ئه‌ڤرۆ نیوز:
هه‌ر چه‌نده وه‌سا هاتبوو به‌لاڤكرن كو ئه‌ڤرۆ و سوبه دێ مووچێ وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ هێته به‌لاڤكرن، به‌لێ چو راستى بۆ ده‌رنه‌چوو و د ڤى بیاڤى دا وه‌زاره‌تا دارایى رۆنكرنه‌كێ به‌لاڤ دكه‌ت.
ئه‌ڤرۆ وه‌زاره‌تا دارایى و ئابوورى یا حكوومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند كو رۆژا 1 شه‌مبیا بهێت دێ موچێ هه‌یڤا 8 یێ وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ هێته به‌لاڤكرن.
ئه‌ڤرۆ نیوز، ئه‌كره‌م ئیبراهیم
ئه‌ڤرو سپێدێ به‌هزاد عه‌لى ئاده‌م پارێزگه‌رێ دهوكێ ب وه‌كاله‌ت پێشوازیا سه‌لاحه‌دین بابه‌كر وه‌زیرێ كاره‌با هه‌رێما كوردستانێ و شاندێ دگه‌لدا كر , دهه‌ڤدیتنه‌كێ دا ب ئاماده‌بونا رێڤه‌به‌رێ گشتى یێ كاره‌با پارێزگه‌ها دهوكێ به‌حسێ ره‌وشا كاره‌بێ و به‌رنامێن وه‌زاره‌تا كاره‌با هه‌رێما كوردستانێ بو باشتر كرنا كه‌رتێ كاره‌بێ و نه‌هێلانا كێما سیان دڤى كه‌رتێ گرنگدا هاته كرن.
پارێزگه‌رێ دهوكێ ب وه‌كاله‌ت دیار كر كو ره‌وشا پارێزگه‌ها دهوكێ پێدڤى ب پێتر پشته‌ڤانى و هاریكاریێ یه دبیاڤێ كاره‌بێ ژلایێ حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ڤه ژبه‌ر كو نوكه 23 كه‌مپێن ئاوارا و په‌نابه‌ران ل دهوكێ زێده‌بوینه و روژانه كاره‌به‌كا مه‌زن لێ دهێته مه‌زاختن و گه‌له‌ك خێزانێن ئاوارا نوكه ژبلى ئه‌وێن ل كه‌مپا ل ناف باژێرى ژى ئاكنجینه و دهوك دوو به‌رامبه‌ر به‌رى نوكه لیهاتیه.
هه‌روه‌سا رێڤه‌به‌رێ گشتى یێ كاره‌با پارێزگه‌ها دهوكێ ئامار و داتا یێن مه‌زاختنا كاره‌بێ ل كه‌مپێن سنورێ پارێزگه‌هێ و به‌روكێن شه‌رى دژى داعش دیار كرن و دیار كر كو ل زفستانێ بو كه‌مپێن ئاوارا و په‌نابه‌را 113 میگاوات پێدڤى نه هه‌كه هه‌ر خێزانه‌ك 6 ئه‌مپیرا بكار بینیت و ل هاڤینێ 60 میگاوات پێدڤى نه و زێده‌بارى روژانه 60 میگاوات بو به‌روكێن شه‌رى دهێنه دابین كرن و به‌حسى وان كارا كر یێن بو كه‌مپا هاتینه كرن كو 422 گهوركێن كاره‌بێ هاتینه دانان دگه‌ل تێله و ستینكێن كاره‌بێ یێن پێدڤى .
ژلایێ خوڤه وه‌زیرێ كاره‌با هه‌رێمى سوز دا ئه‌وا دشیان دا بیت بو پارێزگه‌ها دهوكێ ژبه‌ر هاتنا ڤێ رێژا ئاوارا بهێته كرن .
