ئه‌ڤرۆ نيوز:
ئاشتون كارته‌ر وه‌زيرێ به‌ره‌ڤانيا ئه‌مريكا سپێده‌هيا ئه‌ڤرۆ رۆژا دوشه‌مبى گه‌هشته به‌غدا.
كه‌نالێ سكاى نيوز د نوچه‌كێ ب له‌ز دا به‌لاڤكر كو ئاشتون كارته‌ر وه‌زيرێ به‌ره‌ڤانيا ئه‌مريكا گه‌هشته عيراقێ و مه‌ره‌م ژ سه‌ره‌دانا وى كومبوونه ل گه‌ل به‌رپرسێن عيراقى و فه‌رماندێن له‌شكرى يێن ئه‌مريكا.
هێشتا ديار نه‌بوويه كا دێ د ڤێ سه‌ره‌دانا خوه دا، سه‌ره‌دانا هه‌رێما كورستانێ ژى كه‌ت يان نه.
ئەڤرۆ نيوز:
ھەردو وەزارەتێن خواندنا بلند و ڤەکۆلینێن زانستی و پەروەردێ یێن حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ پێکڤە بریار دایە کو دانا سێ نمران بۆ دەرچوویێن 12 ئامادەیی بھێنە ڕاگرتن.
عەباس ئەکرەم، پەیڤدارێ وەزارەتا خواندنا بلند و ڤەکۆلینێن زانستی ئاشکرا کر، د کۆمبوونا ھەڤپشک یا ھەردو وەزارەتێن خواندنا بلند و پەروەردێ دا بڕیار ھاتیە دان، دانا سێ نمرێن زێدە بۆ دەرچوویێن 12 ئامادەیی بھێنە ڕاگرتن و گۆت: “ئەڤ بڕیارە بۆ سالا بھێت یا خواندنێ ئەڤ بڕیارە بکەڤیتە د وارێ ب جھئینانێ دا، ئانکو ئەڤ سالە دەرچووێن پۆلا 12 ئامادەیی یێن سالا خواندنێ 2015 – 2016 دێ سێ نمرێن خوە یێن زێدە وەرگرن، لێ ئەڤە دێ بیتە دووماھی سال نمرێن زێدە بۆ قوتابیان بھێنە دان”.
عەباس خویا ژی کر، بڕیار ھاتیە دان کو وزەزارەتا پەروەردێ قوتابیان ل دۆر نەمانا سێ نمرێن زێدە ئاگەھدار بکەت و بۆ خەندان گۆت: “ئارمانج ژ ڤێ بڕیارێ بلندکرنا ئاستێ زانستی و شیانێن قوتابیانە”.
وەکو دیار سالانە وەزارەتا خواندنا بلند و ڤەکۆلینێن زانستی ب ھەماھەنگی ل گەل وەزارەتا پەروەردێ سێ نمرێن زێدە ددەنە وان دەرچوویێن پۆلا 12 ئامادەیی یێن ل خۆلا ئێکێ ژ ئەزموونێن گشتی دەردچن.
د نوکە دا قوتابیێن پۆلا 12 ئامادەیی چاڤەرێی ڕاگەھاندنا نمرێن خوە دکەن ژ لایێ وەزارەتا پەروەردێ ڤە، د ڤی واری ژی دا وەزیرێ پەروەردێ ڕاگەھاندیە کو د ڤێ حەفتیێ دا نمرە دێ ھێنە ڕاگەھاندن.
ئەڤرۆ نیوز:
جارا یەکێیە کو ل دادگەھەکا تورکیا بەحسێ پەیوەندیێن د ناڤبەرا دەزگەھێ ھەوالگیریا میڵی یا تورکیا و رێکخستنێن تیرۆرست یێن وەک داعش و ئەلنوسرا دھێتە کرن و چەکدارەکی داعشێ یێ ب ئەسلێ خوە تورک ب بەلگەیان سەلماند کو وان گەلەک چالاکی ب ھەڤکاریا (میت) ئێ ئەنجام داینە.
