ئهڤرۆ نيوز:
رێڤهبهريا چاڤدێريا بازرگانى راگههاند كو ئهڤرۆ رێكهفتى 28\12\2014 بهايێ دراڤى ل بازارێن پارێزگهها دهۆكێ ب ڤى رهنگێ ل خوارێ يه:
1 دولارێ ئهمريكى | 1225 |
1 يۆرۆيێ ئهورۆپى | 1500 |
1 ليرێ توركى | 530 |
ئەڤرۆ:
ژ ئەگەرێ گیرۆبوونا ئەنجامدانا ھەر ئێک ژ خۆلێن لاوان و تازە پێگەھشتی و فوتسالا کچان ل ھەرێما کوردستانێ چەندین گلە و گازندە لدووڤ خوە ھێلان کو راھێنەرێن ڤان تیما چارەنڤیسێ خوە و یێن یاریکەرێن خوە نوزانن کو دبیت گەلەک یاریکەر بھێنە بەرزەرکرن ژبەر ئەنجام نەدانا ڤان خولان.
لدور ڤی بابەتی سکرتێرێ ئێکەتیا تەپا پێی یا ھەرێما کوردستانێ سەلام حسێن بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گوت: مە چو ئاریشە نینن بو ب رێڤەبرنا ڤان خۆلان، لێ تیمێن پشکدار بارێ وان یێ دارایی گەلەکێ لاوازە و ناھێتە گونجاندن بو ب رێڤەبرنا ڤان خۆلان و دبێژم کو ھەتا نوکە چارەنڤیسێ وان یێ دیارنینە.
زێدەتر ناڤبری ئەو چەندە ژی دیارکر کو یانێن ھەرێمێ دشێن ب رێکا نڤیسارێن فەرمی داخوزاێ ژ ئێکەتیا تەپا پێی یا ھەرێمێ بکەن بو ئەنجامدانا ڤان خۆلان لێ ھەتا نوکە چو یانا داخوازا نەکریە، لەورا ژی ئەم نوزانین کا دێ چارەنڤیس ب چو شێوە بیت.
ل دووماھیێ سەلامی دیارکر ھەر دەمێ یانا داخواز ژ مە کر ئەڤ خۆلە بھێنە کرن وی دەمی دێ خاندنەکا درێژ ل سەر داخوازیا وان ھێتەکرن و یاباش بو یاریکەر و ڤان تیما ھێتەکرن بو بەرزەنەکرنا شیانێن یاریکەرێن لاوان و تازە پێگەھشتیان و دیارکر کو ئەو خۆلە ژ یێن پێشکەفتیان گرنگترن چونکو بناغێ وەرزشا کوردستانێ نە.
ئەڤرۆ، ھەژار مەعروف:
دوھی پیشەکارێ سیێ یێ سوری و یانا دھۆک گەھشتە باژێرێ دھۆکێ، پشتی ل دەمێ بوری دەستەیا کارگێریا یانێ داخوازی ژی کری پەیوەندی ب یانێ بکەت ڤە.
د داخویانیەکێ دا ئەحمەد دونی بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیارکر ئەوی ل ماوێ بوری دا گەلەک ھەڤبەستێن یانێن بەغدا رەتکرینە ژبەرکو دخوازت یاریێ ل یانا دھۆک بکەت، لێ ب مەرچەکی داخوازی ژ کارگێریا یانێ کری یە پشکا ئێکێ ژ ھەڤبەستا وی ب دەنێ.
دونی ئاماژە ب وێ چەندێ ژی کر ئەو بوو یاریا بھێت بەرامبەر مینا یێ بەردەوامە ل سەر ئامادەکاریێ و ھەکە چو ھەڤبەستێن دەرڤە بوو نەھاتن دێ ل وەرزێ ئەڤ سالە درێسێ یانا دھۆک بتنێ پارێزیت دخولا عیراقێ دا.
دھێتە زانین بەری ئەحمەد دونی پەیوەندی ب یانێ بکەت ھەردو ھەڤالێن وی یێن سوری بورھان سەھیونی و عەبدوناسر حەسەن ژی پەیوەندی ب یانێ کریە.
