NO IORG
نووترين نووچه
نووترين نووچه

ئه‌ڤرۆ نيوز:

سكرتێرێ جڤاتا وه‌زيرێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند، د كۆمبوونا داهاتى يا جڤاتا وه‌زيرێن عيراقێ، به‌حس ل كێشێن هه‌ولێر و به‌غدا دێ هێته‌ كرن. ئاماژێ ب وێ چه‌ندێ ژى دكه‌ت هه‌كه‌ بڕياره‌ك د به‌رژه‌وه‌نديا هه‌رێما كوردستانێ دا ده‌رنه‌كر، دێ شانده‌كێ هه‌رێمێ چيته‌ به‌غدا.

د. ئامانج ره‌حيم، سكرتێرێ جڤاتا وه‌زيران ل هه‌رێما كوردستانێ بۆ تۆڕا ميديايى يا رووداو راگه‌هاند: بڕياره‌ د كۆمبوونا داهاتى يا جڤاتا وه‌زيرێن عيراقێ دا، كو دێ رۆژا سێشه‌مبى رێكه‌فتى 19ى نيسانا 2015ێ هێته‌ ئه‌نجام دان، هشيار زێبارى، وه‌زيرێ دارايى يێ عيراقێ ژى دێ به‌حس ل كێشێن ناڤبه‌را هه‌رێم و به‌غدا بكه‌ت و ببيته‌ برگه‌كا كۆمبوونێ.

ل دووڤ گۆتنا مانج ره‌حيم، د سه‌ره‌دانا عادل عه‌بدولمه‌هدى دا، وه‌زيرێ په‌ترۆلا عيراقێ بۆ هه‌ولێرێ، نێچيرڤان بارزانى سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ به‌حس ل دلته‌نگيا هه‌ولێرێ كريه‌ به‌رامبه‌ر به‌غدا و گۆت: “وه‌زيرێ په‌ترۆلێ ژى دان ب وێ چه‌ندێ كريه‌ كو د هه‌يڤا نيسانێ دا، ل دووڤ ئاستێ پێدڤى په‌ترۆلا هه‌رێمێ هاتيه‌ ره‌وانه‌كرن”.

فۆتۆ: نيوار باشوورى

ئەڤرۆ:

ئەڤە ماوەیەکە ھەموو شۆفێرێن پارێزگەھا دھۆکێ گازندا ژ پانزینێ دکەن کو گەلەک یا پیسە و مالا دیلکۆیێن ترۆمبێلان دا رەخەکی و ھەر کەسێ ترومبێلێ ب ھاژووت ژ بەر ترترا دیلکۆی بێزار دبیت. بەرپرسێ کۆنترۆلا جۆری ل رێڤەبەریا بەلاڤکرنا بەرھەمێن سۆتەمەنیان ل پارێزگەھا دھۆکێ ژی راگەھاند کو ھەتا نھا پانزینا بۆ دھۆکێ دھات یا تورکی بوو، بەلێ بۆ دەمەکی ھاتیە راگرتن و ئەڤ پانزینا نھا ژی یا بازرگانیە و گۆت: ئەم دزانین کوالیتیا پانزینا نھا ل بازاری یا پاقژ نینە، بەلێ ھەکە ئەڤ پانزینە ژی ل بازاری نەمینیت دێ قەیرانا پانزینێ پەیدابیت.