چەکدارەکی داعشێ یێ ب ناڤێ ئەرسان چەلیک پشتی ل باژێرێ عەنتابێ ھاتیە گرتن ل دادگەھێ راگەھاند کو ب رێیا دەزگەھێ ھەوالگیریا تورکیا ژ باژێرێ کیلیسێ ڤە بەری شەرێ کۆبانێ دەربازی رۆژئاڤایێ کوردستانێ بوویە و گەھشتیە رێزێن ئەلنوسرا و گۆت: (رۆژانە من ل سەر پێشھاتێن د ناڤ ئەلنوسرا و شەرێ ل گەل کوردان زانیاری ددا میتێ و فەرمانێن میتێ ژی من و ھژمارەک ھەڤالێن خوە بجیە دکر، پەیوەندیا مە ب رێیا تەلەفۆن و واتساپێ بو و د مۆبایلا من دا ھەموو نڤیس ھەنە).
د پشکەکا دی یا ئاخڤتنا خوە دا ژی راگەھاند کو ئەرکێ وی یێ سەرەکی فول کرنا چەکدارێن ئەلنوسرا ل دژی کوردان بوو و ھژمارەک بەرپرسێن ئەلنوسرا بەردەوام دەربازێ تورکیا دبن و دیسا ڤەدگەریان سووریێ و گۆت: (ئەز دشێم بێژم پرانیا بزاڤێن ئەلنوسرا ب زانیاریا میتێ دھاتە کرن و مە ژی فەرمانێن تایبەت یێن ئیستخباراتێ بجە دئینا و ئاگاھیا من ژ کۆمبوون و پەیوەندیێن ھەردو ئالیان ھەبوو لێ من نەدزانی ل سەر چ کۆمبوونان ساز دکەن و دەمێ من دیت د ناڤا ئەلنوسرا دا ھژمارەک فەرماندار ناخوازن شەرێ کوردان بکەن و ل گەل کوردان پەیمانان ئیمزا کرن ب زانیاریا میتێ ئەز ژ ناڤ ئەلنوسرا دەرکەڤتم و ل جەرابلوسێ گەھشتمە رێکخراوا داعشێ).
ل سەر ئەرکێ خوە یێ د ناڤ داعشێ دا ژی چەکدارێ تیرۆرست ئەرسان چەلیک راگەھاند کو ناڤی وی یێ د ناڤ داعشێ دا ئەبو موسا بوویە و ژ بەر زانیاریێن وی یێن ل سەر تەکنۆلۆجیا د کاروبارێن تەکنیکی دا ھاتیە ئەرکدار کرن و گۆت: (د ناڤ داعشێ دا ھەموو فەرماندار نە ل گەل تورکیا بوون و ھندەک ژ وان ب نھینی پیلانێن چالاکیان پەقاندنێ ل دژی تورکیا دروست دکرن و من ئەو پیلان ب رێیا واتساپێ ژ بۆ میتێ ئاشکرا کرن و ژ بەر کو ئەز ب ئامادەکرنا بۆمبەیان ھاتبوومە ئەرکدار کرن من بۆمبەیان پوچ دکر و ب سایا من بۆمبێن کو فەرماندارێن داعشێ دشاندنە تورکیا نە د پەقیان و ئاگاھیا میتێ ژ ھەموو کار و چالاکیێن داعشێ ھەبوون).
