ئەڤرۆ نیوز، ئەیاد بەرواری
بەربژارەکێ حزبا کۆماری بۆ سەرۆکاتیا ئەمریکا رەخنە ل سیاسەتا ئەمریکا ل دەڤەرا رۆژھەلاتا ناڤین کر و دیارکر کو وێ سیاسەتێ بارودۆخێ عیراقێ و لیبیا گەھاندە ئاژاوێ.
دونالد ترامب بەربژارێ سەرۆکاتیا ئەمریکا د دیدارەکا تەلەڤزیونی دا ل ئەمریکا گوت” سیاسەتا واشنتۆن زیانەکا مەزن گەھاندە ئەمریکا و گوژمەکێ مەزن یێ پارەی ل سەر سیاسەتێن نە کاریگەر ل رۆژھەلاتا ناڤین یێ ھاتیە مەزاختن کو دو ترلیۆن دۆلار ل عیراقێ و ئێک ترلیۆن ل ئەفغانستانێ یێن ھاتینە مەزاختن بێ کو چو مفای بگەھیننە ئەمریکا”.
ترامبی پشتەڤانیا خوە بۆ ھێرشێن ئەسمانی یێن روسی دژی داعشێ دیارکر و گوت” سەرۆکێ روسیا بزاڤێ دکەت خوین رێتن نەگەھیتە روسیا”. ل دۆر ئۆپۆزسیۆنا میانرەو ل سووریێ، گوت” ئەم بەحسێ ھندەکان دکەین بێ کو بزانین ئەو کینە و مە چو پێزانین ل سەر وان نینن و ئەم یێ پشتەڤانیا ھندەکان ل سووریێ دکەین و مەشقێ پێ دکەین بێ کو بزانین ئەو کینە و د سەر ھندێ را ژی ئەم ب ملیارا دۆلاران ددەینێ بۆ شەڕێ بەشار ئەسەدی و دبیت ئەو گەلەک دخرابتر بن”.
ئەڤرۆ نیوز، ئەیاد بەرواری:
فرۆکێن روسی ١٣١ بنگەھێن سەرکردایەتیا گرۆپێن لەشکرێ ئیسلامی و ئەحرار شام و بەرەیێ نوسرە و لەشکرێ فەتح ل دووڤ راپۆرتەکا رۆژناما (النھار) یا لوبنانی، ژناڤبرن ب مەرەما ئاشکراکرنا نیەتا قولپا ناتۆی و فرۆکێن روسی تەشویش خستە سەر ئالاڤێن پەیوەندیکرنێ دناڤبەرا وان گرۆپێن تەکفیری کو د ئەنجامدا نەشیان موبایلان و ھەر ئامیرەکێ دی یێ پەیوەندیکرنێ بکاربینن و فرۆکێن روسی ژ جۆرێ سوخوی و مێگ ٣١ بۆ دەمێ پێنج رۆژان ھێرشێن ئەسمانی دژی بنگەھێن وان گرۆپان ئەنجامدان و ب تمامی ژناڤبرن کو پێک دھاتن ژ بارەگایێن سەرکردایەتیێن وان گرۆپان و عومبارێن چەکی و جھێن چەکدارێن و ترومبێلێن وان و فرۆکێن روسی وێنێن ھەیڤێن دەستکرد بۆ لێدانا وان ئارمانجان بکارئینان ب تایبەتی ل شەڤێ، دیسا فرۆکێن روسی ھێرش کرنە سەر ٣٠ کاروانێن ترومبێلێن بارھەلگر کو چەک ژ ئیدلب بۆ چیایێ زاویە ڤەدگوھاست و ژناڤبرن، د ئەنجامدا وەلاتێ قەتەرێ کو پشتەڤانیێ ل بەرەیێ نوسرە دکەت و تورکیا ئەوا پشتەڤانیێ ل لەشکرێ فەتح دکەت خوە دیت چو ھێز ھاریکاریا وان ناکەن و سەرۆکێ روسی فلادیمێر پۆتین چاڤدێریا ئێکسەر یا وان ھێرشێن روسی دکر ھەتا ژ ژناڤبرنا وان ئارمانجان پشت راست بووی و پوتینی ٢١ رۆژ ژ ھەموو دەمێ خوە یێ دایە سووریێ و فەرماندێن لەشکرێ روسی ژی ب ھووری چاڤدێریا بارودۆخێ سووریێ دکەن و دووماھی راپۆرت ددەنە پوتینی.
