ئهڤرۆ نيوز:
د چارچۆڤێ ڤهكولينان دهبارهى بزاڤێن ئهنجامدانا كودهتايا رێخراوا فهتحولا گۆلهن كو تێدا رێڤهبهرێ پشكهكا رێڤهبهريا پۆليسێن باتمانێ ب ناڤێ ئهحمهد دوران بيتمهز كو بهرى نوكه رهڤى بوو، هێزێن توركيا د ئۆپهراسيۆنهكا ههڤپشك دا ل گهل هێزێن ههرێما كوردستانێ ئهنجام دا و دوران ل زاخۆ دهستهسهركر.
ب گۆرهى ئهو پێزانينێن ل بهر دهست بيتمهز د چارچۆڤێ ڤهكولينان د دهبارهى بزاڤێن ئهنجامدانا كودهتايێ ژ كارێ وى هاتبوو دوورخستن و خست بوو، پاشان بڕيارا دهستهسهركرنێ ژى بۆ دهركهفت.
د ئهنجامێ ڤهكولينێن تيمێن رێڤهبهرا پۆليسێن باتمانێ دهركهفت كو بيتمهت رهڤيه زاخۆ و ههر ب وێ رێ ژى د ئهنجامێ ئۆپهراسيۆنهكێ دا ل گهل هێزێن ههرێما كوردستانێ هاته دهستهسهركرن.
پشتى بيتمهز بۆ توركيا ڤهگوهاستى ل باژێرێ باتمان دهستهسهركر پاش رێيێن قانوونى ل رێڤهبهرا پۆليسێن وى باژێرى، رهوانه دادگههێ كر.
گۆمان دهێته كرن كو بيتمهز ب مهرهما پشكداريكرنێ ل گهل رێزێن پهكهكێ بۆ ههرێما كوردستانێ هاتبيت.
ئهڤرۆ نيوز، مهحمود نهێلى:
رێڤهبهريا بهرهڤانيا باژێرى ل دێرهلۆك راگههاند كو ئهو كهسێ بهرى سێ رۆژان بهرزه بووى تهرمێ وى هاته ديتن.
جيدارێ ئێكێ ئيحسان سهنعان، بهرپرسێ بهرهڤانيا باژێرێ ل دێرهلۆك بۆ ئهڤرۆ نيوز گۆت: “وهلاتيهك ب ناڤێ حسێن خهليل كو ژ دايكبوويێ 1980ێ يه و خهلكێ رۆژئاڤايێ كوردستانێ يه و خودان خێزانه، پشتى بهرزهبوونێ بۆ ماوێ سێ رۆژان، خهندقى هاته ديتن”.
زێدهتر گۆت: “ئهڤرۆ دهمژمێر 3:00ى ئێڤارى تهرمێ وى ل نێزيك رووبارێ زێ ل دێرهلۆك هاته ديتن و بۆ نوشداريا داد هاتيه رهوانهكرن بۆ ئاشكهراكرنا ئهگهرێن دروستا مرنا وى”.
ئەڤرۆ نیوز:
شیرەتکارەکێ بلند ل پشکا ھەماھەنگی یا ئورۆپایا وەزارەتا ناڤخۆ یا ھەنگاریا راگەھاند، وەلاتیێن عیراقێ و ھەرێما کوردستانێ دشێن ب ساناھیترین رێ و ب شێوەکێ قانوونی مافێ پەنابەریێ ل وەلاتێن ئێکەتیا ئورۆپا ب دەست خوە ڤە بینن.
