ئه‌ڤرۆ نیوز:
دلشاد شه‌عبان جێگرێ سه‌رۆكێ لژنا سامانێن سروشتى ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ بۆ ئه‌ڤرۆ نیوز دیاركر كو رۆژا دوشه‌مبى 18 ڤێ هه‌یڤێ، دێ لژنا وان ل دۆر خرابیا كوالیتیا پانزینێ كوم بیت و دووڤچوونێ ل سه‌ر كه‌ت دا بزانن ژێده‌رێ ڤێ پانزینێ ژ كێریێ یه و بگه‌هنه چاره‌كێ.
دووڤچوونا په‌رله‌مانى پشتى وێ یه‌كێ دهێت كو پرانیا وه‌لاتیان گازندێ ژ خرابیا جورێ پانزینێ دكه‌ن.
ئه‌ڤرۆ نیوز،زنار تۆڤى:
وه‌زاره‌تا به‌رگریا ئه‌مریكا پنتاگونێ دپرێس كونفرانسه‌كى دا دیاركر:كو ئه‌ڤرۆ هێزه‌كا تایبه‌تا ئه‌مریكا ئوپه‌راسیونه‌ك ل ناڤ ئاخا سوریا ئه‌نجام دا و ئه‌ڤ ئوپه‌راسیونه ل ژێر فه‌رمانا سه‌روكێ ئه‌مریكا باراك ئوباماى بوو، د وێ ئوپه‌راسیونێ دا سه‌ركرده‌یه‌كێ داعش ب ناڤێ ئه‌بو سه‌یاف كو به‌رپرسێ كاروبارێن نه‌فتا داعشێ بوویه و دگه‌ل 40 چه‌كدارێن دى یێن داعشێ ل كێلگه‌ها نه‌فتا ئه‌لعومه‌ر هاتنه كوشتن و خێزانا وى سه‌ركرده‌ى ژى هاتیه گرتن و ل هه‌مان ده‌م دا ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا سوریا ئه‌ڤ نووچه پشتراست كر كو وێ هێزا تایبه‌تا ئه‌مریكى ئه‌ڤ ئوپه‌راسیونه دناڤ ئاخا وێ دا ئه‌نجام دایه و ئه‌و سه‌ركردێ داعش هاتیه كوشتن.
جێگرێ سەرۆکێ لژنا ناڤخوە و ئاسایشێ ل پەرلەمانێ کوردستانێ، بۆ مالپەرێ ئەڤرۆ نیۆز ئاشکراکر کو لژنا ناڤبری بەردەوام ھەڤکاری ھەیە ل گەل سازیێن ئەمنی ھەرێما کوردستانێ ب پاراستنا گیانێ ھەر وەلاتیەکێ کوردستانێ و بەردەوام پشتەڤانی ل دەزگەھێن ئەمنی دھێتەکرن بۆ دابینکرنا بودجێ و ھەر پێدڤیەکێ.
نازم کەبیر هه‌ركى جێگرێ سەرۆکێ لژنا ناڤخوە و ئاسایشێ ل پەرلەمانێ کوردستانێ، ھێشتا گۆت: “پاراستنا ئاسایشا کوردستانێ نە ب تنێ ب کارمەندانە، بەلکو دڤێت ھەر وەلاتیەکێ کوردستانێ خوە ب کارمەندەکێ ئێمناھیێ بدانیت و دەزگەھێن ئەمنی یێن ھەموو وەلاتیانە و لایەنانە و بێ جوداھی”.
نازمی گۆتژی: “ئامێرێن پشکنینێ ل زالگەھێن ھەرێمێ گەلەک دگرنگن وەک سونەر، سیستەمێ کامیران ل ھەموو کوردستانێ کو ھەموو بیتە ئێک سیستەم و ئەڤە ژی پاراستەکا باش کریە”.
دا زانين ژى كو نوکە پرۆژێ قانوونا خانەنشینکرنا ھێزێن نافخوە ل بەردسەتێ لژنا وايه و چەندین کومبوون ل سەر بابەتی ئەنجامداینە پێخەمەت پتر خزمەتا وێ تەخا گرنگ.
ئه‌ڤرۆ نيوز
سه‌رۆك جڤاتا نوونه‌رێن عيراقێ، سه‌ليم جبۆرى، دێ سه‌ره‌دانا وه‌لاتێن ئێكگرتى يێن ئه‌مريكى كه‌ت ل هه‌يڤا بهێت و ئه‌ڤ سه‌ره‌دانه دێ گه‌له‌ك كێشێن ل عيراقێ هه‌ين ئێكلا كه‌ت.
