ئه‌ڤرۆ نيوز:
سه‌رۆكاتيا جڤاتا وه‌زيران ل عيراقێ راگه‌هاند كو ل رۆژا پێنجشه‌مبيا بهێت سه‌رۆك وه‌زيرێن ئوردن دێ سه‌ره‌دانا عيراقێ كه‌ت.
رافد جبۆرى ئاخفتنكه‌رێ ب ناڤێ نڤيسينگه‌ها راگه‌هاندێ يا سه‌رۆك وه‌زيرێن عيراقێ راگه‌هاند كو عه‌بدولا نسۆر سه‌رۆك وه‌زيرێن ئوردن رۆژا پێنجشه‌مبى دێ ل عيراقێ بيت.
دهێته پێشبينيكرن كو نسۆر پشكداريێ د كۆمبوونێن لژنا بلندا د ناڤبه‌را به‌غدا و عومان دا بكه‌ت.
ئه‌ڤرۆ نيوز، نيوار محه‌مه‌د سه‌ليم:
ئايدن مه‌عرۆف سه‌ليم سه‌رۆكێ به‌ره‌يێ توركمان ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ بۆ ئه‌ڤرۆ نيوز گۆت: “دياره پشتى كۆمبوونا ل گه‌ل سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ ل دۆر كۆمسيۆنا هه‌لبژارتنێن هه‌رێما كوردستانێ، پێنگاڤێن ئه‌رێنى هاتينه پێش و ئه‌ڤرۆ ل گه‌ل سه‌رۆكاتيا په‌رله‌مانێ كوردستانێ ژى روونشتين و پێشوازى ل داخوازيا مه هاته كرن”.
زێده‌تر گۆت: “مه داخواز كريه برگا پێنج ژ قانوونا كۆمسيۆنێ بهێته راستڤه‌كرن و ل جهێ 9 ئه‌ندامێن كۆمسيۆنێ ببنه 11 كه‌س و د ناڤا وان كه‌سان دا ئێكێ مه‌سيحى و ئێكێ توركمانى بهێته دانان”.
ئايدن ئاماژه ب وێ چه‌ندێ ژى كر كو سه‌رۆكاتيا په‌رله‌مانێ كوردستانێ پێشوازى ل ڤێ بۆچوونا وان كر و گۆتيێ كو دێ دێ كه‌نه د به‌رنامێ كارى يێ روونشتنا په‌رله‌مانى يا بهێت دا.
سه‌رۆكێ به‌ره‌يێ توركمان ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ نه‌ڤه‌شارت ژى كو ب بۆچوونا وى ئه‌ڤه پشتى روونشتنا وان ل گه‌ل سه‌رۆكێ هه‌رێمێ هاته پێش و گۆت: “پێشبينى دكه‌م كو سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ په‌يوه‌ندى ب وان كربيت و ژێ خواست بيت كو دو ئه‌ندام بهێنه زێده‌كرن، چونكو سه‌رۆكێ هه‌رێمێ گۆتبوو كو ئه‌و دانپێدانێ ب ڤێ كۆمسيۆنێ ناكه‌ت”.
دا زانين ژى كو ئه‌و د به‌رده‌وامن ل سه‌ر بايكوتكرنا روونشتنێن په‌رله‌مانى و ڤێ حه‌فتيێ ژى هه‌موويێ ناچنه د روونشتنێن په‌رله‌مانى دا و گۆت: “هه‌كه رۆژا پێنجشه‌مبى خواندنا ئێكێ بۆ پرۆژێ قانوونا راستڤه‌كرنا كۆمسيۆنا هه‌لبژارتنێن هه‌رێمێ هاته كرن ئه‌و دێ حه‌فتيا بهێت پشكدارى روونشتنێن په‌رله‌مانى بن”.
پێشتر ل روونشتنا په‌رله‌مانێ كوردستانێ يا 3\12 توركمان و ئاشوريان بايكوتا كۆمبوونێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ كربوو و هۆل بجهـ هێلا بوو ب به‌هانه‌يا وێ چه‌ندێ كو گوهـ ل داخوازيێن وان نه‌هاتيه گرتن و پێشليا مافێن كێمينه‌يا هاتيه كرن.