چەکدارێ داعشێ یێ گرتی د پشکەکا دی یا ئاخڤتنا خوە یا ل دادگەھێ راگەھاند ژی گەلەک زانیاریێن دی یێن تایبەت ل گەل وی دا ھەنە و گۆت: (ھەکە دادگەھا مەزن دەلیڤێ بدەتە من ئەز ئامادەمە ھەموو زانیاریێن خوە پارڤە بکەم و ئەز جھێ گەلەک مادەیێن پەقاندنێ و بۆمبە و چەکێن ڤەشارتی دزانم و ئەز ل ڤێدەرێ ئاشکرا دبێژم کو د دەستێ داعشێ دا چەکێن کیمیاوی ژی ھەنە و پرانیا ڤان چەکێن خوە ئیناینە جەرابلوسێ و ل پێشبەری کلیسێ بجە کرینە و ھژمارەک فەرماندارێن داعشێ دخوازن ڤان چەکان ل دژی تورکیا بکار بینن لێ ھندەک فەرماندار ژی ل دژی ڤێ یەکێ نە).
د داویا ئاخڤتنا خوە دا ژی ئەرسان چەلیک یێ تیرۆرست راگەھاند ژی کو ئەو ژ دادگەھێ دخوازیت وی سەربەست بەردەن ژ بەر کو بێ تاوانە و فەرمانێن میتێ بجە ئینایە و گرێدایێ میتێیە و گۆت: (ئەز بۆ شەرێ پەکەکێ و کوردان چوومە سووریێ و من ئەرکێن خوە بجە ئینانە و دڤێت میت خوەدان ل من دەرکەڤیت ژ بەر کو گەلەک زانیاری ھەنە دڤێت ئەز بدەمە میتێ کو ئەڤ زانیاری د بەرژەوەندا تورکیا دانە).
ئەڤرۆ نیوز:
موقتەدا سەدر کارتێکرنەکا مەزن ل سەر مەیدانا سیاسی یا عیراقێ یا ھەی، ب تایبەتی د ھەلبژارتنێن ئێکێ دا ل عیراقێ پشتی 2003 ێ، شیا 40 کورسیان د پەرلەمانی دا ب دەستخوەڤە بینیت و ل ڤێ دووماھیێ ژی بزاڤ و لڤینێن وی ھژیانەک ل پرۆسا سیاسی ل عیراقێ دروستکر ب تایبەتی پرسا خوەنیشادانان و چوونا خوەنیشاندەران بۆ ناڤ پەرلەمانێ عیراقێ و ئۆفیسا سەرۆک وەزیرێن عیراقێ، بەری چەند رۆژان ژی موقتەدا سەدر جارەکادی مەیدانا سیاسی ل عیراقێ شلقاند دەمێ د دیدارەکێ دا ل گەل کەنالێ (الشرقیە) رەخنێن دژوار ل ئیرانێ گرتین و تومەتبارکری ب ھنارتنا خوەکوژان بۆ ناڤ عیراقێ، ئەندامەکێ پەرلەمانێ عیراقێ ژ لیستا پارتی دیموکراتی کوردستان ئاماژێ ب ھەڤڕکیەکا دژوار ددەت دناڤبەرا مەرجەعێن شیعی یێن عەرەبی و عیراقی ب سەرۆکاتیا موقتەدا سەدر و مەرجەعێن شیعی یێ ئیرانی ب سەرۆکاتیا سیستانی و ب پشتەڤانیا ئیرانێ.
د. عەرەفات کەرەم ئەندامێ پەرلەمانێ عیراقێ ژ لیستا پارتی بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دبێژیت”ھندەک شرۆڤەکار، ئیرانێ ب کوشتنا بابێ موقتەدای، مەرجەعێ شیعی ( محەمەد باقر سەدر) ل گەل ھەردو برایێن وی ( موستەفا و موئەمەل) ل سالا 1999 ێ ل نەجەفێ تومەتباردکەن و دبێژن مەرەما ئیرانێ ژ وێ چەندێ نەھێلانا مەرجەعیەتا عەرەبی بوو بۆ شیعان و مەرجەعیەتا فارسی جھێ وێ بگریت و بارەگایێ مەرجەعیەتا شیعی ژ نەجەفێ بۆ باژێرێ ( قوم) یێ ئیرانی بھێتە ڤەگوھاستن”.
