سەرۆکا لیژنا قانوونی ل پەرلەمانێ کوردستانێ راگەھاند، ئەڤە چەندین سالە دادگەھێن ھەرێما کوردستانێ حوکمێ سێدارەدانێ بۆ تاوانباران دەردکەن، بەلێ حوکمێ وان ناھێتە بجھئینان و ھەر وەکو حوکمێ ھەتا ھەتا زیندانکرن سەرەدەری ل گەل دھێتە کرن و گۆت: نھا نێزیکی 300 تاوانبارێن ھەرێمێ حوکمێ سێدارێ ل سەر ھەیە و چاڤەرێ مرنا خوە دکەن.
ئەڤرۆ، ئەمیر ئەترووشی:
ڤالا فەرید، سەرۆکا لیژنا قانوونی ل پەرلەمانێ کوردستانێ بۆ ئەڤرۆ دیار کر، رۆژ بۆ رۆژێ دادگەھێن ھەرێما کوردستانێ حوکمێ سێدارێ ل سەر تاوانباران دەردئێخن و ھوسا رێژا تاوانبارێن سێداری د ناڤ چاکسازیان دا زێدەتر لێ دھێت، بەلێ حوکمێ وان ناھێتە جێبەجێکرن و ھەروەکو زیندانیەکێ ھەتا ھەتا سەرەدەری ل گەل دھێتە کرن.
ڤالا خویاژی کر، نەجێبەجێکرنا حوکمێ سێدارێ بوویە ئەگەرێ زێدەبوونا کێشێن جڤاکی، چونکو ھندەک تاوانبار ھەنە گەلەک د درندەنە و ھەکە نەھێنە سێدارەدان رەنگە مەترسیێ ل سەر جڤاکی پەیدا بکەن و گۆت: باشترە ئەڤ سزایە ئێدی نەمینیتە ھەلاویستی و بھێتە جێبەجێکرن.
ناڤبریێ ئاشکرا کر کو سزایێ جێبەجێکرنێ ھاتیە راگرتن و نھا ژی چو پرۆژەیاسا ل پەرلەمانێ کوردستانێ ل بەر دەست نینن بۆ پەرلەمانی بھێنە بلندکرن و کەسێ خوە ل ڤێ یەکێ نەکریە خودان و گۆت: پێدڤیە سزایێ وان تاوانباران بھێتە بجھئینان و ئێدی د ناڤ چاکسازیان دا نەمینن.
د. ئەحمەد نەجمەددین رێڤەبەرێ گشتی یێ چاکسازی و کۆمەلایەتی ل وەزارەتا کار و کاروبارێن کۆمەلایەتی دیار کر کو ھەتا نوکە ل کوردستانێ کار ب سزایێ سێدارێ ناھێتە کرن و گۆت: رێڤەبەریا مە چەندین جاران داخوازا ئێکلاکرنا چارەنڤیسێ وان زیندانیان کریە، لێ ھەتا نوکە بەرسڤ ل سەر چارەنڤیسێ وان نەھاتیە دان”.
ژێدەرەکی ژ وەزارەتا ناڤھاتی رۆژناما ئەڤرۆ ئاگەھدار کر کو ھندەک زیندانی ھەنە ئەڤ پتری 15 سالانە چاڤەرێ یە بھێنە سێدارەدان، لێ ھێشتا حوکمێ وان نەھاتیە جێبەجێکرن.
ل دوور ئەگەرێن نە جێبەجێکرنا بڕیارێ، ئەحمەد نەجمەددین گۆت: نەجێبەجێکرن بۆ بڕیارەکا سیاسی دزڤریت. جێبەجێکرن ژی ب تنێ ل دووڤ بڕیارا سەرۆکێ ھەرێمێ یە. دەربارەی وێ چەندێ کو ھندەک تاوانبار بەری چەند سالەکان ھاتینە سێدارەدان و بۆچی نوکە بڕیار ھاتیە راوەستاندن، دبێژیت: ئەو تاوانبارە ھەموو ئەو بوون یێن ب خیانەتا گەلێ کورد و ب کریارێن تیرۆرستی ھاتینە سێدارەدان.