پۆتینی چو پیتە پێدان ب کۆمبوونا قۆلپا ناتۆی نەدا و ئاخڤتنا خوە یا بناڤ و دەنگ (ھەکە دێ شەڕ روودەت، بلا روو بدەت) کر و فرۆکێن روسی ب شەڤ و رۆژ ژ بنگەھێ ئەسمانی یێ روسی ل دەڤەرا (حمیمیم) ل لازقیە بەر ب لێدانا بنگەھێن ئوپۆزسیۆنا تەکفیری یا چەکدار دفرین و پوتینی ب ڤێ چەندی خواست رۆژئاڤای بێخیتە دبن ئەزموونێ ڤە و ھەموو بنگەھێن گرۆپێن چەکدار ژناڤببەت بێ کو تنێ ھێرشێ ل سەر داعشێ بکەت و ئەڤ چەندە بۆ جھێ نەرازیبوونا قۆلپا ناتۆی کو ل رۆژا پێنجێ ژ دەستپێکرنا ھێرشێن روسی کۆمبووی و داخواز ژ روسیا کری ھێرشێن خوە ب راوەستینیت و بەرسڤا بوتینی بۆ ناتۆی ئەوبوو دەمێ ھەوە ھێرش کرینە سەر عیراقێ و ئەفغانستانێ و لیبیایێ و يەمەنێ ھەوە پرسیارا ھەلویستێ روسیا نەکربوو و نوکە ژی لەشکرێ روسی یێ ئەرکەکێ پیرۆز ئەنجام ددەت ئەو ژی لێدانا گرۆپێن تەکفیری یە.
ھەتا نوکە ناتۆی چو بریار نە دەرکرینە کو روسیا نەچار بکەت ھێرشێن خوە ب راوەستینیت و روسیا یا بەردەوامە ل سەر وان ھێرشان و ئەڤ چەندە دێ بیتە شەرمزاری بۆ ھەڤپەیمانیا نێڤدەولەتی کو ئەڤە پترە ژ سالەکێ ھێرشان دکەتە سەر گرۆپێن تەکفیری و ل شوینا وان گرۆپان ژناڤ ببەت، یێن ب ھێزتر لێکرین، پوتین ژی دێ بیتە وان د ١٠ رۆژان دا مە ھەموو بارودۆخ گوھۆری و ھەوە پتر ژ سالەکێ چ کریە.
ئەڤرۆ نیوز، ئەیاد بەرواری
رۆژنامەکا بریتانی ئاشکراکر پشتی گەرا ئێکێ یا دانوستاندنان د ناڤبەرا حوکمەتا عیراقێ و بەرھنگارێن وێ یێن سونی ژوان حزبا بەعس ، دو کۆمبوونێن دی ژی دێ ھێنە کرن ب سەرپەرشتیا ئەمریکا و نەتەوێن ئێکگرتی و پێشڤەچوونێن باش ژی د وان دانوستاندنان دا ھەبوون ب تایبەتی ل گەل حزبا بەعس.
بۆ جارا ئێکێ پشتی ژناڤبرنا رژێما بەعسی ل سالا ٢٠٠٣ ێ، حوکمەتا عیراقێ دێ ل گەل نوونەرێن بەعسیان ل تەنزانیا کۆمبیت.
رۆژناما (ئەندبندنت) یا بریتانی د راپۆرتەکا خوەدا بەلاڤکریە و سایتێ (الخلیج اونلاین) ئاماژە پێدایە کو حوکمەتا عیراقی دەست ب ئەنجامدانا دانوستاندنان ل گەل گرۆپێن سونی یێن دژی پرۆسا سیاسی ل عیراقێ کریە کو ھندەک ژوان گرۆپان سەر ب حزبا بەعس ڤەنە و ھندەکێن دی ژی شەڕێ ھێزێن ئەمریکی دکر پشتی سالا ٢٠٠٣ ێ و تەنزانیا ویستگەھا دویێ بوو پشتی قەتەرێ، کو گەرا ئێکێ یا دانوستاندنان ل پایتەختێ وێ (دەوحە) ل دەستپێکا مەھا ئیلۆنا بۆری ھاتبوو ئەنجامدان.
رۆژناما بریتانی ئاماژە ب وێ چەندێ کریە ھو پلان ئەوە سێ گەرێن دانوستاندنان د ناڤبەرا حوکمەتا عیراقی و بەرھنگارێن وێ یێن سونە بھێنە ئەنجامدان و ل دووڤ ھندەک ژێدەرێن بۆ رۆژنامێ ئاخڤتین، پێشڤەچوونەکا باش د وان دانوستاندنان دا ھاتیە کرن ب تایبەتی ل گەل حزبا بەعس کو دبیتە جارا ئێکێ پشتی سالا ٢٠٠٣ ێ، نوونەرێن حزبا بەعس ل گەل نوونەرێن حوکمەتا عیراقێ کۆمببن.