کارۆژ دوسکی، شۆفێرەکێ ترۆمبێلێ یە دیار کر کو ئەڤە ماوەیەکە ھندی ئەو پانزینێ دکەتە ترۆمبێلا خوە یا پیسە و نەشێت پێ خوە ل سەر پانزینێ بدەت ژ بەر دەنگێ دیلکۆی و ئەڤە ژی ئاریشەکا مەزنە گشت شۆفێرێن پارێزگەھا دھۆکێ تووشبووینێ و گۆت: من پانزینا گەلەک پانزینخانا ژی تێست کر، بەلێ ھەموو وەکو ئێک دپیسن و مالا ترۆمبێلان دا رەخەکی و پێدڤیە حوکەت چاڤدێریێ ل سەر بکەت.
کارۆژی کو بۆ ماوێ چار دەمژمێران دەمێ خوە ل پیشەسازیا دھۆکێ بۆراند ژ بەر خراببوونا ترۆمبێلی دیار کر کو د سەر ھندێ ترۆمبێلا وی یا مۆدێل ٢٠١٤ یە، بەلێ خوە ل بەر پانزینا پیس نەگرت و ژ نیشکەکێ ڤە ترۆمبێلا وی ژ کارکەفت و پشتی گەھاندیە پیشەسازیێ، ئاشکرا بوو کو فیتپەمپێ وێ ژ کارکەفتیە و گۆت: مخابنە ترۆمبێلەکا مۆدێل نوو تووشی ڤی دەردی بیت.
فیتەر زانا ھەرکی ل پێشەسازیا دھۆکێ بۆ ئەڤرۆ دا زانین، پانزینا پیس گەلەک کارتێکرن ل سەر ترومبێلان ھەیە و رۆژانە نێزیک ٥ ترومبێلان دچنە دوکانا وی کو ژ ئەگەرێ پانزینا پیسن و گۆت: (٩٠% ژ خراب بوونا ترۆمبێلان ئەوێن دھێنە دەڤ مە بۆ چاککرنێ، ژ ئەگەرێ پانزینا پیسە).
دیار کر، پانزینا نوکە گەلەک یا پیسە و خرابتر بوویە ژ جاران و گۆت: د ڤێ ھەیڤێ دا من ٢٥ ماکینێن ژ کارکەفتی یێن ترومبێلێن مودێل نوو چێکرینە، ئەڤ پانزینا نوکە کاریگەریێ دکەت، ژبەر ڤێ پانزینا پیس من ماکینێن ھندەک ترومبێلان د حەفتیەکی دا دو جاران نووژەنکریە.
یوسف عەبدی شوفێرەک بوو کو ترومبێلا وی ژبەر پانزینا پیس ژ کارکەفتی بوو ل پیشەسازیێ گللەیی ژ حوکمەتێ و جھێن شولەژێ ھەبوون و گۆت: ئەڤ پانزینا ل پانزیخانان ھەی ل گەل ترومبێلێن مودێل نوو ناگونجیت، چونکو ئەڤ پانزینە ب فێل و تەشقەلا ئاڤ و گاز و پەترۆلا خام د ناڤ دایە.
سەلیم سەبری، بەرپرسێ کۆنترۆلا جۆری ل رێڤەبەریا بەلاڤکرنا بەرھەمێن سۆتەمەنیان ل پارێزگەھا دھۆکێ تایبەت بۆ ئەڤرۆ دیار کر، بەری نھا ئەو پانزینا بۆ دھۆکێ دھات ژ وەلاتێ تورکیا بوو و گەلەک یا پاقژ بوو، بەلێ ئەڤە ماوێ ١٥ رۆژانە ئەو جۆرێ پانزینێ ھاتیە راگرتن و نھا ئەڤ پانزینا ل بازاری ھەی ژ بلی یا تەکسی و کوستەران یا بازرگانیە و گۆت: ئەم دزانین ئەڤ پانزینە یا پیسە و کوالێتیا وێ وەکو یا تورکی یا باش نینە.
ناڤبری زێدەتر گۆت: ھەکە ئەڤ پانزینا بازرگانی ژی نەھێتە د ناڤ بازاری دا، دھۆک دێ تووشی قەیرانا پانزینێ بیت، چونکو ئەو پانزینا نھا ل بازاری ھەی دھێتە دەڤ مە بۆ پشکنینێ و پاشی دچیتە پانزیناخان بۆ بەلاڤکرن و بکارئینانێ و ئەم دزانین ژی کوالێتیا وێ یا باش نینە، بەلێ ناچاریە و پێدڤیە شۆفێر ژی ھاریکاربن و ترۆمبێلا خوە گەلەک بکارنەئینن ھەتا ئەڤ رەوشە ب دووماھی دھێت.
سەلیم سەبری ئاماژە دا وێ چەندێ کو پانزینا دھۆکێ نھا بازرگانیە و بازرگان ژ دەرڤەی دئینن، بەلێ یا ھەولێرێ پانزینا پارزینگەھا کەلەکێ یە، پانزینا تەکسی و کۆستەران ژی ئەوە یا حوکمەت ژ مەخمورێ دابین دکەت.
ل دور ئەگەرێ نەھاتنا پانزینا تورکی، بەرپرسێ کۆنترۆلا جۆری خویا کر کو پاپۆرا پانزینا تورکی زوو نەگەھشتیە و ل بەرە ل نێزیکترین دەم بگەھیت و ئەڤ ئاریشە چارەسەربیت و گۆت: رەنگە ھەتا دووماھیا ڤێ ھەیڤێ ئاریشا پانزینا پیس یا بەردەوام بیت.
دلشاد شەعبان غەفار، ئەندامێ لیژنا سامانێن سرۆشتی ل پەرلەمانێ کوردستانێ دیار کر کو وان ل بەرە سوباھی رۆژا دوشەمبی کۆمبوونەکێ ل دور خرابیا کوالێتیا پانزینێ ل پەرلەمانی سازبکەن و دێ دووڤچوونێ کەن ھەتا بزانن ژێدەرێ ڤێ پانزینا پیس ژ کیڤەیە و گۆت: ھەکە ئەڤ ئاریشە زوو نەھێتە چارەکرن، ل گەل گەرما ھاڤینێ دێ ھەموو ترۆمبێل ژکارکەڤن.