ئەڤرۆ:
• گەلەک رەنگێن پیڤازان ھەنە بۆ نموونە پیڤازێن زەر و سۆر و کەسک و سپی و ھەر ئێکێ تاما خوە یا تایبەت ھەیە کو ھندەک ژێ گەلەک د دژوارن و ھندەک ژی د شرینن، دشیاندایە پیڤاز ب خاڤی و بژارتی بھێتە خوارن یان بھێتە کەلاندن، ھەروەسان دشیاندایە ل سەر زەلاتە و گەلەک جورێن خوارنێ بھێتە زێدەکرن.
• مفایێن ب کارئینان و خوارنا پیڤازێ بۆ ساخلەمیا مرۆڤی گەلەکن و بۆ چارەسەریا گەلەک نەخۆشیێن بەربەلاڤ دھێتە ب کارئینان بێی کو کارتێکرنێن لاوەکی ل دووڤ خۆ بھێلیت و ژوان نەخۆشیان ژی (بەرسەرمابوون، کوخک، رەبۆ، نەخۆشیێن بەکتری، ئێشێن دلی، ئاریشەیێن ھەناسێ، کێم خوری، رەقبوونا دەمارێن خوینێ، ھەودانێن ھەناسێ، ھەستداری) دیسان ھاریکارە بۆ ب وەرارئێخستنا بەکتریایێن باش و کوشتنا بەکتریایێن ب زیان ئەوێن دناڤ قولونێ دا ھەین.
• پیڤاز ب پێکھاتێن خۆ یێن بھێزڤە دھێتە نیاسین ب ھێزترین ژێدەرێن خوارنێ ئەوێن بەرھنگاریا پەنجەشێرێ و وەرارا وەرەمان دناڤ لەشیدا دکەن، و ئەو وەلاتێن گەلەک پیڤاز لێ دھێنە چاندن ژوان وەلاتانە ئەوێن پەنجەشێر دناڤدا یا کێم بیت، بۆ نموونە ل وەلاتێ جورجیا کو گەلەک پیڤاز لێ دھێنە چاندن رێژا پەنجەشێرا گەدەی ل وێرێ ناگەھیتە ١,٥% ژی.
• راستە ل سەر ئاستێ جیھانێ گەلەک ڤەکولین ل سەر پیڤازێ یێن ھاتینە کرن، بەلێ پێدڤیە ب شێوەیەکێ ھەڤسەنگی بھێتە خوارن، ژبەرکو گەلەک ب کارئینانا وێ رەنگە ببیتە ئەگەرێ ھندەک ئاریشەیێن ساخلەمیێ یێن سڤک وەکو بێھنتەنگیێ و تەنگەزاریێن گەدەی.
ئەڤرۆ:
کێمکرنا رێژەیا کولیسترولی ئێک ژ رێیێن گرنگە بۆ پاراستنا تە ژ رەقبوونا خوینھنێران کو د رۆلێ خو دا دبیتە ئەگەرێ ژانەیا دلی و جەلتێن مێشکی ھەروەکو گەلەک ڤەکولینان دیارکری.
کولیسترۆل کەرستەکە وەکو روونایە و دەمێ رێژەیا وێ دناڤ خوینێ دا زێدەدبیت دناڤ خوینھنێران دا و دبیتە ئەگەرێ تەنکبوونا وان و ھندەک جاران گرتنا وان و ئەڤەژی دبیتە ئەگەرێ راوەسیانا خوینێ ژ دلی و ئوکسجینی و د ئەنجامدا رۆژانە ھزاران کەس تووشی : ئێشانەکا دژوار د سینگی دا و ئەزمێن دلی یان ئێک ژ نەخوشیێن ب مەترسی دبن.
دو جورێن بەربەلاڤ ژ کولیسترولی ھەنە:
١- کولیسترولێ HDL کو دبێژنێ کولیسترولێ باش ژبەرکو ھاریکاریێ دکەت بۆ قورتالکرنا لەشی ژ کولیسترولێ نەباش.
