جێگرێ بەرێ یێ سەرۆكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ڕادگەهینیت، هەموو ئەو ئالیێن د ناڤ هەڤپەیمانیا بڕێڤەبرنا دەولەتێ دا بۆ پێكئینانا حوكمەتا محەمەد شیاع سۆدانی ئیمزاكری، نوكە خوە ژ بەرپرسیارەتیێ ڤەددزن و دڕەڤن، پێدڤیە ئەو ئالی ڕوو ل حوكمەتا ئیراقێ بكەن و بپرسن بۆچی مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ ب ڤی شێوەی گیرۆ دبن؟ بۆچی ڕێككەفتن ناهێتە بجهئینان؟ چونكە ئارامگرتنا هەرێما كوردستانێ ژی بەرامبەر ئیراقێ سنۆر هەیە؟
د. بەشیر حەدا، جێگرێ بەرێ یێ سەرۆكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ گوت» بابەتێ شایستەیێن دارایی یێن هەرێما كوردستانێ، ژوان ژی شایستەیێن دارایی یێن فەرمانبەر و مامۆستایان، بابەتەكێ هەنوكەیی یە و كابینەیا نوو یا حوكمەتێ گرنگیەكا زێدەتر ب وی بابەتی دایە، دشێم بێژم د دەمێ ئەڤسالەدا زۆرترین شاندێن حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، ژ بەر بابەتێ چارەسەركرنا شایستەیێن دارایی یێن هەرێما كوردستانێ، ب تایبەتی پرسا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێمێ چووینە بەغدا، حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دبێژیت كو بەلێ مافێ ئاساییێ فەرمانبەر و مامۆستایانە داخوازا مووچەیێن خوە بكەن، ئەم ژی دبێژین ئەڤە مافێ فەرمانبەرایە، بەلێ وی مافی پێدڤی ب وێ چەندێ هەیە ل جهێ خوە بهێتە داخوازكرن، ل وی جهێ بوویە ئەگەرێ بڕین و گیرۆبوونێ، كو هەموو ل دەف بەغدایە».
د. بەشیری گوت ژی» هەكە پێشتر بەهانەیا بەغدا بەرامبەر هەرێما كوردستانێ پەترۆل ڕادەستكرن، داتا و پێزانین و داهاتێ نە پەترۆلی بیت، پشتی مەها ئادارا ئەڤسالە ئەڤ بابەتە ژی هاتە چارەسەركرن و هەموو تشت هاتە ڕادەستكرن و چوونە بەردەستێ ئەوان، ب گۆڕەی ڕاپۆرتا چاڤدێریا دارایی یا حوكمەتا ئیراقێ، هەموو پێزانین هاتنە ڕادەستكرن بۆ بەغدا و چو بەهانە نەماینە».
ڕۆهنكر ژی» هەموو ئالیێن سیاسی یێن هەڤپەیمانیا بڕێڤەبرنا دەولەتێ پێكئینای كو حوكمەتا محەمەد شیاع سۆدانی ل ئیراقێ ل سەر هاتیە دروستكرن، ب گۆڕەی وێ ڕێككەفتنا ئەنجامدای و ئیمزا ل سەر كری، پێدڤیە ئەو ئالیێن سیاسی مل ب ملێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، داكۆكیێ ل بجهئینانا وێ ڕێككەفتنێ بكەن هەتا دهێتە بجهئینان، قانوونا بودجەی كو ژ ئالیێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ڤە دەرچووی، پێدڤیە بێی گیرۆبوون و وەكو خوە بهێتە بجهئینان».
بەرچاڤكر ژی» بەهانە و ئاخڤتنێن هندەك ئالیێن سیاسی یێن ئیراقی زێدەتر خوە ڤەدزینە ژ بەرپرسیارەتیێ، ئەوا ئەو دكەن زێدەتر هاندانە بۆ بچووكرنا قەوارەیێ هەرێما كوردستانێ و زێدەتر فشارئێخستنە سەر حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، بۆ وێ چەندێ بۆ هەموو بڕیاران ڤەگەرنە بەغدا، ئەو دەستهەلاتێن ل دەستووری ب هەرێما كوردستانێ هاتینە دان، ب دیتنا ئەوان پێدڤیە بهێنە زڤراندن بۆ ئیراقێ، ل دەستپێكێ ژی قەناعەت ب فیدرالیێ نەبوو و نینە».