ئەمیر ئەترووشی بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ به‌رهه‌ڤكريه‌

ئەڤرۆ:

ئەندامێ پەرلەمانێ عیراقێ ژ لیستا پارتی موحسن سەعدون راگەھاند، ھەکە حوکمەتا عیراقی مەرجێن ئەمریکا بجە نەئینیت ئەوێن د پرۆژێ پرچەککرنا کوردان و سونان دا، وی دەمی ئەمریکا دێ ئێکسەر چەکی بۆ کوردان و سونان ھنێریت، لێ شیرەتکارەکێ وەزارەتا دەرڤە یا عیراقێ دبێژیت دێ بزاڤا ھەلوەشاندنا وێ چەندێ کەین.
موحسن سەعدون بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گوت” ل دووڤ وێ بریارا لیژنا ھێزێن چەکدار ل کونگرێسێ ئەمریکی، ئەمریکا دێ ب گۆژمێ ٧١٥ ملیۆن دۆلاران چەکی بۆ عیراقێ ھنێریت ھەکە عیراقێ پێگیری ب ھندەک مەرجان کر ئەوژی پشکداریا کێمەنەتەوان د رێڤەبرنا حوکمەتێ دا و پێکئینانا زێرەڤانێن نیشتمانی و نە پشتەڤانیکرنا میلیشیان، لێ ھەکە پێگیری ب وان مەرجان نەکر، دێ ب رێژەیا ٦٠% ژ وی گوژمی چەکی ئێکسەر دەتە کوردان و سونان”.
لێ ئیحسان عەوادی شیرەتکارێ وەزارەتا دەرڤە یا عیراقێ ئاشکراکر کو وەزارەتا دەرڤە یا عیراقی یا بزاڤێن ھەلوەشاندنا خالا پرچەککرنا ئێکسەر یا پێشمەرگەی وسونان بێ لێزڤرین بۆ حوکمەتا عیراقێ دکەت و گوت” سەرۆکێ ئەمریکی ئۆباما و تیما وی ل داخوازیا مە دگەھن و یێ بزاڤا بجھئینانا وێ دکەن، ژ بەر کو پرۆژێ ئەمریکی ب سێ قۆناغا ڕا دەرباز دبیت، یا ئێکێ لیژنا پرچەککرنێ کو رەشنڤیسا وێ نەیا ئەرێنی بوو ل دۆر عیراقێ و قۆناغا دویێ کونگرێسێ ئەمریکی بوو کو پێشڤەچوونەک پەیدابوو ب رێیا ھەلوەشاندنا خالەکا ناکۆکیێ ئەوژی رەفتارکرن ل گەل کوردان و سونان وەکو دەولەت و یا سیێ ژی جڤاتا پیرێن ئەمریکی یە کو ئەم یێ بزاڤا ھەلوەشاندنا خالا گرێدای پرچەککرنا کوردان و سونانە بێ لێزڤرین بۆ حوکمەتا عیراقێ”.
موحسن سەعدون ئاخڤتنێن عەوادی رەت دکەت و دبێژیت” ھەلوەشاندنا خالا گرێدای رەفتارکرن ل گەل کوردان و سونان وەکو دەولەت ژ لایێ ئەمریکا ب خوە ھاتیە کرن، نەکو ب زاڤێن ئیحسان عەوادی و وەزارەتا دەرڤەیا عیراقێ و حوکمەتا عیراقێ”.
گوت ژی ” ل رۆژا ١٥ ڤێ مەھێ (جون مەکین) پرۆژێ پرچەککرنا کوردان و سونان ب شێوەکێ ئێکسەر پێشکێشی کونگرێسی ئەمریکی کر و بێگومان ئەڤ پرۆژە دێ ھێتە پەسەندکرن کو چەک بێ لێزڤرین بۆ حوکمەتا عیراقێ بۆ کوردان و سونان بھێتە ھنارتن و نە عەوادی و نە حوکمەتا وی نەشێن ب ھەلوەشینن”.

ئەیاد بەرواری بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ به‌رهه‌ڤ كريه‌

ئه‌ڤرۆ نيوز:

ب گۆره‌يى راگه‌هاندنا رێڤه‌به‌ريا په‌يوه‌ندى و راگه‌هاندنێ ل وه‌زاره‌تا دارايى و ئابوورى يا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بڕياره‌ ئه‌ڤرۆ رۆژا ئێكشه‌مبى رێكه‌فتى 17ى گۆلانا 2015 هه‌ر ئێك ژ وه‌زاره‌تێن دارايى و ئابوورى و ساخله‌ميێ ل حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بهێنه‌ به‌لاڤكرن.

