ئه‌ڤرۆ نيوز:
وه‌زاره‌تا دارایى و ئابوورى ل حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دوهى رۆژا شه‌مبى رێكه‌فتى 23ى نيسانا 2016ێ خشته‌كێ نوو مووچان راگه‌هاند كو مووچێن چه‌ندين وه‌زاره‌تان تێدايه و هه‌ر ژ رۆژا ئێكشه‌مى هه‌تا پێنجشه‌مبى دێ يێ به‌رده‌وام بيت.
د ڤى خشته‌ى دا دياركريه كو ئه‌ڤرۆ رۆژا ئێك شه‌مبى رێكه‌فتى 24ى نيسانا 2016ێ دێ هه‌ر ئێك ژ وه‌زاره‌تا خواندنا بلند و ڤه‌كولینێن زانستى و وه‌زاره‌تا كاره‌با و وه‌زاره‌تا چاندن و ژێده‌رێن ئاڤێ ل گه‌ل وه‌زاره‌تا ئاڤه‌دانكرنێ و ئاكنجیكرنێ مووچه‌ى وه‌رگرن.
ئه‌ڤرۆ نیوز ، نه‌وزاد زاده هلۆرى:
دیڤد به‌یلى رێڤه‌به‌رێ كارگێریێ پێگه‌ها Quora دیاركر كا وى چه‌وا شیایه دماوه‌یێ 17 رۆژان دا فێرى زمانێ فه‌ره‌نسى ببیت.
دیڤد بڤى ره‌نگى به‌حسێ ئه‌زموونا خوه دكه‌ت و چه‌ند ته‌كنیكه‌ك پێشنیاركرینه بو وان كه‌سانێن كو دڤێت ب ساناهى و د ده‌مه‌كێ كێم دا فێرى زمانه‌كێ بیانى ببن.
چه‌ند زمانه‌كێن بیانى دژیه‌كێ مه‌زن دا فێربووم و شیام فێرى زمانێ فه‌ره‌نسى ببم تنێ د ماوه‌یێ 17 رۆژان دا ، و راسته كو به‌رى نها من ئیسپانى دزانى و ئه‌ڤه ئێكه‌مین زمانێ بیانى نه‌بوویه كو فێرببم به‌لێ ته‌كنیكه‌كا زور ب مفابو بو وان كه‌سانێن دڤێن فێرى زمانه‌كێ بیانى بن.
ل هاڤینا سالا 2015 ئه‌ز ل گه‌ل هه‌ڤاله‌كێ خوه چومه گونده‌كێ فه‌ره‌نسى كو بتنێ ب فه‌ره‌نسى د ئاخفتن و هه‌ڤالێ من ژى ره‌تكر كو ل گه‌ل من ب ئینگلیزى ب ئاخڤیت هه‌تا كو فێر دبم
مه روتینه‌ك دانا و هه‌موو رۆژان ئه‌ڤ یه‌ك دووباره دكر
سپێده‌یان زور ژ خه‌و رادبووین و بو ده‌ما دوو ده‌مژمێران بتنێ مه كارێن ئاسایى و نه ئاسایى دنڤیسین و ب وى ره‌نگى مه ده‌فته‌ره‌ك بو ڤێ یه‌كێ به‌رهه‌ڤكربوو و نڤیسین ب ده‌ستێ خوه باشتره كو مرۆڤ ژ به‌ر بكه‌ت.
ده‌ما كو مه به‌رده‌وام تشت دنڤیسى ل وى ده‌مى من گوهداریا به‌رنامه‌یێن فه‌ره‌نسى دگرت ب تایبه‌تى ئه‌وان به‌رنامان یێن بو فێربوونا زمانان هاتینه ته‌رخانكرن و تو دكارى ب ئونلاین سه‌حا كورسێن وان زمانان بكه‌ى و مفاى ژ شاشێن قوتابێن دن وه‌ربگرى.
پشتى هنگى چومه ده‌رڤه ژ بوو به‌زینێ و ل ده‌ما به‌زینێ ژى من گوهداریا سترانێن فه‌ره‌نسى دگرت و موزیك رێیه‌كا كارتێكه‌ره بو راهێنانێن مێشكێ ته ب زمانه‌كێ نوو.
هه‌موو رۆژان ل گه‌ل هه‌ڤالیى َخوه و هه‌ڤالێن دن یێن فه‌ره‌نسى مه خوارنا نیڤرو دخوار و ل به‌ر من نه‌دئاخفتن هه‌تا كو تێبگه‌هم به‌لكو من دڤیا بگه‌همه وان.
