ئه‌ڤرۆ نيوز:
ل دۆريانا كواشێ، كرێكارێن ل كۆمپانيێن كواشێ كار دكه‌ن و هاتينه داخستن، وه‌كو نه‌رازيبوون ل هه‌مبه‌ر بڕيارا پارێزگه‌رێ دهۆكێ ب گرتنا كارگه‌هێن وان خونيشادانه‌ك ئه‌نجام دا و رێيا سه‌ره‌كى يا دهۆك-زاخۆ گرت.
ب گۆره‌يى ئه‌و پێزانينێن ب ده‌ست ئه‌ڤرۆ نيوز كه‌فتين يێن ده‌سپێكى هێزه‌كا مه‌زن يا پۆليسان بۆ بێده‌نگكرنا خۆنيشانده‌ران ل وێرێ ئاماده‌بوويه ل گه‌ل نوونه‌رێ پارێزگارێ دهۆكێ ژى و سۆز دايێ كو پارێزگارێ دهۆكێ دێ ل گه‌ل وان يێ هاريكار بيت.
ئه‌ڤرۆ نيوز، يوسف موسا:
بڕياره د ڤێ حه‌فتيێ دا، نێچيرڤان بارزانى سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ سه‌ره‌دانا پارێزگه‌ها دهۆكێ بكه‌ت و د رێوره‌سمێن ڤه‌كرنا ياريگه‌ها زاخۆ دا ژى پشكدار بيت.
خه‌ليل مه‌حمود، قايمقامێ قه‌زا زاخۆ بۆ ئه‌ڤرۆ نيوز گۆت: “بڕياره د ڤێ حه‌فتيێ دا، ياريگه‌ها نوو يا نێڤده‌وله‌تى يا زاخۆ بهێته ڤه‌كرن”.
زێده‌تر گۆت: “ئه‌ڤ پرۆژه ب كۆژمێ 20 مليۆن دۆلاران هاتيه ئاماده‌كرن و ژ لايێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ڤه هاتيه دروستكرن و دهێته پێشبينيكرن، 3ى خزيرانا 2015ێ نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ سه‌ره‌دانا زاخۆ بكه‌ت و وى پرۆژه‌يى وه‌رگريت”.
دا زانين ژى كو هه‌كه پرۆژه ب دووماهى ژى نه‌هات بيت، دبيت وه‌رگرتنا جزئى بهێته كرن، ئانكو ئه‌و پشكا ب دووماهى هاتى بهێته وه‌رگرتن.
ياريگه‌ها زاخۆ يا نێڤده‌وله‌تى يا نوو جهێ 20 هزار پشته‌ڤانان لێدكه‌ت و بڕياره ل رێكه‌فتى 4ى خزيرانا 2015ێ ياريه‌كا هه‌ڤالينى د ناڤبه‌را هه‌لبژارتيێ عيراقێ و يانا زاخۆ دا بهێته كرن، كارگێريا يانا زاخۆ ژى راگه‌هانديه كو ئه‌وان داخواز كريه نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ د رێوره‌سمان دا ئاماده بيت.
خەلیل مەحموود گوتیشی “ئەو یاریگایە لە توانایدا جێی (20)هەزار هاندەرلە خۆبگرێت.
وێنەی یاریگاکە ببینە
ئه‌ڤرۆ نيوز:
سه‌رۆكێ جڤاتا نوونه‌رێن عيراقێ، ره‌خنه ل بزاڤێن حوكمه‌تێ گرتن ل هه‌مبه‌ر به‌رهه‌ڤيێن وان بۆ ڤه‌گه‌راندنا ده‌ڤه‌رێن سونيان يێن ب ده‌ستێ داعش.
سه‌ليم جبۆرى، سه‌رۆكێ جڤاتا نوونه‌رێن عيراقێ د ديداره‌كێ دا بۆ BBC گۆت: “دڤێت بگه‌هينه وه‌كهه‌ڤيا سياسى ب ره‌نگه‌كى كو كريارا ئازادكرنا ده‌ڤه‌رێن سونى ب گۆره‌يى رێكه‌فتنه‌كێ بيت”.