٢- کولیسترولێ LDL کو دبێژنێ کولیسترولێ نەباش و ئەو ژێدەرێ پەیداکرنا نەخوشیێن دلی یە.
و ل دەمێ مە بڤێت رێژەیا کولیسترولی د خوینێ دا کێم بکەین پێدڤیە ل سەر مە ئەم ئاستێ LDL و HDL و توتالێ کولیسترولی دەستنیشان بکەین، ھەکە ئاستێ کولیسترولی ل دەڤ تە ل دەڤەرا مەترسیێ بیت رامان ژێ ئەوە کو تو یێ د مەترسیا تووشبونێ ب نەخوشیێن دلی دا و ل دووماھیێ دبنە ئەگەرێ جەلتێن دلی.
ل ڤێرێ ئەم دێ چوار رێیان بەرچاڤ کەین کو دشیاندایە ژێک جودا رەفتارێ دگەل بکەی و کولیسترولێ خۆ کێم بکەی:
١- رێکخستنا خوارنێ: لەشێ مرۆڤی ب دو رێکان کولیسترولی وەردگریت یان دناڤیا خودا چێدکەت، یانژی ب رێکا خوارنێ و پتریا کولیسترولی ئەوێ ئەم ب رێکا خوارنێ وەردگرین دناڤ روینێ ئاژەلی دا ھەیە وەکو گوشتی و دینگی و نیڤشکی و ماسیان و ئێک ژ رێکێن ب سانەھی بۆ کێمکرنا کولیسترولی ئەوە کو خوارنێن قەلەو نەخوین و ھەکە بخوین ژی پێدڤیە ژ روونێن باش بن وەکو یێ، روەکان و ئومیگا سێ و دیسان ئەوێ دناڤ گوشتێ ماسیان دا ھەی. و باشترین زەیتێن ساخلەم بۆ لەشێ مرۆڤی زەیتا گیایانە.
٢- وەرزش کرن: ئەنجامدانا وەرزشی کلیلا ئێکێ یە بۆ پاراستنا کولیسترولی ب رێژەیێن کێم و ل دووڤ ڤەکولینان ھەتا ھەکە تو وەرزشەکا کێم ژی بکەی دێ رێژا کولیسترولێ باش زێدەبیت و یێ خراب دێ کێم بیت، د ڤەکولینەکا نوو دا دیاربوویە کو گەنج و ژن د دنیڤا ژیێ خو دا دەمێ وەرزشێ دکەن دبیتە ئەگەر کولیسترولێ باش زێدەببیت ئەڤەژی ب رێکا دووڤچوونا وەرزشێ و خوارنەکا ھەڤسەنگ .
٣- کێمکرنا سەنگی:قەلەوی دبیتە ئەگەرێ بلندبوونا رێژەیا کولیسترولێ نەباش و زەعیفی دبیتە ئەگەرێ کێمبوونا وی و دیسان دبیتە ئەگەرێ کێمبوونا روونێن سێ قولی و ئەوژی جورەکێ دی یێ روونایە کو دناڤ خوینا مرۆڤی دا ھەنە.
٤-ئەو دەرمانێن کو نوشدار بۆ تە دنڤیسیت بۆ کێمکرنا کولیسترولی: ھندەک ژ نەخۆشان نەشێن بڤان ھەموو رێکێن مە گوتین کولیسترولێ خۆ کێم بکەن و دبیت ئەگەرێ وان پتر گرێدای فاکتەرێن زکماکی بیت و ل وێرێ رولێ ب کارئینانا دەرمانان دھێت و گەلەک رەنگێن دەرمانان بۆ کێمکرنا کولیسترولی ھەنە و یێ ژ ھەموویان بەربەلاڤتر دبێژنێ ( ستاتز) کو شیانێن مەزن ھەنە بۆ کێمکرنا کولیسترولی و ڤەکولین دبێژن ئەڤ دەرمانە ژ ٢٠-٦٠% کولیستروای کێم دکەت و گەلەک جورێن دیتر ژی ھەنە کو نابیت نەخوش بێی شیرەتا نوشداری ب کاربینیت.