پشتى نیڤرو من چێروك و نڤسینێن فه‌ره‌نسى دخواندن و خوه دویرى ژ خواندنا فه‌رهه‌نگان بكه و بزاڤێ بكه خوه تێبگه‌هینه و نڤیسین و چێروكێن ب زه‌حمه‌ت ژى ب هه‌لبژێره.
شه‌ڤان ژى ب كێمى په‌ره‌ك ب فه‌ره‌نسى ل بارا كارێن خوه‌یێن رۆژانه من دنڤیسین و هه‌ڤالێ من ژى شاشیێن من راستڤه‌دكرن
پشتى 17 رۆژان من ئه‌و گوند بجه هێلا و چومه پاریس ، و ل وێرێ من كچه‌ك نیاسى و پێكڤه ئاخفتین و پشتى چه‌ند خوله‌كه‌كان وێ پرسیار ژ من كر كا ئه‌ڤه چه‌نده ئه‌ز ل فه‌ره‌نسامه ؟ من ژى گوتێ ئه‌ڤه بتنێ 17 رۆژه . و نك وێ ئه‌ڤ یه‌ك تشته‌كى َزورێ حێبه‌تى بو و گوته من ئه‌و فه‌ره‌نسا ئه‌ز ژ ته دزانم یا كه‌سه‌كێ یه هه‌ر ب كێمى دڤیابا ساله‌كێ ل وێرى َمابایه.
ئه‌گه‌ر ته بڤێت فێرى زمانه‌كێ بى بزاڤێ بكه هه‌موو هوركاریێن ژیانا خوه بكه‌یه زمانێ وان وه‌كو فلم و به‌رنام و ئه‌نترنێت و ستران و نڤیسین و خوێندن و پێدڤى یه ئه‌ڤ یه‌ك هه‌موو ب وى زمانى بن.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
موقته‌دا سه‌در سه‌رۆكێ ڕه‌وتێ سه‌دری داخوازا خوه‌نیشادانێن ملیۆنی بۆ چاره‌سه‌ركرنا ئاریشه‌یێن عیراقێ دكه‌ت و داخواز ژ لایه‌نگرێن خوه كریه ڕۆژا دوشه‌مبی خوه‌نیشادانان ئه‌نجام بده‌ن و خۆشه‌ڤی خه‌لیل، ئه‌ندامێ په‌رله‌مانێ عیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ئه‌ڤرۆ گۆت ژی دیاركر، هه‌تا نوكه ڕێككه‌فتن بۆ كۆمبوونا په‌رله‌مانی نه‌هاتیه‌كرن و هه‌تا لایه‌نێن سیاسی نه‌گه‌هن ڕێككه‌فتنه‌كێ په‌رله‌مان نه‌شێت چو كۆمبوونان ب ڕێڤه‌ببه‌ت.
وه‌زاره‌تا دارایى و ئابوورى خشته‌كێ نوو یێ مووچان راگه‌هاند كو دێ رۆژێن ئێكشه‌مبى و رۆژێن دوشه‌مبى دێ هێنه به‌لاڤكرن و ب ڤى ره‌نگى:
رۆژا ئێك شه‌مبى:
1- وه‌زاره‌تا خواندنا بلند و ڤه‌كولینێن زانستى
2- وه‌زاره‌تا كاره‌با
3- وه‌زاره‌تا چاندن و ژێده‌رێن ئاڤێ
4- وه‌زاره‌تا ئاڤه‌دانكرنێ و ئاكنجیكرنێ
رۆژا دوشه‌مبى و سێ شه‌مبى، موچێ وه‌زاره‌تا نافخو دێ هێته به‌لاڤكرن
رۆژا چارشه‌مبى، دێ ئه‌ڤ جهه وه‌رگرن
1-وه‌زاره‌تا باژێرڤانى و گه‌شت و گوزار
2-وه‌زاره‌تا ئه‌وقاف و كاروبارێن ئاین
رۆژا پێنج شه‌مبى ژى
1-وه‌زاره‌تا ڕۆشنبیرى و لاوان
2-وه‌زاره‌تا داد
3- وه‌زاره‌تا گواستنه‌وه‌و گه‌یاندن
4- وه‌زاره‌تا كارو كاروبارى كۆمه‌ڵایه‌تى
5- وه‌زاره‌تا پیشه‌سازى و بازرگانى
6- سه‌رۆكایه‌تا هه‌رێم
7- سه‌رۆكایه‌تا په‌رله‌مان
8- ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران
ئه‌ڤرۆ نيوز:
رێڤه‌به‌ريا ده‌گه‌رێ سنورێ يێ پێشابيرێ راگه‌هاند كو ئاسايشا رۆژئاڤايێ كوردستانێ رێ ناده‌ت بريندارێن قامشلۆ بۆ چاره‌سه‌ريا خوه بهێنه باشوورێ كوردستانێ.