زێده‌تر گۆت: “هێدياتيه‌كێ د رزگاركرنا ده‌ڤه‌رێن سونى يێن بن ده‌ستێ داعش دا دبينين ئه‌وێن به‌رى نوكه كه‌فتينه بن ده‌ستێ وێ رێكخراوا تيرۆرستى ل ده‌ڤه‌را ئه‌نبار”.
ته‌كست ل سه‌ر وێ چه‌ندێ كر كو پێدڤيه كريارا رزگاركرنا وان ده‌ڤه‌ران ژ لايێ حوكمه‌تا عيراقى ڤه‌بيت و نه چو هێزێن شه‌عبى.
ئاماژه ب وێ چه‌ندێ ژى كر كو هێزێن حه‌شه‌د شه‌عبى ژ 124 هزار چه‌كداران پێك دهێن وپتريا وان شيعه‌نه و ب تنێ 14 هزار سونى نه.
نه‌ڤه‌شارت ژى كو چه‌كدارێن حه‌شه‌د شه‌عبى رێگريێ ل ڤه‌گه‌راندنا عه‌ره‌بێن سونه بۆ سه‌ر ئه‌ردێ وان دكه‌ن و ئه‌ڤه ژى پاشه‌رۆژا ئه‌ردێ وان د ئێخيته د مه‌ترسيێ دا.
ئەڤرۆ نیۆز، ئەیاد بەرواری:
بەربژارەکێ سەرۆکاتیا ئەمریکا راگەھاند، پێدڤیە ھێزێن پێشمەرگەی بھێنە پڕچەککرن و سەرباز ژی بھێنە ھنارتن بۆ عیراقێ بۆ کارێن راھێنانێ.
جێب بۆش، برایێ سەرۆکێ ئەمریکی یێ بەرێ جورج بۆش و بەربژارێ چاڤەڕێکریێ حزبا کوماری بۆ سەرۆکاتیا ئەمریکا د دیدارەکێ دا ل گەل تۆرا (سی بی ئێس) یا تەلەڤزیۆنی یا ئەمریکی گوت” پێدڤیە ئەمریکا ب ڕێیا دابینکرنا چەکی، ھاریکاری و پشتەڤانیا ھێزێن پێشمەرگەی بکەت کو شەڕی دژی تیرۆرستێن داعشێ دکەن”.
بەری نوکە ژی، (راند پۆل) کو بەربژارەکێ دی یێ چاڤەڕکریێ حزبا کۆماری یە بۆ پۆستێ سەرۆکاتیا ئەمریکا راگەھاندبوو” ھەکە بۆمە سەرۆکێ ئەمریکا دێ ھاریکاریا کوردان کەم بۆ راگەھاندنا دەولەتا کوردستانێ و دێ چەکی ژی دەمە کوردان”.
راند پۆلی بۆ تۆرا (سی ئێن ئێن) یا تەلەڤزیۆنی گوتبوو” مافێ کوردانە چەک بۆ بھێتە دان د شەڕێ دژی داعشێ دا و پێدڤیە خودان دەولەت بن”.
دھێتە زانین ھەلبژارتنێن سەرۆکاتیا ئەمریکا دێ چریا دوویێ یا سالا ٢٠١٦ ھێنە ئەنجامدان.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
فه‌رماندێ له‌شكرى يێ ئه‌مريكا يێ به‌رێ ل عيراقێ دايڤێد پاتريۆس راگه‌هاند كو ل سه‌ر وه‌لاتێن ئێكگرتى يێن ئه‌مريكى پێدڤيه ستراتيژيه‌تا خوه بۆ روو ب رووبوونا تيرۆرستێن داعش ل عيراقێ ب گوهۆڕيت.
پاتريۆس د ديداره‌كا رۆژنامه‌ڤانى دا گۆت: “ل سه‌ر واشنتۆن پێدڤيه بزاڤێن خوه باشتر لێ بكه‌ت ل سه‌ر ئاستێ له‌شكرى و سياسى و ب پشته‌ڤانيا حوكمه‌تا عيراقى”.
زێده‌تر گۆت: “باشتره ژى دامه‌زراندنا شيره‌تكارێن ئه‌مريكى ل يه‌كه‌يێن له‌شكرى يێن عيراقى ل سه‌ر ئاستێ پێدڤياتيێ بيت و نه كو ئه‌ڤا نوكه كار پێ دهێته كرن ل سه‌ر ئاستێ برێڤه‌به‌ريا يه‌كان”.