ل 7\12 ژى ل گه‌ل سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ روونشت بوو و ل وى ده‌مى سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند بوو كو ئه‌و دانپێدانێ ب وێ كۆمسيۆنێ ناكه‌ت يا مافێن كێمينان تێدا بهێنه بن پێكرن.
سه‌رۆكێ فراكسيۆنا پارتى ديموكراتى كوردستان، محه‌مه‌د عه‌لى ياسين ژى د داخۆيانيه‌كێ دا بۆ ئه‌ڤرۆ نيوز راگه‌هاند كو ئه‌ندامێن كۆمسيۆنێ ل دووڤ حه‌زا وان نه‌هاتبوونه هه‌لبژارتن و ب ره‌نگه‌كێ حزبى كار هاتبوو ئه‌نجام دان.
كۆمسيۆنا سه‌ربه‌خۆيا هه‌لبژارتنان ل كوردستانێ ل سه‌ر داخوازا سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ يا دهێته دانان كو پێشتر په‌رله‌مانى سه‌رپه‌رشتى ل سه‌ر كربوو و 9 كه‌س هه‌لبژارت بوون كو سێ ژ پارتى و دو ئێكه‌تى و دو گۆران و ئێك يه‌كگرتوو و ئێك ژى كۆمه‌ل بوون.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ژنه‌كا كورد ب ناڤێ غسايوه‌ند خه‌لكا ده‌ڤه‌را ورمێ ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ژ لايێ ده‌زگه‌هێن قه‌زايى يێ حوكمه‌تا ئيرانێ يا ئيسلامى د گرتيخانا ده‌ريا دا سێداره‌دا.
ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنا كوردى به‌لاڤكر كو ناهيدا يا خه‌لكێ رۆژئاڤايێ راژان بوويه و ماوه‌يێ ساله‌كێ يه ب تۆمه‌تا بازرگانيكرنا ب مادێ بێهۆشبه‌ر د زيندانێ دا راگرتبوو.
ئه‌ڤ ژێده‌ره به‌حس ل وێ چه‌ندێ ژى دكه‌ن كو ئه‌ڤ ژنه ل گه‌ل هه‌ڤژينێ وێ هاتبوو گرتن، به‌لێ هه‌ڤژينێ وێ ره‌ڤيه و نه‌ڤه‌گه‌ريايه زيندانێ.
ناڤه‌ندێن مافێن مرۆڤى ل چه‌ندين وه‌لاتێن ئه‌ورۆپا ل سه‌ر زێده‌بوونا رێژا سێداره‌دانێ ل ئيرانێ د دلته‌نگن و د به‌رامبه‌ر ژى دا، سه‌رۆكێ رێكخراوا مافێن مرۆڤى ل ئيرانێ د كۆنفرانسه‌كێ رۆژنامه‌ڤانى دا راگه‌هاند كو ئه‌و بزاڤێ دكه‌ن رێژا سێداره‌دانێ ل سه‌ر بابه‌تێن په‌يوه‌ندى ب مادێن بێهۆشكه‌ر كێم بكه‌ن.
گولکەرێ یانا ھەولێرێ و ئەمجەد رازی دەنگوباسێ چوونا خوە بۆ یانەیەکا دی رەتکر و بۆ مالپەرێ عیراقی یە دیارکر چو راستی بوو وێ چەندێ نینە ئەو نێزیکی ئیمزاکرنا ھەڤبەستا یانەیەکا بەغدا بوویە و ئەو دێ ھەتا دووماھیا ڤی وەرزی درێسێ قەلا زەر پارێزیت و ئەو گەلەک یێ ئارامە ل گەل یانا خوە ژبەرکو ل سێ سالێن بوری دا گەلەک دەستکەڤتی ل گەل ڤێ یانێ ب دەستخوڤە .
ناڤبری ئاماژە ب وێ چەندێ ژی کر راستە یانا نوکە د قەیرانەکا دارایی یا خراب دا بوریت بەلێ ئەوان باوەری ب کارگێریا یانێ ھەیە دێ ل ماوێ بھێت ئاریشەیا دارایی ل یانێ چارەسەرکەن و کارگێریێ سوز دایە ھەموو یاریکەران ل دەمێ بھێت پشکا وان یا ئێکێ ژ ھەڤبەستێ ب دەنێ.