دیڤدا دپرێس كونفرانسه‌كى دا سه‌لاحه‌دین بابه‌كر وه‌زیرێ كاره‌با هه‌رێما كوردسنتانێ دیار كر كو ئارمانجا سه‌ره‌كى ژ سه‌ره‌دانا شاندێ وه‌زره‌تا كاره‌بێ بو دهوكێ داكو ژ نێزیك ئاگه‌ه ژى پێدڤى و كێم و كاسیێن كه‌رتێ كاره‌بێ ل سنورێ پارێزگه‌هێ هه‌بیت هه‌روه‌سا دانانا به‌رێ بنیاتى بو پروژه‌كێ ستراتیژى و گرنگ ئه‌وژى پروژێ هایدروپاوه‌رێ دیره‌لوكێ ل گه‌لیێ ره‌شاڤا یه كو جارا ئێكێ یه پشتى پروژێ دوكان و ده‌ربه‌ندیخان پروژه‌كى بڤى ره‌نگى ل هه‌رێما كوردستانێ دهێته دانان و دێ ب قه‌رێ ژاپونى ب رێكا ئاژانسا جایكا هێته بجهئینان و بریاره 37 مێگاواتێن كاره‌بێ به‌رهه‌م بینیت و برێكا ئاڤێ دێ كار كه‌ت و ژلایێ ئابورى ڤه گه‌له‌ك یێ گرنگه , و ئه‌ف پروژه ژ وان پروژا یه یێن دپلان و ستراتیژیه‌تا حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ هه‌ى كومه دڤیت مه‌زاختیێن كاره‌بێ كێم بكه‌ین و ڤى پروژه‌ى پێدڤى ب سوته‌مه‌نیێ نینه ,
بو شنگارێ وه‌زیرێ كاره‌بێ گوت : حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ پلانا ئاڤه‌دانكرنا شنگارێ هه‌یه و سه‌روكێ حكومه‌تا هه‌رێمێ یا راگه‌هاندى كو كاره‌كێ سه‌ره‌كیێ حكومه‌تێ دێ ئاڤه‌دانكرنا شنگارێ بیت و ئه‌م وه‌كو وه‌زاره‌تا كاره‌بێ دێ مه‌ژى پلان هه‌بیت و ستافێ پارێزگه‌ه دهوكێ دێ سه‌ره‌دانا ده‌ڤه‌رێ ده‌ن دا بزانن چ پێدڤیه بو شنگارێ و ده‌وروبه‌ران بهێته كرن.
ئەڤرۆ نیوز، سالار دۆسکی:
پەیڤدارێ دەستەیا گەشتوگوزارێ ل حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ ئاشکراکر کو ب مەرەما پشکداریکرن د کونفرانسێ گەشتیاریێ ھەرێمێ دا ھەتا نوکە نێزیکی 100 کومپانیان خوە تومارکریە.
نادر روستی پەیڤدارێ دەستەیا گەشتوگوزارێ ل حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ بۆ ئەڤرۆ نیوز گۆت: ئەڤرۆ 17ى چريا دويێ 2015 سەرۆکێ دەستەیا گەشت و گوزارێ ل حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ و ب بەرھەڤببونا رێڤەبەرێ راگەھاندنێ و کارۆبارێن گەشتیاری، کومبوونا بەرھەڤیا کونفرانسێ نیف دەولەتی یێ گەشتیاری و کومپانیێن وبەرھێنانێ گەشتیاری ھەرێمێ کرا ل گەل 25 کومپانیێن نافخۆیی گرێدا.
روستی ئاشکراکر ژی کو کومبوونێ دا بەحسێ شێوازێ پشکداریکرنێ ھاتەکرن و بەرنامێ کومپانیان بۆ ئینانا گەشتیاران بۆ ناف ھەرێما کوردستانێ و شێوازێ رێکەفتنێ ل گەل کومپانیێن بیانی، گەنگشە ل گەل 100 کومپانیێن بیانی ھەمبەر بابەتی ھاتیەکرن.
جھێ ئاماژەکرنێ یە کو ژڤانە سەرێ ھەیڤا داھاتی کونفرانسێ گەشتیاری ل ھەولێرێ دەست پێ بکەت و بۆ ماوێ دو رۆژان بەردەوام بيت.