ئێكه‌تيا هێزێن نشتيمانى ئه‌ڤرۆ رۆژا شه‌مبى رێكه‌فتى 16ى گۆلانا 2015ێ كو سه‌رۆكێ جڤاتا نوونه‌رێن عيراقێ سه‌ليم جبۆرى دێ ل هه‌يڤا بهێت سه‌ره‌دانا ئه‌مريكا كه‌ت و ئه‌ڤ سه‌ره‌دانه دێ گه‌له‌ك ژ كێشا ئێكلا كه‌ت.
سه‌ركردێ د ناڤ ڤێ ئێكه‌تيێ دا ب ناڤێ محه‌مه‌د حه‌بلوسى راگه‌هاند: سه‌رۆكێ جڤاتا نوونه‌رێن عيراقێ، دێ ل هه‌يڤا بهێت وه‌كو سه‌رۆكێ جڤاتا نوونه‌رێن عيراقێ و نوونه‌رێ هێزێن سونى سه‌ره‌دانا ئه‌مريكا كه‌ت.
حه‌بلۆسى گۆتژى: “گه‌له‌ك ژ وان كێشێن نوكه ل عيراقێ هه‌ين ب تايبه‌ت يێن پارێزگه‌هان دێ د ڤێ سه‌ره‌دانێ دا هێنه گه‌نگه‌شه‌كرن و كوڕێن ئه‌نبار دێ شێن ل بن ئالايێ عيراقێ ده‌ڤه‌رێن خوه رزگار كه‌ن ب هاريكاريا كوڕێن عه‌شيره‌تان و هێزێن ئه‌منى يێن عيراقى د دابينكرنا پشته‌ڤانيا له‌شكرى و لوجستى دا”.
ل 14ى نيسانا 2015ێ سه‌رۆك وه‌زيرێن عيراقێ حه‌يده‌ر عه‌بادى و پاشان ژى ل 2ى گۆلانا 2015ێ سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ مه‌سعود بارزانى و به‌رى چه‌ند رۆژان ژى ل 9ى گۆلانا 2015ێ پارێزگارێ نه‌ينه‌وا ئه‌سيل نوجێفى سه‌ره‌دانا وه‌لاتێ ئه‌مريكا كرن و ل گه‌ل به‌رپرسێن ئه‌مريكى ل سه‌ر چه‌ندين بابه‌تێن گرنگ دانوستاندن كرن.
ئه‌ڤرۆ نيوز
رێڤه‌به‌ريا گشتيا كاروبارێن ئاينێ ئێزديان ل وه‌زاره‌تا كاروبارێن ئاينى ل هه‌رێما د به‌ياننامه‌كێ دا راگه‌هاند كو بزاڤێن گوهۆڕينا ئاينێ ئێزديان دهێنه كرن و ئه‌و وه‌كو رێڤه‌به‌رى ژ رێڤه‌به‌ريێن كه‌مپا و لايه‌نێن حكومى و ئه‌منى دخوازن كو رۆلێ خوه د رێ گرتنا ڤێ بزاڤێ دا ببينن.
د به‌ياننامه‌كێ دا كو ئه‌ڤرۆ نيوز دانه‌ك ب ده‌ست خوه خستيه هاتيه: “ل ڤێ دووماهيێ هنده‌ك دياردێن گه‌له‌ك مه‌ترسيدار ل كه‌مپێن ئاواران يێن گرێدايى ب ئێزديان ڤه دهێته ديتن”.
زێده‌تر هاتيه: “ئه‌ڤ ديارده ب چه‌ند رێيانه؛ يا ئێكێ هنده‌ك رێكخراو يێن ته‌بشيرى كاودانێن ئێزديێن ناڤ كه‌مپان ب ده‌ليڤه دبينن ب رێيا دابينكرنا تشتێ بۆ وان سه‌رنجراكێش، يا دويێ ژى بزاڤێن هنده‌ك لايه‌نێن سياسى و ب تايبه‌ت د ناڤ ژنان دا و ب چه‌ككرنا وان، ديسا ديارنه‌مانا ژ نشكه‌كێ ڤه يا هنده‌ك كچ و كوڕان”.
وه‌كو رێڤه‌به‌ريا گشتيا كاروبارێن ئێزديان ل ئه‌وقافێ ژ رێڤه‌به‌ريێن ڤان كه‌مپان و رێڤه‌به‌ريێن حوكمى و هێزێن ئه‌منى يێن حوكمه‌تێ خواستيه كو رۆلێ خوه ببينن د سه‌ره‌ده‌ريكرنا ڤان كه‌يسان دا.
