هەولێر، قائید میرۆ

شرۆڤەكارەكێ سیاسی ئاشكراكر، ئەنجامدانا هەلبژارتنێن بهێت یێن هەرێما كوردستانێ دێ بهارا سالا بهێت و ب هەمان قانوونا بەرێ دێ هەلبژارتن هێنە ئەنجامدان هەروەسا دبێژیت، نابیت چو ئالی ڤێجارێ ڕێگریێ ل ئەنجامدانا هەلبژارتنان بكەن و بەروڤاژی پێدڤیە هەموو ئالی هاریكاربن كو پڕۆسەیا هەلبژارتنان بهێتە ئەنجامدان و ئاستەنگ بۆ نەهێنە دروستكرن.
كاوە ئەحمەد، شرۆڤەكارێ سیاسی بۆ ڕۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گوت» سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ ڕۆژا ئەنجامدانا هەلبژارتنێن هەرێما كوردستانێ دیاركربوو وفەرمانا هەرێمی بۆ هاتبوو دەركرن و ژئالیێ سەرۆكێ حوكمەتێ ڤە ژی هاتبوو پەسەندكرن، بەلێ مخابن بابەتێ هەلبژارتنان گرێدای ناڤمالا كوردی یە و نەهاتنە ئەنجامدان و ئێكەتی نیشتمانی كوردستان ژی بەرپرسیارە ژ گیرۆبوونا هەلبژارتنان، چونكە بەردەوام ئێكەتیێ ئاستەنگ د ئێخستنە هەمبەر پڕۆسەیا هەلبژارتنان و ل دووماهیێ نەهاتنە ئەنجامدان و نەچاربوون ژیێ پەرلەمانی بهێتە درێژكرن، مخابن ئاریشەیێن ناڤخوەیا ئێكەتیێ بوونە ئەگەر هەلبژارتن د دەمێ دیاركری دا نەهێنەكرن، چونكە كومسیۆنا هەلبژارتنان هەبوو ل هەرێما كوردستانێ و قانوونا هەلبژارتنان ژی هەبوو تنێ مابوو بهێنە كاراكرن و دەست ب بەرهەڤیێن هەلبژارتنان بهێنەكرن ژئالیێ كومسیۆنا سەربخوەیا هەلبژارتنێن هەرێما كوردستانێ، بەلێ ئەو ئاستەنگێن ئێكەتیێ بوونە ڕێگر ئەو پڕۆسەیا دیموكراتی وەك خوە بڕێڤە نەچیت و هەلبژارتن نەهێنەكرن ئەڤە ڕاستیەكە و دڤێت خەلكێ كوردستانێ بزانیت».
كاوەی گوت ژی» چوونا شاندێ سەرۆكایەتیا هەرێما كوردستانێ بۆ بەغدا و دوبارە هاتنا شاندێ كومسیۆنا هەلبژارتنێن ئیراقێ بۆ هەرێما كوردستانێ نیەت پاقژیا پارتی نیشا ددەت بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنان، بەلێ نوكە ئاریشەیەك پەیدابوویە و كومسیۆنا هەلبژارتنێن ئیراقێ مژوولی بەرهەڤیانە بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ».
دیاركر ژی» بێگومان كومسیۆنا ئیراقێ هەردو پڕۆسەیێن هەلبژارتنان پێكڤە بڕێڤەببەت و زێدەتر خوە بەرهەڤ دكەت بۆ هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ، پیشبینی دهێتەكرن هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ بكەڤنە د هەیڤا نیسانا سالا داهاتی دا، بەلێ هەلبژارتن هەر ب قانوونا بەرێ بهێنە ئەنجامدان و دێ سیستەمێ ئێك بازنەیی بیت، ژ بەر كو قانوونا بەرێ یا هەلبژارتنێن هەرێما كوردستانێ ئێك بازنەیە و دشێن هندەك گوهۆڕینێن تەكنیكی تێدا ئەنجامبدەن، هەتا هەكە كومسیۆنا هەلبژارتنێن ئیراقێ ژی سەرپەرشتیا هەلبژارتنێن داهاتی یێن هەرێما كوردستانێ بكەت پێدڤی ب هاریكاریا كومسیۆنا هەلبژارتنێن هەرێما كوردستانێ هەیە، ژ بەر كو كومسیۆنا بەغدا ئاگەهداری هووردەكاریێن هەرێما كوردستانێ نینە، پتریا خەلكێ كوردستانێ دگەل ئەنجامدانا هەلبژارتنانە و نابیت چو ئالیێن سیاسی ڕێگریێ ل ئەنجامدانا هەلبژارتنان بكەن بەروڤاژی دڤێت هەموو ئالی هاریكار بن هەلبژارتن بهێنە ئەنجامدان».

پەیڤدارا ئێكەتیا ئورۆپا بۆ كاروبارێن دەرڤە دوپاتیێ ل سەر پشتەڤانیكرنێ ل بزاڤێن حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دكەت بۆ پێشڤەبرنا بەرهەمێ ناڤخوەیی د بوارێ چاندنێ دا دكەت و دبێژیت: پێدڤیە هەموو ئالیێن سیاسی یێن هەرێما كوردستانێ پێكڤە كاربكەن تاكو زێدەتر هەلبژارتن نەهێنە گیرۆكرن.
