ئه‌ڤرۆ نيوز:

وه‌لاتێ رۆسيا زانياريێن دووماهيێ ل سه‌ر ئه‌گه‌رێن كه‌فتنه‌ خوارا فرۆكا خوه‌ ل مسري راگه‌هاندن و سه‌رۆكێ وى وه‌لاتى ژى داخۆيانيه‌ك ل سه‌ر ڤى بابه‌تى دا.

سه‌رۆك رۆسا فلاديمێر پۆتن راگه‌هاند كو فرۆكا نه‌فه‌رهه‌لگر ژ جۆرێ A321 يا رۆسى ل هنداڤى سينا يا مسرى كرياره‌كا تيرۆرستى يا گه‌له‌ك خويناوى بوو د مێژوويا رۆسيا دا.

پۆتن د كۆمبوونه‌كا ئه‌منى يا “كه‌رملين” ل رۆژا سێشه‌مبى رێكه‌فتى 17ى چريا دويێ راگه‌هاند كو رۆسيا دێ وان تيرۆرستان بينيت يێن ب كارێ ته‌قاندنا فرۆكا رۆسى رابووين هه‌كه‌ ل كيش جهێ جيهانێ بيت و دێ وان سزا ده‌ت.

پۆتن هه‌والگه‌ريا رۆسى راسپارد ژى كو گه‌له‌ك رژديێ ل سه‌ر وان كه‌سان بكه‌ن يێن ده‌ست د ته‌قاندنا ڤێ فرۆكا رۆسى دا هه‌ين.

هوشدارى ژى دا كو هه‌موو ئه‌و كه‌سێن بزاڤێن هاريكاريكرنا تيرۆرستان دده‌ن “دێ هه‌موو به‌رپرساتيێ ل سه‌ر كارڤه‌ندانێن مه‌ وه‌رگرن”.

نه‌ڤه‌شارت ژى كو دێ ئێدى هێرشێن وان ژى بۆ سوريا ب ره‌نگه‌كێ زێده‌تر و به‌رده‌وام بن، “دا كو تاوانبار بزاننن كه‌س ژ تۆلڤه‌كرنێ رزگار نابيت”.

رێڤه‌به‌رێ ده‌زگه‌هێ ئه‌منا فيدرالى يا رۆسى ئه‌لكسه‌نده‌ر بۆرتنيكۆف راگه‌هاند كو پشتى ڤه‌كۆلينێ ل سه‌ر ئامرازێن تايبه‌ت يێن فرۆكێ و پارچێن وێ ديار بوويه‌ كو مادێ ته‌قاندنێ يێن چێكرنا بۆمبێن ده‌ستكرد د ناڤ وێ ته‌يارێ دا هاتيه‌ ديتن و بوويه‌ ئه‌گه‌رێ ته‌قاندنێ.

فرۆكا رۆسى يا A321 ل 31ى چريا ئێكێ ب 224 كه‌س ڤه‌ كو هه‌موو گه‌شتيارێن رۆسى بوون ل ده‌ڤه‌را سينا يا مسرێ كه‌فتيه‌ خوار و هه‌موو سه‌رنشينێن وێ گيانێ خوه‌ ژ ده‌ست دا.

