ئه‌ڤرۆ نيوز:
وه‌زاره‌تا دارايى و ئابوورى ل حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند كو رۆژا سێشه‌مبى و چارشه‌مبى و پێنجشه‌مبى 16 و 17 و 18ى 2016ێ دێ مووچێ خانه‌نشينێن پێشمه‌رگه‌ى هێته به‌لاڤكرن و رۆژا ئێكشه‌مبى و دوشه‌مبى و سێشه‌مبى 21 و 22 و 23ى 2016ێ دێ مووچێ خانه‌نشينێن مه‌ده‌نى هێته به‌لاڤكرن.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
رێڤەبەرێ خانەنشینا دھۆکێ راگەھاند، ھەتا سالا 1991 ڤەگوھاستنا مۆچێ خانەنشینیێ ژ پارێزگەھێن دی یێن عیراقێ بۆ بانکێن ھەرێما کوردستانێ تشتەکێ نۆرمال بوو و ل وی دەمی نێزیکی سێ ھزار خانەنشینێن عیراقی مۆچێن خوە بۆ بانکێن ھەرێمێ رەوانەکربوون و ژ وی دەمی وەرە مۆچێن خوە یێن خانەنشینیێ ل سەر کیستێ ھەرێما کوردستانێ وەردگرن و گۆت: “پشتی وی دەمی دو ھزارێن دی ژی زێدەبووینە و نوکە پێنج ھزار خانەنشینێن عیراقی مۆچێ خوە ل ھەرێما کوردستانێ وەردگرن”.
ئاراز محەمەد مەمدوح، رێڤەبەرێ خانەنشینا دھۆکێ بۆ ئەڤرۆ دیار کر کو ئەڤە 15 سالە ئەو خانەنشینە مووچێ خوە ل سەر حیسابا ھەرێمێ وەردگرن، چونکی ھەتا سالا 2005 حوکمەتا عیراقێ مۆچێن وان یێن خانەنشینیێ فرێ دکرنە ھەرێمێ، بەلێ پشتی سالا دیارکری و دەستنیشانکرنا بۆدجا ھەرێما کوردستانێ ل سەر 17%، ئەو مۆچە بۆ ھەرێما نەدھاتن و ژ وی دەمی وەرە وەرە ھەرێم ل سەر کیستێ خوە خانەنشینێن وان دمەزێخن.
ناڤبری خویا کر کو نوکە پتر ژ 18 ھزار فەرمانبەرێن پارێزگەھا دھۆکێ مۆچێ خانەنشینیێ ل پارێزگەھا دھۆکێ وەردگرن و نێزیکی پێنچ ھزار خانەنشینێن ئاوارە یێن عیراقێ و مادێ 140 مۆچێ خوە ل دھۆکێ وەردگرن، ھەروەسا 120 ھزار خێزانێن ئاوارە ب رێیا کارتا زیرەک مۆچەکێ ئاوارەبوونێ ل دھۆکێ وەردگرن.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
دپرێس کۆنفرانسەکی دا دوھی رۆژا 8/8/2016ێ سەرۆکاتیا باژێرڤانیا دھۆکێ ئامارێن خوە یێن ھەیڤێن بۆری راگەھاندن و تێدا دیار کر کو پشکا دووڤچوونا پاقژیێ 86 ھزار و 400 تەنێن بەرمایکان راکرینە کو رۆژانە دبوونە 480 تەن و سەرەرایی ڤێ چەندێ چەندین ھوشداری و سزا داینە خودانێن زێدەگاڤیان و رەوانەی دادگەھێ کرینە.
ئیسماعیل مستەفا، بەرپرسێ پشکا پەیوەندی و راگەھاندنێ ل سەرۆکاتیا باژێرڤانیا دھۆکێ دیار کر کو د ئەڤ سالە دا 279 زێدەگاڤی ھاتینە لادان ژ وان چار زێدەگاڤی ب رێیا دادگەھێ ھاتینە چارەکرن و گۆت: “رێڤەبەریا باژێرڤانیا رۆژھەلات 204 دەستووریێن ئاڤاھیان و رێڤەبەریا باژێرڤانیا روژئاڤا 175 دەستووری داینە وەلاتیان”.