وه‌زاره‌تا به‌ره‌ڤانيا ئه‌مريكا گه‌را ئێكێ يا شيره‌تكارێن خوه ل خزيرانا سالا بۆرى ره‌وانه‌يى عيراقێ كرينه دا كو هاريكاريا له‌شكرێ وێ بده‌ن د روو ب رووبوونا چه‌كدارێن داعش دا.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
بڕياره ئه‌ڤرۆ رۆژا دوشه‌مبى رێكه‌فتى 1ى خزيرانا 2015ێ بۆ جارا سيێ لژنا ئاماده‌كرنا دستوورى كۆم بيت و پارتى ديموكراتى كوردستان سه‌رۆكێ لژنێ دياركر.
فه‌رسه‌ت سوفى راگه‌هاند كو ئه‌ڤرۆ بڕياره لژنا ئاماده‌كرنا دستوورى بۆ جارا سيێ كۆم ببيت و پارتى ديموكراتى كوردستان سيروان زه‌هاوى شاره‌زايێ وارێ دستوورى وه‌كو سه‌رۆكێ لژنێ ده‌ستنيشانكر.
سه‌رۆكاتيا لژنا دستوورى دێ ب ره‌نگه‌كى بيت هه‌ر 11 رۆژان دێ سێ كه‌س وه‌كو سه‌رۆك و جێگر و بڕيارده‌رێن لژنێ هێنه هه‌لبژارتن ژ ناڤ وان 21 كه‌سێن بۆ ئاماده‌كرنا دستوورى هاتينه هه‌لبژارتن و پێدڤيه د ماوێ 90 رۆژان دا دستوورى به‌رهه‌ڤ كه‌ن دا ل په‌رله‌مانى دانوستاندن ل سه‌ر بهێته كرن و هه‌كه نه‌شيان د ماوێ ده‌ستنيشانكرى دا به‌رهه‌ڤ كه‌ن، په‌رله‌مانى مافێ هه‌يى ماوێ وان زێده كه‌ت.
ئەڤرۆ نيوز:
ئەندامەکێ پەرلەمانێ عیراقێ ل سەر لیستا پارتی دیارکر کو کار یێ ل سەر پرۆژە قانوونەکێ دھێـتەکرن بۆ پێکئینانا زێرەڤانێن نشتیمانی ژ ھەر پارێزگەھەکێ بۆ بەرگریێ ژ وێ پارێزگەھێ، ل دووڤ گۆتنێن ڤی پەرلەمانتاری ئەڤە دبیتە پێنگاڤا ئێکێ کو ب قانوون عیراق بھێتە پارچەکرن.
حاکم سەرحان سلێڤانەی، بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت” قانوونا نوکە کار ل سەر دھێتەکرن، پێکئینانا زێرەڤانێن نشتیمانی یە و ھەر پارێزگەھەکێ ماف ھەیە ژ پێھکاتێن خوە ب خوە زێرەڤانان بۆ بەرگریێ ژدەڤەرێن پارێزگەھا خوە پێک بینیت و ئەڤە تنێ بۆ پارێزگەھانە و ژ ھەرێما کوردستانێ ناگریت، ئەڤ لەشکرە دێ بەرگریێ ژ وێ پارێزگەھێ کەت و ئەڤ پرۆژە قانوونە دێ دبەرژوەندا لایەنێ سوونی دا بیت”.
ل دۆر کەرکووکێ و دەڤەرێن مادێ ١٤٠ ، حاکم سەرحانی گۆت” ھەر لەشکرەکێ وان دەڤەران و کەرکووکێ بھێتە پێکئینان دڤێت چو پێنگاڤان نەھاڤێژیت بێ ئاگەھدارکرنا وەزارەتا پێشمەرگەی، چونکی دەڤەرێن شنگالێ و زمارێ نوو ھاتینە ئازادکرن و ھەتا نوکە ب دەستێن پێشمەرگەی ھاتینە پاراستن و کوردان گەلەک شەھید داینە و کورد قەبوول ناکەن مایتێکرن ل ئەڤان دەڤەران بھێتەکرن”.