ب دیتنا د. بەشیر حەداد» ئارامگرتنا هەرێما كوردستانێ سنوورێ خوە هەیە و گرفت ب دانوستاندنێ بهێنە چارەسەركرن باشترە ژ ئەوێ چەندێ ناكۆكی و ئالۆزی بكەڤنە دناڤ پەیوەندیان دا».
گوت ژی» هەكە ئەڤێجارێ ئالۆزی د ناڤبەرا هەولێرێ و بەغدا دروست ببیت، بەغدا دێ هێتە تۆمەتباركرن، چونكە پێگیری ڕێككەفتنان نەبوویە، نوكە ژی جڤاكێ نێڤدەولەتی و هەموو دۆستێن هەرێما كوردستانێ و ئیراقێ گازندێ ژ حوكمەتا ناڤەندی دكەن، چونكە هیچ بەهانەیك بەرامبەر هەرێما كوردستانێ نەمایە، كو تشتەك هەبیت و بجه نەئینابیت».

بەربژارا هەژمار 48 ل سەر لیستەیا 197 یا پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ هەلبژارتنێن جڤاتا پارێزگەها نەینەوا دیاركر، ئارمانجا مە ئەوە ل جڤاتا پارێزگەها نەینەوا ب باشترین شێوە خزمەتا ئافرەت و جۆتیاران ل هەموو دەڤەرێن سەر ب پارێزگەها نەینەوا ڤە بهێتە كرن و ئەم د وێ‌ باوەریێ دانە خەلكێ‌ نەینەوا ژبۆ ئاڤەدانیێ‌ وئاشتیێ‌ و پێكڤە ژیانێ‌ دێ‌ دەنگ ب لیستەیا 197 یا پارتی دیموكراتی كوردستان دەن.
نەباء عزەدین مەحمەد زنون ، بەربژارا هەژمار 48 ل سەر لیستەیا 197 یا پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ هەلبژارتنێن جڤاتا پارێزگەها نەینەوا ڕاگەهاند، پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ پارێزگەها نەینەوا بەرنامەیەكێ‌ مەزن دانایە ودێ‌ ب ڕێكا جڤاتا پارێزگەها نەینەوا دەست بجهئینانا بەرنامەیێ‌ پارتی كەین بۆ پتر خزمەتكرنا هەموو خەلكێ‌ نەینەوا بێ‌ جوداهیێ‌ وئەم د وێ‌ باوەریێ دانە خەلكێ‌ دەشتا نەینەوا دێ‌ لیستەیا 197 یا پارتی دیموكراتی كوردستان هەلبژێرن ژبۆ نەهێلانا پڕۆسەیا ب ئەرەبكرنێ و زڤرینا ئاوارەیان و قەرەبووكرنا هەموو خەلكێ‌ زیانڤیكەفتیێن پارێزگەها نەینەوا وئاڤەدانكرنا هەموو دەڤەرێن سەر ب پارێزگەها نەینەوا ڤە و گەهاندنا پڕۆژەیێن خزمەتگوزارێ‌ بۆ هەموو گوند وكومەلگەه و قەزا وناحیێن نەینەوا «.
بەربژارا هەژمار 48 ل سەر لیستەیا 197 یا پارتی بۆ هەلبژارتنێن جڤاتا پارێزگەها نەینەوا، ئاشكەرا كر، د بوارێن ئافرەتان دا مە پلانەكا مەزن دانایە دەمی دچینە جڤاتا پارێزگەها نەینەوا دێ‌ دەست ب خزمەتكرنا ئافرەتان كەین ل نەینەوا ودێ‌ كاركەین ئافرەت نەهێنە بێ‌ بەهركرن ژ پۆستێن ئێداری ل نەینەوا و یەكسانی هەبیت وئافرەت پتر ڕۆلی خوە د هەموو وارەكی دا بگێرن ل پارێزگەها نەینەوا و دێ‌ ب هەموو شیانێن خوە پشتەڤانیا ئافرەتان كەین».