ئەڤرۆ نیوز، نەوازد زادە:
وەزیرێ سامانێن سروشتی یا حکومەتا ھەرێما کوردستانێ د ھەڤپەیڤینەکێ دا دگەل ئاژانسا دەنگ و باسێن رویتەرز بەحس ل ھورکاریێن فروتنا پەترۆلا ھەرێم و چەوانیا فروتنێ وێ ژ دەستپێکێ ھەتا دوماھیێ دکەت.
ئاشتی ھەورامی وەزیرێ سامانێن سرۆشتی یا حکومەتا ھەرێما کوردستانێ د پەڤەیڤینا خودا ل بارا فروتنا پەترۆلێ دبێژیت : ( ماوەیەکێ زورە ژلایێ بەغداڤە قەیرانێن دارایی بومە ھاتینە درۆستکرن ، و ل دەستپێکا ٢٠١٤ دا ئەو دەما کو بودجە ب تەمامی نە دگەھشتە دەستێ مە ، مە بریار دا کو ھزرێ د فروتنا پەترۆلا ھەرێمێ دا ب کەین ب شێوەیەکێ سەربەخو.
ناڤبری گۆت ژی : ( پشتی دوماھی ھاتنا بوریێن پەترۆلێ، ھەرێمێ پێدڤی ب دیتنەڤا بکرێن پەترۆلێ بوو ، و پرانیا بکران ژی د ترسیان ژ وێ یەکێ کو پەترۆلێ ژ ھەرێمێ بکرن ، ژبەرکو بەغدا ھوشداری دابوویە وان ژ تومارکرنا سکالایێن قانونی.
ھەورامی گۆت ژی : ( بابەت زور ب زەحمەت بوو و تشتەکێ نوو بوو ، بوو ھەرێمێ ، و ھندەک ژ بکرێن مە دڤیا کو ئەم بخوە گەشتیان ب کرێ بگرین و مە ژی چوو ژ فروتنا پەترۆلێ ب رێیا دەریا ناڤەراست نەدزانی ، و مە داخوازی ژ بازرگانەکێ ب ئەزموون بناڤێ ( مورتەزا لاخانی ) کر و داکو دڤی کاریدا ھەڤکاریا مە بکەت.
ل گور ئاخفتنا ھەورامی ، ناڤبری دزانی کو کا کێ پەترۆل دڤێت و کێ ژی نەڤێت کو پەترۆلا ھەرێما کوردستانێ بکریت ژبەرڤێ لاخانی دەرگەھەکی َمەزن بو ھەرێما کوردستانێ ڤەکر.
وەزیرێ سامانێن سروشتی دیارکر کو نھا پەترۆلا ھەرێم ژلایێ ١٠ وەلاتان دھێتە بکارئینان و وان مامەلەیێن بازرگانی دگەل دا ھەنە ، بەلێ بەرھەڤ نەبوو ناڤێن بکران ئاشکرا بکەت و گوت : ( د دەستھەلاتێن مەدا نینن ئەم زانیاریان لدور ڤێ یەکێ بینین زمان )
ژ ئەگەرا زنجیرا وان رودانێت لسەری ھاتینە دیارکرن ل گورەی ئاخفتنێن ئاشتی ھەورامی بەغدا پێگیرا سوز و رێکەفتنێن خوە نەبوویە و چوو بژاردەیێن دن ژی ل بەر دەستێ مە نەبوویە ژبلی فروتنا پەترۆلێ ب شێوەیێ راستەوخو.
پەترۆلا ھەرێمێ بووڤی َمەرەمێ چویە ئیسرائیلێ
ئاشتی ھەورامی دبێژیت : ( ھندەک ژ بکرێن مە گەشتیێن خوە بەر ب بەندەرێن باژێرێ ئەشکیلونی ئیسرائیلێ دبرن و دکرنە د کوگەھێن وان دا و دیڤدا ئەو پەترۆل ب بکرێن ئەوروپی د فروت.
