ئهڤرۆ نيوز:
ههر سێ فراكسيۆنێن يهكگرتوو و كۆمهل و بزاڤا ئيسلامى هۆلا پهرلهمانى ب جهـ هێلا و نهرازيبوونا خوه ل ههمبهر پرۆژێ وهرگرتنا پێنج مليار دۆلاران وهكو قهرز دهربڕى.
پهرلهمانتارێن ڤان فراكسيۆنان بۆ دهزگههێن راگههاندنێ ئاماژه ب وێ چهندێ كر كو ژ بهر نهبوونا عهدالهت و شهفافيهتێ ئاماژه ب وێ چهندێ كريه كو هندى پاره بهێته ههرێمێ دێ ههر ب رهنگهكێ نهيێ دروست هێته مهزاختن وهكو يێ ژ 2003ێ وهره و ههتا نوكه ژ بهغدا بۆ ههرێمێ دهێته رهوانهكرن.
پێشتر ژى فراكسيۆنا يهكگرتوو د ناڤا پهرلهمانێ كوردستانێ دا ئهڤ چهنده رهتكر بوو و د بهياننامهكێ دا داخواز كربوو كو ئهو ل گهل ڤى پرۆژهيى نينن و پێدڤيه سهر نهگريت.
پهرلهمانێ كوردستانێ يا بهردهوامه ل سهر دانوستاندنێ ل سهر پرۆژێ قانوونا راكێشانا مايهى د رێيا قهرزركرنێ ل ههرێما كوردستانێ كو پێنج مليار دۆلارن، پتريا پهرلهمانتاران ژى نوكه د هۆلا پهرلهمانى ڤه نه و دانوستاندنێ ل سهر پرۆژێ قانوونێ دكهن و ژ بهر هندێ ژى ئهڤ ههرسێ لايهنێن سياسى داخوازێ ژ سهرۆكێ ههرێما كوردستانێ دكهن كو ڤى پرۆژهيى پهسهند نهكهت ب بههانهيا وێ چهندێ كو گهلهك كێموكاسى تێدانه و دژى شهريعهتێ ئيسلامێ يه.
ئهڤرۆ نيوز:
ئاشتۆن كارتهر، وهزيرێ بهرهڤانيا ئهمريكا د ديدارهكێ دا بۆ BBC گۆت: “ئهمريكا نوكه يا ئاماده نينه چو هێزێن سهر ئهردى رهوانهيى عيراقێ بكهت بۆ ژ ناڤبرنا داعش، چونكو ئهوێ پرسێ پهيوهندى يا ب هێزێن ئهمنى يێن عيراقێ ڤه ههيى.
بهرى نوكه ژى دايڤێد پترايوس، فهرماندێ بهرێ يێ لهشكرێ ئهمريكا ل عيراقێ راگههاند: پێدڤيه ستراتيژيهتا ئهمريكا بۆ روو ب رووبوونا داعش ل عيراقێ بهێته گوهۆڕين و چالاكيێن ئهمريكا ژى ل سهر ئاستێ لهشكرى و سياسى ههڤكاريێ ل گهل حوكمهتا بهغدا ب هێزتر بكهت.
ئهڤرۆ نيوز:
فراكسيۆنا يهكگرتوو ل پهرلهمانێ كوردستانێ ب فهرمى پرۆژێ وهرگرتنا قهرزێن نێڤدهولهتى رهتكر و راگههاند، ههكه ب ههدهردان و گهندهلى نههێنه بنبڕكرن، ئهو پێنج مليار دۆلار ژى دێ ب دهردێ ئهوان ب دههان مليار دۆلاران چيت يێن ل دهمێ بۆرى دا حوكمهتا ناڤهندى رهوانه كرين.
د بهياننامهكێ دا كو وێنهك ب دهست ئهڤرۆ نيوز كهفتيه، تێدا فراكسيۆنا يهكگرتوو ئيسلامى كوردستان ل پهرلهمانێ كوردستانێ دبێژيت: “سهرهرايى گۆمانێن مهزن ل سهر وێ چهندێ كو دبيت ئهڤ قهرزه جورهك بن ژ سپيكرنا پارهيى، ديسا ههردو كێشێن ب ههروهدانا گهندهليێ ل ههرێما كوردستانێ كو نوكه رههوريشالێن وێ ههرێم يا داگير كرى، نهك ب تنێ پێنج مليار دۆلار، بهلكو ب دههان پێنج مليار دۆلارێن دژى قهرز بكهن، دێ ب دهردێ ئهوان مليار دۆلاران چن يێن د چهند سالێن بۆرى دا ژ حوكمهتا ناڤهندى وهرگرتين”.