ئەڤرۆ:

بسپۆرەکێ ئەمریکی یێ کاروبارێ رۆژھەلاتا ناڤین و ئەندامێ ناڤەندا ڤەکۆلیێن ستراتیژی ل واشنتۆن دیار دکەت کو سەرەدانا ڤێ دووماھیێ یا بارزانی بۆ ئەمریکا گەلەک گرنگ بوویە و ئەمریکی ئێدی دژبەریا دەولەتا کوردی ناکەن و ئەمریکا نھا بارزانی وەک کەسەکێ گەلەک کاریگەر ل دەڤەرێ دبینن و ژ بەر ھندێ ژی دێ پتر ژ ھەر دەمەکێ پشتەڤانیا ھەرێما کوردستانێ ھێنە کرن و ئێدی کەس نەشێت رێگریێ ژ راگەھاندنا دەولەتا کوردی بکەت.
مایل نایت بسپۆرێ ئەمریکی د کاروبارێ رۆژھەلاتا ناڤین و عیراقێ و ئەندامێ ناڤەندا ڤەکۆلینێن ستراتیژی ل واشنتۆن بۆ رۆژناما ئیندێپێندێنت دیار کریە کو سەرەدانا مەسعود بارزانی سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ بۆ ئەمریکا گەلەک گرنگ بوو و دێ ببیتە ئەگەرێ گوھۆرینێن مەزن ل دەڤەرێ، چونکو یا یەکێ ئەمریکا نھا پتر ژ ھەر دەمەکێ گرنگیێ ددەنە رۆلێ بارزانی و ئەو باش دزانن کو بارزانی بۆ عیراقێ ب گشتی و تایبەت ژی بۆ کوردان کەسایەتیەک گەلەک گرنگە و ژ بەر ھندێ ژی ئەمریکا گرنگیەکا مەزن ددەنە رۆلێ سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ و گۆت: (سەرەدانا ڤێ دووماھیێ یا بارزانی بۆ ئەمریکا و ھەڤدیتنێن وی ل گەل سەرۆکێ ئەمریکا و جێگرێ وی و کەسایەتیێن دی ل ئەمریکا کاریگەریەکا خوە یا مەزن ھەبوویە و پشتی سەرەدانا بارزانی پرانیا سەرکردە و کەسایەتیێن ئەمریکی ژی گەھشتنە ڤێ باوەریێ کو دڤێت چەک ب رەنگەکێ راستەوخوە بگەھیتە دەستێ ھێزێن پێشمەرگێن کوردستانێ و یێن کو بشێن داعشێ ژناڤ ببەن پێشمەرگەنە و دڤێت وەک پێدڤی ھاریکاریا وان بھێتە کرن).
بسپۆرێ کاروبارێ رۆژھلاتا ناڤین و عیراقێ د بەردەوامیا ئاخڤتنا خوە دا ئاماژە ب ڤێ یەکێ ژی دکەت کو بارزانی وەسا کر ھەلویستێ ئەمریکا ل ھەمبەر کوردان بھێتە گوھۆرین، چونکو ئەمریکا ھەتا دەمەک بەری نھا ژی ب چو رەنگەکێ نەدخواست کو جودا ژ عیراقێ سەرەدەریێ ل گەل ھەرێما کوردستانێ بکەت، لێ پشتی سەرەدانا بارزانی یا ڤێ دووماھیێ ھەلویستێ ئەمریکا ھاتیە گوھۆرین و نھا ئەمریکا دژبەریا دەولەتا کوردی ناکەت و ئەز باوەرم ئەوە ژی دێ پشتەڤانیەکا مەزن بۆ کوردان دا کو دەولەتا خو رابگەھینن و گۆت: (راگەھاندنا دەولەتا کوردی دێ رەوشەکا نوو ل رۆژھەلاتا ناڤین دروست کەت، یێن کو پشتەڤانیێ ل کوردان بکەن دێ سەرکەڤتیێ دەڤەرێ بن و یێن کو دژبەریا کوردان بکەن دێ تووشی زیانەکا مەزن بن، چونکو کوردان د شەرێ ل دژی داعشێ دا ژی بۆ ھەموو جیھانێ سەلماند کو ئەو داخوازا مافێ خوە یێ ر ەوا دکەن و دخوازن ل سەر ئاخا خوە ب رەنگەکێ ئازاد بژین و پشتی وێ روودانێ ژی ھەلویستێ ھەموو جیھانێ ب رەنگەکێ باش ل ھەمبەر کوردان ھاتیە گوھۆرین و سیاسەتا بارزانی رۆلەک گەلەک مەزن د وێ گوھۆرینێ دا ھەبوویە).
ناڤھاتی ھەروەسا دیار دکەت کو پشتی سەرەدانا بارزانی ئەمریکا دێ پتر ژ جاران ھاریکاریا ھەرێما کوردستانێ بکەت و ئەو ھاریکاری ژی دێ وەسا کەت پێگەھێ کوردان ل دەڤەرێ ب ھێزتر ژ جاران بیت و ژ بەر ھندێ ژی شانسەکا مەزن بۆ کوردان ھاتیە پێش دا دەولەتا خوە رابگەھینن، چونکو ھەتا نھا چ دەمەکێ دەلیڤەکا وەسا زێرین بۆ کوردان نەھاتیە پێش و دڤێت کورد ڤێ دەلیڤێ ژ دەست نەدەن.