ناڤھاتی ئاماژە دا وێ چەندێ کو کارگەھا ئەسفلتێ قێرکرن ب رووبەرێ 212 ھزار و 960 مەترێن چارگوشە جادە زفت و قێرکرینە و تەسێن کێمکرنا لەزاتیێ داناینە و 16 ھزار و 47 تەنێن قێری بەرھەم ئیناینە و گۆت: ” رێڤەبەریا ئەندازەیا پارکان ب رووبەرێ 26 ھزار مەتران فریزی و داروبار و گۆل چاندینە و سەرەرایی ڤێ چەندێ پێنج باخچە و ناڤەندێن جادان دروستکرینە و د ھەمان دەم دا 95 ھزار و 65 دار و تراشوک و گۆلێن ھەردەم ژ جۆرێن (لانگستروم و روبینا و بیبی روز و ھەروەسا کەزانیا و شمشار) چاندینە و 180 ھزار گۆلێن بھارێ و 160 ھزار گۆلێن ھاڤینێ و ھزار کیلۆیێن فریزی ل سەنتەرێ باژێری چاندینە”.
ناڤبری خویا کر کو پشکا پۆلیسێن باژێرڤانیێ ژی 21 خانی و زێدەگاڤی راکرینە و زێدەباری ڤێ چەندێ نەە ترۆمبێلێن فرۆتنا فێقی ژی راکرینە و گۆت: “ئەو پرۆژێن د سالا 2016ێ دا ب دووماھی ھاتین سەر ب پرۆژێن گەشەپێدانا ھەرێما ڤە ئەڤە بوون چێکرنا جادێن ناڤخۆ ل تاخێ گەلی و چێکرنا دیوارەکێ پالپشت ل تاخێ ناڤبری، ئەڤ پرۆژە راستەوخۆ ب کۆژمێ 624 ملیۆن و 593 ھزار و 980 دیناران ژ لایێ باژێرڤانیا دھۆکێ ڤە ل سنوورێ باژێرڤانیا رۆژھەلات ھاتینە بجە ئینان”.
بەرپرسێ پشکا پەیوەندی و راگەھاندنێ ل سەرۆکاتیا باژێرڤانیا دھۆکێ دیار کر کو پرۆژێن رێڤەبەریێن باژێرڤانیێن رۆژھەلات و رۆژئاڤا پێکھاتیبوون ژ ڤەکرنا جادان ب رووبەرێ 51 ھزار و 611 مەترێن دوجای و چێکرنا سولینان ب درێژاھیا 85 مەتران و کونکریتکرنا جادان ب رووبەرێ چار ھزار و 700 مەترێن دوجای و تێکەلکرنا جادان ب رووبەرێ 41 مەترێن دوجای و چێکرنا دیواران ب رووبەرێ 134 مەترێن سێجای و چێکرنا عومبارا 350 مەترێن دوجای و دانانا کێربستوونی ب درێژاھیا دو ھزار و 200 مەتران و دانانا تێکەلوکەکا کونکریتی بۆ پترخزمەتکرنا وەلاتیان دێ ب سەر سەروکاتیا باژێرڤانیا دھۆکێ ڤە بیت.
ناڤھاتی ئاشکرا کر کو 140 گرێبەست ل سەرۆکاتیا باژێرڤانیا دھۆکێ ھاتینە نووکرن و 30 سەر ئێک زێدەکرن ھاتینە ئەنجام دان بۆ (پارچە زەڤی و دوکان و نەمامگە و کوشک و گازینویان ) و گۆت: “955 ملیۆن و 226 ھزار و 500 دینار ژ کریێن مولکێن باژێرڤانیێ ھاتینە”.
ئەڤرۆ نیوز:
رۆژنامەکا بریتانی دیار دکەت کو سەرەدانا سەرۆک کۆمارێ تورکیا رەجەب تەیب ئەردۆگانی بۆ روسیا بوویە ئەگەر کو ئەمریکا و ئورۆپا ژ ھەلویستێ تورکیا دلگران بن، چونکو ئەردۆگان بەری سەرەدانا خوە یا بۆ روسیا چەندین جاران داخۆیانیێن دژوار ل دژی ئورۆپا و ئەمریکا داینە و ژ بەر ھندێ ئەو دترسن تورکیا ب تەمامی ژ رۆژئاڤا دوور کەڤیت.