ئەنگنێس تۆتۆس، شیرەتکارێ بلند ل پشکا ھەماھەنگی یا ئورۆپایا وەزارەتا ناڤخۆ یا ھەنگاریا ئاشکرا کر کو بۆ وی گەلەکا سەیرە خەلک ب رێ یێن نەقانوونی دھێنە ئورۆپا، ژبلی مەترسیا خەندقینی گەلەک پاران ژی د دەنە قاچاغچیان، ئەڤە د دەمەکی دایە رێ یێن گەلەک ب ساناھی و قانوونی ھەنە بۆ وەرگرتنا مافێ پەنابەریێ و گۆت: “ب ساناھیترین رێ ئەوە ھەر کوچبەرەک بەری بھێتە ئورۆپا دەلیڤا کاری بۆ خوە ل وەلاتەکێ ئورۆپی ببینیت ب رێیا کۆمپانیەکێ یان لایەنەکێ ئورۆپی پێشگیریا کارکرنێ بۆ بھنێریت، چونکی ب ڤێ رێ یێ گەلەک ب ساناھی دێ شێت ئاکنجیبوونێ ب دەست خوە ڤە ئینیت”.
ئەڤرۆ نیوز:
ئەنجومەنێ پارێزگەھا دھۆکێ کۆمبوونا خوە یا ئاسایی یا ژمارە (75) دوھی رێکەفتی 10/8/2016 ئەنجام دا و سێ تەوەر ب خوەڤە گرتن، تەوەرێ ئێکێ شرۆڤەکرنا بابەتێ فرۆتنا ئەردێ یانەیا دھۆک یا وەرزشی، تەوەرێ دویێ دانوستاندن ل دۆر میکانزما دووڤچوونا وان پرۆژە و گرێبەستێن ژ ئالیێ رێکخراوێن (NGO) و یێن بیانی ڤە دھێنە ئەنجامدان، تەوەرێ سیێ خواندنا راپۆرتەکێ ل دۆر خرابیا رێکێ و روودانێن ترافیکێ ل دەڤەرا بەردەرەش.
ل دەستپێکێ فەھیم عەبدولا حەمۆ سەرۆکێ ئەنجومەنێ پارێزگەھا دھۆکێ ژ ئالیێ قانوونی و مادی و ھونەری ڤە بەحسێ پرسا یانەیا دھۆک یا وەرزشی کر و دیار کر کو گەنگەشەکا مەزن ل سەر فرۆتنا ئەردێ یانا دھۆک یا ھاتیە کرن و رەنگە بوویە ئاخفتنا جادی ژی، ھەر چەندە ئەو وەکو کەسایەتی و وەکو ئەنجومەن ژی ھیچ پێزانین ل سەر ڤی پرۆژەی نەبوون و گۆت “ل گۆر قانوونا یانێن وەرزشی ژمارە 18 یا سالا 1986 کو د قانوونا 37 ل سالا 1988 دا ھاتیە راستڤەکرن و دووماھی مادێ وێ کو دبیتە مادێ 21 دبێژیت دروستە ئەردێ دەولەتێ بێی ھەمبەر بۆ یانێن وەرزشی بھێتە تەرخانکرن و تاپۆکرن ژ بۆ دانانا یانێن وەرزشی، ئەڤە دبیتە ژێرخانە بۆ یانێن وەرزشی و ھەم دشێن بۆ خوە بکەنە وەبەرئینان و ل گۆر وێ نڤیسارا وەزارەتا رەوشەنبیری و وەرزش و لاوان دایە وەزارەتا باژێرڤانیان کو ئەردی بۆ یانێن وەرزشی تەرخان بکەت داکو ئەو ژی بۆ خوە وەبەرئینانێ پێ بکەن، چونکی ئەڤە ل ھەمی دونیایێ وەسایە و وەرزش یا بوویە سەرمایە، لێ ژ نیشکەکێ ڤە پێنگاڤەکا بەرۆڤاژی ھاتە ھاڤێتن، ل دەمەکی پێدڤی بوو بێی شیرەتکارێن قانوونی و ئەندازیاری پێنگاڤەکا ژ ڤی جۆری نە ھاڤێتبا، چونکی وەرئینان ئەوە کو مرۆڤ ئەردێ خوە بۆ 20 سالا یان 30 سالا یان 50 سالان بدەیە ئێکی و ھەمبەری وێ و رێژەیەک بۆ وەبەرئینەری بیت و رێژەیەک بۆ مرۆڤی بیت ئەو دێ ل سەر رێککەفتنێ مینیت لێ پشتی ئەو 20-30-50 سال تمام دبن ئەوڤ ئەردە بۆ مرۆڤی بزڤریتەڤە”.