ئه‌ڤرۆ نيوس، نيوار محه‌مه‌د سه‌ليم:
ئه‌ندامه‌كێ لژنا قانوونى ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ راگه‌هاند كو ئه‌ڤرۆ پشتى خواندنا ئێكێ بۆ پرۆژێ راستڤه‌كرنا دستوورێ هه‌رێما كوردستانێ هاتيه كرن، لژنا قانوونێ دێ دارێژيت و رۆژا پێنجشه‌مبى دێ لژنا پێداچوون و راستڤه‌كرنا دستوورى هێته ده‌ستنيشانكرن.
ڤه‌مان فه‌يسه‌ل ئه‌ندامێ لژنا قانوونى ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ بۆ ئه‌ڤرۆ نيوز گۆت: “ئه‌ڤرۆ ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ خواندنا پێكێ بۆ راستڤه‌كرنا پرۆژێ دستوورێ هه‌رێما كوردستانێ هاته كرن و دا ده‌ست لژنا قانوونى دا دارێژيت”.
زێده‌تر گۆت: “هه‌ر ئه‌ڤرۆ لژنا قانوونى ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ پێداچوون بۆ كر و دێ دارێژيت و ئێخيته به‌ر ده‌ست سه‌رۆكاتيا په‌رله‌مانى دا بكه‌ته د به‌رنامێ كارى يێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ يێ رۆژا پينجشه‌مبى دا”.
دا زانين ژى بڕياره ل رۆژا پێنجشه‌مبى ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ لژنه‌ك ژ 21 كه‌سان ژ ئه‌ندامێن په‌رله‌مانى و كه‌سانێن بسپۆر بهێته پێكئينان و د ماوێ 90 رۆژان تێبينيێن خوه بده‌نه دياركرن دا كو بهێته راستڤه‌كرن.
ڤه‌مان فه‌يسه‌ل گۆتژى: “دبيت ئه‌م ماوێ 90 رۆژان كورت بكه‌ين، چونكو پێشتر سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ داخواز ژ هه‌موو لايه‌نێن سياسى كربوو تێبينيێن خوه بده‌نه دياركرن دا كو ماوێ راستڤه‌كرنا دستوورێ هه‌رێمێ گه‌له‌ك درێژ نه‌بيت”.
ئه‌ڤرۆ نيوز، نيوار محه‌مه‌د سه‌ليم:
ئه‌ڤرۆ په‌رله‌مانێ كوردستانێ ره‌زامه‌ندى ل سه‌ر داخوازيا جڤاتا وه‌زيرێن هه‌رێما كوردستانێ ده‌ربڕيى ب راستڤه‌كرنا قانوونا هژماره سێ يا سالا 1992 ب زێده‌كرنا وه‌زيره‌كێ نوو يێ هه‌رێمێ كو دێ كارێ وى ژ لايێ جڤاتێ ڤه هێته دياركرن.
ڤه‌مان فه‌يسه‌ل، ئه‌ندامێ لژنا قانوونى ل په‌له‌مانێ كوردستانێ بۆ ئه‌ڤرۆ نيوز گۆت: “ئه‌ڤرۆ په‌رله‌مانێ كوردستانێ چه‌ندين پرۆژێن قانوونان گه‌نگه‌شه‌كرن و ئێك ژ وان راستڤه‌كرنا قانوونا هژماره سێ يا سالا 1992 بوو”.
زێده‌تر گۆت: “پێشتر ب گۆره‌يى ڤێ قانوونێ جڤاتا وه‌زيران ماف هه‌بوو دو وه‌زيرێن هه‌رێمێ هه‌بن و پشتى راستڤه‌كرنێ، هه‌رێما كوردستانێ دێ سێ وه‌زيرێن هه‌رێمێ هه‌بن”.
ئه‌ندامێ لژنا قانوونى ل په‌له‌مانێ كوردستانێ ئاشكه‌را ژى كر كو د ڤێ قانوونێ دا پۆست نه‌هاتيه دياركرن و سه‌رۆكێ جڤاتا وه‌زيران دێ پۆستێ وى ده‌ستنيشان كه‌ت.