ل دووڤ بۆچوونا د. عەرەفات کەرەم، مەرجەعێن عەرەبی و عیراقی کو سەدر ژوان دھێتە ھژمارتن دخوازن رۆلێ ئیرانی یێ ئایدیولۆژی و سیاسی ل عیراقێ لاواز بکەن، بەلێ ئەڤ بزاڤە گەلەک یا ب زەحمەت و مەترسیدارە و پێدڤی ب ھاندانەکا جەماوەری یا مەزنە و رەوش ل عیراقێ یا بەر ب ڤێ چەندێ دچیت، ژبەر کو بەری نوکە مە بەحسێ ھەڤڕکیا شیعی سونی دکر، بەلێ نوکە ئەم یێ بەحسێ ھەڤڕکیا شیعی شیعی دکەین، ب تایبەتی د چارچۆڤێ لیستا ھەڤپەیمانیا نیشتمانی یا شیعی دا و ھەڤڕکیا ئایدلۆژی دناڤبەرا سعودیێ و ئیرانێ ل دەڤەرێ دێ ھاریکاربیت بۆ مەرجەعیەتا شیعی یا عەرەبی ژبۆ ژناڤبرنا تەشەیوعا سیاسی یا ئیرانی ل دەڤەرێ ب تایبەتی ژی ل یەمەنێ و عیراقێ و لوبنانێ و سووریێ و بەحرێنێ.
ڤی پەرلەمانتارێ کورد، خویاکر ژی” سەدر ب لڤینێن خوە یێن سیاسی و لەشکری بزاڤا کێمکرنا کارتێکرنا مەرجەعیێن دینی یێن نە عیراقی و عەرەبی دکەت، لەوما دەمێ (عەبدولمەجید خوئی) کورێ مەرجەعێ بلند ( ابو قاسم خوئی) ژ لەندەن ھاتیە نەجەف پشتی 2003 ێ، ھاتە تیرۆکرن و ئەندامێن رەوتێ سەدری ب تیرۆرکرنا وی ھاتبوونە تومەتبارکرن ژبەرکو ب ھاتنا وی بۆ نەجەف ئانکو نەمانا رۆلێ موقتەدای بوو و موقتەدا سەدر دزانی کو عەبدولمەجید خوئی نەژاد ئیرانی بوو و نە عەرەب و عیراقی بوو”.
د. عەرەفات زێدەتر دبێژیت” سەدر چو دەما بەر ب عەلی سیستانی ڤە نەچوویە، ژ بەر کو سیستانی د بنەرەت دا ئیرانی یە و ھەتا نوکە ژی ئەم چو ھەڤدیتن و پەیوەندی و رەخنان دناڤبەرا موقتەدا سەدر و عەلی سیستانی دا نابینین، بەلکو ھەتا ناڤێ ھەڤدو ژی نائینن، سەرەرای کارێن نێگەتیڤ و پۆزەتیڤ یێن موقتەدا سەدر و رەوتێ وی، بەلێ مە چو داخویانیەک یان ئاماژەیەک ژسیستانی ل سەر نەدیتیە”.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
دلشاد عومه‌ر رێڤه‌به‌رێ په‌روه‌ردا سلێمانيێ دياركر كو ل رۆژا سێ شه‌مبى تا كو رۆژا پێنج شه‌مبى دێ ئه‌نجامێن قوتابيێن 9 بنه‌رت و 12 ئاماده‌يى هينه به‌لاڤكرن.
قوتابيێن خوشتڤى ب رێيا ڤى لينكى دشێن ته‌ماشه‌ى ئه‌نجامێن خوه بكه‌ن، پشتى كو ئه‌نجام دهێنه راگه‌هاندن.
ئةڤرۆ نيوز:
دادگەها دهۆکێ ئه‌ڤرۆ سزایا بدارڤەکرنێ هەتا مرنێ بسەر بکوژێ مینایێ دا سەپاند.
