو پۆلیس سەحکەنە ھەمی کاغەز و نڤیسارا ھەتا بزانن کا ئەو کەسێ سەرەدانا وان کری یێ داخازکریە یان نە، بەلێ نوکە دێ ب کلیکەکا کومپیوتەری ھەموو پێزانینان ل سەر وەرگرن.
ھەروەسا دیارکر ژی ھەر کەسێ ژدەرڤەی ھەرێمێ ژی بھێت سیستەم دێ ل سەر ھێتە بجھئینان، ئەم ب باوەرین وێرێ وەکو دەرگەھەکێ سنوری بشێن تاوانباران دەستەسەربکەن و گۆت: ل گەل ڤەکرنا ئاڤاھیێ نوو یێ رێڤەبەریا پۆلیسان، رێڤەبەریا ھاتنوچوونێ ژی دێ ل گەل ھێتە گرێدان، و ئەڤ سیستەمە بۆ ھاتنووچوونێ و رەگەزنامێ یێ گرنگە، چونکو دبیت کەسێ تاوانبار مامەلێن ترومبێلێ ب رێڤەببەت، یان ناسنامێ چێکەت و ب وێ رێکێ بھێتە دەستەسەرکرن و ھەکە وەزارەت رازی بوو، ھەر جھەکێ ئەم بزانین خەلک گەلەک سەرەدانا وان دکەت، ئەم دشێین بدەینێ.
ھەروەسا دیارکر ترۆمبێل ژی دێ کەڤنە دسیستەمی دا و گۆت: رەنگە ترۆمبێلەک کەسەکی ب ھنگێڤیت و کەس پێ نەزانیت یان ب تنێ ھژمارا ترۆمبێلێ بزانن و شوفێر رەڤی بیت، ل وی دەمی ئەم ھژمارا ترۆمبێلێ دێ کەینە د سیستەمی دا و ھەر جھێ ئەو قەست بکەتێ دێ ھێتە دەستەسەرکرن و ھەتا نوکە بیست ترۆمبێل ژی دسیستەمی دا ھاتینە تۆمارکرن.
بەرپرسێ ھوبا خولا دیارکر ھەتا نوکە گەلەک خول ل سەر سیستەمی ھاتینە ڤەکرن و ھەمی بنگەھێن پۆلیسا ب خوەڤەگرتینە و گۆت:سیستەم دێ کارێ پشکا بزاڤتنێ ب ساناھی ئێخیت و ناھێلیت نڤیسار گیرۆببن و رۆژانە دێ گەھنە بەردەستێ وان.