ب گۆره‌يى پێزانينێن ئه‌ڤرۆ نيوز ئه‌و كه‌س ب ناڤێ نه‌سره‌دين سندى يه و سه‌ر ب يه‌كگرتوو ئيسلامى كوردستانه و دێ نوكه ب ماه‌كێ ده‌مى وه‌كو وه‌زيرێ هه‌رێمێ بۆ كاروبارێن ئاواران هێته راسپاردن.
جڤاتا وه‌زيرێن هه‌رێما كوردستانێ ژ 19 وه‌زيران پێك دهێت كو دو ژ وان يێن هه‌رێمێ نه و ب زێده‌كرنا ڤى وه‌زيرى ژى جڤات دێ بيته 20 وه‌زير و سێ ژ وان دێ يێن هه‌رێمێ بن.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ژ به‌ر نه‌بوونا ده‌رچوويێن كوليژێن په‌وه‌رده‌يى وه‌كو پێدڤى، وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ راگه‌هينيت كو ئه‌و دێ ده‌رچوويێن دژى يێن پيشه‌يێ وان ب كێرى په‌روه‌ردێ دهێت دامه‌زرينن.
د رۆهنكرنه‌كێ دا وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ ل حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كو دانه‌ك بۆ ئه‌ڤرۆ نيوز ره‌وانه كريه هاتيه: “نوكه هژماره‌كا گرێبه‌ستان ل سنورێ هنده‌ك په‌روه‌ردێن هه‌رێما كوردستانێ ب به‌تالى ماينه بۆ هه‌موو ده‌رچوويێن كوليژێن دى يێن نه يێن په‌روه‌رده‌يى وه‌كو زانست و زمان و زانستێن مرۆڤايه‌تى و چه‌ند كوليژێن دى كو دشێن پشكداريێ د قووناغا داهاتى يا ده‌مه‌رزاندنێ ب ره‌نگێ گرێبه‌ست دا بكه‌ن”.
ئاماژه ب وێ چه‌ندێ ژى كر كو چو ده‌مان وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ ب ره‌هايى به‌حس ل وێ چه‌ندێ نه‌كريه كو دێ ده‌رچوويێن كوليژێن په‌روه‌رده‌يى ب تنێ دامه‌زرينيت كو ب گۆره‌يى قانوونا هژماره چار يا سالا 1992 يا راستڤه‌كرى، هه‌كه ده‌رچوويێن كوليژێن په‌روه‌ردێ يان په‌وه‌ردا بنه‌ره‌ت يان ئه‌و پشكێن دياركرى كێمتر بوون ژ وان پشكێن خواستى، ژ وان چار هزار گرێبه‌ستان دێ ده‌رچوويێن كوليژێن دى ژى وه‌رگرن ب مه‌رجه‌كى كو مه‌شقا پێدڤى ب وان بهێته كرن.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ئه‌ندامه‌كێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ راگه‌هاند كو وه‌زاره‌تا دارايى و ئابوورى ل حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دێ ب رێيه‌كا نوو، رێگريێ ل مووچێن بن ديواران و دو مووچه‌يێ كه‌ت.
مه‌لا ئه‌نه‌س دۆسكى، ئه‌ندامێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ، ل سه‌ر فراكسيۆنا پارتى ديموكراتى كوردستان گۆت: “وه‌زاره‌تا دارايى و ئابوورى ل حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بۆ رێگرى كرن ل مووچێن بن ديواران و مووچێن وه‌همى رێيه‌كا نوو گرتيه به‌ر”.
ئه‌ندامێ لژنا نه‌زاهێ ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ زێده‌تر گۆت: “سيسته‌مێ وه‌رگرتنا مووچه‌يى دێ بيته كارت و هه‌ر فه‌رمانبه‌ره‌كى دێ كودێ خوه هه‌بيت و مووچه‌يى دێ ب په‌نجه مۆر وه‌رگريت”.
مه‌لا ئه‌نه‌س دا زاين ژى كو ئه‌ڤه كاره‌كێ باشه به‌لێ دێ گه‌له‌ك ده‌م پێ چيت و گۆت: “باوه‌ر ناكه‌م ئه‌ڤه ببيته ئه‌گه‌ر كو گه‌نده‌ليا وه‌رگرتنا مووچه‌يى ب ڤێ رێ نه‌مينيت، به‌لێ دێ هێته كێمكرن”.