ئەو چەندە ژی گۆت” دەڤەرێن سوونە نشین دێ مفاداربن ژ ڤێ پرۆژە قانوونێ و ھەر ئەو ب خوە دێ دەستھەلاتا لەشکری ل دەڤەرێن خوە وەرگرن، ئێک ژ ئەگەرێن ژ دەست دانا مووسلێ ئەو بوو کو لەشکرێ عیراقێ ئەوێ ل مووسلێ نە خەلکێ وی باژێری بوون و د بەرھەڤ نەبوون خوە بۆ مووسلێ بدەنە کوشتن، بەرۆڤاژی ھەکە خەلکێ وی باژێری بیت دێ بەرگریێ ژێ کەت”.
سەرحانی گۆت” ئەڤ پرۆژە قانوونە حوکمەتا عیراقێ یێ بەرھەڤکری و پێشکێشی پەرلەمانێ عیراقێ کری و ھەموو کار بۆ ھاتیەکرن و تنێ مایە بکەڤیتە بەر دەنگدانێ و ھەر دەمێ ھاتە پەسەندکرن، دێ کەڤیتە د وارێ بجھئینانێ دا، بەلێ ھەتا نوکە دیارنەبوویە کا دێ ھژمارا ڤی لەشکری بۆ ھەر پارێزگەھەکێ چەند بیت”.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
بەرپرسێ ھۆپا پەلەوەرا ل رێڤەبەریا گشتی یا چاندنێ ل پارێزگەھا دھۆکێ دیارکر، بڕیار ھاتە دان پارێزگەھا دھۆکێ پێدڤیا خۆە ژ بەرھەمێ گوشتی دیار بکەت کا ھەیڤانە پێدڤی ب چەندێ یە داکو زێدەتر ژ وێ پێدڤیاتیێ نەھێتە د ناڤ بازاری دا وچاڤەرێیە ئەڤرۆ 1ى خزيرانێ لیستەک بھێتە بەرھەڤکرن بۆ دیارکرنا بەرھەمێ خۆمالی ل دھۆکێ و دێ ھێتە بلندکرن بۆ وەزارەتێ و لایەنێن شولەژی ب مەرەما وێ چەندێ ل دووڤ پێدڤیا خەلکێ پارێزگەھا دھۆکێ گۆشت و ھێک بھێنە دناف بازاری دا.
ئەندازیارێ چاندنێ رێدیر ێدقی شەریف بەرپرسێ ھۆپا پەلەوەرا ل رێڤەبەریا گشتی یا چاندنێ ل پارێزگەھا دھۆکێ دیارکرکو پرۆژێ بازارکرنا مریشکێن دھۆکێ ھاتە دانان و کوژمێ ملیارەک و پێنج سەد ملیۆن دینار ژی ھاتیە تەرخانکرن بۆ بازارکرنا مریشکێن دھۆکێ، ئەم چاڤەرێینە پارە بھێت و دەست ب بازارکرنا مریشکێن دھۆکێ بھێتەکرن و سەربرخانەک ژی بھێتە دروستکرن، ئەم یێ بزاڤێ دکەین رازەمەندیێ وەربگرین داکو ئاسانکاریان بۆ وەبەرھێنەران دابین بکەین داکو سەربرخانەکێ ل دھۆکێ دانین.
ئەندازیارێ چاندنێ رێدیر ێدقی گۆت ژی گرتنا رێیا بەغدا ژی کارتێکرن ل بازارکرنا مریشکێن دھۆکێ کریە، لێ نوکە جارەکا دی بازاری ھاتیە لڤاندن و بەرھەمێ مریشکێن دھۆکێ زێدەتر ژ 95% د چیتە پارێزگەھێن دی و بەرھەمێ نافخۆ یێ پرۆژێن پارێزگەھا دھۆکێ ل ناف بازاری دھۆکێ ناھێتە دیتن ژبەر گەلەک ئەگەران ژوانا ژی نەبوونا سەربرخانەیان و ریکلامکرنێ بۆ بازارێ نافخۆیی ژلایێ خۆدانێن مریشکان ڤە و بھایێ مریشکا نافخۆیی ژی پیچەکێ گرانترە ژ مریشکا ژ دەرڤە دھێت، لەورا ھەتا نوکە ب دروستاھی د ناڤ بازاری دا مریشکا خۆمالی ناھێتە فرۆتن و دیتن.