نەبیلا مەسرالی، پەیڤدارا ئێكەتیا ئورۆپا بۆ كاروبارێن دەرڤە گوت» پشتەڤانیێ ل بزاڤێن حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دكەین بۆ پێشڤەبرنا بەرهەمێ ناڤخوەیی و ئێكەتیا ئورۆپا دوپاتیێ ل وێ چەندێ ژی دكەت كو پێدڤیە هەموو پارتێن سیاسی ل هەرێما كوردستانێ پێكڤە هەماهەنگیێ بكەن، تاكو هەلبژارتن زێدەتر نەهێنە گیرۆكرن».
نەبیلا مەسرالی گوت ژی» هەماهەنگیێن مە ل گەل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بلند د هەلسەنگینین، هەبوونا هنارتیێن دبلۆماسی و ڕێكخراوێن مە یێن مرۆڤایەتی ل هەولێرێ، نیشاندەرێن ڕژدبوونا مەنە ل سەر هەماهەنگیەكا درێژخایەن ل گەل هەرێما كوردستانێ».
سەبارەت ئاستێ پەیوەندیێن وان ل گەل هەرێما كوردستانێ، پەیڤدارا ئێكەتیا ئورۆپا بۆ كاروبارێن دەرڤە ڕۆهنكر» دخوازین ئەزموونێن مە د بوارێ بەرژەوەندیا هەڤپشكدا ل گەل هەرێما كوردستانێ هەڤپشكیێ پێ بكەین، ب تایبەتی د بوارێ گوهۆڕینێن ژینگەهی و هەمەجۆركرنا ژێدەرێن وزێ».
هەروەسا گوت ژی» بێگومان ئەم پشتەڤانیێ ل بزاڤێن حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دكەین بۆ پێشڤەبرنا بەرهەمێ ناڤخوەیی، ب تایبەتی د بوارێ چاندنێ دا دكەین».
سەبارەت هەلوەستێ ئێكەتیا ئورۆپا ل سەر هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ، نەبیلا مەسرالی ئاماژەكر» ئێكەتیا ئورۆپا دوپاتیێ ل وێ چەندێ دكەت، كو پێدڤیە هەموو پارتێن سیاسی ل هەرێما كوردستانێ پێكڤە كاربكەن تاكو هەلبژاتن زێدەتر گیرۆ نەبن».

عەزیز هەورامی

چاڤدێرەكێ سیاسی دبێژیت، سلێمانیێ و گەرمیان و هەلەبجە د ڕەوشەكا خرابدانە، ژ بەركو ل گەل دروستبوونا كابینەیا نەهێ ل سالا ئێكێ و دویێ و سیێ دەستهەلاتا وان دەڤەران دخواست شێوازەكێ ئیداری و دارایی یێ خوە بڕێڤەبەرنێ هەبیت ئەوە بوو حوكمەتا هەرێمێ پێدان كو داهاتێ وی سنووری بۆ خوە ب مەزێخن، بەلێ نەشیان د ڕاستگوبن د كۆمكرنا داهاتی دا.
ئارام بامۆكی، نڤیسەر و چاڤدێرێ سیاسی بۆ ڕۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گوت» مخابن ئەو ئیدارەیەك نەبوو كو ب دلێ كەسێ بیت و دادپەروەری تێدا بیت، لەوما پەنا برە وێ چەندێ ڕایا گشتی وەسا تێبگەهینن كو هەولێر بودجەی نا هنێریت و غەدرێ ل سلێمانیێ دكەت، كو ئەو چەندە ژی تۆمەت و خوە ڤەدزینە ژ بەرپرسیارەتیێ».
گوت ژی» داهاتێ دەڤەرا سلێمانیێ یێ بەرفرهەیە و بودجە ژی بۆ مووچەی دهێت و ئەڤە یا دیارە بەلێ هیچ پارەیەك یێ دیار نینە، داتایەكا فەرمی ل دادگەهێ و راگەهاندنێ نینە بێژیت غەدر ل ڤێ دەڤەرێ دهێتە كرن، تنێ وەكو سەقایێ ڕاگەهاندنێ بۆ تۆمەتان و هەڤڕكیێ یە و هەژموونا هەرێمی ل وێ دەڤەرێ یا زالە و دخوازیت ئەزموونا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و كابینەیا نەهێ ب شێوینیت».
دیاركر» ل وی سنووری پرۆژە نینن وهندەك پرۆژە هەنە دەمێ تمامبوونا وان شەش مەهـ هەتا سالەكێ یە، بەلێ 15 سالە هیچ نەهاتیە كرن و هیچ دیار نینە، داهاتێ وی سنووری گەلەكە بەلێ بەرزە دبیت و ڕاگەهاندنا سلێمانیێ دووڤچوونێ ناكەت كا داهاتێ پەروێزخان و باشماخ و تەویلە و سەیرانبەن و هەموو دەروازان چ لێ دهێت».

سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، مەسرور بارزانی پێشوازی ل هانس سادنی، بالیۆزێ هولەندا ل ئیراقێ و شاندەكێ دگەلدا كر.