د ڤێ بهياننامێ دا ئهو چهند ژى هاتيه كو ل بهرامبهر رهتكرنا وهرگرتنا وان قهرزان، ههكه سيستهمهكێ رێڤهبرنێ يێ سهركهفتى ههبيت و گهندهلى بهێته كێمكرن و ب داهاتێن پهترۆل و ناڤخۆ و ئهوێ ژ ناڤهند دهێته رهوانهكرن، ب تايبهت د رێيا دهسپێكا فرۆتنا پهترۆلێ دا، دشيان دايه كێشێن ڤێ ههرێمێ بهێنه چارهكرن كو ب تنێ ژ چار پارێزگههـ و چار مليۆن كهسان پێك هاتيه.
دبێژيتژى: “هيڤى دكهين پهرلهمانێ كوردستانێ دهنگى بۆ رهتكرنا ڤێ قانوونێ بدهن، چونكو ئهڤ كاره بهرپرساريهتيهكا نشتيمانى و ئهزمونا جيهانى سهلمانديه ههموو ئهو وهلاتێن قهرزى وهردگرنه بووينه پاشكۆ و روو ب روويێ كێشێن ئابوورى بووينه، ب رهتكرنا وان دێ فشارهك ل سهر حوكمهتا ههرێمێ دروست بيت، بۆ وێ چهندێ چاكسازيێن رههوريشالى بكهت و پێدڤى ب قهرزان نهمينيت”.
ئهڤرۆ نيوز، نيوار محهمهد سهليم:
فهرماندێ ليوا 12 يا پێشمهرگێ كوردستانێ د داخۆيانيهكێ دا راگههاند كو دوهى ب شهڤ پێشمهرگێ كوردستانێ هێرشهكا چهكدارێن داعش ل تاخێ بهرۆژ يێ قهزا شنگال هێرشهكا داعش تێكشاند و دا زانين كو پهقاندنا ئاڤاهيان ژى ژ لايێ چهكدارێن داعش ڤه يا بهردهوامه.
ليواز عزهدين سهعدو، فهرماندێ ليوا 12 يا پێشمهرگێ كوردستانێ د داخۆيانيهكێ دا بۆ ئهڤرۆ نيوز گۆت: “شڤێدى دهمژمێر 9:40 چهكدارێن داعش ل تاخێ بهرۆژ يێ قهزا شنگال هێرش كره سهر هێزێن پێشمهرگهيى و ههر زوو و ب پشتهڤانيا فرۆكێن شهركهرێن ههڤپهيمانان هێرشا وان هاته تێكشكاندن”.
زێدهتر گۆت: “هێزێن پێشمهرگێ كوردستانێ چو زيانێن گيانى نهبوون و ب تنێ پێشمهرگهك ب سڤكى بريندار بوويه و ب دههان كهش ژى ژ چهكدارێن داعش هاتينه كوشتن و بريندار كرن”.
دهبارهيى رهوشا شنگال ژى ئاشكهرا كر كو نوكه رهوشا شنگال يا ئارام و ب تنێ هندهك جاران چهكدارێن داعش ب رهنگهكێ گهلهك لاواز هێرشان دكهن سهر هێزێن پێشمهرگهيى.
دا زانين ژى كو ب رهنگهكێ رۆژانه چهكدارێن داعش مالێن وان كهسێن د زانن ل گهل حوكمهتێ نه يا ژى كارهكێ دژى وان دكهن و ئهو ب دوژمنێن خوه دزانن ژ ناڤ دبهن.
ئهڤرۆ نيوز:
بڕيار بوو ئهڤرۆ رۆژا سێشهمبى كۆنگرێ پاريس بۆ پتر ژ 20 وهلاتێن ههڤپهيمان د شهرێ دژى داعش دا بهێته ئهنجام دان و سهرهرايى وێ چهندێ كو داخواز هاتبوو كرن ههموو لايهنێن عيراقێ يێن شهرێ داعش دكهن ئاماده بن، بهلێ عيراقێ رێ ب ههرێما كوردستانێ نهدايه و ژ بهر ڤێ چهندێ ژى فهرمانگهها پهيوهنديێن دهرڤه يا حوكمهتا ههرێما كوردستانێ راگههاندنهك بهلاڤكر و نهرازيبوون و نهئاراميا خوه نيشان دا.