ئه‌ڤرۆ:

دەمێ دیارکریێ کو حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ بریارێ ل سەر پارێزگەە بوونا زاخۆ بدەت بەر ب دووماھیێ دچیت و لدووڤ گۆتنا ئەندام پەرلەمانەکا وی باژێری پارێزگەە بوونا زاخۆ 50% پشت راست بوویە.

د.شرین حسنی ئەنداما پەرلەمانێ کوردستانێ کو خەلکا باژێرێ زاخۆیە بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت: پارێزگەە بوونا زاخۆ پرۆژە بریارە و پشتی خواندنا ئێکێ بۆ ھاتیەکرن دھێتە ھنارتن بۆ لژنێن پەیوەندار، راپۆرت نوکە بۆ حوکمەتێ ھاتیە بلندکرن و ل دووڤ پەیروێ ناڤخوەیێ پەرلەمانێ کوردستانێ دڤێت ماوێ 15 رۆژان دا حوکمەت بریارێ ل سەر بدەت کا ئایا دشیانێن حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ دایە پارێزگەھا دی بھێتە زێدەکرن و ئەگەر گۆتی شیانێن مەدانینە و بریار ل سەر پارێزگەهـ بوونێ ھاتەدان نوکە ناھێتە بجھئینان چوو ھەتا حوکمەتێ شیان ھەبن.

شرینێ ئاشکراکرژی کو خواندنا ئێکێ بۆ پرۆژە قانوونێ ھاتیەکرن و ئەگەر خواندنا ئێکێ بۆ دھێتەکرن ئەڤە 50% قووناغ بڕی و گەھشتیە لژنا قانوونی بۆ حوکمەتێ ھاتیە بلندکرن وی دەمی دێ بیتەر بەرنامێ کاری و گەنگەشە دێ سەر ھێتەکرن و ئەگەر دەنگ ئینان دێ ھێتە پەسەندکرن.

د.شرین حوسنی گۆت: نوکە سێ ناحیە سەر ب قەزا زاخۆ ڤە ھەنە و ئەگەر ھات و پرۆژە قانوون ھاتە پەسەندرکرن و حوکمەتێ رازیبوون ل سەر دەربی، ھەرسێَ ناحیێن (دەرکارێ، باتیفا، رزگاری) دێ بنە قەزا و زاخۆ دێ بیتە پارێزگەهـ و ئەڤ ناحیە ھەموو ستاندارێن قەزابوونێ ل جەم ھەنە.

شرینێ گۆتژی: خەدرەکا مەزن ل دەڤەرا بەھدینان دھێتەکرن کو بتنێ خودانا ئێک پارێزگەھە و پێدڤی یە زاخۆ بیتە پارێزگەهـ چونکە گوە نینە دەڤەرا بەھدینان دو پارێزگەە ھەبن و ئەڤە نەبارگرانیە بۆ حوکمەتێ ھەکە بریار دا زاخۆ بیتە پارێزگەهـ، ھەمبەر رێگریان بەرامبەر بریارا پارێزگەهبوونێ.

د.شرین گۆت ھەکە لایەنێن سیاسی مایتێکرنێ تێدا نەکەن چ رێگری نین کو زاخۆ نەبیتە پارێزگەهـ، دیسا ل گۆرەیی کۆمکرنا ئیمزان و دانوستاندنا ل گەل ئەندامێن پەرلەمانێ کوردستانێ پتریا ئەندامێن پەرلەمانی ل گەل پارێزگەهبوونا زاخۆ نە و ب تنێ چەند کەسەک نەبن، لێ ئەڤە دێ مینت ئایا دێ رۆژا دەنگدانێ دێ ل گەل پرۆێ بریارێ بن یان نە و ئەڤە دێ رۆلێ وان دیار کەت.