رێڤەبەرێ گشتی یێ کار و کاروبارێن کۆمەلایەتی دا زانین کو وان سێ جاران داخواز ژ جھێن پەیوەندیدار کریە کو چارەنڤیسێ وان ئێکلا بکەن یان ژی یاسایەکا دی دەربێخن کو حوکمێ وان ببیتە ھەتا ھەتا د زیندانێ دا یان ژی حوکمەکێ دی، دا کو چاڤەرێ حوکمێ خۆ نەکەن، لێ ئەو دخوازن رێڤەبەریێن چاکسازیان ڤێ داخوازێ ژ سەرۆکێ ھەرێمێ بکەن. گۆت ژی “ئەو وەلاتێن بریارا سێدارێ دھێتە جێبەجێکرن ژ وەلاتین دی کێم کێشە ترن”.
ھەروەسا ل عیراقێ نێزیکی 1500 کەس ل ژێر حوکمێ سێدارێ نە و ب تنێ د ئەڤ سالە دا نێزیکی 20 ھزار کەس ل جیھانێ کەفتینە بەر ڤی حوکمی و پتریا وان ژی وەلاتێ چین و ئیران و عیراقێ نە.
عەبدولجەبار عەبولرەحمان، ڤەکۆلەرێ جڤاکی بۆ ئەڤرۆ دیار کر کو نەجێبەجێکرنا حوکمێ سێدارێ ل وەلاتێ مە رەنگە ببیتە ئەگەر کو ئەو کەسێن تاوانێ دکەن ل خوە نەزڤرن و بەردەوامیێ ب تاوانان بدەن و گۆت: باشترە حوکمێ سێدارێ ئەوێ دادگەھێ دایە تاوانباری بھێتە سێدارەدان.
شارەزایێ جڤاکی نە ڤەشارت کو خودێ ژی گۆتیە دڤێت ھندەک کەسێن خراب ل ناڤ دونیایێ نەمینن دا ھندەک کەسێن دی ل شوونا وان بھێن و بەردەوامیێ ب ژیانێ بدەن، لەوما باشترە ھەر تاوانبارەکێ حوکمێ سێدارێ بکەڤیتە سەر بگەھنە سزایێ خوە، چونکو ئەو بێگومان مرۆڤەکێ خرابە و پێدڤی وی سزایە، دا کو بۆ ھندەک کەسێن دی ژی ببیتە سەربۆر و ژ تاوانێ بترسن.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
سه‌رۆك عه‌شيره‌تێن دلێم، ماجد ئه‌لعولى سلێمان ژ زارده‌ڤێ سه‌رۆكێ وه‌زيرێن عيراقێ راگه‌هاند كو ده‌ما حه‌يده‌ر عه‌بادى ل گه‌ل سه‌رۆك عه‌شيره‌تێن ئه‌نبار ل ئوردن كۆبووى سۆز دا 30 هزار هزار چه‌كداران ژ كوڕێن عه‌شيره‌تێن ئه‌نبار د چارچۆڤێ له‌شكرێ حه‌شه‌د يێ نشتيمانى وه‌ربگريت.
سلێمان گۆت: “ديدارا سه‌رۆك عه‌شيره‌تان ل گه‌ل عه‌بادى يا گرنگ بوو و تێدا ره‌وشا نوكه يا ئه‌منى ل پارێزگه‌ها ئه‌نبار و هه‌موو پارێزگه‌هێن دى يێن عيراقێ هاته به‌حسكرن و چاوانيا ل به‌رسينكگرتنا داعش و سه‌ركه‌فتنێ ل سه‌ر”.
زێده‌تر گۆت: “ژ گرنگترين بابه‌تێن دانوستاندن ل سه‌ر هاتيه كرن، چاوانيا ڤه‌گه‌ريانا ئه‌واران و كارئاسانيا دێ بۆ وان هێته كرن ل گه‌ل قه‌ربۆكرنا وان ژ تشتێ ژ ده‌ست دايى”.
سه‌رۆك عه‌شيره‌تێن دلێم ئاشكه‌را كر كو عه‌بادى ره‌زامه‌ندى ل سه‌ر وه‌رگرتنا 30 هزار چه‌كدارێن عه‌شيره‌تان د ناڤ رێزێن حه‌شه‌د يا نشتيمانى دا ده‌ربڕيه ب ره‌نگه‌كى كو هه‌موو عه‌شيره‌تێن ئه‌نبار به‌هر تێدا هه‌بيت و ل سه‌ر حوكمه‌تا وى پێدڤيه ب چه‌ك كه‌ت و راهێنانان ژى پێ بكه‌ت.