ب گۆرەی بەیاننامەیەكا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، د كۆمبوونەكێ دا ڕەوشا گشتی و دووماهی پێشهاتێن سیاسی ل ئیراقێ و پێشڤەبرنا پەیوەندیێن هەرێما كوردستانێ و هولەندا هاتنە باسكرن.
سەبارەت ڕەوشا ناڤخوەیی یا هەرێما كوردستانێ، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ ئاماژە كر» ڕێكێ نادەین ڕەوشا ناڤخوەیی یا هەرێما كوردستانێ ببیتە قوربانی بۆ داخوازیێن نەدستووری و نەبەرپرس» هەروەسا دووپاتكر ژی» پێدڤیە هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ د زووترین دەم دا بهێنە ئەنجامدان».
د بەیاننامەیێ دا ئەو چەندە ژی هاتە بەرچاڤكرن كو تەوەرەكێ كۆمبوونێ دانوستاندن بوو ل دۆر پەیوەندیێن هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا فیدرال و گرنگیا پاراستنا مافێن دستووری یێن هەرێما كوردستانێ و سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ دووپاتی ل پێدڤیا پێگیریبوونێ و بجهئینانا ڕێككەفتنێن د ناڤبەرا هەردو ئالیان كر، چونكە ئاسایش و سەقامگیریا ئیراقێ گرێدای بجهئینانا دستووری و ڕێزگرتن ل ڕێككەفتنایە.
هەر د وێ بەیاننامەیا حوكمەتا هەرێمێ دا ئاماژە ب وێ چەندێ ژی هاتە كرن كو بالیۆزێ هولەندا ل ئیراقێ، بەرهەڤیا وەلاتێ خوە بۆ ب هێزكرنا پەیوەندیان ل گەل هەرێما كوردستانێ د بوارێن جودا جودا دا دیاركر و پشتەڤانیا هولەندا ژی بۆ ب هێزبوون و پێشڤەبرنا هەرێما كوردستانێ د چارچۆڤەیێ ئیراقا فیدرال دا دوپاتكر.

دوهی دوشەمبی 19/6/2023 مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل گەل شاندەكێ ژۆرا بازرگانی یا ئەمریكی كۆمبوو و ب گۆرەی مالپەرێ فەرمی یێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، ئێرڤن هیكس قونسۆلێ گشتیێ ئەمریكا ژی د كۆمبوونێ دا یێ پشكدار بوو.
مالپەرێ فەرمی یێ حوكمەتێ ئاماژە ب وێ چەندێ ژی كر كو ستیڤ لوتس، جێگرێ سەرۆكێ ژۆرا بازرگانی یا ئەمریكی بۆ كاروبارێن ڕۆژهەلاتا ناڤەراست كورتیەك دەربارەی ئارمانجا سەرەدانا خوە و پێكهاتەیێ شاندی بەرچاڤكر كو ژ نوونەرێن هەژمارەكا كۆمپانیێن ئەمریكی د بوارێن پێشڤەبرنا چاندنێ دا پێكهاتبوو.
د كۆمبوونێ دا، مەسرور بارزانی سەرەرای سوپاسیكرنا ئەمریكا بۆ گرنگیدانا وێ ب هێزكرنا پەیوەندیان ل گەل هەرێما كوردستانێ ب ڕێكا كەرتێ تایبەت، ڕۆناهی ئێخستە سەر چاكسازیێن كابینەیا نەهێ یا حوكمەتا هەرێمێ د بوارێ هەمەجۆركرنا ئابوری و گرنگیدان ب كەرتێ چاندنێ و ئاڤاكرنا ژێرخانەیەكا ئابوری یا ب هێز و كاراكرنا سیستەمێ بەنكی و ب دیجیتالكرنا خزمەتگوزاریێن گشتی.
د كۆمبوونێ دا سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دیاركر، ئارمانجا مە ئەوە، هەرێما كوردستانێ ببیتە سەنتەرەكێ گرنگ یێ بازرگانی و چاندنێ ل دەڤەرێ ب ئاراستەیا دابینكرنا ئاسایشا خوارنێ، هەروەسا كۆمپانیێن ئەمریكی ژی هاندان وەبەرئێنانا خوە ل هەرێما كوردستانێ پێشبێخن ب تایبەتی د وارێ وزێ و كاروبارێن بەنكی دا، بەرهەڤیا هەرێما كوردستانێ ژی بۆ پێشكێشكرنا هەر ئاسانكاری و هەماهەنگیەكا پێدڤی سەبارەت ڤێ چەندێ دوپاتكر.

پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ سەبارەت پڕۆژە قانوونا بودجەیا گشتی یا ئیراقێ و قۆناغێن پشتی پەسەندكرنا بودجەی ڕادگەهینیت: ئەم وەكو حوكمەتا هەرێما كوردستانێ پەیوەندیێن مە ل گەل بەغدا دێ د بەردەوامبن. هەروەسا دبێژیت: پاشڤەچوونەكا مەترسیدار دپڕۆسەیا سیاسی یا ئیراقێ دا هەیە.
جۆتیار عادل، پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ گوت» پشتی گوهۆڕینێن سیاسی ل ئیراقێ پشتی سالا 2003، تێكگەهشتنەكا هەڤپشك د ناڤبەرا ئالیێن سیاسی یێن ئیراقێ دا هەبوو، ب وی ئاراستەی پێكڤە پاشەڕۆژا ئیراقێ دروست بكەین، بەلێ مخابن ئەوا نوكە دهێتە دیتن، پاشڤەچوونەكا مەترسیدارە ل سەر پاشۆڕۆژا سیاسی ل ئیراقێ».