سەرۆکێ ئەنجومەنی خویا ژی کر کو خۆشبەختانە شارەزایەک د یانێ و وەرزشی دا ھەیە و وەکو ئەندامێ دەستەیا گشتی یا یانا دھۆکێ، نابیت ھەر دەسەتەیەکا ئیداری ھەتا یا شەرعی ژی بیت بێی دەسەتەیا گشتی یا یانێ دەستکاریێ د ئەردێ یانێ دا بکەت دەستەیا ئیداری کو نەیا شەرعی یە چونکە نەیا ھەلبژارتیە دەمەکێ درێژە مژوولە کو ئەردێ یانا دھۆک بکەتە وەرئینان و گۆت “پرۆژە 47 ھزار مەترێن چارگوشەیە 10 ئاڤاھیێن ئاکنجیبوونێ دێ ل سەر ھێنە ئاڤکرن، پێنج ئاڤاھی دێ ل ئالیێ ھەمبەری پارکێ ئازادی ھێنە ئاڤاکرن کو دو قاتان ھەر ئێکێ دێ مولەک تێدا بیت ئەو بۆ یانێ نە و ل سەر دا دێ دەە قات بن ئەو بۆ وەبەرئینەرینە و مەلەڤانگەھەکا ئۆلومپی ژی دێ تێدا ھێتە ئاڤاکرن دگەل رێزەکا دوکانا دێ مولکێ یانێ بن و جھێ ژ ھەمیا گرنگتر دێ بیتە ئوتێل ئەو ژی بۆ وەبەرئینەری یە، لەورا ب ڤی دەستوداری ئەردێ یانێ دێ چیت”.
ل دووماھیا ڤی تەوەری ژ سەرجەمێ 25 ئەندامێن بەرھەڤبوویی ب 24 دەنگان بریار ھاتە دان کو ب رەسمی بھێتە راگرتن و وەکو نڤیسار بدەنە وەزارەتێن پەیوەندیدار.
تەوەرێ دویێ ژی ھاتە شرۆڤەکرن و بریار ھاتە دان کو حەفتیا بھێت ھەردو لیژنێن پەیوەندیان و کۆچ و کۆچبەران دگەل دەستەیا سەرۆکاتیێ کۆم ببن.
ل دووماھیێ جەمیلە محەمەد ئیسماعیل ئەنداما ئەنجومەنی راپۆرتەک ل دۆر خرابیا رێکێ و روودانێن ترافیکێ ل دەڤەرا بەردەرەش بەرھەڤ کربوو و خواند و ژ ئالیێ ئەندامان ڤە ھاتە شرۆڤەکرن.
ئەڤرۆ نيوز:
پشتی کو جەمیل بایک ئێک ژ سەرکردێن پەکەکێ ب توندی سیاسەتا پارتیا دیموکراتیک یا گەلان رەخنە کری و دیار کری کو دێ شەرێ خوە ل باژێرێن تورکیا بەرفرەھتر لێ کەین و سیاسەتا پارتیا ئێکەتیا دیموکراتیک ژی شاشە و وان شاشیێن مەزن کرن. سەلاحەدین دەمیرتاش ھەڤسەرۆکێ ھەدەپێ ب توندی بەرسڤا بایکی دا.
سەلاحەدین دەمیرتاش ھەڤسەرۆکێ پارتیا دیموکراتیک یا گەلان د بۆ رۆژناما جمھوریەت یا تورکیا دیار کر کو تشتێن بایکی گۆتی ئەم ب توندی رەد دکەین. نھا دەمێ ھندێ نینە کو پەکەکێ شەری ل باژێران بەرفرەھتر لێ کەت، بەلکو مە دڤێت پەکەکێ ب ھەموو شیانێن خوە ھاریکار بیت دا ئەم جارەکا دی بزاڤێ بکەین پرسا کوردی دوور ژ شەری و ب رێیێن ئاشتیانە چارە بکەین و رەخنێن بایکی یێن ل سەر پارتیا مە ل گەل راستیا نھا ناگونجیت و ئەم قەبوول ناکەین.