ئاشكه‌را كر ژى كو ئه‌ڤه نه زێره‌ڤانێن نشتيمانى نه، به‌لكو “حه‌شه‌د” ن، ئه‌ركێ وان ژى پاراستنا سنورێ د ناڤبه‌را عيراق و سوريا دا بيت دا كو داعش ب كه‌يفا خوه هاتنوچوونێ نه‌كه‌ت و گۆت: “يا ژ هه‌موويێ گرنگتر مه به‌حس كرى، ئه‌وه كو سۆزا خوه بجهـ بينيت”.
سترانبێژ و ئه‌كته‌را داڤدارا ئه‌مریكی بیونسێ كو ئیكه ژ هه‌ژینه‌رترین ستیڕا جیهانێ ئایه‌ته‌كێ ژ قورئانا پیرۆز به‌لاڤ دكه‌ت و حه‌زژیكه‌رین خوه تووشی حێبه‌تیێ كرینه.
بیونسێ پشتی به‌لاڤكرنا ئایه‌ته‌كا قورئانێ ژ سوره‌تا شه‌رح جیهان ب خوه‌ڤه مژوولكریه و بێكو ئه‌گه‌رێ به‌لاڤكرنێ دیار بكه‌ت ئه‌ڤه ژی نووچه‌یێ موسلمان بوونا ئه‌وێ سترانبێژێ ل دووڤ خوه دا ئینا.
ئه‌و ئایه‌تا بیونسێ به‌لاڤكری ئه‌ڤه‌یه (فَإِنَّ مَعَ الْعُسْڕ یُسْرًا. إِنَّ مَعَ الْعُسْڕ یُسْرًا)
به‌رهه‌ڤكرن، ناجی به‌ده‌ل:
ئەڤرۆ:
ئەندامەکا پەرلەمانێ کوردستانێ دیار دکەت کو راستڤەکرنا قانوونا قەدەغەکرنا لەشفرۆشیێ دەرفەتەکا گرنگە داکو ئەو بشێن پێ بەرەڤانیێ ژ مافێن ژنان بکەن، سکرتێری ئێکەتیا زەلامێن کوردستانێ ژی ئاشکراکر کو د ماوێ پێن سالێن بۆری دا 60 زەلامان ل کوردستانێ سکالا ل سەر لەشفرۆشیا ژنێن خوە تۆمار کریە.
تەلار لەتیف ئەنداما پەرلەمانێ کوردستانێ ھەروەسا گۆت دڤێت دەمێ قانوون دھێتە راستڤەکرن ناڤێ وان ژنان ژ تاوانبارن بگوھۆرن و بکەنە قوربانی، چونکو ب تنێ ژن دھێتە سزا دان و داخواز کریە کو ھەردوو رەگەز د یەکسان بن ل وەرگرتنا سزایی دا، گۆت ژی ئەو د رژدن کو د قانوونا نوو دا کا چاوا لێپرسین ل گەل ژنا لەشفرۆش دھێتە کرندڤێت ھەروەسا ل گەل زەلامی ژی بھێتە کرن.
ئەو ژی ئاشکرا کر کو پەرلەمانی یا ڤیایی ڤێ قانوونێ دەربێخیت بەلێ بارودوخێ نوکە گەلەک یێ ھاتیە گوھۆرین ب تایبەت پشتی ھاتنا ڤێ ھژمارا زۆر یا ئاواران و بەلاڤ بوونا وان ب ڤی رەنگی وەکریە کو ھندەک جاران بۆچوونێن جڤاکناسان ژی بەرامبەر ڤان کارێن ل ناڤ جڤاکی بھێنە گوھۆرین.
سکرتێرێ ئێکەتیا زەلامێن کوردستانێ بورھان عەلی فەرەج ژی دبێژیت زەلامان ژی سکالا ل سەر وان ژنان ھەنە ئەوێن کارێ لەشفرۆشیێ دکەن، ھەروەسا دیارکر کو ل دووڤ ئامارەکا وان ژ سالا 2008 و ھەتا نوکە 60 زەلامان سکالا ل سەر ژنێن خوە تۆمار کرینە ب تومەتا ھندێ کو کارێ لەشفرۆشیێ دکەن، کو ئەڤە ب دەستپێکا گوھۆرینەکا گرنگ دایە زانین کو ل شوونا ھندێ زەلام ژنێن خوە بکوژن پەنایێ بەەنە بەر تۆمارکرنا سکالایان.