جۆتیار عادل گوت ژی» پەیوەندیێن حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، ب ڕێكا كەنالێن جودا، ل گەل ئیراقێ د بەردەوامن، چونكە خەلكێ هەرێما كوردستانێ وێ چەندێ قەبوول ناكەت داگێڕانێ ژ مافێن وی بكەین».
پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ هیڤی ژی خواست، ئەو بودجەیا كو ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ هاتیە پەسەندكرن، وەكو خوە بهێتە بجهئینان و ب دوور دیت تانە ل قانوونا بودجەی بهێتە دان.
ئەوژی بەرچاڤكر» هەروەكو سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د گۆتارا خوە دا ل كۆنفرانسێ كوردستان لاندكا پێكڤەژیانا ئاشتیانە، ئاماژە ب وێ چەندێ كری كو گرفتا مە ل گەل بەغدا، تنێ گرفتا دارایی نینە».
جۆتیار عادل خویاكر ژی» ئەڤرۆ ئەم ڕوو ب ڕوویێ پێشهاتەكێ نە، پێدڤیە چاڤەڕێ بین كو ل پاشەڕۆژەكا نێزیك دا دێ چ بیت، وەكو حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ژی هەلوەستێ مە یێ ئاشكرایە».
هەروەسا ئاشكراكر» هێز و ئالیێن سیاسی د ناڤ چارچۆڤەیێ هەماهەنگیێ دا، ل دۆر وان خالێن كو مە ڕێككەفتن ل سەر كری، پاشڤەچوون، كو ئەڤ پرسە تنێ ل ڤێ قۆناغێ ڕوو نەدایە، بەلكو ل سالا 2005 هەتا نوكە، پاشڤەچوونەكا مەترسیدار ل سەر هەموو وان بها و پرنسیپان هەیە كو پێكڤە ل سەر ڕێككەفتبووین».
سەبارەت هەلوەستێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بۆ ڤێ قۆناغێ و پەیوەندیێن ل گەل بەغدا، گوت» كەنالێن پەیوەندیێ ل گەل بەغدا یێن هەین و دێ بەردەوام بن، كو گرێدای كۆمەكا بابەتانە، هەروەكو من باسكری خەلك داگێڕانێ ژ دەستكەفتێن هەرێما كوردستانێ ناكەت، كو ژ ئەنجامێ قوربانیەكا مەزن بدەستڤە هاتین، ستراتیژیەتا مە د نوكە دا، پاراستنا دەستكەفتێن هەرێما كوردستانێ یە».
پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دوپاتكر» كۆمەكا مادەیێن دستوورێ ئیراقێ یێن هاتینە پێشێلكرن، بەری پەسەندكرنا بودجەی، مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ بەردەوام د پەیوەندیێ دابوو ل گەل محەمەد شیاع سودانی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ و نوونەرێن مە ل بەغدا، كو سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ ڕاشكاوانە ئاخڤتیە، هەروەكو خەلكێ هەرێما كوردستانێ دزانن، كو هەڤپەیمانیا بڕێڤەبرنا دەولەتێ هندەك پێشنیاز و هزرێن نوو بەردەستكرینە، كو ل گەل ڕێككەفتنا مە ل گەل بەغدا ناگونجیت، سەرباری وێ چەندێ ژی ل دەف مە ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ئێكلابوویە كو قووتێ خەلكێ هەرێما كوردستانێ هێلا سۆرە، د ناڤبەرا مە و بەغدا قانوون و دستوور یێن هەین».
ڕۆهنكر ژی» هەبوونا هەرێما كوردستانەكا ب هێز، كاریگەری ل سەر سەقامگیریێ هەیە و بەروڤاژی ژی ڕاستە».
ل دۆر پێنگاڤا بهێت یا هەولێرێ، جۆتیار عادل گوت» باشترین دەستكەفتا گەلێن ئیراقێ، دستوورە، كۆمەكا ئالیان هەنە بزاڤێ دكەن هەرێما كوردستانێ لاواز بكەن، بەلێ بزاڤێن وان شكەستن ئینایە، ب ئیرادەیا پیلایی یا خەلكێ هەرێما كوردستانێ، دێ وێ قۆناغێ ژی دەرباز كەین».
پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێمێ ل دۆر ئەگەرێ دوبارە دروستبوونا قەیرانا دارایی و پاشئێخستنا مووچەیێ فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ گوت» هێشتا زوویە باس ل وێ پرسێ بكەین، پێدڤیە چاڤەڕێی قۆناغا بجهئینانا بودجەی بكەین».
سەبارەت بەلاڤكرنا مووچەیێ هەموو وەزارەتێن حوكمەتا هەرێمێ بەری جەژنا قوربانی، جوتیار عادل دبێژیت» وەزارەتا دارایی و ئابوری بزاڤێ دكەت گرفتان چارەسەر بكەت تاكو مووچەیی هەموو وەزارەتان بەری جەژنێ بهێنە بەلاڤكرن».