ل دووڤ وێ رۆژنامێ، دانوستاندنێن حوکمەتا عیراقێ و گرۆپێن سونی ژلایێ ئەمریکا و نەتەوێن ئێکگرتی ڤە دھێنە سەرپەرشتیکرن و ئەمریکا دخوازیت سونە پشکداریێ د ب سەرپەرشتیا ئەمریکا و نەتەوێن ئێکگرتی، ئارمانج ژێ پشکداریکرنا سونایە د پرۆسا سیاسی دا بەرامبەر گرەنتیکرنا پشکداریا وان د شەڕێ دژی داعشێ دا.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
شیرەتکارێ جڤاتا ئاسایشا نیشتمانی یا عیراقی یێ بەری و ئێک ژ سەرکردێن دەولەتا قانوونی د دیدارەکێ دا ل گەل رۆژناما ئەڤرۆ ئەگەرێ نەگەھشتنا ھەرێمێ و بەغدا بۆ چارەسەریا کێشان د ناڤبەرا وان دا ب تایبەتی د وارێن فرۆتنا پەترۆلا ھەرێمێ و نە ڤرێکرنا بودجا ھەرێمێ بۆ ئیفلیجبوونا سیستەمێ سیاسی ل عیراقێ و ھەرێمێ د زڤرینیت د ھەمان دەمدا پێشنیار دکەت رێککەفتنەکا دیرۆکی د ناڤبەرا ھەرێمێ و بەغدا بھێتە کرن کو تێدا بریار بھێتە دان شێوێ پەیوەندیێ د ناڤبەرا ھەردو لایەنان دا چ بیت، خویا ژی دکەت کو ھێرشێن ئەسمانی یێن روسی د کاریگەرترن ژ ھێرشێن ئەمریکی، لێ ئاماژێ ب وێ چەندێ ژی ددەت کو شەڕێ دژی تیرۆرێ دێ ب سالان ڤەکێشیت.
د. موەفەق روبێعی شیرەتکارێ بەرێ یێ جڤاتا ئاسایشا نیشتمانی یا عیراقی بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گوت” پشکداریا لەشکری یا روسیا دشەڕێ دژی تیرۆرستان دا، دێ مێزێ ل سەر تیرۆرستان ل سووریێ و عیراقێ قولپینیت، ژ بەر کو ھێزێن تیرۆرستان د ھەڤسەنگ بوون ل گەل لەشکرێ عیراقێ و لەشکرێ سووریێ، ھەڤپەیمانیا ب سەرۆکاتیا روسیا ھەڤپەیمانیەکا ستراتیژیە و چەکەکێ جۆرەیی یە کو ھاتیە دناڤ شەڕی دا دژی تیرۆرستان بۆ ب دووماھی ئینانا وی شەڕی د بەرژەوەندیا عیراقێ و سووریێ دا.
د. موەفەق روبێعی ب دوور نەزانی ب سەدان چەکدارێن تیرۆرستێن داعشێ ژبەر ھێرشێن ئەسمانی یێن روسی، پایتەختێ دەولەتا ئیسلامی یا داعشێ (باژێرێ رەقە یێ سووری) ب جە ھێلابیت و بەر ب مووسلێ و رومادی ڕەڤی بن و گوت” ئەگەرێ ڤێ چەندێ دزڤریت بۆ ھێز و دژواریا ھێرشێن ئەسمانی یێن روسی ل سەر بنگەە و چەکدارێن داعشێ ل سووریێ و شێوێ ھێرشێن ئەسمانی یێن روسی گەلەک یێ جودایە ژ شێوێ ھێرشێن ئەسمانی یێن ئەمریکی، لەوما ھێرشێن روسی گەلەک د کاریگەرترن ژ ھێرشێن ئەمریکی”.
ب دیتنا د. موەفەق روبێعی شەڕێ دژی داعشێ دێ یێ درێژ بیت، سەرەرای ھێرشین روسی و گوت” ھێشتا ئەبوبەکر بەغدادی ھێزەکا کاریگەر یا ھەی و دبیت ئەو بەرسڤا ھێرشێن روسی ل ھندەک دەڤەرێن دی بدەت و پێدڤیە ئەم بەرھەڤیان بۆ شەڕەکێ درێژ خایەن بکەین و ئەڤ شەڕە نە تنێ دێ ب ھەفتیان و ھەیڤان ڤەکێشیت، بەلکو دێ ب سالان ڤەکێشیت”.