ئهڤا ل خوارێ ژى دهقێ وێ يه:
ب مهرهما ههلسهنگاندنا تهڤگهرا بزاڤ و هێرشێن ههڤپهيمانان بۆ لێدان و لاوازكرنا گرۆپێ تيرۆرستێن داعش ل سوريا و عيراقێ و گهنگهشهكرنا دووماهى پێشهاتێن ئهمنى يێن عيراق و دهڤهرێ، رۆژا سێشهمبى رێكهفتى 2ى خزيرانا 2015ێ نێزيكى 20 وهلاتێن ئهندام د ههڤپهيمانيا نێڤدهولهتى دا دژى داعش ل پاريس يا پايتهختێ فرهنسا كۆنگرهكێ نێڤدهولهتى گرێددهن.
كۆنگرێ پاريس يێ تايبهت ب وان وهلاتێن ل گهل داعش د شهرى دا، دياره ههرێما كوردستانێ د ڤى روويى دا پشكا شێرى ب بهركهفتيه كو هێزا ئێكانهيه شيايه ب قارهمانيهتا هێزێن پێشمهرگهيى مهزنترين سهركهفتن ل سهر تيرۆرستان بينيت و تووشى شكهستنێن مهزن بكهت و دهڤهرێ ژێ پاقژ بكهت.
پشتى كۆنگرێ بۆرى، چاڤهرێ وێ چهندێ بووين حوكمهتا عيراقا فيدرال و كۆمهلگهها نێڤدهولهتى رێزێ ل قوربانيدانا گهلهكێ كوردستانێ و قارهمانهتيا پێشمهرگهيى بگريت و ب رێز ڤه تهماشهيى بزاڤێن ههرێمێ بكهت بۆ بنهجهكرنا مليۆن و نيڤ ئاواره و پهنابهران. بهلێ ڤێ جارێ ژى حوكمهتا عيراقێ داخوازا نوونهرێ ههرێما كوردستانێ بۆ ڤى كۆنگرهيى نهكر و ب تنێ پشكدارى كۆنگرێ پاريس بوو. ب مخابنى ڤه، پشتى بزاڤێن مه ل گهل وهزارهتا دهرڤه يا فيدرال و نڤيسينگهها بهرێز سهرۆك وهزيرێن عيراقا فيدرال ئهڤ بابهته ئێكلا نهبوويه، ئهڤه د دهمهكى دايه كو هێزا ژ ههموويان پتر كارتێكرن ب رهنگهكێ ئێكسهر و ب كريار كريه سهر روو ب رووبوونا تيرۆرستێن داعش هێزێن پێشمهرگێ كوردستانێ بووينه.
ئهم نه رحهتيا و نهرازيبوونا خوه و خهلكێ كوردستانێ ئاراستهيى حوكمهتا عيراقا فيدرال دكهين و كو ئێكلايانه پشكدارى ڤى كۆنگرهيى كريه و گوهـ ب داخوازناما ههڤپهيمانيا نێڤدهولهتى نهدايه كو دخوازن ل سهر ئاستێ عيراقێ ههموو پشكدار بن، ههرێما كوردستانێ وهكو ههرێما ئێكانه ل عيراقا فيدرال ب مافێ خوه دزانيت پشكدارى ڤان رهنگه كۆمبوونان بيت و نوونهرێ خوه ههبيت و دهربڕينێ ژ ههلويست و سياسهتا ههرێما كوردستانێ بكهت و ئهڤه ژى مافهكێ دستوورى يه و مادێ 105 ژ دستوورێ ههردهمێ عيراقێ ئاماژێ ب ههڤسهنگيا نوونهراتيكرنێ د ناڤهندێن نێڤدهولهتى دا دكهت.
ئەڤرۆ نیوز:
رێکخراوا تیرۆرستی یا داعشێ ھێرشی گەلەک قەزا و گوندێن حەلەبێ کرینە و پرانیا وان دەڤەران داگیر کرینە و ژ بەر وێ یەکێ ژی ب ھزاران تورکمان بەرێ خوە داینە تورکیا و دھێتە گۆتن کو داعشێ دڤێت پشتی حەلەبێ بەرێ خوە بدەتە عەزاز و عەفرینێ و ھێزێن کوردی ژی نھا د ئامادەباشیێ دانە.