رۆژناما تایمز یا بریتانی د راپۆرتەکێ دا دیار کریە کو ئەردۆگان بەری کو بچیتە روسیا چەند رۆژن ب توندی ھێرشی ئورۆپا و ئەمریکا دکەت، ئەردۆگان ئەمریکا ب ھندێ تاوانبار دکەت کو دەستێ وان د کۆدەتای سەربازی دا ھەبوو و ھەروەسا گەفا ھندێ ل ئورۆپا دکەت ھەکە ئاریشا ڤیزایێ چارە نەکەن ئەو دێ دەرگەھێ خوە ڤەکەن دا ب ملیۆنان پەنابەر بچنە ئورۆپا.
د بەردەوامیا راپۆرتێ دا ئەو یەک ژی ھاتیە دیار کرن کو ئەردۆگانی دو رۆژ بەری نھا بۆ ئاژانسەکێ روسیا دیار کربوو کو ئەو دشێن و بەرھەڤن ژی ل گەل روسیا پرسا سووریێ چارە بکەن، ئەو یەک ژی نیشا ددەت کو ئەردۆگان ب تەمامی دڤێت خوە نێزیکی روسیا بکەت و دەستان ژ ئەمریکا و روسیا بەردەت و ل ھەمبەر ئاخڤتنا ئەردۆگانی ژی بەرپرسەکێ پایەبلندێ روسیا دیار کریە کو دوورکەفتنا تورکیا ژ ناتۆ و ئەمریکا د بەرژوەندیا روسیا دایە و پۆتین دێ ب گەرمی پێشوازیێ ل ئەردۆگانی کەت.
ل ئالیێ دی چەندین مالپەرێن تورکیا دو رۆژن دیار دکەن کو چەند دەمژمێران بەری بزاڤا کۆدەتایا سەربازی ل تورکیا بەرپرسێن روسیا تەلەفونا ئەردۆگانی کرینە و ئەو ئاگەھدار کرینە و ژ بەر ھندێ ژی ئەردۆگان خوە نێزیکی روسیا دکەت و ئەو کەسێن کو دەستێ وان د خستنا فرۆکا روسی دا ھەبوون ژی ھاتنە گرتن و ئەردۆگانی جەماعەتا گولەنی تاوانبار کربوو.
چاڤدێرێن سیاسی ژی دیار دکەن کو ئەردۆگانی دڤێت ل گۆر خوە کارتا روسیا ل دژی ئەمریکا و ئورۆپا بکار بینیت، چونکو دەمەک درێژە پەیوەندیێن تورکیا ل گەل ئەمریکا و ئورۆپا تێک چووینە و پۆتینێ ژی دڤێت مفایی ژ ئالۆزیا نھا وەربگریت و ب رێیا تورکیا پێگەھێ خوە ل دەڤەرێ ب ھێز کەت، لێ ئایا ئەردۆگان ئەو یاریکەرێ زیرەکە کو بشێت مفایی ژ روسیا وەربگریت یان دێ ب رێیا روسیا پەیوەندیێن خوە ل گەل رۆژئاڤا خرابتر کەت.
ل ئالیێ دی ئاژانسا (ئیتار تاس) یا روسیا ژی د داخۆیانیەکێ دا دوھی دیار کر کو ئەردۆگان بەرھەڤە ل گەل پۆتینی پرسا سووریێ چارە بکەت و ئەو یەک دێ کارتێکرنێ ل رەوشا سووریا کەت، لێ ھەتا نھا پۆتینی سەبارەت ب ھەلویستێ ئەردۆگانی چو داخۆیانیێن فەرمی بەلاڤ نەکرینە.
ئەڤرۆ نیوز:
شیرەتکارەکێ پارتی دیموکراتی کوردستان راگەھاند، چو ھەلبژاردە ل ھەمبەری کوردان نینە بتنێ سەربخوەیی نەبیت، ھەڤدەم داخواز ژ ھێزێن سیاسی یێن کوردستانی کر، سەرەدەریێ ل گەل دەستپێشخەریا سەرۆک بارزانی بەکەن بۆ ھندەک رێککەفتنەکا ئەرێنی و سەرکەفتی د ناڤبەرا ھەموو ئالیان دا ھەبیت.