سەلاحەدین دەمیرتاش ھەروەسا سەبارەت ب رەوشا نھا یا تورکیا و بزاڤێن ئاکپارتیێ ژی راگەھاند کو ئەردۆگان بزاڤەکا مەزن دکەت کو ل سالا ٢٠١٧ ھەلبژارتنێن پێشوەخت ل تورکیا بھێنە کرن. ئەوە ژی پیلانا ئەردۆگانی یە دا کو بشێت پرانیا دەنگێ وەلاتیان بدەستڤە بینیت و مفایێ ژ ئالۆزیێن نھا وەربگریت و سیستەمێ سەرۆکاتیێ ل تورکیا بجە بکەت و گۆت: (نھا تورکیا تووشی قەیرانەکا مەزن یا ھاتی. ژ بەر ھندێ ژی دڤێت ئەردۆگان جارەکا دی دەست ب قۆناغا ئاشتیێ و چارەکرنا پرسا کوردی بکەت، ئەو ژی باش دزانیت ھەتا کو پرسا کوردی ل تورکیا چارە نەبیت ئالۆزیێن ناڤخوەیی دێ بەردەوام بیت، کورد چ دەمەکێ مەترسی نینن بۆ تورکیا، بەلکو ھەکە پرسا کوردی چارە بیت دێ دەرگەھێ چارەکرنا ھەموو پرسێن دی یێن تورکیا ژی ھێنە ڤەکرن).
ئەڤرۆ نیوز:
سەبارەت راسپاردنا سەرۆکێ دیوانا سەرۆکاتیا ھەرێما کوردستانێ فۆئاد حسێنی ژ لایێ سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ ڤە کو دانوستاندنێ دگەل پارتێن کوردی بکەت ژبۆ شاندنا وەفدەکێ بۆ بەغدا ژ پێخەمەتی گەنگەشەکرنا ریفراندۆم و سەربەخۆیا کوردستانێ دکتۆر ھەوار بەلۆ ماموستایێ زانکۆیا دھوکێ بۆ ئەڤرۆ دبێژیت: بێی رێککەفتن نابیت چو وەفد بھێنە شاندن بۆ بەغدا، چونکی بریارەکا ھوسا نابیت یا ئێک لایەنی بیت، ھەر چەندە زۆر یا بزەحمەتە لایەنێن کوردی ل سەر ڤێ چەندێ ھەڤرابن، لەورا رەوش گەلەک یا بەر ب نازکیێ ڤە دچیت دناڤبەرا پارتێن کوردی دا و ھەڤرابوون یا قۆرستر لێ دھێت، ھەر چەندە حوکمەتا بەغدا ژی تێرا خوە ئاریشە ھەنە،وەکی ئاریشێن ناڤخۆیی یێن جۆر ب جۆر و ڤەکرنا دوسەیێن نوو یێن گەندەلیێ،لێ دێ ھەر ب خەمساری سەرەدەری دگەل داخوازیێن شاندێ کوردی ھێتەکرن، ھەکە ھات و چوونە بەغدا، لەورا بەغدا ب ساناھی ل سەر سەربەخۆیا کوردستانێ رازی نابیت،ناڤھاتی ھێشتا گۆت:ئاریشا مە دگەل سەربەخۆبوونا کوردستانێ ئەوە کو ئەڤ سەرخۆبوونە نە ل سەر بریارا مە مایە، لەورا ھەکە بریار ل سەر مە مابیت، دبیت مە ژمێژە ئەڤ چەندە راگەھاندبا،لێ کۆمەکا فاکتەران کونترۆلا ڤێ بریارێ دکەن و فاکتەرێ ژ ھەمیان گرنگتر گەرەنتیکرنا ئەمریکا و دەولەتێن دەردورێن مەنە،لەوما ھەر بریارەکا ل دووری بەرچاڤکرنا ڤێ چەندێ بیت،دێ بیتە جۆرەکێ دینبوونا سیاسی.