زێدەتر گوت» ژین وژیارا گەلەك ژ خەلكێ‌ نەینەوا ل سەر كارێ‌ چاندنێ‌ یە لەورا دێ‌ ل جڤاتا پارێزگەها نەینەوا كاركەین بۆ پشتەڤانی و هەڤكاریا جۆتیاران وزێدەكرنا بەرهەمێ‌ وان یێ چاندنێ و دابینكرنا بازاری بۆ بەرهەمێن وان و ب ڕێكا پڕۆژەیێن چاندنێ‌ دێ‌ بزاڤان كەین دەلیڤەیێن كاری بۆ گەنجان بهێنە پەیداكرن وكارگەهـ ل نەینەوا بهێنە دروستكرن بۆ وەرگرتنا بەرهەمێ‌ جۆتیاران».
ئەوژی دیاركر» ژبۆ ئاڤەدانیێ‌ وئاشتیێ‌ و پێكڤە ژیانێ‌ دێ‌ خەلكێ‌ نەینەوا دەنگ ب لیستەیا 197 یا پارتی دەن وئەم دێ‌ كاركەین ئاڤەدانی ل هەموو دەڤەرێن سەر نەینەوا ڤە بهێتە كرن و ئاشتی وپێكڤە ژیان هەبیت وهەموو خەلكێ‌ نەینەوا هەست ب تەناهیێ‌ بكەن وبشێن ڤەگەرنە سەر مالێن خوە ب تایبەتی ژی خەلكێ‌ شنگالێ ودێ‌ هەموو بزاڤان كەین هەموو خەلكێ‌ زیانڤێكەفتی بهێنە قەرەبووكرن».

هەوا هەلبژارتنان ل كەركووكێ یا بەردەوامە، بەرپرسەكێ پارتی ژی ل كەركووكێ دبێژیت كادر و بەرپرسێن ئێكەتیێ بەردەوام دهێنە د ناڤ ڕێزێن پارتی دا، هەروەسا دیاركر ژی كو پشتی ئەنجامدانا هەلبژارتنێن جڤاتێ پارێزگەهان دێ پارێزگەرەكێ كورد ل پۆستێ پارێزگەرێ كەركووكێ بیت، خەلكێ كورد ژی ب ئومێد ڤە دنێرنە پارتی و زڤرینا وێ بۆ کەرکووکێ.
لوقمان كاكەیی، كارگێرێ لقێ سێ یێ پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ ڕۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گوت» پارتی پشتی ڕوودانێن 16 ئۆكتۆبەرێ كارێ خوە یێ حزبی ل كەركووكێ هەلاویست و دانپێدان ب حوكمڕانیا سەپاندی و داگیركاریا باژێری نەدكر، پشتی ڕێككەفتنێ ل گەل هەڤپەیمانیا بڕێڤەبرنا دەولەتێ بۆ پێكئینانا حوكمەتا ئیراقی وی دەمی بڕیار هاتە دان پارتی ل كەركووكێ دەست ب كارێ خوە یێ سیاسی بكەت و بارەگەهێن خوە یێن داگیركری وەرگرتن، كار ژی دكەت بۆ ب دوماهی ئینان ب وێ حوكمڕانیا ل وی باژێرێ هەی».
كاكەیی دیاركر» مە وەكو پارتی دیموكراتی كوردستان بەری دەمەكێ كێم بارەگەهێن خوە وەرگرتینە و هەوا هەلبژارتنان بۆ هەلبژارتنێن جڤاتا پارێزگەها كەركووكێ دەستپێكریە، ل ئەوان هەردو كۆمبوونێن بەرفرەهێن جەماوەری یێن مە ئەنجامداین تێدا مە بەربژارێن پارتی دانە نیاسین، خەلكەكێ مەزن پشكداری د كۆمبوونا جەماوەری دا كر و دلێ خەلكی ژی یێ خوەشە ب زڤرینا پارتی بۆ كەركووكێ».