شرینێ گۆتژی: ل گەل پرۆژێ بلندکرنا پارێزگەهبوونا زاخۆ ھەر ئێک ژ دەڤەرێن گەرمیان و کویە ژی پرۆژە قانوونێن خوە بۆ حوکمەتێ بلندکرینە کو ببنە پارێزگەهـ و ئەوژی لژنا قانوونی نە و بۆ حوکمەتێ ھاتینە بلندکرن، دەڤەرا بەھدینان روویەکێ تایبەت ھەیە ژ روویێ ئاڤەدانی و ئابووری وبازرگانی و جوگرافی یە و بەرھەڤی پتر ھەنە کو زاخۆ ببیتە پارێزگەهـ .

ناڤبریێ ھێشتا ژی گۆت: خەلکێ پارێزگەھا دھۆکێ ھەموو پشتەڤانن زاخۆ ببتە پارێزگەە وەکی ڤی مافی داخواز دکەین نەکو خەلکێ زاخۆ گلەیی ل سەر دھۆکێ ھەنە یا ژ دھۆکێ ڤەبن، بەلکو ئەڤە مافێ قەزا زاخۆ و دھۆکێ وەکی مالباب د دانین و باوەرناکەم ھەتا رۆژا بوونا پارێزگەهـ بوونا دھۆکێ کو 27ى گۆلانێ ئەڤ پرۆژە بریارە بھێتە ئێکلاکرن، چونکە ھەتا نوکە بوچوونا حوکمەتێ نەگەھشتیە.

ھەڤدەم شرینێ ئەو چەندە ژی گۆت: وەک پەرلەمانێ کوردستانێ دێ بکارێ خوە رابین و دووڤ دا دێ سحکەینێ کا قووناغا ل دووڤ بریارێ دێ گەھیتە چ ئاست و ھەکە حوکمەتا ھەرێمێ شیا کاری پێ بکەت باشە و ئەگەر نە دێ ل گەل ھەڤالێن خوە یێن ئەندام پەرلەمان ل بەغدا روونینە خوارێ کا ئەوا بۆ ھەلەبچە کارکرن ب ھەمان شێوە بۆ زاخۆ ژی کار بکەن و بیتە پاریزگەهـ.

ئه‌ڤرۆ نیوز:

مستەفا سەید قادر وه‌زیرێ پێشمه‌رگه‌ى د حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دا راگه‌هاند كو د نه‌ه هه‌یڤێن بوورى دا، پێشمه‌رگێ كوردستانێ، نێزیكى 20 هزار كیلومترێن چوارگوشه‌ و نێزیكى 11 هزار تیرورستێن داعش كوشتنى نه‌.
مستەفا سەید قادر بریارا كونگرێسێ ئه‌مریكا بۆ پرچه‌ككرنا پێشمه‌رگه‌ى ب ره‌نگه‌كێ راسته‌وخو ب گرنگ دا زانین و گۆت: ئه‌م پێشوازیێ ل ڤێ بریارێ دكه‌ین.

ئەڤرۆ نیوز، حەمزە رەزیکی:

رێکخراوا ساخلەمیا جیھانی دوپاتکر (H1N1) ژجورێ A یا جودایە ژ ئەنفلاوەنزا وەرزی، ئەوا تووشی مرۆڤان دبیت و ھندەک جینین ھەڤپشک ھەنە د ناڤبەرا مرۆڤا و بەرازا و بالندا ژ بەر ڤێ چەندێ جورەکێ نوو پەیدابوو، ئەو ژی وەکو ئەنفلاوەنزا مرۆڤان ڤایرۆس دشێت جیناتێن خوه‌ بگوھۆڕیت د ناڤبەرا ئێکدۆ دا، ڤایروسێ ئێشا ناڤبری بەلاڤ دبیت د ناڤبەرا بەرازا ب رێيا کونتاکیت و سەرەدەریا ئێكسه‌ر و نه‌يا ئێكسه‌ر.

  • ئەنفلاوەنزا ئەوا تووشی ئسپانیا بوويی ل سالا 1918 ژجورێ (H1N1) ئەو ژی وەکو جورێ ئەنفلاوەنزا نوکەیە و دبێژن دبیت ئەگەرێ راوەستانا شه‌رێ جیھانی یێ ئێکێ ژ بەر تووشبوونا لەشکەری ب ڤێ ئێشێ بیت.
  • ملیار کەس تووشی ڤێ ئێشێ بوون یان ژی نیڤا ئاکنجيێن جیھانێ ل سەر وی دەمی، ھەر ئێک ژ دو کەسا ل سەر روويێ ئەردی تووش بوو.
  • ئەڤ ڤایروسە بۆ ئەگەرێ مرنا ژمارەکا زوور یا مرۆڤان کو پتر ژ ھەر ئێشەکا دی كو ژمارا مریا پترتربوو ژ وان ئەوێن ب ئێشا (تاعون) مرین یان ژی ئەوا دگوتنێ مرنا رەش ل چەرخێن ناڤەراست.