سەرۆكێ دەستەیا كارگێری یا مەكتەبا سیاسی یا پارتی دیموكراتی كوردستان، فازل میرانی ل بارەگایێ مەكتەبا سیاسی پێشوازی ل شاندەكێ كۆمەلا دادگەری كوردستان ب سەرۆكایەتیا محەمەد حەكیم، ئەندامێ مەكتەبا سیاسی كر.
د كۆمبوونەكێ دا ب بەرهەڤبوونا مەحمود محەمەد و هشیار زێباری و سیداد بارزانی ئەندامێن دەستەیا كارگێری یا مەكتەبا سیاسی، فازل میرانی دوپاتكر كو پەیوەندیێن د ناڤبەرا هەردو ئالیان دا د دیرۆكی نە و ئاماژەكر كو گەلەك جاران ئەو پەیوەندی سەر ئەڤراز و سەر نشیفی بخوەڤە دیتینە بەلێ هیچ دەمەكی پەیوەندیێن خراب د ناڤبەرا هەردو ئالیان دا نەبوون.
سەرۆكێ دەستەیا كارگێری یا مەكتەبا سیاسی یا پارتی دوپاتكر كو: پێدڤیە بەرژەوەندیا بلند یا هەرێما كوردستانێ ل سەر هەموو بەرژەوەندیێن دی دا بیت و مە پێ باشە ئەڤ سەقایێ سیاسی ئەوێ ل هەرێما كوردستانێ د نوكە دا هەی ب دوماهی بهێت و پاراستنا قەوارەیێ هەرێما كوردستانێ ئەركێ مە هەموویانە و ئەڤ چەندە دێ هێتە كرن ب هەڤڕێزیا ئالیێن سیاسی یێن هەرێما كوردستانێ.
فازل میرانی دیاركر ژی: هەكە دیرۆكەكا پڕ شانازی و باش مە هەبیت پێدڤیە جوگرافیا هەبیت و جوگرافیا مە هەرێما كوردستانا ئیراقێ یە و پاراستنا ڤێ جوگرافیایێ ئەركێ مە هەموویایە و پێدڤیە پێنگاڤێن خوە ڕێكبێخین بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ.
ژ ئالیێ خوەڤە محەمەد حەكیم، ئەندامێ مەكتەبا سیاسی یا كۆمەلا دادگەری كوردستان دوپاتكر: سەرەرای تایبەتمەندیا مە هەردو ئالیان، كار ل سەر هەڤپشكیان بكەین و مە پێ باشە هەموو د تێكگەهشتنێ دا ل گەل پارتی دیموكراتی كوردستان بكەین.
دیاركر ژی، پێدڤیە هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ ب زووترین دەم بهێنە ئەنجامدان و هەرێما كوردستانێ و قەوارەیێ وێ ل دەف مە هێلا سورە. هەروەسا ئاماژەكر كو تەبایی د ناڤبەرا هێزێن سیاسی یێن كوردستانی خواست و هیڤیا هەموو كوردستانیایە.

كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ دێ كۆمبیت و ئێك ژ پرسێن دێ باس تێدا هێتە كرن، هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ یە، سەرۆكێ تیما ڕۆژنامەڤانی یا كۆمسیۆنێ ژی دبێژیت: بەری دوماهیا ڤێ مەهێ دێ بڕیار ل دۆر وێ چەندێ هێتە دان.
عیماد جەمیل، سەرۆكێ تیما ڕۆژنامەڤانی ل كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ گوت» ل ڕۆژا سێشەمبی 20/6/2023 دێ جڤاتا كۆمسیارێن كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان كۆمبیت و ئێك ژ وان پرسێن دێ هێتە باسكرن، هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ یە.
سەرۆكێ تیما ڕۆژنامەڤانی ل كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ گوت ژی» چەند پێشنیازەك سەبارەت ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ هەنە كو ژ ئالیێ جڤاتا كۆمسیاران دێ دانوستاندن ل سەر هێتە كرن».
ئێك ژ ئاستەنگێن ل بەردەم كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ ئەوە، ل دوماهیا مەها كانوونا ئێكێ هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ دێ ئەنجام دەت، كۆمسیۆن نەشێت هەلبژارتنێن هەرێما كوردستانێ ژی ل هەمان دەم دا بكەت.
عیماد جەمیل گوت ژی» دڤێت بەری دوماهیا مەها خزیرانێ، كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ دوماهی بریار ل دۆر هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ بدەت».

سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، مەسرور بارزانی ل كۆنفرانسێ كوردستان لاندكا پێكڤەژیانا ئاشتیانە ل هەولێرێ، گۆتارەك پێشكێشكر و تێدا ڕاگەهاند: پێكڤەژیان و هەڤدوو قەبوولكرن بوویە پشكەك ژ كەلتوور و ژیانا مە.

دەقێ گۆتارا سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ..
سوپاسیا بەرهەڤبوونا هەوە هەموویان دكەم، سوپاسیا یەرهەڤبوونا مامۆستایێن ئایینی ژ هەموو ئایین و ئایینزایێن جودا یێن كوردستانێ دكەم كو هاتین و ل ڤێرێ دگەل مەدانە، هەروەسا سوپاسیا بەرهەڤبوونا مامۆستایێن بەرێز یێن زانكۆیان دكەم.