هەوەرسا گوت» مە تیم یێن پێكئیناین كو سەرەدانا وەلاتیان ل مالان و ل بازاران دكەن و بانگەشێ بۆ لیستەیا 197 و بەربژارێن پارتی دكەن و وەلاتی گەلەك ب باشی پێشوازیێ لێ دكەن، خەلكێ كەركووكێ ب كۆم ژی ڕوو ل بارەگەهێن پارتی دكەن، وەلاتیێن كەركووكێ باش دزانن ئەو مافێ ئەوان ل باژێری هەی و ژێ هاتیە وەرگرتن ژ زەڤیێن ئەردی و ئیدارەیێ و پشتگوه هاڤێتنا كوردان، خەلكێ بیانی ئینایە پێش پشتی 16 ئۆكتۆبەرا 2017، دێ دووماهی پێ هێت». وی كارگێرێ لقێ سێ یێ پارتی ل كەركووكێ خویاكر ژی» هەموو بزاڤێن مە ئەون كوردستانی ل ڕۆژا 18 ڤێ مەهێ بچنە سەر سندۆقێن دەنگدانێ و دەنگێن كوردان زێدە ببن و پۆستێ پارێزگەرێ كەركووكێ وەربگرین و كوردەكێ كوردپەروەر د وی پۆستی دا بهێتە دانان، ئەوژی ئومێدەكە ل دەف وەلاتیێن كەركووكێ ب گشتی».
پتر گوت» ب دیتنا مە نابیت د هەوا هەلبژارتنان دا دەمێ كادرەكێ حزبی سەنگەری بۆ ناڤ حزبەكا دی ڤەدگوهێزیت، د ڕاگەهاندنێ دا بهێتە مەزنكرن، بەلێ ئێكەتی دەستپێشخەر بوو لەوما مە ژی دەستپێكر و ڕۆژانە خەلكێ بەرپرس و كادر و ئەندامێن ئێكەتیێ پەیوەندی ب پارتی دكر و مە ل ڕاگەهاندنێ باس نەدكر، ل ڕۆژێن بهێن ژی دا خەلكێ ئێكەتی سەنگەرێ خەباتا خوە دێ بۆ ناڤ پارتی ڤەگوهێزن».
ل دوماهیێ گوت» پشتی 16 ئۆكتۆبەرێ پارێزگەرێ سەپاندی ل سەر كەركووكێ ب پشتەڤانیا بەغدا، تنێ بۆ ئەرەبا كار دكەت و دناڤ ئەرەبا ژی دا بۆ عەشیرەتا خوە كاردكر، وەكو پارێزگەرێ كەركووكێ ڕەفتار نەكریە، كەركووكێ ئیراقەكا بچووكریە هەر كەسێ ل سەر كورسیێ پارێزگەری بیت، پێدڤیە ب دادپەروەرانە ڕەفتارێ ل گەل كورد و ئەرەب و توركمانان بكەت، دخوازین دڤان هەلبژارتنان دا كورسیێن پێدڤی بدەستڤەبینین و ل گەل ئالیێن دی یێن كوردستانی، كوردەكێ باش ل سەر كورسیا پارێزگەری دابنین».

نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ ل دوبەی، پشكداری د ڕێوڕەسمێ هەلكەفتا ڕۆژا نیشتمانی یا ئیماراتێ دا كر.
ڕێوڕەسم یێ هەڤدەم بوو ل گەل بەردەوامیا كار و چالاكیێن گۆپیتكا نەتەوەیێن ئێكگرتی بۆ گوهۆڕینا سەقای ب پشكداریا مێهڤان و بەرهەڤبوویێن گۆپیتكێ، بڕێڤەچوو.
د وی ڕێوڕەسمی دا سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ ب ناڤێ هەرێما كوردستانێ پیرۆزباهی ل شێخ محەمەد بن زاید ئال نەهیان، سەرۆكێ ئیمارات و گەلێ ئیماراتێ كر و هیڤیا سەركەفتن و پێشكەفتنا بەردەوام بۆ خواستن.

سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، مەسرۆر بارزانی د چارچۆڤەیێ گۆپیتكا جیهانی یا سەقای دا ل باژێرێ دوبەی، ل گەل ئەنتۆنیۆ گۆتێرێس، سكرتێرێ گشتیێ نەتەوەیێن ئێكگرتی كۆمبوو.
د كۆمبوونەكێ دا دانوستاندن ل دۆر دووماهی پێشهاتێن ڕەوشا گشتی یا ئیراقێ و شەڕ و ئالیۆزیێن ڕۆژهەلاتا ناڤین هاتنە كرن.
سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دوپاتی ل گرنگیا ڕۆلێ یونامی و بەردەوامبوونا وێ د ئەركێن خوە دا ژ پێخەمەت سەقامگیریا ئاشتی و ئاسایشا ئیراقی كر.
سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ هەروەسا باس ل پێدڤیا چارەسەركرنا كێشەیێن هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا فیدرال و دەستەبەركرنا مافێن دەستووری یێن خەلكێ كوردستانێ كر و داخوازكر نەتەوەیێن ئێكگرتی ڕۆلێ خوە یێ كارا د چارەسەركرنا كێشەیان دا بگێریت.

مەسرۆر بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل باژێرێ دوبەی ل گەل شێخ سەیف بن زاید ئال نەهیان جێگرێ سەرۆك وەزیران و وەزیرێ ناڤخوەیێ ئیمارات كۆمبوو.
د كۆمبوونەكێ دا سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ ب هەلكەفتا ڕۆژا نیشتمانی یا ئیماراتێ پیرۆزباهی ئاراستەی سەركردایەتی و خەلكێ ئیماراتێ كر و سوپاسیا پشتەڤانیا بەردەوام یا دەولەتا ئیماراتێ بۆ هەرێما كوردستانێ كر.
جێگرێ سەرۆك وەزیران و وەزیرێ ناڤخوەیێ ئیمارات، ئاماژە ب پەیوەندیا تایبەت د ناڤبەرا هەرێما كوردستانێ و ئیماراتێ كر و دوپاتی ل گرنگیا پێگەهێ هەرێما كوردستانێ، وەكو نموونەیەكا گەش ل ئیراقێ و دەڤەرێ كر.
دووماهی گورانكاریێن ڕەوشا گشتی یا ئیراقێ و پێشڤەبرنا پەیوەندیێن هەرێما كوردستانێ و ئیماراتێ د بوارێن جۆرا و جۆر دا، پشكەكا دی یا دانوستاندنان بوو.

بەربژارێ هەژمار 49 ل سەر لیستا 197 یا پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ هەلبژارتنێن جڤاتا پارێزگەها نەینەوا ڕاگەهاند: ل جڤاتا پارێزگەها نەینەوا دێ كاركەین بۆ بجهئینانا ڕێككەفتنا شنگالێ و زڤرینا ئێدارا شەرعی و ئاوارەیان بۆ قەزا شنگالێ‌ كو هەر جهـ و دەڤەرەكا پارتی تێدا بیت ل وی جهی و دەڤەرێ‌ ئارامی وئاڤەدانی هەیە ژبەر ڤی چەندی ژی خەلكێ‌ شنگالێ دێ‌ دەنگ ب لیستا 197 یا پارتی دیموكراتی كوردستان دەت «.