مروڤ تووشی ڤێ نەخوشیێ دبیت یان نە؟

  • ئەنفلاوەنزا بەربەلاڤ تووشی مرۆڤان نابیت، بەلێ سەرەدەریەکا ئێكسه‌ر د ناڤبەرا مرۆڤان و ھەلگرێن نەخۆشیێ دبیت ببیتە ئەگەرێ تووشبوونێ.
  • دبیت ئەڤ ئێشە ژ ھەلگرێن ڤایرۆسی بچیتە مرۆڤان پاش بەلاڤ ببیت ژ مرۆڤەکی بۆ یێ دی.
  • مروڤێ تووشبووی دشێت ئێشێ ڤەگوھێزیتە مرۆڤەکێ دی یێ ساخلەم ھەر ژ رۆژا ئێکێ ژ تووشبوونێ و بەری دیاربوونا نیشانێن ئێشێ و ئەڤە ھندێ خویا دکەت کو نەخوش دشێت نەساخیێَ ڤەگوھێزیت بەری بزانیت کو یێ نەساخە.

رێيێن ڤەگوھاستنا ڤایروسی چنە؟

  • ڤەگوھاستنا ڤایروسی د ناڤبەرا مرۆڤان دا وەکو ڤەگوھاستنا ئەنفلاوەنزا وەرزی یە ب رێيا دەستدانا تشتێن پیس ب ڤایروسی پاشی دەستکرنا چاڤان یان دەڤ و دفنی.
  • دھێتە ڤەگوھاستن برێيا خوارنا گوشتێ بەرازا، بەلێ پا ڤایروس دھێتە کوشتن برێيا پلەیێن گەرماتیێ ب رێيا کەلاندنا گوشتی.

نیشانێنن ئەنفلاوەنزایێ ب رەنگەکێ گشتی پێکھاتینە ژ:

1- بلندبوونا ب لەز یا پلێن گەرما لەشی پتر ژ 37.8 پلان.

2- سەرئێشان.

3- بێ ھێزبوون.

4- کوخک و وەستیانەکا زوور یا زه‌بله‌كان.

5- ئەڤ جورێ ڤایروسی دل رابوون و زکچوونێ پەیدا دکەت پتر ژ ئەنفلاوەنزا نورمال.

6- ل دەمێ نەخوشیا گران پەککەفتنا ئەندامێن ھەناسێ پەیدا دبیت و دبیتە ئەگەرێ مرنێ.

رێيێن خوپاراستنێ ژ ڤایروسی چنە؟

  • ڤایروس دشێت ل ژ دەرڤەيی لەشی بژیت بۆ ماوێ دو دەمژمێرا، ژ بەر ڤێ چەندێ پێدڤیە تو دەستێن خوە باش بشوويی ب ئاڤ و سابوونێ.
  • دەستێ خوە نەکە چاڤ و دەف و دفنا خوە پشتی دەستکرنا تشتان.
  • دەستێن خوە بشوو پشتی بێھنژینێ یان کوخکێ.
  • دەستمالا(كلينس) بکاربینە ژ بوو گرتنا دەف و دفنێ پشتی بێھنژین و کوخکێ .
  • ب کارئینانا بەردەوام یا تافیلکەرێ دەستا ئەوێ کەرەستێ کحول د ناڤ دا ژبوو پاراستنا دەستێن تە.

باشترین رێک بو خوپاراستنێ ژ نەخوشیا ئەنفلاوەنزایێ دەست شووشتنە

ئەگەر تو ل سەر وەغەرێ بی چ پێدڤیە تو بکەی؟

  • ئەگەر تو یێ نەخوشبی پێدڤیە وەغەرێ پاشبێخی بۆ ماوەکێ دی هه‌تا چارەسەری بهێتە کرن.

2- ئەو کەسێن دزرنەڤە ژ وەغەرێ و نیشانێن نەخوشیێ ل سەر دیار بوون پێدڤی پەیوەندیێ ب جھێن چارەسەریا ساخلەمیێ بکەن.

  • رێڤینک دشێن خوه‌ و کەسێن د گەل خوه‌ دا بپارێزن ب دووڤچونا رێيێن خوه‌ پاراستنێ و پاقژیا گشتی د ماوێ وەغەرێ دا.

4-  پێدڤیە ل سەرکەسێن وەغەرێ دکەن بزانن کو ئەو وەلاتێن سەرەدانێ دکەن نەخوشی لێ ھەیە یا نە ژ بوو پتر ئاگەھ ژێ بوونێ.