مە پێدڤی ب ڕێنما و بۆچوونێن هەوە هەیە. هەروەكو چاوان هەوە شیایە هەتا نوكە ب ڕێنمایێن خوە، كوردستانێ وەكو لاندكا ئاشتیێ و پێكڤەژیانێ بپارێزن، هیڤیدارم ب هەمان شێوە، نەڤیێن مە یێن داهاتی ژی ب ڤی شێوەی پەروەردە بكەن.
دەستخوەشیێ ل ڕێكخەرێن ڤی كۆنفرانسێ وەزارەتا ئەوقافێ و كاروبارێن ئایینی دكەم بۆ ڕێكخستنا ڤی كۆنفرانسی ب ڤێ هەلكەفتێ كو ڕۆژا نێڤدەولەتی یا بەرهنگاریبوونا گۆتارا كەربێ یە.
د دیرۆكا مرۆڤایەتیێ دا و هەتا ئەڤرۆ ژی گۆتار و درووشمێن دوژمنكارانە و هاندانا توندوتیژیێ، كارەساتێن مەزن پەیداكرینە. د ڤی سەردەمی ژی دا كو سەردەمێ پێشكەفتن و تەكنۆلۆژیایێ یە، هێشتا ئەو جۆرە گۆتار جهێ دلتەنگیێ نە و ئەنجامێن وێ ژی گەلەك د بەرچاڤن و دبینین كو ل گەلەك وەلات و دەڤەرێن جودا یێن جیهانێ شەر و خوینڕشتن بەردەوامە.
هەروەكو ل درووشمێ ڤێ هەلكەفتێ ژی دا هاتی، كوردستان بەردەوام لاندكا پێكڤەژیانا ئاشتیانە بوو، چەندین هزار سالە كو ئەڤ دەڤەرا مە، نەتەوە و ئایین و باوەریێن جودا جودا ب خوەڤە گرتیە و پێكڤەژیان و هەڤدوو قەبوولكرن بوویە پشكەك ژ كەلتوور و ڕێكا ژیانا مە. ل پتریا دەڤەرێن كوردستانێ كورد و توركمان و كلدان و ئاشووری و سریان و ئەرمەن و ئەرەب و موسلمان و مەسیحی و ئێزدی و جوهی، پێكڤە ژیاینە و ل ڕۆژێن تەنگاڤیاندا هاریكارێن هەڤدوو بووینە.ئەز خەلكێ دەڤەرەكێ مە كو مزگەفت و كەنیسە و كنیشت د ئێك گوند دا هەبوون. بەردەوام شانازیێ ب وی كەلتووری دكەم و هەموو شیانێن خوە دێ بكارئینم بۆ مان و پێشڤەبرنا ڤی كەلتوورێ جوان.
هەرچەندە هەرێما كوردستانێ ئەو ناڤەند و لاندك بوو كو هەموو نەتەوە و ئایین و ئایینزایەكی تێدا هەست ب ئارامیێ و ئاسوودەیێ كریە، بەلێ مخابن بەردەوام ئەو جهێ ئارام، كەفتیە بەر هێرشا هزرا دوژمنكارانە، بەردەوام بزاڤ هاتیە كرن ئەڤ كەلتوورێ پێكڤەژیانا هەرێمێ بهێتە شێواندن و هەتاكو بزاڤا نەهێلان و جینۆسایدا نەتەوە و ئایینێن دناڤ كوردستانێ دا هاتیە كرن.
دیرۆكا نوو یا نیشتمانێ مە، وێ چەندێ دیار دكەت كو ژ ئەگەرێ هزرا شۆڤینی و دوژمنكارانە و حاشاییكرن ل بوونا نەتەوەیێ مە، وەلاتێ مە تووشی چەندین كارەسات و كۆمەلگوژی مەزن بوویە. وێرانكرن و سوتن و ئەنفال و كیمیابارانكرن، دەرئەنجامێ زالبوونا وێ هزر و عەقلیەتێ بوو كو یەكسانی و دادپەروەری و دانپێدان ب مافێ نەتەوەیێن دی نەدكر.
ئەڤرۆ گەلەك ژ وان كەس و ئالیێن هێرشی مە دكر نەماینە، بەلێ ئەم هەر یێن ماین، ئەڤە ژی بێگومان ژ ئەگەرێ پاراستنا وی كەلتوور و هزرا پێكڤەژیانێ یە. هەموو ئالیەك دزانن كو ل سەردەمێ شۆڕەشا ئەیلوولێ دا، سەرەرای وان هەموو كوشتارێن ل وەلاتیێن مە د هاتە كرن، بارزانیێ نەمر بەردەوام دووپاتی ل وێ چەندێ دكر كو ئەم ڕێكێ نادەین ئەو شەڕە ببیتە شەڕێ د ناڤبەرا كورد و ئەرەبا دا، بەلكو بەردەوام دگوت كو شەڕێ مە ل گەل دەستهەلاتدارێن زۆردارە نەكو نەتەوەیان. ل دەمێ سەرهلدانێ ژی كو تنێ سێ سال ب سەر ئەنفال و كیمیابارانێ دا دەرباز ببوو، ب هزاران سەربازێن ئیراقی ل هەرێما كوردستانێ وەكو دیل هاتنە دەستەسەركرن، بەلێ سەرۆك بارزانی داخوازكر ڕێز لێ بهێتە گرتن و بهێنە پاراستن.