داخواز ژ خووسك و برايێن ئاواره ژى كر كو د چاڤ ڤه‌كرى و هشيار بن ژ بزاڤێن ڤان ره‌نگه رێكخراوان و جهێن سياسى ئه‌وێن كاودان و هه‌ستێ خه‌لكێ وان به‌رچاڤ وه‌ردگرن و ب ده‌رفه‌ت دبينن.
د ڤێ ده‌ربارێ دا، خه‌يرى بۆزانى، رێڤه‌به‌رێ گشتيێ كاروبارێن ئێزديان ل وه‌زاره‌تا ئه‌وقاف و كاروبارێن ئاينى ل هه‌رێما كوردستانێ بۆ ئه‌ڤرۆ نيوز ئه‌ڤ بابه‌ته پشت راست كر و هيڤى ژ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ خواست كو ب رژدى كار ل سه‌ر ڤان خالان بكه‌ن.
خه‌يرى بۆزانى گۆتژى: “ئه‌ڤ رێكخراوێن بيانى يێن تايبه‌ت ب ته‌بشيرى ڤه كو گرێدايى ئاينێ مه‌سيحيانه دچنه ناڤ كه‌مپان و كاودانێن وان ب ده‌رفه‌ت دبينن و د سه‌ردا دبه‌ن”.
ئاماژه ب وێ چه‌ندێ ژى كر كو ل سه‌ر هه‌مان ره‌وش، هنده‌ك لايه‌نێن لايه‌نێن سياسى ب مه‌ره‌ما رزگاركرنا ده‌ڤه‌رێن وان ل ژێر ده‌ستێ داعش كچ و كوڕان د به‌نه ناڤ رێزێن خوه و ب چه‌ك دكه‌ن و گۆت: “ل ڤى ماوێ دووماهيێ چه‌ندين كچ و كوڕ ژ نشكه‌كێ ڤه ديار نه‌ماينه و چووينه ناڤ رێزێن وان”.
رێڤه‌به‌رێ گشتيێ كاروبارێن ئێزديان ل وه‌زاره‌تا ئه‌وقاف و كاروبارێ ئاينى ل هه‌رێما كوردستانێ هيڤى ژى خواست كو د چاڤ ڤه‌كرى بن، به‌رامبه‌ر ڤان ره‌نگه كاران و بزاڤێ ل سه‌ر پاراستنا ئاين و كلتۆرێ خوه بكه‌ن وه‌كو ئێزدى.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ڤێ حه‌فتيێ په‌رله‌مان دێ دانوستاندنێ ل سه‌ر پرسا سه‌رۆكاتيا هه‌رێما كوردستانێ ده‌ست پێ كه‌ت و ل ده‌سپێكێ ژى سه‌رۆكاتيا په‌رله‌مانێ دێ د ناڤبه‌را خوه دا كۆم بن و پاشان ژى ل گه‌ل فراكسيۆنان رووننه خوار و به‌حس ل سيناريۆيان هێته كرن دا كو ئه‌و پرس بهێته ئێكلاكرن.
فه‌خره‌دين قادر، سكرتێرێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ، بۆ مالپه‌رێ فه‌رميێ پارتى ديموكراتى كوردستان راگه‌هاند: “بۆ پرسا سه‌رۆكاتيا هه‌رێما كوردستانێ هه‌تا نوكه چو نه‌هاتيه كرن و ڤێ حه‌فتيێ دێ دانوستاندن ل سه‌ر وێ پرسێ ده‌ستپێكه‌ن و ل ده‌سپێكێ ژى په‌رله‌مان دێ كۆم بيت و پاشان ژى كۆمبوونا ل گه‌ل هه‌موو فراكسيۆنان ئه‌نجام ده‌ت”.
د هيڤا ته‌باخا ئه‌ڤ ساله دا، ويلايه‌تا سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ دێ ب دووماهى هێت، ژ به‌ر هندێ ڤێ حه‌فتيێ دێ سه‌رۆكاتيا په‌رله‌مانى ل گه‌ل فراكسيۆنان كۆم بيت و به‌حس ل وان سيناريۆيان كه‌ت يێن دێ بۆ چاره‌كرنا ڤێ پرسێ روو ي روو وان بن، دێ بزاڤ ژى هێته كرن ئه‌ڤ پرسه ب رێكه‌فتنا د ناڤبه‌را هه‌موويان لايان دا بهێته ئێكلاكرن.