گوت ژی : ( پەترۆلا کوردستانێ چەند جارەکان ل مالتایێ و ناڤا دەریایێ دا دھاتە فروت و ئالوگر پی َدھاتەکرن ھەتا کو ناسنامەیێن بکرێن دوماھیێ بەرامبەر ھەرەشێن سومو دیانەبن.
دبێژیت ژی : ( کارەگێ ب زەحمەت بوو و گەشتیەک بوو نێزیک مالتا دھاتە ھنارتن و چاڤەرێ دکر ھەتا کو ژلایێ گەشتیەکا دن ڤە پەترۆل بگەھیتێ ، و پاشی بگەھینە خالا دوماھیێ ، و ھندەک جاران ژی بوو سەردابرنێ دوو گەشتی دھاتن رەوانەکرن و ئێک یا بەتال و ئێک ژی یا تەژی.
دیڤدا ھەمو بونە ھەلگرێن گەشتیێن مە و مەژی ئاستێ مامەلەیێن خوە بلندکرن.
ئاشتی ھەورامی یێ گەشبینە ب ئایندەی و دبێژیت : ( ئارمانجا مە بلندکرنا ئاستێ ھنارتن و بەرھەمئینانا ملیون بەرمیلایە د روژەکێ دا و مە دڤێت گرنگ و کارابین د ھنارتنا گازا سروشتی ل دەڤەرێ .
ئەڤرۆ نیۆز، قائید میرۆ:
ئەڤرۆ ھژمارەک رێکخراوێن مەدەنی سەرەدانا دەزگەھێ میحراب ل ھەولێرێ کر و داخوازکر، مەرجەعیەتا شیعی شەڕێ کورد و شیعەیان حەرام بکەت.
رێباز یوسف، پەیڤدارێ تۆڕا خەلک ب ئەڤرۆ نیۆز راگەھاند” ئەڤرۆ مە وەکی رێکخراوێن جڤاکێ مەدەنی سەرەدانا دەزگەھێ شەھیدێ میحراب لباژێڕێ ھەولێرێ کر، کۆ دەزگەھەکێ شیعەیانە و یاداشتەک لدۆر ئالۆزیێن ناڤبەرا کورد و شیعان ئاراستەی مەرجەعیەتا بلندا شیعەیان ل عێراقێ کر، بەلێ ژ ترسا کارڤەدانێن کوشتنا کورددان ئەڤی دەزگەھێ تابلۆیێ ئینایە خار و ھەست ب مەترسیێ دکەن.
رێبازی گۆتژی” ھەلویستێ دەزگەھێ میحراب زۆر باشبوو د یاداشتێ دا مە چەند داخوازیەک ھەبوون، ژوانا ب رێیا عەمار حەکیم داخواز ل مەرجەعیەتا شیعە بھێتەکرن، کوشتنا کورددان بھێتە حەرامکرن، ھەروەسا میلیشیاتێ، شیعە ڤەگەڕێن جھێ خوە و پێکڤە ئەمنیەتا دەڤەرێن ئاریشە لسەر رێڤەببەن، واناژی سۆزدایە دێ ئەڤان داخوازیان گەھینن مەجەعیەتا شیعی ل نەجەفێ.
ئەڤرۆ نیوز، قائید میرۆ:
فەرماندەیەکێ ھێزا پێشمەرگەی دیارکر، داعش دەست ب زنجیرەکا ھێرشان بۆ سەر ھێزێن پێشمەرگەی کریە و ھەموو ھێرش ھاتینە شکاندن.
بەھره‌م عەریف یاسین، فەرماندێ پێشمەرگەی ل میحوەرێ باشیک بۆ ئەڤرۆ نیۆز گۆت: “پشتی شکەستنا گرۆپێ داعش ل شنگالێ، ورەیا چەکدارێن وان وەک بەرێ نەمایە و زۆر لاواز بووینە، لەوڕا بۆ بلندکرنا مۆڕالا چەکدارێن خوە داعش چەند رۆژەکە دەست ب زنجیرەکا ھێرشان بۆ سەر ھێزێن پێشمەرگەی کریە”.