  • پێدڤی نینە تو ماسکی بکاربینی ئەگەر تو یێ ساخلەم بی، بەلێ ئەگەر تو چاڤدێریا نەخوشەکی دکەيی یا ن ژی تو ل جھەکێ گرتی بی ل وەلاتێن نەخوشی ل ھەيی پێدڤیە تو ب کار بینی.

دەرمان یان ڤاکسین بۆ ڤێ نەخوشیێ ھەیە؟

  • هه‌تا نوکە چ ڤاکسین نە پەیدابوویە ژ بەر راوەستاندنا ڤى ڤایروسی.
  • دەرمانێ(تامیفلو، ریلینزا) ئەوێ ھاتیە بکار ئینان ژبوو چارەکرنا ئەنفلاوەنزایێ مفایەکێ باش ژێ ھاتیە وەرگرتن و رێژا ڤەگوھاستنا ئەنفلەوەنزایێ د ناڤ بەرا مرڤان دا کێم دکەت.
  • ژبوو وەرگرتنا مفایەکێ باش ژ دەرمانا پێدڤیە ھەر ژ روژا دووێ ژ پەیدابونا نیشانا بھیتە بکارئینان.

ئه‌ڤرۆ نیۆز: ڤه‌ده‌ر ره‌شاڤایی:

سامانسا جۆنستۆن كو ژیێ وێ 25 سالن و دایكا سێ زارۆیانه‌ بمه‌ره‌ما به‌ره‌ڤانی كرن ژ ئاخا كوردستانێ و شه‌ركرن ل دژی تیرۆرستێن داعش، ئەمریکا و زارۆیێن خوه‌ بجهـ دهێلیت و ب خۆبه‌خشانه‌ پەیوەندیێ ب هێزێن كوردی دكه‌ت.
د هه‌ڤدیتنه‌كێ دا دگه‌ل رۆژناما (Telegraph) یا بریتانی دا، سامانتا كو به‌رییا نها خزمه‌تا له‌شكه‌ری بۆ ئه‌مریكا كریه‌ لێ ئێكه‌م جاره‌ دهێته‌ رۆژهه‌لاتا ناڤین دبێژیت: ئه‌ز ب گری ڤه‌ به‌ره‌ڤ فرۆكخانێ رێكه‌فتم، چ نه‌ما بوو په‌شیمان ببم لێ ل دوماهیێ من بریارا خوه‌ دا كو بچمه‌ كوردستانێ.”
ناڤهاتی دیاردكه‌ت ژی كو ئه‌و نه‌شیا ل مال بروونیت دده‌مه‌كی دا بهزاران زارۆ پێدڤی هاریكاریێنه‌، به‌ره‌ڤانیكرن ژ وان ئه‌ركه‌كێ مرۆڤایه‌تی یه‌.”
“خه‌لكێ كوردستانێ گه‌له‌ك دباشن و دڤێت جیهان بچاڤه‌كێ مه‌زن ته‌ماشای كوردستانێ بكه‌ت بۆ رۆلێ وان دژی تیرۆرێ، بژی كوردستان.”
ل داویێ سامانتایێ روون نه‌كر كا ل چ ده‌ڤه‌ر یان سه‌نگه‌ر شه‌ری دكه‌ت و كا دێ سه‌ر ب وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ ل هه‌رێما كوردستانێ بیت یان دێ سه‌ر ب هێزێن یه‌په‌گێ بیت ل رۆژئاڤا كوردستانێ، ژبه‌ر ئه‌گه‌رێن ئێمناهیێ و ئوپه‌راسیونێن كو دهێنه‌ ئه‌نجام دان ل دژی داعش، لێ ناڤ هاتی ل دووڤ پۆسته‌كێ خوه‌ ل فه‌یسبووكێ دا دیار بوویه‌ كو بۆ ده‌مه‌كی ل هه‌رێما كوردستانێ بوویه‌.”

10659232_798792483561990_4218244590543975226_n

19316_826682444090532_4036928299015896587_n

 

1546119_826682400757203_5908132365172999509_n

11150149_480582442094973_4827373067777863342_n

ئه‌ڤرۆ نیوز:

په‌یڤدارێ پولیسێن هه‌ولێرێ رادگه‌هینیت كو ئه‌و یێن شیاین بكوژێ ماموستایێ زانكۆیا سلێمانیێ ده‌سته‌سه‌ربكه‌ن.
رائید كاروان خوشناو په‌یڤدارێ پولیسێن هه‌ولێرێ راگه‌هاند پشتى ده‌ربازبوونا 48 ده‌مژمێران ب سه‌ر كوشتنا ماموستایێ زانكۆیا سلێمانیێ ئه‌و شیان تاوانبارى بگرن و تاوانبارى دانپێدان ب كریارا خوه‌ كریه‌ و ڤه‌كولین ل گه‌ل دا یا به‌رده‌وامه‌.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com