وه‌كو سكرتێرێ په‌رله‌مانى دبێژيت: “چه‌ند سيناريۆيه‌ك يێن هه‌ين دا كو ڤێ پرسێ ئێكلا بكه‌ن، راستڤه‌كرنا قانوونا سه‌رۆكاتيا هه‌رێمێ ژى دبيت ئێك ژ وان سناريۆيان بيت”.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
موراد قه‌ريلان، فه‌رماندێ بڕيارگه‌ها ناڤه‌ندى يا پاراستنا گه‌ل “نه‌په‌گه” د ديداره‌كا رۆژنامه‌ڤانى دا بۆ رۆژناما ئوزگيۆر پۆله‌تيكا راگه‌هاند، هه‌يڤه‌ك زێده‌تره حوكمه‌تا توركيا عه‌بدولا ئۆجه‌لان د زيندارنێ دا پشت گوهـ هاڤێتيه و رێ ب سه‌ره‌دانان بۆ وى ناده‌ن.
قه‌ره‌يلان زمانه‌كێ ب گه‌ف گۆت: “بێ گوهدانا چو كاودانان، ئه‌م وه‌سان دبينين ئه‌ڤ سياسه‌تا توركيا قابيلى قه‌بوولكرنێ نينه و ب خوه ئه‌ڤا ڤێ چه‌ندێ به‌رامبه‌ر ئۆجه‌لان دكه‌ت، راگه‌هاندنا په‌ياما شه‌رى يه”.
به‌حس ل وێ چه‌ندێ ژى دكه‌ت كو ئه‌ڤه ماوێ هه‌يڤه‌كێ يه سياسه‌تا گرتيا به‌رامبه‌ر ئۆجه‌لان ده‌ستپێكريه و گۆت: “ئه‌م چو زانياريان ل سه‌ر نوزانين، ژ به‌ر هندێ ژى دڤێت ئاگه‌هـ ژ وێ خالێ هه‌بيت، چونكو ئه‌ڤێ چه‌ندێ قه‌بوول ناكه‌ين”.
ده‌رباره‌يى دووباره ده‌سپێكرنا شه‌رى قه‌ره‌يلان گۆت: “ئه‌م د چارچۆڤێ په‌ياما ئۆجه‌لان د ئێكلايه‌نانه ژى بين، دێ درێژاهيێ ب ئاگربه‌ستێ ده‌ين، به‌لێ دڤێت هه‌موو بزانن هه‌موو ئاراميان ژى سنورێن خوه هه‌نه، چونكو توركيا يا به‌رده‌وامه ل سه‌ر ئۆپه‌رسيۆنێن خوه”.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ئه‌ندامه‌كێ مه‌كته‌با سياسيا پارتى ديموكراتى كوردستان دابه‌شبوونا عيراقێ بۆ سێ هه‌رێمان ب پێدڤى دزانيت و دبێژيت: “پێدڤيه ئه‌و خه‌له‌تيا بهێته راستڤه‌كرن كو عيراق ل سه‌ر هاتيه پێكئينان و ده‌مێ وێ چه‌ندێ ژى هاتيه گه‌لێ كوردستانێ بڕيارا خوه بده‌ت”.
كه‌مال كه‌ركووكى ئه‌ندامێ مه‌كته‌با سياسى يا پارتى ديموكراتى كوردستان بۆ تۆڕا ميديا گۆڕان راگه‌هاند: پشتى شه‌رێ جيهانى يێن ئێكێ عيراق ل سه‌ر بنه‌مايه‌كێ خه‌له‌ت دروست بوويه، ژ به‌ر هندێ پێدڤيه ئه‌ڤ خه‌له‌تيه ژى بهێته راستڤه‌كرن و هه‌ر وه‌لاتيه‌ك بڕيارێ ل سه‌ر چاره‌نڤيسێ خوه بده‌ت و گۆت: “نوكه ژى ده‌مێ وێ چه‌ندێ هاتيه گه‌لێ كوردستانێ بڕيارا خوه بده‌ت”.
ئه‌ڤ ئه‌ندامێ مه‌كته‌با سياسيا پارتى ئاماژێ ب وێ چه‌ندێ ژى دكه‌ت كو شيعه و سونه وێ چه‌ندێ قه‌بوول ناكه‌ن كورد حوكمى لێ بكه‌ن و پرسيار دكه‌ت: “بۆچى ئه‌م قه‌بوول بكه‌ن ئه‌و حوكمى ل مه بكه‌ن؟”.