سەبارەت ھەلویستێ بەغدا ل سەر ریفراندۆم و سەربەخۆیا کوردستانێ د.ھەوار بەلۆ دبێژیت: ئەز نە ھندێ گەشبینم کو بەغدا رازی ببیت، چونکی ھەتا نوکە مە نە دیتییە لایەنێن سیاسی ل بەغدا پێشوازی ل ھزرا ریفراندۆمێ کربیت، نەمازە گەرموگۆرەکا باش ل راگەھاندنێ ژی ھەیە ل دۆر ڤی بابەتی و چو دەنگڤەدانا نەرێنی ل بەغدا مە نە دیتیە،دەربارەی ھەکە پارتێن کوردستانی نەگەھشتنە چو رێککەفتن و ئەنجامان دگەل ئێک ماموستایێ زانکۆیێ دبێژیت: ھەکە کومبوونا لایەنێن سیاسی سەرنەگرت، دێ تەنازۆلات ھێنەکرن ژ لایێ پارتێن کوردی و دێ نەچار بن دگەل ئێک روونەخار، لەورا چارەسەری ھەر روونشتن و ھەڤگرتنە، ھەر چەندە لایەنێن کوردی ل کوردستانێ ھەڤرا نابن ل سەر ریفراندۆمێ، چونکی پارتیا دیمۆکراتا کوردستانێ ھەردەم ئارامییا رەوشا ناڤخویی ب گرنگی زانییە و باوەریا مللەتی ب خوە نە تێکدایە، لەوما دێ پارتی ملکەچی ئەنجامێن ڤان کومبوونان بیت و رەفتارەکا ئێکلایەنی ناکەت.
سەبارەت سەرەدانا فۆئاد حسێنی بۆ دەف لایەنێن سیاسی سەرکردەیەکێ ئێکەتیێ گۆتیە مە باوەری ب شیانێن وی نینە،د.ھەوار دبێژیت: ئەڤ چەندە رەشبینیەکێ دیار دکەت،ژ گۆتنا وی دیارە ئەو دێ بنە رێگر بەرامبەر ریفراندۆمێ و ئەو ناھێلن ئەڤ پرۆژە سەر بگریت، ھەروەسا ئەڤ دەمێ ئەم تێدا ژی یێ نازکە و نەیێ گونجایە،ژبەرکو رەوشا دارایی جۆرە بێزاریەک لدەف خەلکێ پەیداکریە بۆ ریفراندۆمێ، ھەروەسا ھێشتا لایەنێن سیاسی ژی پێکنەکریە، لێ ھەکە کورد پێکھاتن و ب رازیبوونەکا ناڤخۆیی چوونە بەغدا کێشێن ناڤخۆیی ئالۆز نابن و مەزنر لێ ناھێن.
ئهڤرۆ نیوز:
سهرۆكێ جڤاتا سهركرداتیا پارتى دیمۆكراتى كوردستان ل پارێزگهها سلێمانیێ د راگههاندنهكێ دا بهحسێ وێ چهندێ دكهت، كو پارتى ههر دهم پشتهڤانیا كۆمبوون و دانوستاندنا ئالیان دكهت و دبێژیت” نوكه پشتهڤانیا بزاڤێن دكتور فوئاد حسێن سهرۆكێ دیوانا سهرۆكاتیا ههرێما كوردستانێ دكهین، كو ب نوونهراتیا مهسعود بارزانى ژ پێخهمهت رێككهفتنێ سهرهدانا ئالیێن سیاسى دكهت”.
ل دۆر پهیاما سهرۆك بارزانى، ئهدههم بارزانى دبێژیت” پهیامێن بارزانى د رۆهنن و دڤێت كوردستان ژ ڤێ قۆناغێ دهرباز ببیت و بۆ ڤێ مهرهمێ ژى، پێدڤیه ههموو ئالی پشتهڤانێن بزاڤێن وى بن”.