دادگەها دهۆکێ لگۆرى مادەیێ (٤٠٦) یێ تایبەت ب کوشتنا شقەستا ل یاسایا سزادانا عێراقى سزایا بدارڤەکرنێ هەتا مرنێ بسەر بکوژێ مینا مێهڤانێ دا سەپاند.
ل١٠ێ حوزەیرانا ٢٠١٦ێ زارۆکەك ب ناڤێ “مینا مێهڤان سەعید” د ژیێ ١٨ هەيڤێ دا ل بەر دەریێ مالا خۆ ديار نه‌ما و تاوانبارى بربوو گوندێ بەرئاشێ ل دەڤەرا بەرواریا ل سنورێ پارێزگەها دهۆکێ و پشتى دەهـ ڕۆژان ژ دیار نەمانا وێ تەڕمێ وێ ب پارچە پارچە کرى هاتە دیتن،پاشان بکوژێ مینایێ ژى کو خەلکێ هەمان گوندیە ل تاخێ پیشەسازیێ دهۆکێ هاتە دەستەسەرکرن و دان پێدان ب تاوانا خۆ کر.
ئەڤرۆ نيوز:
ئۆلدارەکێ ئێزدی ل پەرستگەھا لالش بۆ رۆژناما ئەڤرۆ ئاشکرا کر کو دویەم مەزنترین پەرستگەھا ئێزدیان پشتی پەرستگەھا لالش دێ ل وەلاتێ ئەرمینیا ھێتە ئاڤاکرن.
بابە چاویش، ئۆلدارەکێ ئێزدی یە ل پەرستگەھا لالش دیار کر کو ئەڤ پەرستگەھە ل سەر رووبەرەکێ مەزن دێ ھێتە دروستکرن و دێ ھەشت قوبان ب خوە ڤە گریت و بلندترین قوبە ژی دێ ھێنە دانان و گۆت: “ئەڤ پەرستگەھە دێ ل گوندەکێ نێزیکی ئێریڤانا پایتەختێ وەلاتێ ئەرمینیا ھێتە چێکرن”.
د لایەکێ دی دا ناڤھاتی خویا کر کو چەندین مەزارگەھێن خاس و چاکێن دی یێن ئۆلا ئێزدیان ل وەلاتَێن ئورۆپی ھەنە و گۆت: “چەندین ژێدەران دیارکریە کو نێزیکی 22 ملیۆن یۆرۆیان بۆ ئاڤاکرنا ڤێ پەرستگەھێ دێ ھێنە مەزاختن”.
ئەڤرۆ نیوز:
پەیڤدارێ وەزارەتا پێشمەرگەی یا حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ ئاشکرا کر کو بڕیارە ل دووماھیا ڤێ ھەیڤێ ئەمریکا مووچێ ھژمارەکا زۆرا ھێزێن پێشمەرگەی بمەزێخیت و ئەڤ پارە دێ وەکو مووچێ ھەیڤانە ب سەر ھێزێن پێشمەرگەی دا ھێتە بەلاڤکرن و گۆت: “ئەڤ پارە بەھرا ھەموو پێشمەرگەی ناکەت ژبەر ڤێ چەندێ ئەڤ پێشمەرگێن دمینن ھەرێم دێ مووچێ وان مەزێخیت”.
جەبار یاوەر، پەیڤدارێ وەزارەتا پێشمەرگەی یا حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیار کر کو بەری نوکە شاندەکێ وەلاتێ ئەمریکا سەرەدانا ھەرێما کوردستانێ کریە و د گەل سەرۆکاتیا جڤاتا وەزیران رێکەفتینە ل دۆر ھاریکاریا ھێزێن پێشمەرگە بۆ بەلاڤکرنا مووچێ ھەیڤانە و ئەمریکا ل دووماھیا ڤێ ھەیڤێ دێ 415 ملیۆن دۆلاران وەکو ھاریکاری دەتە وەزارەتا پێشمەرگەی و گۆت: ” ئەڤ ھاریکاریە بەھرا ھەموو پێشمەرگەی ناکەت ژبەر ڤێ چەندێ ئەڤ پێشمەرگێن دمینن ھەرێم دێ مووچێ وان مەزێخیت و ھەموو ھێزێن پێشمەرگەی ئاگەھداردکەین ئەڤ پارە دێ وەکو مووچێ ھەیڤانە بیت و چو زێدەھی ناچیتە سەر مووچێ وان”.