ئهڤرۆ:
زوو ھاتنا ئاڤا زەلامی دبیتە ئەگەرێ پەیدابوونا کومەکا ئاریشەیان، ملحەم و بەخاخ بۆ ئازراندن و فیریانا سێکسی دروستە دھندەک دەلیڤەیان دا بھێنە ب کارئینان، ھەکە زەلام ب زەحمەت بگەھیتە خوشیا سێکسی دیسان ئاریشەیە و ئەندامێ سێکسی یێ زەلامی ژی تووشی گەلەک نەخۆشیان دبیت و ھەر نەخوشیەکێ ژی نیشان و بەرژەنگ و چارەسەریا خۆ یا تایبەت ھەیە و ھەکە زەلام کریارا سێکسی درێژ بکەت دێ بیتە ئەگەرێ وەرمینا ئەندامێ وی یێ سێکسی و ھەکە ھوین دگەل ئاڤا زەلامی دەرکەت ئەو نیشانەکا نەسروشتی یە و پێدڤی ب دووڤچونێ یە.
ئەڤرۆ، بەرپەرێ ساخلەمیێ:
• ھندەک کەس ھەنە چەندین جورێن مرھەم و بخاخان ب کاردئینن وەکو چارەسەری کو ئاڤا وان زووکا نەھێت، ئەرێ مفایەک د کارئینانا وان دا ھەیە و چ سەربارک ژێ پەیدادبن؟
کو زوو ھاتنا ئاڤا زەلامی یان ب لەز ھاتنا وێ، رامان ژێ ئەوە کو ئاڤا زەلامی دھێت بەری ھەردو لا بگەھنە خوشیا سێکسی، ئەڤە ل دەڤ ھندەک کەسان دبیتە ئەگەرێ ئاریشەیێن دەروونی و ئاریشەیێن خێزانی ژی ژێ پەیدادبن، ئەڤە نە نەخۆشی یە، بەلێ ل دەڤ کوران پەیدادبیت و ب تایبەت ژی ل دەمێ دەستپێکێ دبنە خودان ھەڤژین و دبیت ژی ب ڤەکێشیت، چارەسەریا وێ ل پتریا دەمان ئەوە کو ھەڤژینا وی پیچەک ھاریکاریا وی بکەت، دا پیچەکێ گیرو ببیت و ھەلبەت دشیاندایە زەلام مرھەم و بخاخان ب کاربینیت کو پیچەک ژ فیریانا وی یا سێکسی گیرو دکەن و چ سەربارک ژڤێ چەندێ پەیدانابن.
• ل ھەمبەر ڤێ چەندێ ھندەک گازندەیان دکەن کو ئاڤا وان زووکا ناھێت، ئەگەرێن ڤێ چەندێ چنە و چ چارەسەری ھەیە؟
ھەتا کو ئاڤا زەلامی ب دروستی بھێت، پێدڤی یە سەمامێ ژناڤدا بھێتە گرتن و ئەو زەڤلەکێن ل دورماندور ئەندامێ سێکسی تەنکبوون بکەڤیتێ دماوێ سێکسی دا و ھەر ئالوزیەک دڤان ھەردو کریاران دا دێ بیتە ئەگەر زەلام خوشیێ ژ سێکسی نەبینیت، ھندەک جاران نەخوشیێن تووشی کۆئەندامێ دەماران دبن دگەل خوارنا ھندەک دەرمانان، یانژی نشتەرگەریێن پروستاتان و ئەندامێ سێکسی دبنە ئەگەرێ ڤێ چەندێ و ھندەک جاران ژی ئەگەر زەلام ب زەحمەت گەھشتە خوشیا سێکسی یان رێکا دروست یا کریارا سێکسی نەزانیت دبیتە ئەڤ چەندە پەیداببیت.