سهرۆكێ جڤاتا سهركرداتیا پارتى ل سلێمانیێ دوپاتیێ ل وێ چهندێ كهت، كو مه ل ههرێما كوردستانێ ژ بلى بژاردا كۆمبوون و رێككهفتنێ چو بژارده و چارهیێن دى نینن، دڤێت ئهڤه ژى حهزا گشتى یا ههموو ئالیان بیت، داكو ڤێ قۆناغێ دهرباز بكهین”.
ئهڤرۆ نيوز، ئومێد وەڵاتی:
ئەڤرۆ رێکەفتێ ٢٠١٦/٨/١٠ ل میحوەرێ رۆژئاڤایێ دیجلە ژ لایێ تۆپخانەیێن فەرماندەییا ھێزێن پشتەڤانی ئێک یا لەشکرێ کوردستانێ چەندین جھێن تیرۆرستێن داعش ھاتینە تۆپبارانکرن.
مقدم محسن ستۆنی ئەفسەر ل فەرماندەییا ھێزێن پشتڤانیا ئێک بۆ مالپەرێ ئەڤرۆ نیوز دا دیارکرن کۆ ل ئێڤاریا رۆژا چارشهمبیا ٢٠١٦/٨/٩ ب چەکێ گران و گۆت: “مە جھێن تیرۆرستێن داعش ل سنورێ میحوەرێ رۆژئاڤایێ دیجلە ل (ناحیا عیاچیە و گۆندێ فقە) تۆپبارانکرن و چەندین زیانێن گیانی و مادی گەھشتە چەکدارێن تیرۆرستێن داعش”.
ھەر ل دووڤ ھندەک ژێدەرێن پێشمەرگەی ئەو جھێن ئەڤرۆ ژ لایێ تۆپخانەیا فەرماندەییا ھێزێن پشتەڤانیا ئێک ڤە ھاتینە تۆپبارانکرن ژ وێرێ تیرۆرستێن داعش سەنگەرێن پێشمەرگەی دکرنە ئارمانج ، ژ بەر ھندێ ب ڤێ رێيا وان ڤیایە ب چەکێ گران جھێن وان بێھنە تۆپبارانکرن، ژ بەر کو دا چ زیان نەگەھنە ھێزێن پێشمەرگەی.
ئهڤرۆنیۆز، سالار دۆسكى:
ئهندامهكا پهرلهمانێ عیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتى دیموكراتى كوردستان ئاشكراكر كو بانكا مهركهزى یا عیراقى دێ رابیت ب دانا پارێن جوتیارێن عیراقێ و كوردستانێ یێن دو سالان و دووڤ دا دێ پارێ ئهڤ ساله هێتهمهزاختن
نهجیبا نهجیب ئهنداما پهرلهمانێ عیراقێ بۆ ئهڤرۆ نیۆز گۆت: پارێ جوتیاران ب رێكا سهنهداتا دهێته مهزاختن و ناڤێن ههمووو جوتیاران ب رێكا وهزارهتا بازرگانى هاتینه وهرگرتن و ئهڤه جوتیارێن ههرێما كوردستانێ ژى ڤهدگهریت.
هێشتا گۆت: پارێن جوتیاران یێن 2013 و 2014 دێ بنه سهنهد و دیسا چهندین رێنما ب دانا ئهڤى پارهى ل بانكێن رهشید و سیڤى ئاى دهێته بجهئینان و وهزارهتا دارایى ب رێكا بانكان دێ پارێ ئهڤان جوتیاران مهزێ خیت.
هێشتا گۆت: نوكه نڤسیار ژ ئهنجوومهنێ وهزیران دهر كهفتینه و گههشتینه بانكا ناڤهندى و سهنهد دهركهفتینه و ب رێكا بانكان دێ وهزارهتا دارایى سهرپهرشتیێ كهت و دێ هێنه مهزاختن.
ناڤبرى ئاشكراكر كو دێ دهست پێ هێتهكرن كو ناڤێن ئهڤ ساله ژى 2016 بهێنه وهرگرتن، ئهڤه دێ بانكا ههرێمێ سیڤى ئاى ژى ڤهگریت.