عراف رشدی شیرەتکارێ مەکتەبا سیاسی یا پارتی دیمورکاتی کوردستان بۆ مالپەرێ باس نیۆز گۆت: سەرۆک بارزانی ھەولیستی سەبارەت رەوشا ھەرێما کوردستانێ و پاشەرۆژا ھەرێمێ د کومبوونا بەرفرەھا ل گەل ئەحزابێن کوردستانی دیار کریە، نوکە پێشنیازەک بۆ ھەموو ئەحزابان پێشکێشکریە بۆ ھندەک ئێکرێزی و ئێک ھەلویستیا نیشتیمانی ل دۆر کێشا ریفرانۆدمی و سەربخوەیا کوردستانێ بھێتە ئەنجامدان، لەورا پێدڤیە ھەموو ئالی سەرەدەریەکا باش ل گەل وێ پێشنیاز بکەن .
عارف رشدی ھەروەسا گۆت: بڕیارا چارەنڤیسێ کوردستانێ کێشەکا گرنگە، چونکی پاشەرۆژا عیراقێ یا دیار نینە، زێدەباری وێ حوەیاکر، چو ریێن دی لبەر سینگێ مە نینە ژبلی ریفراندۆم و سەربخوەیێ، و راگەھاندنا دەولەتا کوردی دێ کریارێن ئەنفال و کیمابرانکرن و کومکوژیا یاکو مللەتێ کورد تووش بویێ و رێیا دوبارەکرنا وێ بنبڕکەت و ناھێلیت.
شیرەتکارێ مەکتەبا سیاسی یا پارتی ئەو چەندە ژی نەڤەشارت و گۆت: سەرۆک مەسعود بارزانی گەھشتیە باوەریەکا تەمام کو (عیراق ھیڤی و پێکڤەژیانێ) بتنێ درۆشمەکە و ئێدی چو ھیڤی و ئۆمید ب عیراقێ ڤە ناھێنە گرێدان و ئاڤاکرن.
ھەژی گۆتنێ یە کو ژێدەرێن ئاگەھدار یێن نێزیکی دیوانا سەرۆکاتیا ھەرێما کوردستانێ و نوونەرێ ھنارتیێ سەرۆک بارزانی یێ تایبەت بەری چەند رۆژان ل گەل حزب و ئالیێن سیاسی کومبووی، دیارکر ل چەند رۆژێن بھێت گەرەکا دی یا دانوستاندنا ب ئارمانجا راستڤەکرنا رەوشا نوکە و نەھێلانا چەقبەستنا سیاسی ل ھەرێمێ دێ دەستپێکەن.
ل گۆڕ پێزانینێن ئاگەھدار ل دۆر ناڤەرۆکا وێ کومبوونێ، دەستپێشخەریا سەرۆک بارزانی یا نوو یا سەبارەت ئاسایکرنا رەوشا سیاسی ل ھەرێما کوردستانێ، دو خالێن گرنگ بخوەڤە گرتینە، یا ئێکێ شاندەکێ کوردستانێ ب مەرەما ئاگەھدارکرن و دانوستاندنا ل گەل بەغدا ل دۆر ریفراندۆمێ و سەربخوەیێ بچیتە بەغدا، خالا دوێ ل دۆر پرۆژێ ئاسایکرنا رەوشا سیاسی یا ھەرێمێ و پرۆژەکێ نوو بۆ کاراکرنا پەرلەمانێ ھەرێما کوردستانێ بوویە.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ئەنداما لژنا ئابووری وەبەرھێنانێ ل جڤاتا نوونەرێن عیراقێ دیار کر کو حوکمەتا عیراقێ بۆدجا سالا بھێت 2017 ژی نادەتە ھەرێما کوردستانێ ھەکە ریکەفتنەکا سیاسی نەھێتەکرن، چونکو نەدانا بۆدجێ نە گریدای دەستۆری و قانوونێ یە بەلکو بڕیارەکا سیاسی یە بۆدجا ھەرێما کوردستانێ ھاتیە برین پێدڤیە جارەکا دی بڕیارەکا سیاسی بھێتەدان بۆ دانا بۆدجا ھەرێما کوردستانێ.