ئه‌ڤرۆ نيوز:
سەرۆکێ روسیا و یێ ئەمریکا بۆ ئاڤاکرنا حوکمەتەکا بەروەخت و بۆ ژناڤبرنا داعشێ و قاعیدە ل سووریێ و چارەکرنا ئالۆزیێن ئوکرانیا رێککەڤتن و ھەردو سەرۆکان راگەھاندن کو پشتی ھێرشا ل ھەمبەر پاریسێ یەک رێک ل بەردەم وان مایە و ئەو ژی ب دژواری شەرکرنا ل دژی تیرۆرستانە و دێ د ھەر واری دا تێکۆشینەکا گەلەک بەرفرەە دەستپێکەن.
سیرگی لاڤرۆڤ وەزیرێ دەرڤە یێ روسیا ل باژێرێ ئەنتالیا یێ تورکیا پرێس کۆنفەرانسک سازکر و راگەھاند کو سەرۆکێ وان ڤیلادەمیر پۆتین ل گەل باراک ئۆبامایێ سەرۆکێ ئەمریکا ھەڤدیتنەک کریە و د ھەڤدیتنێ دا ل سەر پرسگرێکێن گرنگ یێن جیھانێ راوەستیانە و گۆت: (د ھەڤدیتنێ دا سەرۆک پۆتین و سەرۆکێ ئەمریکا ئۆباما ل سەر ئاڤاکرنا حوکمەتەکا پرئالی ب پێشەنگیا رژێما سووریێ ل ھەڤکرینە و دێ ئەڤ حوکمەت یەک سال بەردەوام بیت و ئەرکێ ڤێ حوکمەتێ ئارامکرنا رەوشا سووریێیە و دێ د حوکمەتێ دا کورد، عەرەب و کێم نەتەوێن دی پشکداریێ کەن).
وەزیرێ دەرڤە یێ روسیا ھەروەسا راگەھاند ژی بابەتێ ھەری گرنگ یێ ھەڤدیتنا ھەردو ئالیان کریارا تیرۆرستی یا ل فرەنسا بوو و گۆت: (ھەردو ئالیان ژی دیار کرن ھێرشا تیرۆرستی نیشا دا کو کارێ ھەری گرنگ و دەستپێکێ ژناڤبرنا کۆمێن تیرۆرستی یێن وەک داعشێ، قاعیدە و یێن وەک وانن و ھەردو سەرۆکان ژی دیار کرن کو دڤێت ھەماھەنگیەکا بەرفرەە د ناڤبەرا ھەموو جیھانێ دا بھێتە دروستکرن و بۆ ڤێ چەندێ ژی ھەم ئۆپەراسیۆنێن ئەسمانی و ھەم ژی یێن عەردی ب دژواری بھێنە دەستپێکرن و ھێزێن کو ل عیراقێ و سووریایێ ب سەرکەڤتی شەرێ تیرۆرستان دکەن بھێنە ب ھێز کرن ب تایبەت ژی ھێزێن کوردی ل عیراقێ و سووریایێ).
سیرگی لاڤرۆڤ وەزیرێ دەرڤە یێ روسیا د پشکەکا دی یا ئاخڤتنا خوە دا ژی راگەھاند کو ھەم د ھەڤدیتنا پۆتینی و ئۆبامای دا و ھەم ژی د ھەڤدیتنا وی یا ل گەل وەزیرێ دەرڤە یێ ئەمریکا دا ب گرینگی ڤە بەحسێ پەنابەران ژی ھاتیە کرن و گۆت: (د ڤی واری دا ژی ئەم و ئەمریکا و وەلاتێن ئورۆپا وەک ھەڤدو ھزر دکەین و چارەیا کێمکرنا پەنابەریێ ل عیراق، سووریایێ و رۆژھەلاتا ناڤین ژی نەھێلانا تیرۆرێ و دیمۆکراتیک کرنا دەستھەلاتێن ل ھەرێمێیە و د ڤی واری دا ژی ئەم و ئەمریکا دێ پێکڤە ل چارەیەکێ گەرین و لژنەیێن تایبەت یێن ڤەکۆلینێ دروست کەین).
د کۆمبونا د ناڤبەرا سەرۆکێ ئەمریکا و سەرۆکێ روسیا دا مژارا ئوکرانیا ژی ھاتە گەنگەشە کرن و ھەردو سەرۆکان راگەھاندن کو دڤێت ئالۆزیێن ل ئوکرانیا ژ ھۆلێ بھێنە راکرن و چارەیەکا ھەری گونجای بھێتە پەیداکرن. ھەردو سەرۆکان ل سەر سێ خالان لھەڤکرن، کو خالا یەکێ گوھۆرینا دیلێن د ناڤبەرا حوکمەتا ئوکرانیا و حوکمەتا ھەرێمێن دۆنتیسک و لوھانسکێ دا و خالا دویێ ئاڤاکرنا ھەرێمەکا ئۆتۆنۆمی بۆ روسیێن ل ئوکرانیا و گوھۆرینا دستوورێ وی وەلاتی یە و خالا سیێ ژی بجە کرنا دەستھەلاتا مەرکەزی ل ھەموو سنۆرێن ئوکرانیا.
د دووماھیا ھەڤدیتنێ دا ژی ھەردو ئالیان دیار کرن ئەو دێ بەردەوام بن د ھەڤدیتنێن دو قۆلی دا بۆ پەیداکرنا چارەسەریان و ئارامکرنا رەوشا رۆژھەلاتا ناڤین و ئەفریقیا و دەڤەرێن کو ئالۆزی لێ ھەنە. دیسان پشتەڤانیکرنا ھێزێن دیمۆکراتیک ل رۆژھەلاتا ناڤین ژی د ھەڤدیتنا ھەردو ئالیان دا ھاتە گەنگەشە کرن.
ھەردو سەرۆکان بریار ژی دا بێی کو گیرو بین ھژمارەک لیژنەیێن تایبەتمەند بھێنە ئاڤاکرن دا کو خالێن ل سەر وان ھاتینە رێککەڤتن بھێنە بجە ئینان و وەک کارێ یەکێ ژی دۆسیا ژناڤبرنا رێکخستنێن تیرۆرستی بکەڤیتە د وارێ بجە کرنێ دا.