* ئەرێ ھەبوونا خوریانێ د ئەندامێ سێکسی دا نیشانا ھەبوونا نەخۆشیەکا سێکسی یە؟
خوریان د ئەندامێ سێکسی دا وەکو ھەر خوریانەکا دیترە د لەشیدا و دبیت چ ئەگەر بو نەبن ب تایبەت ئەگەر خوریان یا وەختی بیت دبیت ئەگەرەکێ پیستی ھەبیت وەکو ھەستداریێ یان فتریاتا و ھەودانێن پیستی و دبیت ژی ھندەک دەرمان یان ھەودانێن سێکسی ببنە ئەگەرێ خوریانێ.
بەلێ ھندەک جاران وەکو بالیلکان ب قەوارێن ژێک جودا ل ئەندامێ سێکسی پەیدادبن، ئەڤە چ نەخۆشی یە؟
تایبەتمەندێ نەخۆشیێن میزەرۆیێ دیارکر کو ئەڤە ل دووڤ سالوخەتان دمینیت و گوت:ئەگەر قەوارێن وان د جورا و جور بن، ئەڤە نەخوشیەکا ڤایروسی یە و ب رێکا سێکسی دھێتە ڤەگوھاستن و بو چارەسەریێ پێدڤیە ئەو بالیلک بھێنە راکرن ب نشتەرگەریێ چ ب دەستان یان ب رێکا کارەبێ و ھندەک دەرمان ژی بۆ نەخوشی بھێنە دان و دیسان باشترە چاڤدێری ھەبیت داکو ئەڤ نەخوشی یە دووبارە پەیدانەبیت.
• گەلەک کەس گازندەیان دکەن کو ئەندامێ وان یێ سێکسی دوەرمیت ئەرێ ئەگەرێن وەرمینا ئەندامێ سێکسی چنە؟
ئەگەرێن وەرمینا ئەندامێ سێکسی یان گرێدای پشکەکا لەشی یە وەک ژ کارکەتنا دلی یان گولچیسکان، یانژی ژئەگەرەکێ خو جھی وەک ھەستداری و ھەودانان و نەخوشیێن پیس یانژی دبیت ژئەگەرێ شکەستنا ئەندامێ سێکسی بیت و ھندەک جاران ژی ژبەرکو زەلام کریارا سێکسی گەلەکدرێژ دکەت دبیتە ئەگەرێ وەرمینێ.
• ھندەک جاران خوین دگەل ئاڤا زەلامی دەردکەڤیت ئەگەرێن وێ چنە؟
دەرکەفتنا خوینێ دگەل ئاڤا زەلامی، نیشانەکا نەئاسایی یە و پێدڤی ب دووڤچونێ ھەیە و گەلەک ئەگەر ژی بۆ وێ چەندێ ھەنە وەک ھەودانا پروستاتان و ھەودانێن ئەندامێ نێرینە و ھندەک جاران ژی پشتی نشتەرگەریێن پرۆستاتان ئەڤ حالەتە پەیدادبن و ھەروەسان پەنجەشێرا پروستاتان دبیتە ئەگەرێ وێ چەندێ و دیسان خوارنا دەرمانێن دژی جەلتا خوینێ و نەخۆشیێن کو خوین بەربوونێ پەیدادکەن دبنە ئەگەر خوین دگەل ئاڤا زەلامی بھێت.
* ھەبوونا ھندەک پنیێن تاری ل سەر ئەندامێ سێکسی و دەمێ دئێشن و خوریان دگەلدابیت، چ ئەگەر ھەنە؟
سەرەکیێ ڤی حالەتی ھەستداریە ب ھندەک دەرمانێن وەک ( سلفا و تتراسایکلین) و پێدڤیە ئەو کەسێ ئەڤ پنی یە ل دەڤ ھەبن خو ژوان دەرمانان دوور بکەت، نەدوورە ژی ئەو دەستپێکا پەیدابوونا نەخۆشیەکا سێکسی بن.
ئهڤرۆ نيوز:
لژنا جڤاتا نوونهرێن عيراقێ يا تايبهت ب ڤهكۆلينێن ئهگهرێن كهفتنا مووسل دهس ب كار بوو و ژ 19 ئهندامان پێك هاتيه.