شەوكەت بەربوھاری، رێڤه‌به‌رێ خالا سنورى يا پێشابيرێ بۆ كوردستان24 خۆياكر كو شه‌ڤا بۆرى گه‌نجه‌ك ب چه‌كێ قه‌ناسێ ل رۆژاڤايێ كوردستانێ بريندار ببوو، دڤيا ب مه‌ره‌ما چاره‌سه‌ريێ د رێيا پێشابيرێ را بهێته باشوورێ كوردستانێ، به‌لێ ب مخابنى ڤه ئاسايشا په‌يه‌دێ ل سێمالكا رێ ل گێرت و نه‌هێلا بهێته ناڤ هه‌رێما كوردستانێ.
گۆتژى: “پشتى كه‌سوكارێن گه‌نجێ بريندار بووى ب تله‌فۆنێ په‌يوه‌ندى ب مه كرى، مه ژى په‌يوه‌ندى ب ئاسايشا سێمالكا كر و گۆته مه كو كه‌سه‌كێ ب وى ناڤى يێ بريندار يێ هه‌ى و يێ ڤه‌گه‌ريا و جارا دويێ مه ديسا په‌يوه‌ندى پێ كر و به‌رسڤا مه نه‌دا و ده‌مژمێر 11 هه‌تا 2ى شه‌ڤێ ئه‌و بريندار ل خالا سنورى يا سێمالكا بوو”.
ئه‌ڤه د ده‌مه‌كى دايه كو پشتى روودانا شه‌رى د ناڤبه‌را هێزێن ئاسايشا رۆژئاڤايێ كوردستانێ و رژێما سوريا ل قامشلۆ مه‌سعود بارزانى سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ هه‌موو بنگه‌هێن ساخله‌ميێ و نه‌خۆشخانێن هه‌رێمێ خستنه حاله‌تێ ئاماده باشيێ بۆ وه‌رگرتنا بريندارێن روودانا قامشلۆ.
ئەڤرۆ نیوز، رۆندک زەکی:
شارەزایەکێ قانوونی ئەو چەندە پشت راست کر کو لێبورینا سەرۆک کومارێ عێراقێ د قانونا دستووری داقەد نابیت.
د بەیاننامەکێ کو دانەک ب دەست ئەڤرۆ نیوز کەفتیە، تارق حەرب بەلاڤکریە کو ئەو چەندا رۆژنامەڤانان ل سەر ئاخفتی کو ئەو دەرفەتا عیراقێ دایە سەرۆک کوماری گەلەک یا مازنە و نە دستوورێ عیراقێ و نە د چ دستورێن دی دا نەھاتیە، دەربارەی کو سەرۆک کومار ب ھەلبژارتنا پەرلەمانی بوویە نەک یا خەلکی.
ئەو چەندە ژی زێدەکر کو دستووری سێ مەرچ داناینە بکەڤنە بەر دەستێ قانوونێ کو د سێ قووناغادا بھێنە ئەنجامدان دا کو بگەھنە ئەنجامەکی بۆ لێبورینا سەرۆک کوماری، بەلێ دەرکەفتنا لێبوورینێ گەلەکا ب زەحمەت بۆ بەری دادگەھـ بھێتەکرن و چ رێ بۆ دەرکەفتنا لێبورینێ نەبوون، دا کو ئەڤ چەندە ژی بھێتە کرن یا ئێکێ دڤێت پەرلەمان دەنگی ل سەر بدەت و یا دویێ ژی دڤێت حوکمێ دادگەھـێ ل سەر ب دەرکەڤیت و یا سیێ ژی دەنگدان بۆ لێبورینێ بھێنە دان، وی دەمی دێ دیار بیت کو ئەو نوونەرێن ل پەرلەمانی دیسا نوونەرێن ل دادگەھـا بلند ھەردو ئاگەھداری ئەڤی بابەتی بن نە ب تنێ ئێک لایەن دا کو یا قانوونی بیت.
د درێژاھیا بەیانناما خوە دا دبێژیت: “د بەندا (ب) بەشێ شەشێ یێ مادێ 61 ژ دستوری ل سەر بابەتێ سەرۆک کۆماری و ب دەنگدانا پتریا نوونەرێن پەرلەمانی دیار دبیت کو ئەگەرەکێ بەرچاڤ ھەیە کو سەرۆک کومار ھات بھێتە داخازکرن کو ژ 328 نوونەران ژ لایێ 165 نوونەران ھاتیە داخوازکرن دا کو گەنگەشە ل سەر چەند بابەتێن گرێدای بھێنەکرن.