نەجیبا نەجیب، ئەنداما لژنا ئابووری وەبەرھێنانێ ل جڤاتا نوونەرێن عیراقێ بۆ ئەڤرۆ دیار کر کو حوکمەتا عیراقێ یا پێگیر نینە پشکا ھەرێما کوردستانێ 17% سالا بھێت ژی رەوانەی ھەولێرێ بکەت، ل دەستپێکا ھەیڤا نەە ژ ئەڤ سالا دێ عیراق دەست ب دروستکرنا بۆدجا 2017ێ کەت ب ڤی دەستوداری بیت ھەکە چو فشار ل سەر بەغدا نەھێنە دروستکرن بریارەکا سیاسی نەھێتەدان ئەز دبینم سالا بھێت ژی ھەرێما کوردستانێ دێ ھێتە بێ بەھرکرن ژ بۆدجا عیراقێ.
ناڤبری ئەوژی دیار کر کو گەلەک گرنگە نوکە کار بھێتەکرن سەرژمێریا گشتی ل عیراقێ بھێتە ئەنجامدان، چونکو رێژا ھەرێما کوردستانێ 17% گەلەک زێدەتر ژ بلی ئاواران نوکە ئاوارێن عیراقێ یێن بووینە بارگرانی ل سەر حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ د سەر ڤێ چەندێ را بەغدا بۆدجا خەلکێ کوردستانێ ژی نادەت ھەتا پێ خزمەتا ئاوارێن عیراقێ بھێتە کرن ھەکە سەرژمێریا گشتی بھێتەکرن و رێکەفتنەک بھێتە مۆرکرن ب ئامادەبوونا وەلاتین زلھێزێن جیھانێ و بڕیارەکا سیاسی بھێتە دان دێ پشکا ھەرێما کوردستانێ گەلەک زێدەتر بیت ژ 17% .
نەجیبە نەجیب خویا ژی کر چو گرەنتی نینە بەغدا پشکا ھەرێما کوردستانێ بدەت سالێن بۆری دا گەلەک رێ و فشار ھاتنە دروستکرن ل سەر حوکمەتا عیراقێ لێ ھەر عیراقێ پێگیری نەکر و بۆدجە رەوانەی ھەرێما کوردستانێ نەکر لەورا بۆ سالا بھێت ژی چەند فشار بھێنە دروستکرن ئەز دبینم دێ یا بیێ مفا بیت چونکو بەغدا ب بریارەکا سیاسی بۆدجە یا بری و پێدڤیە بەغدا جارەکا دی وێ بڕیارا سیاسی ھەلوەشینیت و بڕیارەکا نوو بدەت بۆ رەوانەکرنا 17% ژبوودجەیا عیراقێ بۆ ھەرێما کوردستانێ.
ئەنداما لژنا ئابووری وەبەرھێنانێ خویا ژی کر کو ھەموو شیانێن خوە بەغدا دژاتیا ھەرێما کوردستانێ دکەت ئەم گەھشتینە دانوستاندن زەحمەتن دگەل بەغدا بھێنە کرن ل سەر بۆدجەیی و پشکا ھەرێما کوردستانێ چونکو حوکمەتا عیراقێ گەلەک بەھانە دەرئێخستن دبەرامبەر دا حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ ھەموو بجە ئینان لێ بەغدا ھەر پشکا ھەرێما کوردستانێ نەدا و سالا بھێت ژی دێ بەغدا ل سەر ڤێ سیاسەتا خوە یا بەردەوام بیت دێ ئاریشەیان دروست کەت بتنی بۆ وی چەندی بوودجەیا ھەرێما کوردستانی نەدەت.
ئەڤرۆ نيوز:
وەزارەتا کارەبا ھەرێما کوردستانێ پشت راستیێ ددەتە وەلاتیان کو پێدانا کارەبێ ب کەرتێ تایبەت ژلایێ حوکمەتێ ڤە بارگرانیێ ل سەر خەلکی درۆست ناکەت .
وەزارەتا کارەبێ چەند ھەیڤەکە مژیلی پرۆسەیا پێدانا کارەبێ ب کەرتێ تایبەتە تاکو دوێ رێکێ را ووزەیێ ب سەر وەلاتیان پارڤەبکەن ل شوونا حوکمەتێ کو دەمەکێ درێژە کۆنترۆلا کارەبێ کریە.
محەمەد ھەورامی بەردڤکێ وەزارەتا کارەبا حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ راگەھاند:ئەو پرۆسەیە فرۆشتن نینە بەلکو مفا وەرگرتنە ژ کەرتێ تایبەت و وەزارەتا کارەبێ ژی دئێتە ھەلوەشاندن .