بەھره‌می گۆت ژی: “ئەف ھێرشێن داعش چو کاریگەری ل سەر پێشمەرگەی نینە و ھەموو ھێرشێن وان ھاتینە شکاندن و سەدان چەکدارێن تیرۆرست ھاتینە کوشتن، پشتی ئۆپەڕاسیۆنا شنگالێ مە پێشبینیا ڤان ھێرشان دکر”.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
دو فرۆكێن فره‌نسى ل وه‌لاتێن ئێكگرتى يێن ئه‌مريكا به‌ر ب پاريس ب رێ كه‌فت بوون، ب نه‌چارى ئاراسته‌يێ خوه گوهۆڕى، پشتى هاتيه ئاگه‌هداركرن كو ئه‌گه‌رێ هه‌بوونا بۆمبه‌كێ يێ د ناڤ دا هه‌ين.
ئاژانسێن ده‌نگوباسان يێن ئه‌مريكا و كه‌نه‌دا به‌لاڤكر كو ئه‌ڤرۆ دو فرۆكێن فره‌نسى يێن سه‌ر ب هێلا “ئاير فرانس” كو ل باژێرێ لوس ئه‌نجلۆس و واشنتۆن يێن ئه‌مريكا ب رێ كه‌فت بوون به‌ر ب پاريس، هاتنه ئاگه‌هداركرن كو ئه‌گه‌رێ هه‌بوونا بۆمبه‌كێ يێ د ناڤ وان فرۆكان دا هه‌يى و فرۆكا ئێكێ ل باژێرێ هاليڤاكس يێ كه‌نه‌دا روونشت و يێ دويێ ژى ل باژێرێ سۆلتليك يێ هه‌مان وه‌لات.
پاشان ژ لايێ هێزێن ئه‌منى يێن وى وه‌لاتى هه‌موو سه‌رنشينێن وێ فرۆكێ ب سه‌لامه‌تى ڤه‌گوهاستن.
گۆرنا ئاراستێ وان دو فرۆكا د ده‌مه‌كى دايه كو رۆژا ئه‌ينى يا بۆرى ژ ئه‌نجامێ زنجيره‌كا هێرشێن تيرۆرستى ل پاريسا پايته‌ختێ فره‌نسا نێزيكى 130 كه‌سان هاتنه كوشتن و ب ده‌هان كه‌س ژى بريندار بوون.
هه‌ر ديسا ل وه‌لاتێ فره‌نسا و ژ ئه‌نجامێ ئۆپه‌راسيۆنه‌كا له‌شكرى ل وى وه‌لاتى، سێ گۆمانلێكرى هاتنه كوشتن و دو ژى بريندار بوون.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
شيره‌تكارێ جڤاتا ئاسايشا هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند كو پێدڤيه وه‌لاتێن رۆژئاڤا زێده‌تر بێنه پێشڤه بۆ شه‌ركرنێ ل دژى چه‌كدارێن داعش و گۆت: “هێرشێن تيرۆرستى يێن پارێز پێدڤيه ببنه زه‌نگا بيرئينانێ بۆ وه‌لاتێن رۆژئاڤا.
مه‌سرۆر بارزانى، شيره‌تكارێ جڤاتا ئاسايشا هه‌رێما كوردستانێ د چاڤپێكه‌فتنه‌كێ دا ل گه‌ل كه‌نالێ BBC كو ژ لايێ رۆژنامه‌ڤانێ ناڤدارێ بريتانى جيم ميوه‌ر ل گه‌ل ئه‌نجام دايه، دبێژيت: “هيڤيدارم ئه‌و روودانێن تيرۆرستى يێن ل پاريس رووداين بۆ وه‌لاتێن رۆژئاڤا ببنه زه‌نگا بيرئينانێ”.