حسێن ئەکرەم چاڤدێرێ سیاسی یێ رۆژئاڤایێ کوردستانێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیار کر کو داعشێ د ماوەیێ چەند رۆژێن بۆری رێکخراوا تیرۆرستی یا داعشێ ھێرشی چەندین قەزایێن حەلەبێ کریە و قەزایا ستراتیژی یا سەڤران ژ ئالیێ داعشێ ڤە ھاتیە داگیر کرن و گەلەک گۆندێن تورکمانان ژی کەڤتنە دەستێ چەکدارێن داعشێ و ژ بەر وێ یەکێ ژی نھا ب ھزاران تورکمان بەرێ خوە داینە تورکیا و دخوازن خوە بگەھیننە وی وەلاتی و گۆت: (داعشێ دڤێت پشتی حەلەبێ داگیر بکەت و پشتی حەلەبێ ژی بەرێ خوە بدەتە عەزاز و عەفرینێ و ئەوە ژی بێگومان دێ مەترسیەکا گەلەک مەزن بۆ رۆژئاڤایێ کوردستانێ دروست کەت و نھا ھێزێن کوردی د ئامادەباشیێ دانە دا کو نەھێلن ب چو رەنگەکی داعش خوە نێزیکی عەفرینێ بکەت و گەلەک دەڤەرێن دی شەرڤانێن کورد شیاینە دربێن کوژەک ل داعشێ بدەن و د ماوەیێ چەند رۆژێن بۆری ب دەھان چەکدارێن داعش ل دەڤەرێن جودا جودا یێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ ھاتینە کوشتن).
ناڤھاتی ئەو یەک ژی دیار کر کو لەشکرێ سووریێ و گرۆپێن دی یێن بەرھنگاریا سووریێ نەشیاینە کو رێگریێ ل پێشڤەچوونێن داعشێ بکەن و ژ بەر ھندێ ژی بارگرانی کەفتیە سەر ملێ شەرڤانێن کورد و یێن نھا ل سووریێ شیاینە براستی ژی سنۆرەکێ بۆ داعشێ دانێن و ئاستەنگیان ل ھەمبەر پێشڤەچوونێن وان دروست بکەن شەرڤانێن کورد بووینە و ل گۆر من دڤێت ھەر ژ نھا کورد بەرھەڤیێن تەمام بکەن دا کو نەھێلن چارەنڤیسێ عەفرینێ ژی وەک یێ کۆبانێ لێ بھێت و گۆت: (ھەکە براستی مە بڤێت کو رۆژئاڤایێ کوردستانێ پاراستی بیت و چو مەترسی ل سەر پاشەرۆژا وی پارچەیێ کوردستانێ دروست نەبیت، دڤێت ھەموو ھێزێن کوردی پێکڤە بەرنامەکێ بۆ پاراستنا عەفرینێ و حەسەکێ و باژاران دی دانێن و پێکڤە پاراستنا وان باژاران بکەن، ژ بەر ھندێ ژی دڤێت یەکینەیێن پاراستنا گەل رێ بدەن کو پێشمەرگێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ ژی دەربازی رۆژئاڤا ببن و ل گەل برایێ خوە شەرێ تیررۆستان بکەن و ئاخا خوە ب پارێزن).
ل ئالیێ دی ھاتە زانین کو داعش ب ھەموو ھێزا خوە بزاڤێ دکەت کو ھێرشی حەسەکێ بکەت، لێ ھەتا نھا نەشیایە کو پێشڤەچوونێن بەرچاڤ دروست بکەت، چونکو ھەم فرۆکێن ھەڤپەیمان ب رەنگەکێ باش ل بنگەھێن داعشێ ددەن و ھێزێن کوردی ژی ل گەل بورکان فرات شیاینە ھەماھەنگیەکا باش دروست بکەن و نەھێلن داعش پێشڤە بچیت و ژ ئەنجاما شەرێ ھەفتیا بۆری ب دەھان چەکدارێن داعشێ ل حەسەکێ و دەڤەرێن دی ھاتینە کوشتن و نەچار ماینە کو پاشڤە ڤەکێشن.