محسن نایف سلۆ، بەربژارێ هەژمار 49 ل سەر لیستا 197 یا پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ هەلبژارتنێن جڤاتا پارێزگەها نەینەوا گۆت» پارتی بێ‌ جوداهی خزمەتا هەموو دەڤەران دكەت وبۆ چار سالێن بهێت پارتی بەرنامەیەك گەلەك مەزن بۆ هەموو دەڤەرێن سەر ب پارێزگەها نەینەوا ڤە هەیە ودێ‌ خزمەتەكا مەزن پێشكیشی وەلاتیان كەت كو هەر جه و دەڤەرەكا پارتی تێدا بیت ل وی جهی و دەڤەرێ‌ ئارامی وئاڤەدانی هەیە ژبەر ڤی چەندی ژی خەلكێ‌ شنگالێ دێ‌ دەنگ ب لیستا 197 یا پارتی دیموكراتی كوردستان دەت داكو ئارامی وئاڤەدانی ل شنگالێ‌ پەیدابیت وئاوارە بڤرنە سەر مالێن خوە وئەم دێ‌ ب ڕێكا جڤاتا پارێزگەها نەینەوا كاركەین هەموو خزمەتگوزارێ‌ بۆ شنگالێ بهێنە دابینكرن وشەرعیەت و قانوون بزڤڕنە شنگالێ‌ «.
محسن نایف سلۆ ، بەربژارێ هەژمار 49 ل سەر لیستا 197 پارتی بۆ هەلبژارتنێن جڤاتا پارێزگەها نەینەوا ، گوت ژی» هەلبژارتنێن جڤاتا پارێزگەها نەینەوا بۆ خەلكێ‌ شنگالێ‌ چارەنڤیسازن، ژبەركو ئەڤە نەهـ سالن خەلكێ‌ شنگالێ‌ ئاوارە وهێشتا بەغدا نەشیایە ڕەوشا شنگالێ باش بكەت و ڕێككەفتنا شنگالێ‌ بجهبینیت وئەم دێ‌ ل جڤاتا پارێزگەها نەینەوا كاركەین بۆ بجهئینانا ڕێككەفتنا شنگالێ وقەرەبووكرنا خەلكێ‌ شنگالێ‌ «.
محسن نایف سلۆ، ڕۆهنكر» خەلكێ‌ شنگالێ ل سالا 2014ێ‌ تووشی كارەساتەكا مەزن بوون ل سەر دەستێن تیرۆرستێن داعشێ و هەتا نوكە ژی شنگال یا وێرانكریە وخانیێن وێ د خرابوینە وژێرخانەیا شنگالێ هاتیە وێرانكرن ئەم دێ‌ ل جڤاتا پارێزگەها نەینەوا كاركەین بۆ ئاڤەدانیا شنگالێ وئەنجامدانا پڕۆژەیێن گرنگ وەكو ئاڤاكرنا نەخوەشخانە و قوتابخانە و پڕۆژەیێن كارەبی وئاڤی ودابینكرنا دەلیڤەیێن كاركرنێ‌ بۆ گەنجان ب ڕێكا پرۆژەیێن چاندنی».

شارەزایەكێ قانوونی ئاماژە ب وێ چەندێ دكەت ئاریشەیا دادگەها فیدڕالی ل ئیراقێ چەند ئاریشەیا عەقلیەتا شیعایە هند ژی ئاریشەیا خراب بكار ئینانا قانوونێ یە و پێدڤیە پڕۆژەیەكێ نیشتیمانی دژی وان كەسان ژی هەبیت یێن ل بەغدا ئاڤێ دكەنە ئاشێ نەیارێن كوردان و كار بۆ پڕۆژەیێ دژایەتیا هەرێمێ دكەن.