د ڤێ ديدارێ دا يا كو ل شنگال هاتيه ئه‌نجام دا، شيره‌تكارێ جڤاتا ئاسايشا هه‌رێما كوردستانێ، دا زانين كو هه‌كه وه‌لاتێن رۆژئاڤا ئاماده‌ژى نه‌بن هێزێن له‌شكرى بۆ شه‌ركرنێ ل دژى داعش ره‌وانه بكه‌ن، به‌لێ پێدڤيه هاريكاريا زێده‌تر يا هێزێن كوردى ل باشوور و رۆژئاڤايێ كوردستانێ بكه‌ن.
مه‌سرۆر بارزانى گۆتژى: “نه‌شێن بێژين داعش ب ته‌مامى يا لاواز بووى، راسته ل چه‌ند جهان كونترۆل ل چه‌ند ده‌ڤه‌ران ژ ده‌ست دايه، به‌لێ ئه‌و شێواز و ته‌كتيكه‌كا نوو د كارێ تيرۆرى دا ب كار دئينن، ژ به‌ر هندێ ژى پێدڤيه ب ته‌مامى ل بن فشارێ بن و بزاڤا ژناڤبرنا وان بهێته دان.
ئەڤرۆنیۆز، ئەیاد بەرواری:
ژێدەرەکی ژ دادگەھا فیدرالی یا عیراقی راگەھاند، دادگەھا ناڤبری بریارا سەرۆک وەزیرێن عیراقێ ل دۆر نەھێلانا پۆستێن جێگرێ سەرۆک کۆماری، ھەلوەشاند.
ژێدەرێ ناڤبری بۆ (الغد پرێس) گوت: “پشتی سەرۆک وەزیرێن عیراقێ حەیدەر عەبادی بریارا نەھێلانا پۆستێ جێگرێ سەرۆک کۆماری، ئوسامە نوجێفی کو جێگرێ سەرۆک کۆماری بوو، تان ل بریارا عەبادی دا و ئەو تانە پێشکەشی دادگەھا فیدرالی کربوو”.
ل دووڤ بریارا دادگەھێ، حوکمەتا عیراقێ دێ نەچاربیت ھەموو مووچێن ھەرسێ جێگرێن سەرۆک کۆماری ( نوری مالکی، ئەیاد عەلاوی، ئوسامە نوجێفی) بۆ ب مەزێخیت و پەرلەمانی ژی پێگیر بکەت کو دەرمالێن جێگرێن سەرۆک کۆماری د قانوونا بودجا ٢٠١٦ دا بھێنە جھگیرکرن.
هه‌يڤانە پێنج ملیار دینار بۆ ھەرسێ جێگرێن سەرۆک کۆمارێ عیراقێ ژ بودجا دەولەتێ بۆ ھاتنە مەزاختن و ھەر ئێک ژوان فەوجەکا زێرەڤانان ھەبوو کو ھژمارا سەربازێن ھەر فەوجەکێ ٢٠٠ کەس بوون، زێدەباری تەشریفات و زێرەڤانێن تایبەت.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
سۆپايێ عيراقێ و هێزێن حه‌شه‌د شه‌عبى و فرۆكێن شه‌ركه‌رێن عيراقێ ئۆپه‌رسيۆنه‌كا دو رۆژى بۆ كونترۆلكرنا باشوورێ فه‌لۆجه ده‌سپێكر و به‌رپرسێن ئه‌منى ژى ل ده‌ڤه‌رێ ئاماژێ ب وێ چه‌ندێ دكه‌ن كو د ئاينده‌كێ نێزيك دا دێ رومادى و باشوورێ فه‌لۆجه ب تمامى هێنه كونترۆلكرن.
فالح عيساوى ئه‌ندامێ جڤاتا پارێزگه‌ها ئه‌نبار راگه‌هاند كو هێزێن ئه‌منى يێن عيراقى د پێشڤه‌چوونه‌كا به‌رده‌وام دانه و ب ڤان نێزيكان دێ سه‌ركه‌فتنێ ب ته‌مامه‌تى ل فه‌لۆجه راگه‌هينن، د چه‌ند رۆژێن بهێت ژى دا سه‌ركه‌فتنا رومادى دێ راگه‌هينن.
نيشاندان