کەرتێ کارەبێ دەمێ چەنین سالانە دەستێ حوکمەتێ دایە ب رێکا وەزارەتا کارەبێ کۆنترۆل ل سەر کریە ئەرکێ وەزارەتێ بەرھەم ئینانا کارەبێ ز کرینا پشکەکا تشتان ژ کەرتێ تایبەت و فرۆتن ب وەلاتیان.
بەردەڤکێ وەزارەتا کارەبێ ئەو چەندە ژی دیارکر ل ھەموو دونیایێ دا حوکمەت بتنێ سیاسەتا وەلاتی برێڤە دبەت،وەک وەلاتێن خودان ئەزموون و بر باشترکرنا کارەبێ و بھاییێ گونجایی و مفایی ژ کەرتێ تایبەت وەردگرن.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
پەرلەمانتارەکێ بەرێ یێ بزاڤا گۆڕان ئاماژە دا بزاڤێن سەرۆک بارزانی بۆ کومکرنا ئالیێن سیاسی و دبێژیت، بژاردەیا سەرۆک بارزانی بۆ کومکرنا ئالیێن سیاسی باشترین بژاردەیە.
کاروان سالح ئەندامێ بەرێ یێ پەرلەمانێ ھەرێما کوردستانێ کو بەری نوکە ل سەر لیستا بزاڤا گۆڕانێ بوو، بۆ مالپەرێ پارتی دیموکراتی کوردستان گۆت: دەستپێشخەریا بارزانی ل سەر ئاستێ جادەیا کوردستانێ پشتەڤانێ لێ دھێتە کرن، ئەوا گرنگە ئالیێن سیاسی پشکەک ژ مەرجێن خوە دەستان ژێ بەردەن و پێدڤیە ئالیێن سیاسی ل ڤێ دەستپێشخەریێ نێزیک ببن، جونکی دڤێ رەوشا کوردستانێ دا نوکە ھەموو ئاخفتن دھێنە گۆتن بەلێ چو بژاردە نینە، ژبلی وێ ژی ، ئەوا پێدڤی بارزانی ئەرکێ ل سەر ملێن خوە بجھئینایە و یامایێ دڤێت بشێوەکی پراکتیکی بەرسڤا پێشنیازا وی بھێتە دان، و کومبوونا ھەموو ئالییان بھێتە کرن، چونکی شاندێ بارزانی بۆ ئالیێن سیاسی زۆرێ گرنگە، و کوردستان ژ چەقبەستیا سیاسی رزگار کر.
ھەروەسا گۆت: ڤەگەریان بۆ بەغدا خوە بسەردا برنە، پشتی سەرھلدانێ و ژناڤبرنا رژێما سەدام، چو نەمایە سەرکرداتیا کوردستانێ ل گەل بەغدا نەکربیت بۆ ھندێ ببیتە ھەڤپشکێ راستەقینە، بەلێ ئالیێ عیراقێ ئەو نەرمیا ھەرێما کوردستانێ پێشێل کریە، ھەر دەمێ بەغدا لاواز دبیت دێ ڤەگەرن ھەولێرێ، ھەر دەمێ ب ھێز کەفتن دێ پیلانان بۆ دژاتیا کوردستانێ دارێژن، ددەمەکی دا کو ھەموو ئالیێن سیاسی چو شیعە یان سونە دەمێ دەستھەلات وەرگرت ھەمان ھزر و ھەمان بەرھنگاری بۆ کوردان دکەن.
ل دووماھیێ گۆڕان سالحی گۆت: ڤەگەریان بۆ بەغدا ئانکو سەرەدەریا ل گەل مالکی و جەعفەری و عالیا نسەیفێ یە .
ئه‌ڤرۆ نيوز:
کۆمپانیا وێسترن یونیەن یا ڤەگوھاستنا پارەی بۆ دەرڤەی وەڵاتی، ل دەسپێکا کارێ خوە ل عێراقێ و ل ھەرێمێ کار ب ئوپشنێ دولاری و دیناری دکر کو نڤیسینگەھێن وێ پارێ دولاری ژ خەلکێ نێردەر وەرگرت و ب حەوالەیەکێ د ھنارتە دەرڤەی وەڵاتی بەرامبەری (15) دولاران بۆ ھنارتنا ھزار دولاران وەک عمولا نڤیسنگەھێ، لێ ل رێککەفتی (18/3/2016) ڤێ کۆمپانیێ سیستەمێ خوە گوھارت و کار ل نڤیسینگەھێن کۆمپانیێ ب ئوپشنێ دینارێ عێراقی ب تنێ دھێتەکرن و ل دووڤ ڤی سیستەمێ بھایێ مەزاختنێ کۆمپانی ددانیت، ئەڤ سیستەمە یێ بوویە جھێ دلگرانیا خەڵکی و نێردەر ھزر دکەت نڤیسینگەھێن کۆمپانیێ پارێ عێراقی زێدەتر ژ وان وەردگریت.