جەواد مستەفا ستۆپەیی، شارەزایێ قانوونی بۆ ڕۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گوت « پشتی ژناڤچوونا ڕژێما بەعس ل سالا ٢٠٠٣ێ و نڤیسینا دەستوورێ ئیراقێ ل سالا ٢٠٠٥ێ و گۆهۆڕین ب سەر سیستەمێ سیاسی ل ئیراقێ هاتی ب گوڕەی مادێ ئێكێ یێ دەستووری بۆ سیستەمێ فیدڕالی پێنگاڤەك و گۆهۆڕینەكا بنەرەتی بوو ل دیرۆكا حوكمڕانیێ ل ئیراقێ ودەستكەفتەكێ مەزن بوو هەم بۆ ئیراقێ هەم ژی بۆ هەرێما كوردستانێ، ئەڤەژی بۆ ئێكڕێزیا كوردان ڤەدگەڕیت، مخابن پشتی ئەوان دیتی گەلەك مافێن كوردان دناڤا دەستووری دا هاتینە جهگیركرن، هند پێنەچوو ل ڕاگەهاندنێ هندەك ئالی و كەسایەتیێن ئیراقێ نەڕازیبوونا خوە دیاركر ل دۆر مافێن كوردان دناڤا دەستووری دا، بەلێ وان هزر دوێ چەندێ نەكر كو دهەر وەلاتەكی دا سیستەمێ فیدڕالی دبیتە ئەگەرێ پێشكەفتنا ئەوی وەلاتی، مخابن پێكهاتەیا شیعی ل ئیراقێ ب ڕێكێن جودا پێداگیری ل سەر دژایەتیا هەرێما كوردستانێ كر و هەر ل جهنەئینانا مادەیێ ١٤٠ هەتا دگەهیتە بڕینا پشكا بودجە و مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ، د دووڤدا ب گۆڕی قانوونێن وان ڤیاین چەندین هێزێن حەشدا شەعبی هاتنە پێكئینان و نوكە یێ ڕكمانیا وەزارەتا بەرگریا ئیراقێ دكەن، كار گەهشتە وێ چەندێ قانوون كرە بەهانەیەك بۆ دژایەتی و لاوازكرنا هەرێما كوردستانێ ئەوژی ب ڕێكا بكارئینانا زۆرینەیا پەرلەمانی و پشتگوهـ هاڤێتنا سیستەمێ لهەڤهاتنێ ئەوا ئیراقا نوو ل سەر هاتیە ئاڤاكرن».
جەواد مستەفا ستۆپەیی گوت ژی» پێدڤیە گەرەنتیەك هەبایە بۆ هەردو ئەندامێن كورد ل دادگەها فیدرالی یا ئیراقی ل هەمبەر هەر دژایەتیەكا بۆ هەرێما كوردستانێ دهێتەكرن، دگەل ئەوان بزاڤێن ژئالیێ هندەك ئالیێن شیعی ڤە دژی هەرێما كوردستانێ دهێنەكرن، هندەك پەرلەمانتار و ئالیێن كوردی ژی كار بۆ بەرژەوەندیێن سیاسەتا دژایەتیا هەرێمێ دكەن و ئاڤێ دكەنە ئاشێ پڕۆژەیێ شیعەگەریێ ل ئیراقێ».
ئاماژەكر» پێدڤیە هەرێما كوردستانێ پڕۆژەیەكی نیشتیمانی هەبیت و هەموو ئالیێن سیاسی تێدا پشكدار بن بۆ بەرهنگاربوونا وان پیلانێن دژی هەرێما كوردستانێ هەین, هەتا كەسێن دژایەتیا هەرێمێ دكەن بهێنە دادگەهكرن ژی، هەكە پێنگاڤەكا ب ڤی شێوەی نەهێتە هاڤێتن ڕۆژ بۆ ڕۆژێ ئەو ئالیێن دژایەتیا هەرێما كوردستانێ دكەن دێ قانوونێ هەمبەری كوردان بكارئینن بۆ لاوازكرنا هەرێما كوردستانێ».

سەرۆکێ گشتی یێ پارتا سوسیالیست یا کوردستانێ راگەهاند، هەلبژارتنێن باژێرڤانیان بۆ کوردان گەلەک گرنگن، ژ بەر ڤێ یەکێ ژی دڤێت هەموو هێزێن سیاسی یێن کوردی ل تورکیا و باکورێ کوردستانێ پێکڤە کار بۆ ئاڤاکرنا هەڤپەیمانیەکا نوو بکەن، چونکی هەتا کورد ل تورکیا و باکورێ کوردستانێ ئێکگرتی و بهێز نەبن نەشێن بگەهنە مافێن خوە.