ل دووڤ ئامارەکا پۆلیسێن سلێمانیێ ژی ل نەە ھەیڤێن بۆری 13 بادەکێن لەشفرۆشیێ ھاتینە ڤەکرن و ھەر بادەکەکێ ژی گرۆپەکێ لەشفرۆشی ئاشکرا کریە.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ھندەک رۆژێن ژیانا مە خەم و فشارێن ژیانێ دکەڤنێ و ئەڤێ چەندێ نۆشداران ھۆشداری ل سەر دایە کو دبیت باندۆرێ ل سەر ساخلەمیا مرۆڤان بکەن و بساناھی پێشوازیا نەخۆشیان بکەت.
ئەڤە ھندەک جۆرێن خوارنانە دبنە ئەگەرێ نەئارامیێ و پێدڤیە خوە ژێ دوور بکەی:
قەھوە: ئێک ژ وان چارانە یێن ھندەک پەنایێ دبەنێ ل دەمێ نەئارامیێ، ئەڤە وێ نەئارامیێ سڤک ناکەت بەلێ بەرۆڤاژی، چونکو ئەو کافیینا د ناڤ قەھوێ و ڤەخوارنێن گازی و چایێ دا ھورمۆنێ “کورتیزۆل” بلند دکەت.
خووێ: کار بۆ نزمکرنا ئاستێ پۆتاسیۆمی دکەت ئەوێ کارێ کوئەندامێ ھەرەسانێ باشتر لێدکەت.
شەکرا سپی: ئەڤە رێژا شەکرێ د خوینێ دا بلەز بلند دکەت و بلەز نزم دکەت، کو ل دەستپێکێ ھەستا تەنابوونێ پەیدا دکەت و پاشی ھەستا ب برسیبوونێ و نەئارامیێ و وەستیانێ پەیدا دکەت.
بەرھەمێن گیانەوەری: گەلەک خوارنا وان رێژا نەئارامیێ و دودلیێ زێدە دکەت.
بەرھەمێن ئارێ سپی: ئەڤە ھەمان کارێ شرینیان دکەت، رێژا شەکرێ بلند دکەت و ژنشکەکێ ڤە نزم دکەت و دبیتە ئەگەرێ نەئارامیێ.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ئەو نەخوشێ دلی یێ ھەست ب ئێشانێ و بێھن تەنگیێ دکەت، ھەکە ھەول بدەت ئەو ب خو چارەیا خۆ بکەت ب پالپشتیێ ل سەر رێڤەچوونێ ب تنێ، ئەو دێ ھەست ب داکەتنێ و بێھیڤیبوونێ کەت و برێڤەچوون ب تنێ چ جاران نابیتە ئەگەرێ دابەزینا رێژا کولیسترولی و وەرزش ب تنێ ژی یا تمام نینە بۆ نەھێلانا قەلەویێ یان کێمکرنا دژواریا دەروونی، ئانکو مرۆڤ ب لەزاتی ھەست ب ئەنجامێن وێ ناکەت.
ئەو تشتێ تو ھەڤرکیێ دگەل دکەی ئەوە کو تە دەمەکێ گونجای ھەبیت بۆ ب رێڤەچوونێ و ھەست ب ئێمنیێ بکەی، ب شێوەیەکێ گشتی یا ل سەر نەخۆشێ دلی پێدڤیە ھەر حەفتیێ پێنج رۆژان و ھەر رۆژێ بۆ دەمێ نیڤ دەمژمێرێ برێڤەبچیت، یان حەفتیانە سێ رۆژان و ھەر رۆژێ دەمژمێرەکێ برێڤەبچیت، ھەلبەت نەخوشێ دلی نەشێت ئێکسەر ڤی رادەی ب رێڤەبچیت و پێدڤیە پیچ پیچە دەستپێبکەت، بۆ نموونە رۆژانێن ئێکێ پێنج دەقیقان و ھەتا دگەھیتە ڤی رادەی ئەوژی پێدڤیە رازەمەندیێ ژ نوشدارێ خۆ وەربگریت.
ئەڤرۆ نیوز، بارزان سلێمان مزووری:
ژێدەرەکی ژ ھێزێن پێشمەرگەی ل میحوەرێ زۆمار بۆ ئەڤرۆ نیوز دیار کر کو پشتی رزگاکرنا باژێرێ زۆمار ھەشت چەکدارێن تیرۆرستێن داعش ل دو جھان خوە ل ناڤ باژێری ڤەشارت بوون، دو ژ وان ستێرکڤانێن قەناسێ بوون، فیشەکێن وان نەمابوون.