بەرپرسێ ھۆپا پەلەوەرا ل رێڤەبەریا گشتیی یا چاندنێ ئەوژی دیارکرکو ل پارێزگەھا دھۆکێ 228 پرۆژێن خودانکرنا مریشکان ھەنە و بەرھەمێ وان دگەھیتە دو ھزار و 400 تەنێن گوشتێ مریشکێ و ھندەک پرۆژە ژێ کار ناکەن ژبەرکو بازارکرنا مریشکا خۆمالێ یا لاوازە دناڤ بازاری دا و پتر مریشکا دھۆکێ بۆ پارێزگەھێن دی دچیت و گۆتژی: ھەتا نوکە چو پرۆژێن خودانکرنا مریشکان ل دھۆکێ تووشی نەخوشیا ئەنفلونزا یان پەرسیڤا بالندان نەبووینە و بەردەوام تیمێن دوڤچوونێ سەرا پرۆژان د دەن و ھەتا نوکە ھەموو پرۆژە ب باشی د کونترولکرینە.
بەرپرسێ ھۆپا پەلەوەران گۆتژی دۆھێ 31ى گۆلانێ ل کۆچکا قائیمقامیا پارێزگەھا دھۆکێ رەوشا پەلەوەران ھاتە ھەلەسنگاندن و ئاریشێن کەفتینە ل بەرامبەر بازارکرنا مریشکێن خۆمالی ھەموو ھاتنە بەحسکرن ب مەرەما دیتنا ریێن چارەسەریێ و داخواز ژێ ھاتەکرن سەربرخانەک ل
دھۆکێ بھێتە دروستکرن بۆ سەرژێکرنا مریشکێن خۆمالی.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
کۆمپانیا DNO یا پترۆلێ کو ل ھەرێما کوردستانێ کاردکەت دوماھیک راپۆرتا خوە ل سەر کار و چالاکێن پترۆلێ ل ھەرێمێ بەلاڤکر.
ل گۆری راپۆرتا کۆمپانیا ناڤبری، ئاستێ بەرھەمئینانا پترۆلێ کو کۆمپانیا دی ئێن ئو ل زەڤیێن تاوکێ ھژمارەیا پیڤانەیی تورمارکر،کو رۆژانە گەھاندیە ١٧٠ ھەزار بەرمیان ، ژ وێ رێژەیی رۆژانە ٣٠ ھەزار بەرمیل ل بازارێ ناڤخو دھێنە فرۆتن.
راپۆرتێ ئەو چەندە ژی دیارکر ل چارێکا سالا ٢٠١٥ کۆمانیا DNO شیایە رۆژانە ١٠٤ ھەزار و ٩٢٥ بەرمیلێن پترۆلێ بەرھەم بینیت، کو رۆژانە ٨ ھەزار و ٦٧٩ بەرمل ل بازارێن ناڤخو دا فروتینە، لێ ل چارێکا دوێ یا ئیسال تەڤایا بەرھەم ئینانا پترۆلا کۆمپانیا ناڤبری بلند بویە کو رۆژانە ١٤٦ ھەزار و ٣٠٩ بەرمیل ،کو ژ وی بکوژمی رۆژانە ٢٦ ھەزار و ٢٧ بەرمیلان ل بازارێ ناڤخو دفرۆتن.
بیژەن موسەوەر رەحمانی رێڤەبەرێ بجھکرنێ ل کۆمپانیا DNO راگەھاند پشتی بجھکرنا پلانا پەرەپێدانا بەرھەم ئینانێ ل زەڤیێن تاوکێ ئاستێ بەرھەم ئینانێ و فروتنا ناڤخو بلند بویە،کۆمپانیێ بریار دایە وەبەرئینانا زێدەتر بکەت پشتی داھاتێ وێ بەردەوام ل بلندبونێ دایە.
ناڤبری ئەو چەندە ژی دیارکر DNO پلانا پەرەپێدانێ ل زەڤیێن تاوکێ ب دوماھیک ئینایە کو ئارمانج ژێ بلندکرنا ئاستێ بەرھەم ئینانا زەڤیێن تاوکێ بۆ ٢٠٠ ھەزار بەرمیلن د رۆژێ دا و دامەزراندنا ٤٤ کیلومەترێن بوریێ بو ھنارتنا پترۆلا خام.
نيشاندان