ئەڤرۆ نيوز:
بەرپرس و بسپۆرێن ئەمریکی دوپاتیێ ل وێ چەندێ دکەن کو شەڕێ ئازادکرنا شنگالێ ژ رێکخستیا دەولەتا ئیسلامی (داعش) یا تیرۆرستی، دێ بیتە ئەگەرێ گوھۆرینا ستراتیژیەتا سەرۆکێ ئەمریکی (باراک ئۆباما) ی د شەڕێ دژی داعشێ دا.
ئەو ھێرشا کو دەمەکێ زۆر چاڤەڕێی بۆ دھاتە کرن، ئێکە ژ وان بەرسڤێن ھاتینە دان ل دۆر وان رەخنێن ل ستراتیژیەتا ئۆبامای دھاتنە کرن، کو ستراتیژیەتەکا خاڤە و یا ھەڤدەمەژی ل گەل بزاڤەکا نوو یا ئیدارا ئەمریکی بۆ دیتنا چارەسەریەکا سیاسی بۆ کێشا سووریێ، کو ل دووڤ داخۆیانیەکا وەزیرێ دەرڤەیێ ئەمریکا، ئەو چارەسەریە ل سەر رەوشا لەشکری ل سەر ئەردی د راوەستیت.
ئەوا ل دەڤ پتریا ناڤەندێن ئەمریکی جھێ گرنگیدانێ یە، کونترۆلکرنا ڕێیا ٤٧ بوو کو دێ بیتە ئەگەرێ بڕینا ڕێیا گەھاندنا کەلوپەل و ھاریکاریان دناڤبەرا باژێرێ (رەقە) یێ سووری کو پایتەختێ رێکخستیا دەولەتا ئیسلامی (داعش) یا تیرۆرستی یە و دەڤەرێن دی یێن عیراقێ.
گەلەک چاڤدێرێن سیاسی بۆ وێ چەندێ دچن کو کۆچکا سپی پێداگیریێ ل وێ چەندێ دکەت کو ئازادکرنا شنگالێ سەرکەفتنەکا گەلەک مەزن بوو، بەلێ پشتی وێ چەندێ ژی ڕێیەک درێژ یا ل پێش بۆ ژناڤبرنا ئێکجاری یا داعشێ.
ژێدەرێن ئەمریکی ژی بەحس ل وێ چەندێ دکەن کو ژ ئەگەرێ ئازادکرنا شنگالێ، داعش دێ تەکتیکا خوە گوھۆریت، ب تایبەتی ژ ئەگەرێ وێ چەندێ کو ئازادکرنا شنگالێ رێیا گەھاندنا کەلوپەل و ھاریکاریان د ناڤبەرا سووریێ و دەڤەرێن دی یێن عیراقێ ژ داعشێ بڕی، ئەو چەندە ژی دێ بیتە ئەگەر کو داعش ب گۆرەی دورھێلەکا نوو ب لڤیت، ئەمریکا و ھەڤپەیمانیا نێڤدەولەتی ژی، ب گۆرەی وان گوھۆرینان، ستراتیژیەتا خوە دێ گوھۆرن، دڤی بیاڤی ژی دا ھندەک ژ بسپۆرێن تایبەتمەند ھوشداریێ ژ وێ چەندێ ددەن کو گرۆپێن ئیسلامی شارەزاییەکا تمام د پاشڤەچوونێن تەکتیکی دا و دوبارە زڤرینێ یا ھەی.
ھەر دبیاڤێ گوھۆرینا ڕەفتارا ئەمریکا ل گەل داعشێ پشتی ئازادکرنا شنگالێ، سەرۆکێ ئەمریکی (باراک ئۆباما) دلنیایی دا و گوت (داعش ھاتە چارچۆڤەکرن). ھەروەسا جون کیری وەزیرێ دەرڤەیێ ئەمریکا ھوشداری دا داعشێ و گوت (رۆژێن ژیێ ھەوە و ھەبوونا ھەوە کێم یێن ماین). دیسا سەرۆکێ ئەمریکی ئۆبامای بۆ کەنالێ (ئەی بی سی) یێ ئەمریکی گوت ( ئێدی داعش نەشێت ئاخا زێدەتر ل عیراقێ و سووریێ داگیر بکەت) بەلێ د ھەمان دەم دا دانپێدان ژی ب وێ چەندێ کر کو ( ئەمریکا نەشیایە ھەیکەلێ تمام یێ وێ رێکخستیا تیرۆرستی ژناڤ ببەت).
ھەروەسا جۆن کیری ل تونسێ ل دۆر کوشتنا (جۆنی جیھاد) کو وەکو جەلادێ داعشێ دھێتە نیاسین کو ھەڤدەم ل گەل ئازادکرنا شنگالێ ھاتبوو کوشتن، گوت ( رۆژێن داعشێ کێم یێن ماین و ئەم د پشتراستین دێ داعش ژناڤ چیت).
ل دووڤ بۆچوونێن بسپۆر و چاڤدێرێن سیاسی، پشتی ئازادکرنا شنگالێ، زمانی ئەمریکیان و چاڤەڕێبوونێن وان بەر ب پێشڤە یێن چووین و دێ پتر رژدیێ د کاری دا کەن بۆ ژناڤبرنا داعشێ.