ئەم بەردەوام ڤی كەلتوورێ جوان دپارێزین و گۆتارا مە دێ گۆتارا خوەشتڤیێ و پێكڤەژیانا ئاشتیانە و ڕێزگرتنا بەرامبەر و یەكسانی و دادپەروەری بیت. ئەم ڕێكێ نادەین هیچ هزرەكا كەربێ و توندوتیژیێ بهێتە دناڤ هەرێما كوردستانێ دا.
بەلێ مخابن كو دبینین وانە ژ دیرۆكێ نەهاتیە وەرگرتن و دیسان هندەك كەس بزاڤا بەلاڤكرنا هزرا شۆڤینی و خوەسەپاندنێ دكەن.
مە بۆ دامەزراندنا ئیراقەكا فیدرالی و دیموكرات، گەلەك داگیران كر، مە ب هەموو شیانێن خوە بزاڤكر ئیراقەكا نوو بهێتە ئاڤاكرن كو تێدا هەموو پێكهاتە هەست ب هەبوونا خوە و پاراستنا ماف و تایبەتمەندیێن خوە بكەن، بەلێ د بەرامبەر دا دبینین كو هێدی هێدی ئەو پڕۆسەیە یا ژ ڕێكا خوە لاددەت و نێزیكە ئیراق ب ئاراستەیەكی دهێتە برن كو تووشی ئەزموونێن تەحل یێن بۆری ببیت.
دبینین بزاڤا پێشێلكرنا مافێن مە یێن دستووری دهێتە كرن، دبینین گۆتارا كەرب و دوژمنكارانە بەرامبەر هەرێما كوردستانێ دهێتە بەلاڤكرن و ب شێوازەكێ چەواشەكارانە دهێنە بەلاڤكرن كو پێشكەفتن و ئاڤەدانكرنا هەرێما كوردستانێ ل سەر كیستێ دەڤەرێن دی یێن ئیراقێ یە و ب وی جۆری دخوازن خراب بڕێڤەبرن و هەدەردانا سامانێ گشتی و گەندەلیێن خوە ڤەشێرن.
د وان سالێن كو شەڕەكێ تایفی ل گەل دەڤەرێن ئیراقێ هەبوو، هەرێما كوردستانێ ببوو پەناگەهەك بۆ هەموو ئالیەكی. هەموو ئەو تایفێن ل دەڤەرێن دی یێن ئیراقێ هەڤدوو د كوشت، ل هەرێما كوردستانێ دبوونە جیرانێن هەڤدوو. ل سەردەمێ شەڕێ دژی تیرۆرستێن داعشێ ژی، ب سەدان هزار خەلكێ دەڤەرێن دی یێن ئیراقێ هاتنە هەرێمێ و هەتا نوكە ژی پتریا وان د بەرهەڤ نینن كەمپان چۆل بكەن و بزڤرنە جهێن خوە، چونكە هێشتا هەست ب مەترسیێ دكەن.
ئەم شانازیێ ب وێ چەندێ دكەین كو كەلتوورەكێ وەسا مە هەیە و پێدڤیە ئەم هەموو بزاڤێ بكەین هزر و گیانێ پێكڤەژیانێ پێشڤە ببەین. داخوازیا مە ژی ژ خەلك و بەرپرسێن دلسۆزێن دەڤەرێن دی یێن ئیراقێ یە، كو ڕێكێ ل بەلاڤكرنا هزرا توندوتیژیێ بگرن و پەندێ ژ دیرۆكا خویناوی یا ئیراقێ وەربگرن. بلا ئەم هەموو پێكڤە كار بكەین بۆ چەسپاندنا ئاشتیێ و تەبایێ و شیانێن خوە بكاربینین كو نە تنێ ل هەرێمێ و ئیراقێ، بەلكو ل هەموو دەڤەرێ و جیهانێ ژی ببینە فاكتەرێ چەسپاندنا ئاشتیێ و نەهێلانا شەڕی و خوینڕشتنێ.
ل دووماهیێ پێدڤیە دوپاتیێ ل وێ چەندێ بكەین كو پێگیری بوون ب دستوورێ ئیراقێ، تاكە گەرنتیا سەقامگیری و پاراستنا مافێن هەموو پێكهاتەیێن ئیراقێ یە، كوردستان و هەموو پێكهاتەیێن وێ، تووشی چەندین بزاڤێن ژناڤبرنێ بووینە وەكو ئەنفال و كیمیابارانكرن و داگیركرنا ئەردی و ڤەگوهاستن و نەهێلانا ناسنامەیا نەتەوەیی، لەوما ب گۆرەی دستووری داخوازا قەرەبوویا وان هەموو ستەما ل مە هاتیە كرن دكەین .
كێشەیا مە تنێ كێشەیا مووچەی و بابەتێ دارایی نینە، نوكە پتریا مافێن دستووری یێن مە هاتینە پشتگوه هاڤێتن و پێشێلكرن، نموونەیا هەرە دیار ژی ئەوە كو هەتا نوكە ل كەركووكێ و دەوروبەرێن وێ، جوتیارێن كورد و توركمان گەف یێن ل سەر هەین و ئەردێن وان دهێنە داگیركرن، لێ دخوازن هەموو مافێن مە، د بابەتێ دارایی و مووچەی دا بچووك بكەن و ئەڤجا ڤی بابەتی ژی دژی مە بكاربینن.