ل ئالیێ دی وەزارەتا دەرڤە یا تورکیا ژی دیار کر کو ژ بەر ھێرشا داعشێ ل حەلەبێ گەلەک تورکمان جە و مالێن خوە ھێلاینە و بزاڤێ دکەن کو خوە بگەھیننە تورکیا و ئەم بەرھەڤین ب ھەموو رەنگەکێ ھاریکاریا وان بکەین و دێ وان ب پارێزین و دەرگەھێ مە بۆ برایێ مە ڤەکرینە.
ئهڤرۆ نيوز:
سهرۆكاتيا پهرلهمانێ كوردستانێ بڕيار دا، ئهڤرۆ 2ى خزيرانا 2015ێ روونشتنا خوه يا 13ێ ژ خولا بهاريێ يا ههلبژارتنێن چارێ يا پهرلهمانى ئهنجام بدهت.
ب گۆرهيى نووچهكێ مالپهرێ پهرلهمانێ كوردستانێ دهستهيا سهرۆكاتيا پهرلهمانێ كوردستانێ بڕيار دايه روونشتنا ژمار 13 يا خولا بهارێ ژ خولا ههلبژارتنێن چارێ يا پهرلهمانێ كوردستانێ ل دهمژمێر 11:00 ى پێشنيڤرۆيا رۆژا سێشهمبى رێكهفتى 2ى خزيرانا 2015ێ بيت.
بهرنامێ كارێ روونشتنێ ژى دێ دانوستاندن بيت ل سهر پرۆژێ قانوونا راكێشانا مايهى د رێيا قهرزركرنێ ل ههرێما كوردستانێ ب گۆرهيى مادێن 72، 74 و 75 ژ پهيرهوێ ناڤخۆ يێ پهرلهمانێ كوردستانێ يێ ژماره 1يێ سالا 1992 يێ راستڤهكرى.
ئهڤرو نیوز ،بارزان مزوورى
ئهڤرو سپێدێ د. فارس بریفكانى ئهندامێ پهرلهمانێ عێراقێ سهرهدانا لقا 20 ل شێخان كر و ژ لایێ بهرپرسێ لقا 20 ل شێخان عهلى عهونى پێشوازى لێ هاتهكرن، د سهرهدانا خودا سهرهدانا چهندین مالێن نهخوشان كرن و ناڤێن وان توماركرن ئهوێن چارهسهریا وان ژ دهرڤهى وهلاتى.
د. فارس بریفكانى ، ئهندامێ پهرلهمانێ عێراقێ و سهروكێ لژنا تهندروستیا پهرلهمانێ عێراقێ بو مالپهرێ ئهڤرو نیوز دیار كر كو مهرهم ژ سهرهدانا مه بو قهزا شێخان ئهو بو كو سهرهدانا مالێن نهخوشێن دوم درێژ بكهین و ناڤێن وان توماربكهین و فائیلهكێ بو دروست كهین كو ئهم بشێین كاروبارێن وان بگههینه بهغدا و ئهو ب رێكا وهزارهتا تهندروستیا عێراقێ رهوانهى دهرڤهى وهلاتى بكهن ژبو چارهسهركرنێ و ئهو نهخوشێن نهخوشیا دلى و یێن مێشك و دهمارا و پهنجهشێر ههین و ئهوێن پێتڤى ب گورینا مێلاكێ ئهو نهخوشیێن چارهسهریا وان ل عێراقێ نههێنه كرن بو دهرڤهى وهلاتى رهوانه بكهین ل سهر میزانیا حكومهتا بهغدا و بهرى نها ئهڤه چهند ساله چ پشك بو نهخوشیێن ههرێمێ نهبون، بهس عهرهب بون بو دهرڤهى وهلاتى رهوانه دكرن.
ئهڤرۆ نیوز:
ئێك ژ شێخێن ئهنبار رادگههینیت كو هێزێن حهشد شهعبى چ پێشكهفتنهك بهرهڤ روومادى بدهستڤهنهئینایه و ئاماژه ب وێ یهكێ دكهت ئهو دهڤهرێن حهشد شهعبى بانگهشێ بۆ دكهت كو یێن كونترول كرین، وهسا نینه و نوكه یێن ددهستێ داعش دا.
شێخ محەممەد ئەلبجاری، دیاركر : دهڤهرێن حوسهینیه یا رۆژههلات و سدیقیه و تاش و زانكۆیا ئهنبار ژى نوكه یێن ددهستێ داعش دا، ئهو دهڤهرێن حهشد شهعبى بانگهشێ بۆ دكهت كو یێن كونترول كرین، چو راستى بۆ نینه.