ب درێژ پێدانا بابەتی گۆتیە د بەشێ 93 دا ژ دستوری بریار ھاتیە دان ل دادگەھـا بلند یا ئێگرتیا عیراقێ کو ئەو تومەتێن ل سەر سەرۆک کومارێ عێراقێ ھاتینە کرن ب ھووری ھاتنە دیتن و چ راستی بۆ نینن و ئەڤ بابەتە دڤێت ب ئێکچار بھێتەگرتن، دەربارەی وێ چەندێ کو گەلەک دەنگدان ژی ل سەر ھاتبوونە دان.
پشت راست کریە ژی کو ئەگەر دادگەھـ ل سەر وان تومەتا راستیا بیت دڤێت دادگەھـ ب خوە دووڤچوونا وێ چەندێ بکەت کو سەرۆک کومار چاوان رازی بوویە ل سەر وان تومەتێن دژی وی ھاتینە دان، ژ بەر کو یا ئێکێ زۆریە یا دویێ تێکدانا دستووریە و یا سیێ خیانەتەکا مازنە لەورا دڤێت دادگەھـ ئێک ژڤان سێیان ل بەرچاڤ وەربگریت دژی سەرۆک کوماری، دیسان نوونەرێن دادگەھـێ و یێن پەرلەمانی نا چێبیت ب راوەستن پشتی بریاردانا دادگەھـی ل سەر دەنگدانێ، ل دور راکێشانا سەرۆک کوماری بۆ دادگەھـکرنێ ژ بەر کو د مادا (ب) د بەشێ 61 دا یا دستووری دڤێت پەرلەمان دەنگی ل سەر بریارا دادگەھـێ بدەن و ئەگەر ھەر ھەمان دەم وان نوونەرێن بەری نھا سەرۆک تومەتبار کری دیسا دەنگێن خوە بۆ تومەتێن وی و نەرازی بوونا دادگەھـێ دان ئەڤە ل وی دەمی وێ چەندێ د راگەھینیت کو بریارا دادگەھـێ نەیا دروستە و بریارا لێ بورینێ ب تنێ ژ بەر پلا وی یە کو سەرۆک کومارە.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
لژنا روو ب رووبوونا قه‌يرانان دێ كۆمبوونا خوه ئه‌نجام ده‌ت و چاڤه‌رێ دهێته كرن سيسته‌مه‌كێ نوو بۆ پاشكه‌فتكرنا مووچه‌ى ب دانن ژ به‌ر كو بهايێ په‌ترۆلێ د بازارێن جيهانێ دا يێ بلند بووى.
ژ ئه‌گه‌رێ وان قه‌يرانێن ب سه‌ر هه‌رێمێ دا هاتين ل ده‌سپێكا ئه‌ڤ ساله حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بڕيار دا مووچێ فه‌رمانبه‌ران ب رێژا 15 هه‌تا 75 مووچێ فه‌رمانبه‌ران پاشكه‌فت بكه‌ت و ل ده‌مێ چاره‌بوونا قه‌يرانان ڤى پاره‌ى بۆ فه‌رمانبه‌ران ڤه‌گه‌رينيت.
ژ به‌ر كو ده‌مێ ئه‌و بڕيار هاتينه دان بهايێ په‌ترۆلێ ب 30$ بوو و نوكه زێده‌ترى 42$ دهێته فرۆتن، ئه‌ڤجا حوكمه‌تێ ل به‌ر پێداچوونێ د وى خشته‌ى دا بكه‌ن.
لژنا روو ب رووبوونا قه‌يرانان ل هه‌رێما كوردستانێ كو بلندترين لژنا هه‌رێمێ يه، حه‌فتيانه ل رۆژێن سێشه‌مبى و هنده‌ك جاران ژى دوشه‌مبى ب مه‌ره‌ما پێداچوون د وان بڕيارێن وان داين دا كۆم دبيت، حه‌فتيا بۆرى ژى ژ به‌ر چوونا شانده‌كێ بلندێ هه‌رێمێ بۆ ئه‌مريكا ئه‌ڤ كۆمبوونه نه‌هاته ئه‌نجام دان.
دلشاد شه‌هاب شيره‌تكارێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند كو به‌رى هه‌ر كۆمبوونه‌كا جڤاتا روو ب رووبوونا قه‌يرانان ل هه‌رمێ ب دو رۆژان خشته‌كێ كارى دهێته به‌رهه‌ڤكرن و كۆمبوون ل سه‌ر وى خشته‌ى دهێته كرن، “هه‌تا نوكه ئه‌و خشته نه‌هاتيه ئاماده‌كرن”.