داخوازیا من ژ دەستهەلاتێن بەغدا ئەوە كو ڕێزێ ل دستووری بگرن و وانێ ژ دیرۆكێ وەرگرن، ئەوا ب ئاشتیێ و سەقامگیریێ دشیێن بدەستڤەبینین، ب شەڕی و ستەمێ و خوەسەپاندنێ بدەستڤەناهێت.
داخوازیا من ژ وەلاتیێن خوەشتڤیێن كوردستانێ و ئالیێن سیاسی یێن هەرێمێ ژی ئەوە كو خەبات و قوربانیدانا گەلێ مە ژبیر نەكەن و بهایێن خوە یێ بلند ل بن هیچ فشارەكێ و بۆ بەرژەوەندیا بەرتەنگ ژ دەست نەدەن و بەردەوام بن بۆ پێشڤەبرنا وی كەلتووری و ڕێزگرتنێ ل وان بهایێن پیرۆز یێن مە هەین ژ پێخەمەت نیشتمانەكێ ب هێز.

وەزیرێ ناڤخوە ل هەرێما كوردستانێ دووپاتكر كو سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ یێ ڕژدە ل سەر ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ.
ڕێبەر ئەحمەد، وەزیرێ ناڤخوە ل هەرێما كوردستانێ د چارچۆڤەیێ پشكداریكرنێ د پانێلەكێ پەیمانگەها ئاشتیێ دا ل واشنتۆن گوت» سوپاسیا وەلاتی و ئالیێن سیاسی یێن هەرێما كوردستانێ دكەم كو مە پێكڤە گەلەك دەمێن دژوار بوراندن و داخوازێ ژی ژ ئالیێن سیاسی دكەین كو ل سەر ژڤانەكێ ڕێككەڤن بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ».
ڕێبەر ئەحمەد گوت ژی» مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ یێ ڕژدە ل سەر ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانی ل هەرێما كوردستانێ و هەموو بزاڤێن وی بۆ وێ چەندێ نە هەلبژارتن بهێنە ئەنجامدان».
ڕێبەر ئەحمەد باس ل پڕۆسەیا سیاسی ل ئیراقێ كر و گوت» محەمەد شیاع سودانی كەسەكێ باوەرپێكریە و ئەم ب شێوەیەكێ بەردەوام پشتەڤانیێ ل بزاڤێن وی دكەین بۆ وێ چەندێ بشێت ئەوا د دستوورێ ئیراقێ دا هاتی بجهبینیت. مە تنێ شەش مەهـ داینە سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ و دبیت شەش مەهێن دی ژی بۆ زێدە بكەین، لەوما مە دڤێت بزانین كا دەستكەفتێن وێ كابینەیێ چنە كو ئالیێ هەموویان پشتەڤانی لێ دهێتە كرن».
ناڤبری ئاماژە ب كێشەیا د ناڤبەرا بەغدا و هەولێرێ دا كر و گوت» كێشەیا د ناڤبەرا بەغدا و هەولێرێ دا د دستوورێ ئیراقێ دا ب ڕۆهنی ئاماژە بۆ هاتیە كرن، بەلێ د ڕاستی دا هیچ ئێك بڕگەیەكا تایبەت ب دەڤەرێن ناكۆكی ل سەر نەهاتیە بجهئینان».
سەبارەت پشتەڤانیكرنا هێزا پێشمەرگێ كوردستانێ ژ ئالیێ حوكمەتا ئیراقێ ڤە، وەزیرێ ناڤخوە ل هەرێما كوردستانێ گوت» حوكمەتا ئیراقا فیدرال هیچ هاریكاریا پێشمەرگێ كوردستانێ ناكەت و كەرەستێ پێدڤی ل بەردەستێ پێشمەرگەی دا نینە و ڕاهێنان پێ ناهێتە كرن و مووە پێ ناهێتە دان».
وەزیرێ ناڤخوە ل هەرێما كوردستانێ باسێ ڕێككەفتنا د ناڤبەرا بەغدا و هەولێرێ دا و ئاساییكرنا ڕەوشا شنگالێ كر و ئاماژە ب وێ چەندێ كر كو ئارمانجا ڕێككەفتنێ ئەوبوو كو ئاوارە بزڤرن جهێن خوە. هەروەسا گوت ژی: زێدەتر ژ 300 هزار كوردێن ئێزدی دەڤەرێن خوە بجهێلا بوون و ل هەرێما كوردستانێ دژین.
ڕێبەر ئەحمەد باسێ پەیوەندیێن د ناڤبەرا ئەمریكا وهەرێما كوردستانێ كر و ڕاگەهاند» مە وەكو هەڤپشكەكێ سەرەكی پێدڤی ب ئەمریكا هەیە، پێدڤیە ئەم ل گەل ئیراقێ، ئەمریكا و هەڤپەیمانیا نێڤدەولەتی ژ نێزیك كار بكەین بۆ وێ چەندێ ڕێكێ ل دووبارە دیاربوونا داعشێ بگرین».