ناڤھاتی ئاماژە دا وێ چەندێ کو ئەڤ پارە ھاریکاریە بۆ قەیرانا دارایی ھەتا وەزارەتا پێشمەرگەی بشێت ھەیڤانە د دەمێ خوە دا مووچەی ب سەر ھێزێن پێشمەرگەی دا بەلاڤ بکەت، چونکی نوکە د شەری دانە ل دژی تیرۆرستێن داعش و گۆت: “چو راستی بۆ وان گۆتنان نینە یێن کو دبێژن ئەڤ پارە دێ ژ بلی مووچەی ل سەر ھێزێن پێشمەرگەی ھێتە بەلاڤکرن”.
ئەڤرۆ نیوز:
زێدەباری زێدەبوونا بەرھەمێ ماسیان د ناڤخوە دا، لێ ھەتا نوکە رێژا بەرھەمێ وان نەگەھشتیە ئاستێ پرکرنا پێدڤیێن ناڤخوە یێن ھەرێما کوردستانێ، بەرپرسەکێ وەزارەتا چاندنێ ل حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ پلانا وەزارەتێ بۆ زێدەکرنا باجێ ل سەر ئینانا ماسیان ئاشکرا دکەت.
سیروان سەعید، رێڤەبەرێ سامانێ ماسیان ل وەزارەتا چاندن و ژێدەرێن ئاڤێ یا حوکمەتا ھەرێمێ خویا کر، زێدەبوونا ئاڤێ د بەنداڤان دا ل ھەرێما کوردستانێ کاریگەریێ ل سەر زێدەبوونا رێژا بەرھەمێ ماسیان دروست ناکەت، ژ بەر کو ئەو زێدەبوونە ب وی رەنگی نینە کو ببیتە ئەگەرێ وێ چەندێ ماسی بچنە کووراتیا وان بەنداڤان و نێچیرکرنا ماسیان کێم ببیت.
سیروان ئاشکرا ژی کر، د نوکە دا 60% پێدڤیا ناڤخوە یا ھەرێمی بۆ سامانێ ماسیان ب رێیا حەوز و دەریاچەیان دھێتە دابینکرن و بۆ SNN گۆت: “سالانە ل ھەرێما کوردستانێ دو ھزار و 500 تەنێن ماسیان ژ حەوزێن فەرمی و 500 تەن ژ حەوزێن بێ مۆلەت و ھزار تەن ژی ژ بەنداڤان دھێنە نێچیرکرن”.
دەربارەی دانانا باجێ ل سەر ئینانا ماسیان بۆ ناڤ ھەرێما کوردستانێ رێڤەبەرێ سامانێ ماسیان ل وەزارەتا چاندن و ژێدەرێن ئاڤێ گۆت: “بۆ ئینانا ھەر تەنەکا ماسیان بۆ ناڤ ھەرێمێ دو ھزار دیناروەکو باج ھاتینە زێدەکرن، لێ مە یاداشتەک ئاراستەی وەزارەتا چاندنێ کریە، دا کو داخوازێ ژ وەزارەتا دارایی بکەت، رێژەیا باجێ ل سەر ئینانا ماسیان بھێتە زێدەکرن”.
وەکو دیار سالانە ل ھەرێما کوردستانێ ل دووماھیا ھەیڤا ئادارێ ھەتا دەستپێکا ھەیڤا خزیرانێ نێچیرکرنا ماسیان ب مەرەما دانانا خەرزی و پاراستنا سامانێ ماسیان ل سەرانسەری ھەرێمێ دھێتە قەدەغەکرن.
نيشاندان