ئەڤرۆ:
ئەندامەکا لژنا دارایی ل جڤاتا نوونەرێن عیراقێ دیار کر کو ھەتا زێدەھیا مووچێ فەرمانبەران بھێتە مەزاختن پێدڤیە حوکمەتا عیراقێ دو ترلیۆن و 500 ملیار دیناران بخیتە د ناڤ بودجا 2015 دا، بەروڤاژی دانا وێ زێدەھیێ دێ بۆ دەمەکێ دی ھێتە پاشخستن.
نەجیبا نەجیب، ئەنداما جڤاتا نوونەرێن عیراقێ ل سەر لیستا کوردستانی ئاشکرا کر، زێدەھیا مووچەی فەرمانبەرێن پلە 10 ھەتا چار ڤەدگریت و ل سالا 2013 بڕیار ل سەر ھاتیە دان و بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت: “ڤیابا د بودجا 2014 دا ئەو زێدەھیە ھاتبا مەزاختن، کو ژ 1\1\2014 بۆ فەرمانبەران ھاتیە ھژمارتن، لێ ژ بەر کو بودجا سالا 2014 نەھاتە پەسەندکرن، ئەو بریارە ژی نەھاتە ب جھئینان”.
نەجیبا خانێ ئاماژە دا وێ چەندێ ژی کو ھەتا نوکە ھێژ بودجا 2015 ل نک حکومەتێ یە و نەھاتیە پەرلەمانی، دیسا کورتئینانەکا مەزن ھەیە، بۆ دانا زێدەھیا مووچێ فەرمانبەران ژی ل سەر ئاستێ عیراقێ، حوکمەتێ پێدڤی پارەکێ زۆر ھەیە ئەگەر حوکمەت حەز دکەت وێ بڕیارێ بجە بینیت و گۆت: “ئەگەر د بودجا 2015 دا حوکمەتا عیراقێ دو ترلیۆن و 500 ملیار دیناران بکەتە د ناڤ بودجێ دا، وی دەمی ئەو بڕیارە دێ ھێتە ب جھئینان و ئەگەر نەشیا وی پارەی دابین بکەت دێ بۆ دەمەکێ دی ھێتە پاشخستن”.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
رێڤه‌به‌ريا گشتيا كه‌شناسيێ ل هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند كو سوبه‌هى ئه‌سمانێ دهۆكێ ب يێ نيڤ عه‌رو بيت و پاشان ژى دێ هێته گوهۆڕين بۆ په‌رێن ئه‌ورێن بچووك.
پشكا پێشبينيان ل رێڤه‌به‌ريا گشتيا كه‌شنايا هه‌رێمێ راگه‌هاند كو ژ ئه‌نجامێ كارتێكرنا نزمبوونا هه‌ردو پاله‌په‌ستووريێن ده‌ريا سۆر و ده‌ريا ناڤه‌راست ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ ئه‌و پێشبينى دكه‌ن كو سوبه‌هى رۆژا چارشه‌مبى رێكه‌فتى 17\12\2014 ئه‌سمانێ دهۆكێ ب يێن نيڤ ئه‌ورى بيت و پاشان دێ هێته گوهۆڕين بۆ په‌رێن ئه‌ورێن بچووك.
رێڤه‌به‌ريا گشتيا كه‌شناسيێ ل هه‌رێما كوردستانێ ئاشكه‌را ژى كريه كو پلا گه‌رماتيێ يا بلند دێ پيچه‌كێ بلندتر لێ هێت و يا نزم ژى هێته خوار هه‌مبه‌ر رۆژێن به‌رى نوكه ب ره‌نگه‌كى د ناڤبه‌را 7 هه‌تا 18 پلان دا بيت.
ل دۆر پێشبينيا رێژا هه‌وايى و مه‌ودايێ ديتنێ ژى دايه زانين كو دێ ئاراسته‌يێ وى باكوورێ رۆژهه‌لات بيت ب ره‌نگه‌كى دێ يێ ناڤه‌ندى بيت د ناڤبه‌را پێنج بۆ 20 كليۆمه‌تر د ده‌مژمێره‌كێ و ماوێ ديتنێ ژى دێ 10 كيلۆمه‌تر بيت.
نيشاندان