ئاژانسا فوران نيوز ژ زارێ ئهحمهد جبۆرى ئهندامێ لژنێ بهلاڤكر كو ب فهرمانا سهرۆكاتيا جڤاتا نوونهران، لژنا تايبهت ب ڤهكۆلينێ ل دۆر ئهگهرێن كهفتنا باژێرێ مووسل دهست ب كار بوو و گۆت: “لژنه دێ ل دهسپێكێ كارێن بچووك ئهنجام دهت و پاشان ژى كارێن مهزن”.
ئاماژه ب وێ چهندێ كر كو نڤيسار ئاراستهيى لايهنێن پهيوهنديدار كريه بۆ دهستنيشانكرنا ئهو بهرپرسێن لهشكرى و ئهمنى يێن پێدڤى دكهت لژنه گوهداريا وان بكهت.
رۆژا 15 ههيڤا بۆرى، جڤاتا نوونهرێن عيراقێ، پێكئينانا لژنهكا تايبهت بۆ ڤهكۆلينێ د ئهگهرێن كهفتنا مووسل دا راگههاند بوو.
ئهڤرۆ:
بێگومان ژن پتر ژ زەلامی ھەست ب سەرمایێ دکەت ل دووڤ سایتێ بانکھوفر یێ ئەلکترونی ئەلمانی گرێدایە ب کاروبارێن ساخلەمی ڤە، ژ گرنگترین ئەگەرێن ھەستکرنا ژنێ ب سەرمایی پتر ژ زەلامی، کێمیا فیتامیناتا ژبەر ھورمونا لەشێ ژنێ نەشێت چەندەکا مەزن یا فیتامیناتا ھەلگریت ب تایبەت فیتامینێ ئی، ئەڤێ ل وەرزێ زڤستانێ ب شێوەکێ تایبەت پتر مرۆڤی پێدڤی پێ، ھەروەسا بابەتێ دوگیانیێ دڤێت جھێ حەوزا ژنێ ھەردەم یا گەرم بیت، داکو شیانێن دوگیانیێ بھێنە پاراستن، لەوما دەمێ پلا گەرماتیا دەرڤە یا نزم بیت، لەش نەچار دبیت گەرماتیا دەورودورێن خوە بکێشیت و ڤەگوھێزتە حەوزێ دا گەرم بیت، دیسا پیستێ نازک، پیستێ ژنێ زووتر د تەزیت ژ یێ زەلامی ئەڤە ژی ڤەدگەریت بۆ پیستێ زەلامی یێ رەق ب رێژا ١٥% ێ.
ئهڤرۆ:
دڤێت ھەر ژ بچیکاتی چاڤدێری و گرنگیێ ب پرچا زارۆیێ خوە بدەی داکو جوان و ساخلەم گەشە بکەت و تووشی ئاریشێن قوساندن و سەرکان نەبیت و جوان شەکەی داکو ئەو ژی فێری رێک و پێکیا پرچا خوە بیت، بەردەوام پرچا وی پاقژ کەی چونکو دەمێ یارییان دکەن توز دچیتە ناڤ سەرێ وان. ب تنێ شامپویێن زارۆیان بکاربینە چونکو گەلەک کیمیاوی دناڤ دا نینە د ھەمان دەم دا زەرەرێ ل چاڤێن وی ژی ناکەت و وەلێ دکەت بەردەوام حەز ژێ سەرشووشتنێ بکەت، بھێلە زارۆیێ تە پرچا خوە شەکەت داکو نەبینیت تشتەکێ خراب و تو دشێی زەیتا زەیتونێ بکاربینی داکو ب ساناھی پرچ شە بیت گرێک نە کەڤنێ و پێکڤە نەمینیت، گرنگیێ ب خوارنا زارۆیی خوە بدە گەلەک فیتامین و کانزا دناڤ دا بن داکو پرچا وی ساخلەم و تەیسوک گەشە بکەت، ل دووماھیێ دڤێت دەورودورێن پرچی ماوە ماوە ب قوسینن داکو لایەنێن سەرک نەمینن و پرچەکا نوو و ساخلەم گەشە بکەت.