ئەڤی ژێدەری گۆت: “ل ئێڤاریا 27\10 شەش چەکدارێن دی یێن داعش بزاڤ کرن کو ترۆمبێلەکا مەدەنی ب رەڤینن، ژ لایێ ھێزێن پێشمەرگەی ڤە ھاتە گولەبارانکرن و کوشتن”.
ئاشکەرا ژی کر کو ل جھەکێ دی ژی دو سترێکڤانێن قەناسێ ھاتنە کوشتن پشتی بزاڤ کرین ژ خانیەکی ب دەرکەڤن و خوە خلاس کەن و گۆت: “د وی ئاڤاھی دا، ژنەکا ئێزدی یا رووت ب ساخی ھاتە دیتن کو بۆ تێرکرنا حەزێن خوە ب کار دئینا، ھەر ئێکسەر پێشمەرگەی جلکێن خوە ل بەرکرن و دەرخست”.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
رێكخراوان يونسێف يا سه‌ر ب نه‌ته‌وێن ئێكگرتى ڤه و وه‌زيرێ گه‌شه‌پێدانێ ل ئه‌لمانيا گيرد موله‌ر هۆشداريا وێ ره‌وشا خرابا ئاوارێن سورى و عيراقى دا، ئه‌وا دێ ل گه‌ل هاتنا وه‌رزێ زڤستانێ تووش بنێ.
ل پايته‌ختێ ئه‌لمانيا به‌رلين مۆله‌ر گۆت: “ئه‌م ل ڤێره كار ل گه‌ل روودانا ڤى سه‌رده‌ى دكه‌ين”، گۆتژى: “دێ مرى هه‌بن، هه‌كه ئه‌م ب ره‌نگه‌كێ باشتر و ب له‌ز هاريكاريا نه‌گه‌هينينه ڤان ئاواران”.
ژ لايێ خوه ڤه كريستيان شنايده‌ر، رێڤه‌به‌رێ رێكخراوا يونيسێف ل ئه‌لمانيا گۆت: “نوكه جيهان يا د چارچوڤێ به‌ريكانێ ل گه‌ل ده‌مى دا ژ بوو چاره‌كرنا كێشێن ئاواران”.
بڕياره ئه‌ڤرۆ ل سه‌ر داخوازا وه‌زاره‌تا ژ ده‌رڤه يا ئه‌لمانيا نوونه‌رێن 40 ده‌وله‌ت و رێكخراوا ل ئه‌لمانيا كۆم بن ژ بوو پشكداريكرن د كۆنگرێ نێڤده‌وله‌تى يێ گه‌نگه‌شه‌كرنا ره‌وشا ئاوارێن سورى.
ئه‌ڤ كۆنگره دێ ل دۆر ديتنا رێيه چاره‌كێ بيت بۆ سه‌ره‌ده‌ريكرن ل گه‌ل ئاوارێن بهێت يێن سوريا بيت، مۆله‌ر ئاشكه‌را كر كو ئه‌لمانا كار دكه‌ت ژ بوو به‌رهه‌ڤكرنا جهێن نوو بۆ ئاواران ل كوردستانێ ل گه‌ل يونيسێف و گۆت: “هه‌رێم نوكه پێدڤى ب 26 خيڤه‌تگه‌هێن يه‌ده‌گ هه‌يه ژ بوو ئاواران د وه‌رزێ زڤستانێ دا و هه‌تا نوكه ب تنێ 10 ب دووماهى هاتينه”
ب گۆره‌ى ئامارێن يونيسێف نوكه نێزيكى حه‌فت مليۆن كه‌سان ژ زارۆ و گه‌نجان ژ سوريا ره‌ڤينه ژ به‌ر رژێما سوريا و چه‌كدارێن داعش.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ب گۆره‌ى كۆڤارا فورێس يانا ريال مه‌دريد خودانا مه‌زنترين داهاته ل جيهانێ و ب ڤێ چه‌ندێ ژى چو پێ نه‌ڤێت دڤێت خودانا باشترين ياريگه‌هـ ژى بيت ل جيهانێ و بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ كار د چێكرنا ياريگه‌هه‌كا نوو دا دكه‌ت كو ب كۆژمێ 500 مليۆن ديناران دێ هێته چێكرن و هه‌ر دێ ب ناڤێ “Santiago Bernabeu” بيت.
نيشاندان