وەڵاتیەکێ دھوکێ ب ناڤێ نەوزاد محەمەد بۆ ئەڤرۆ دیار کر، وی قەستا نڤیسنگەھەکا وێسترن یونیەن یا ڤەگوھاستنا پاران بۆ دەرڤەی وەڵاتی کر ب مەرەما ھنارتنا ھزار دۆلاران بۆ برایێ خوە ل وەلاتێ رۆسیا، نڤیسینگەھێ داخوازا پارێ عێراقی ژێ کر بۆ ھنارتنا حەوالەیا وی، لێ یا سەیر ئەو بوو نڤێسنگەھێ گوتێ بەرامبەری ھەر (100) دولاران دێ بۆ مە (134000) ھزار دیناران ئینی، لێ (100) دۆلار ل بورسا دھۆکێ (1280) دیناران بوون، ئانکو (5000) ھزار دینار جوداھیا بھایێ مەزاختنێ دۆلاری بوو دناڤبەرا نڤێسینگەھا وێسترن یونیەن و بۆرسا دھۆکێ، ژ بلی ڤێ چەندێ دڤێت عمولا نڤیسنگەھێ (19500) دیناران بدەم بۆ ھنارتنا حەوالەیا (1000) دولار بۆ روسیا.
ھەروەسا گۆت: فەرمانبەرێ نڤێسنگەھێ گوتە من کۆمپانیا وێسترن یونیەن کونترۆلا بھایێ مەزاختنێ دکەت ل دووڤ سیستەمێ نوو ئەوێ ل سەر مە ھاتیە دانان، چەند نموونە بۆ من گوتن کو ڤەگوھاستنا (100) دولاران بۆ روسیا دێ ب (134000) دیناران بیت و بۆ تورکیا دێ ب (129500) دیناران بیت و ھنارتنا (100) یورویان بۆ ئەلمانیا دێ ب (1485) دیناران بیت و کۆمپانیێ چو پەیوەندی ب بھایێ مەزاختنێ (100) دولاران ل بورسێن ناڤخویێن نینە، ئانکو سیستەمێ نوو ژ (2000 تا 5000) دیناران بۆ ھنارتنا (100) دولاران زێدەتر ژ بھایێ دولاری ل بورسێن نافخویی وەردگریت.
دلێر عومەر عەلی، رێڤەبەریێ بانکا کوردستان لقێ دھوک بۆ ئەڤرۆ دیار کر، وێسترن یونیەن کۆمپانیەکا ئەمریکیە، سیستەمەکێ پێشکەفتیە و ل ھەموو جیھانێ کاردکەت، کۆ د ماوێ 3 ھەتا 5 خۆلەکان دا کوژمێن پاران ژ دەستێ نێردەری دھێتە ڤەگوھاستن بۆ دەستێ وەرگری ل سەرانسەری جیھانێ، ل روژا 18/3/2016 کۆمپانیا وێسترن یونیەن سیستەمەکێ نوو ئێخستە کاری کو ل عێراقێ دڤێت سەرەدەریا خەلکی ل گەل کۆمپانیێ ب دینارێ عێراقی بھێتەکرن، چونکو دەمێ پارە چ دینار یان دولار یان یورو بیت بھێتە ڤەگوھاستن ژ عێراقێ بۆ ھەر وەڵاتەکی ئەو وەڵات ل دووڤ پارێ خوە سەرەدەریێ لێ دکەت، بۆ نموونە ل ئێکەتیا ئەورپا سەرەدەریێ دگەل یوروی دکەت و ل وەڵاتێن ئەمریکی سەرەدەریێ دگەل دولاری دکەت و ھەر وەڵاتەکێ دیتر سەرەدەریێ دگەل پارێ خوە یێ ناڤخویی دکەت.
نيشاندان