هه‌روه‌كو SNN به‌لاڤكرى، د ڤێ كۆمبوونێ دا دهێته چاڤه‌رێكرن كو بڕياره‌كا نوو ل سه‌ر سيسته‌مێ پاشكه‌فتكرنا مووچه‌ى بهێته دانان.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ئۆپه‌راسيۆنێن هێزێن ئه‌منى يێن عيراقى ئه‌ڤرۆ رۆژا شه‌مبى رزگاركرنا ده‌ڤه‌رێن ناڤبه‌را قه‌زا به‌غدادى و هيت ل رۆژئاڤايێ پارێزگه‌ها ئه‌نبار ده‌سپێكرن.
به‌يانناما شانا راگه‌هاندنا له‌شكرى يا حوكمه‌تا عيراقى راگه‌هاند كو ب سه‌رپه‌رشتيا سه‌رۆكاتيا هێزێن هه‌ڤپشك ئه‌ڤرۆ ده‌مژمێر 8:00ى سپێدێ و ژ سێ ميحوه‌ران ڤه و ب پشته‌ڤانيا فرۆكێن له‌شكرى يێن هێزێن ئه‌سمانيێن عيراقى و هه‌ڤپه‌يمانێن نێڤده‌وله‌تى كريارا رزگاركرنا ده‌ڤه‌را دۆلاب و ره‌خيخه و رێيا ناڤبه‌را به‌غدغدى و قه‌زا هيت دا ده‌سپێكرن.
ئەڤرۆ نیوز،زنار تۆڤی:
ئەڤ شەڤە و لدەمژمێر 11:40 خۆلەک دو فرۆکێن سۆپایێ تورکی بۆ ماوەیەکێ درێژ دورمانێن گۆندێ ئۆرە و پشتا گوندێ سەرەرو بوردۆمانکرن و د ھەمان دەمدا ئەو فرۆکە گەلەک نزم ل ئەسمانێ دەڤەرا بەرواری بالا دھاتنە دیتن و ژ ترسا دەنگێ وان خەلک نەشیا ب ئارامی بنڤیت و ھەتانوکەژی بوردۆمانکرن یا بەردەوامە.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ئه‌ندامه‌كێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ راگه‌هاند كو چو گرنتيه‌ك بۆ دانا مووچێ قه‌رز يێ فه‌رمانبه‌ران نينه.
شێركۆ جه‌وده‌ت سه‌رۆكێ لژنا پێشه‌سازى و وزێ و ژێده‌رێن سرۆشتى ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ د داخۆيانيه‌كێ دا راگه‌هاند كو به‌رى كاركرن ب سيسته‌مێ پاشكه‌فت بۆ مووچێ فه‌رمانبه‌ران پێدڤى ب 750 مليۆن دۆلاران بوو، به‌لێ نوكه پێدڤى ب 500 مليۆن دۆلارايه، ب ڤێ چه‌ندێ ژى هه‌يڤانه 250 مليۆن دۆلار وه‌كو قه‌رز ل لايێ حوكمه‌تێ دمينن.
ناڤبرى ئاماژه ب وێ چه‌ندێ ژى كر كو ئه‌و پارێ ژ مووچه‌ى پاشكه‌فت كرى، دێ كه‌ڤيته سه‌ر حسابا بانكى، هه‌كه د 10 هه‌يڤان ڤه‌كێشيت دێ بيته دو مليار و 500 مليۆن دۆلار قه‌رز ل سه‌ر حوكمه‌تێ و ئه‌ڤ قه‌رزه ژى د ماوێ 10 سالان دا دێ بيته 25 مليار دۆلار و گۆت: “ئه‌ڤا حوكمه‌ت دكه‌ت خه‌له‌تيه‌كا ستراتيژى يه و دێ بيته ئه‌گه‌رێ بارگرانيێ”.
ئه‌وى ئه‌ندامێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ گۆتژى: “ئه‌و پارێ ژ مووچه‌ى دهێته پاشكه‌فت كرن، دێ چيته سه‌ر حسابا به‌نكا گشتى، نه‌يا فه‌رمانبه‌ران، ژ به‌ر هندێ چو گرنگى بۆ دانا ئه‌وان مووچان نينه ئه‌وێن وه‌كو قه‌رز ل لايێ حوكمه‌تێ ماين”.
ژێده‌ر: سپێده
نيشاندان