كه‌ركووكى وه‌سان دبينيت كو ب ڤى ره‌نگێ نوكه ل گه‌ل عيراقێ بمينن، حال ژ ڤێ چه‌ندێ باشتر نابيت، ژ به‌ر هندێ ب پێدڤى دزانيت په‌رله‌مانێ كوردستانێ ده‌رفه‌ته‌كێ دروست بكه‌ت دا كو ريفراندۆم بهێته كرن و گه‌له‌كێ كورد بڕيارێ ل سه‌ر چاره‌نڤيسێ خوه بده‌ت.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
سه‌رۆك وه‌زيرێن عيراقێ ته‌كست ل سه‌ر وێ چه‌ندێ كر كو ئه‌و رێ ناده‌ن رومادى ب كه‌ڤيت و د چه‌ند ده‌مژمێرێن بهێت دا، ره‌وشا وى باژێرى دێ د به‌رژه‌وه‌ندا هێزێن ئه‌منى دا بيت.
د گۆتاره‌كێ دا كو كه‌نالێ عيراقيه په‌خشكريه، حه‌يده‌ر عه‌بادى، سه‌رۆك وه‌زيرێن عيراقێ ته‌كست ل سه‌ر وێ چه‌ندێ كر كو ئه‌و رێ ناده‌ن باژێرێ رومادى بكه‌ڤيته ده‌ست تيرۆرستێن داعش، د سه‌ر هندێ را كو پشكه‌كا هه‌ره مه‌زنا وى باژێرێ د ده‌ستێن داعش دايه.
ب گۆتنا عه‌بادى د چه‌ند ده‌مژمێرێن بهێت دا، ره‌وشا ئه‌منى يا وى باژێرى دێ گوهۆڕين ب سه‌ر دا هێن د به‌رژه‌وه‌ندا هێزێن ئه‌منى يێن عيراقى و خه‌لكێ دلسۆزێ ئه‌نبار دا.
ژ لايه‌كێ دى ڤه فه‌رماندێ ئۆپه‌راسيۆنێن هه‌ڤپشك د به‌ياننامه‌كێ به‌لاڤكريه كو هێزێن ئه‌منى يێن عيراقى هێرشێن هه‌ڤدژى ل گه‌ل داعش ل رومادى ئه‌نجام داينه.
د چارچۆڤێ سۆپايێ ئه‌مريكا دا، د به‌ياننامه‌كێ دا به‌لاڤكريه كو فرۆكێن شه‌ركه‌رێن هه‌ڤپه‌يمانان د 24 ده‌مژمێرێن بۆرى دا، 24 هێرشێن ئه‌سمانى كرينه سه‌ر بنگه‌هـ و باره‌گايێن داعش ل عيراقێ و سوريا و 12 ژ وان هێرشان ل بێجى و فه‌لۆجه و رومادى بووينه.
ژ لايه‌كێ دژى ڤه كۆچكا سپى يا ئه‌مريكا به‌لاڤكر كو جۆن بايدن، جێگرێ سه‌رۆك كۆمارێ ئه‌مريكا، د په‌يوه‌نديه‌كا تله‌فۆنى دا ل گه‌ل حه‌يده‌ر عه‌بادى، سه‌رۆك وه‌يزيرێن عيراقێ ل دۆر ره‌وشا ئه‌منى يا پارێزگه‌هێ دانوستاندن كرينه و ژ لايێ بايدن ژى ڤه ته‌كست ل سه‌ر وێ چه‌ندێ هاتيه كرن كو ب له‌ز دێ هاريكاريێن له‌شكرى بۆ هێزێن ئه‌منى يێن عيراقى ره‌وانه كه‌ن.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
جڤاتا نوونه‌رێن ئه‌مریكا پرۆژه بودجێ سالا 2016 یێ وه‌زاره‌تا به‌ره‌ڤانیێ په‌سه‌ند كر و ل دووڤ پرۆژه‌ى دێ راسته‌وخو بودجه و چه‌ك ب كوردان هێته دان.
ل دووڤ ده‌نگوباسه‌كێ ئاژانسا ئه‌سیوشه‌یتد پرێس پرۆژه بودجێ وه‌زاره‌تا به‌ره‌ڤانیا ئه‌مریكا بۆ سالا 2016، كوژمێ 612 ملیار دولارن، د وى پرۆژه‌ى دا، 90 ملیار و 200 ملیون بۆ حاله‌تێن ژ نشكه‌كێ ڤه و پێشبینه‌كریێن شه‌رى هاتینه ته‌رخانكرن كو ب ڤێ چه‌ندێ دێ رێ ب وه‌زاره‌تا به‌ره‌ڤانیا ئه‌مریكا هێته دان راسته‌وخو بودجه و چه‌كى راده‌ستى كورد و سوونان بكه‌ت.
نيشاندان