بایرام بۆزیەل سەرۆکێ گشتی یێ پارتا سوسیالیست یا کوردستانێ(PSK) راگەهاند، هەلبژارتنێن ٣١ ئادارا سالا ٢٠٢٤ یێن باژێرڤانیان ل تورکیا و باکورێ کوردستانێ گرنگیا خوە یا تایبەت بۆ کوردان هەیە، چونکی هەتا نها ژی زۆرداریا ل سەر گەلێ کورد ل تورکیا بەردەوامە و دانپێدان ب مافێن رەوا و سەرەکی یێن گەلێ کورد نەهاتیە کرن، ژ بەر ڤێ یەکێ ژی گەلەک گرنگە ژ بۆ ڤان هەلبژارتنان هەموو هێزێن کوردی هەست ب بەرپرسیاریا خوە یا دیرۆکی بکەن، ئاڤاکرنا هەڤپەیمانیەکا بهێز د ناڤبەرا هەموو هێزێن کوردی دا دێ بیتە ئەگەرێ دەستپێکرنا قۆناغەکا نوو د سیاسەتا کوردی ل تورکیا دا، ژ بەر ڤێ یەکێ وەکو پارتا سوسیالیست یا کوردستانێ ئەم داخواز ژ هەموو هێزێن دی یێن کوردستانی دکەین کار بۆ ئاڤاکرنا هەڤپەیمانیەکا نوو بکەن.
ناڤهاتی د پشکەکا دی یا ئاخڤتنا خوە دا ئەو یەک ژی دیار کر، د چارچۆڤێ بدەستڤەئینانا مافێن رەوا و دیموکراتی یێن گەلێ کورد ل تورکیا دا دڤێت ئەم هەموو پێکڤە کار بکەین، دڤێت هەر دەلیڤەیەک هاتە پێش وەکو هێزێن کوردی ئەم مفایێ ژێ وەربگرین و کار بۆ خزمەتا خەلکێ خوە بکەین، راستە گەلەک ئاستەنگی هەنە و زۆرداریا ل سەر گەلێ کورد ژی بەردەوام دکەت، لێ دیسان ژی هندەک دەلیڤە هەنە و گۆت: (ئەم وەکو پارتا سوسیالیست هەلبژارتنێن ئادارا ٢٠٢٤ یێن باژێرڤانیان ل تورکیا و باکورێ کوردستان گەلەک گرنگ دبینین، کورد دشێن د چارچۆڤێ هەڤپەیمانیەکا نوو و بهێز دا پێکڤە کار بکەن، دڤێت ڤێجارێ هێزێن کوردستانی وەسا بکەن دا بشێن دەنگێ هەموو وەلاتیێن کورد ل تورکیا بدەستڤە بینن، ئەو یەک دێ کاریگەریەکا خوە یا مەزن ل سەر سیاسەتا تورکیا یا ل هەمبەر کوردان ژی کەت، ئانکۆ بهێزبوونا کوردان ل تورکیا دێ بیتە ئەگەرێ دەستپێکرنا قۆناغەکا نوو، ژ بەر ڤێ یەکێ ژی وەکو پارتا سوسیالیست یا کوردستانێ ئەم داخواز ژ هەموو هێزێن سیاسی یێن کوردی ل تورکیا دکەین بلا کار بۆ ئاڤاکرنا هەڤپەیمانیا کوردستانی بکەن).
هەژی ئاماژەپێدانێ یە، کو ل رۆژا ٣١ ئادارا ٢٠٢٤ دێ هەلبژارتنێن باژێرڤانیان ل تورکیا و باکورێ کوردستانێ هێنە کرن، هەر ژ نها ڤە هەموو پارتێن سیاسی ل تورکیا خوە بۆ ڤان هەلبژارتنان بەرهەڤ دکەن و بەرپرسێن هەدەپێ ژی دبێژن ئەو بەرهەڤن ژ بۆ باژێرێن مەزن یێن تورکیا دانوستاندنان ل گەل ئاکپارتیێ و پارتا کۆماری بکەن و هەر ئالیەک پشتەڤانیێ ل مافێن کوردان بکەت ئەو دشێن د هەلبژارتنان دا پشتەڤانیێ ل بەربژارێن وان بکەن.