زێدەتر گوت” ھەر بزاڤەکا لاوازکرنا داعشێ ل سووریێ دێ د بەرژەوەندیا عیراقێ دا بیت، ژ بەر کو ئەو تیرۆرا دھاتە دناڤ عیراقێ دا و ھەتا نوکە ژی بەردەوامە ژ سووریێ دھات، لەوما نوکە مەیدانا عیراقی و سووری ئێکە د شەڕێ مە دژی داعشێ”.
د بەرسڤا پەرسیارەکا ئەڤرۆ دا، ئایا روسیا دێ ھێرشێن خوە یێن ئەسمانی دژی داعشێ ل مووسلێ و رومادی ژی ئەنجام دەت کو نوکە د دەستێ داعشێ دانە،
د .موەفەق روبێعی گوت” ھەکە روسیا داخواز بکەت ھێرشێن ئەسمانی دژی داعشێ ل عیراقێ ئەنجامدەت، پێدڤیە ل سەر حوکمەتا عیراقی رازی ببیت ل سەر وێ چەندێ، ژ بەر کو ھێرشێن روسی دێ گەلەک د زیاندار و کاریگەر بن ل سەر داعشێ”.
ل دووڤ بۆچوونا روبێعی، شەڕێ جیھانیێ سیێ دژی تیرۆرێ بەری ١٠ سالان یێ دەستپێکری و نوکە ئەو شەڕە یێ بەرفرەە دبیت دژی گرۆپێن تیرۆرستی کو دھێنە ھژمارتن بالێ لەشکریێ دیاردا وەھابی، ئەوژی داعش ل عیراقێ و سووریێ و بەرەیێ نوسرە ل سووریێ و قاعیدە ل یەمەنێ و بوکو حەرام ل نایجیریا و تالیبان ل ئەفغانستانێ و باکستانێ.
ل دۆر داخویانیا حاکم زاملی ژ رەوتێ سەدری کو سەرۆکێ لژنا ئاسایش و بەرەڤانیێ یە ل پەرلەمانێ عیراقی کو راگەھاندبوو ( مایتێکرنا روسیا د شەڕێ دژی داعشێ دا و دروستبوونا ھەڤپەیمانیا چار قۆلی، دێ پرۆژێ ئەمریکی بۆ پارچەکرنا عیراقێ ژناڤبەت) ، روبێعی گوت” ئەم وەلاتەکێ فیدرالی نە و عیراق ب پرۆژێن ئەمریکی ناھێتە پارچەکرن، ھاتنا روسیا دناڤ سووریێ و عیراقێ دا تنێ بۆ پشتەڤانیا شەڕێ دژی داعشێ یە و ئەم پێشوازیێ ل روسیا دکەین”.
ل دۆر کارڤەدانێن مایتێکرنا روسی د عیراقێ دا، ب تایبەتی ئەمریکا ھەر ژ ٢٠٠٣ ێ و وێڤە ھەبوونا ئەمریکا ل عیراقێ یا ھەی و ئەمریکا گوھۆرین ل عیراقێ پەیداکر ب ژناڤبرنا رژێما بەعس، موەفەق روبێعی دبێژیت” دێ بزاڤێ کەین رۆلێ روسی تمامکەرێ رۆلێ ئەمریکی و ئیرانی بیت ل عیراقێ بۆ شکاندنا داعشێ و پەیداکرنا ھەڤسەنگیێ ژی د ناڤبەرا وان لایەنان دا بۆ ژێریا حوکمەتا عیراقێ و لایەنێن سیاسی دزڤریت”.
ل دۆر گوھۆرینا چاڤەرێکری یێ نەخشێ دەڤەرێ و ھەلوەشاندنا پەیمانا (سایکس – بیکۆ) و پەیدابوونا چەندین دەولەتێن نوو ل دەڤەرێ، ژ وان ژی دەولەتا کوردستانێ، گوت” ئەز ل گەل مافێ چارەنڤیسێ مللەتا مە ژوان ژی مللەتێ کورد، لێ پێدڤیە نوکە ھزر د چو کێشەکا سیاسی دا نەکەین، ھەتا کو پشتی تیرۆرێ و داعشێ ل کوردستانێ و عیراقێ و سووریێ ژناڤ دبەین”.
گوت ژی” ئەز ل گەل ژێکڤەبوونا گرێدانا بەغدا و ھەرێمێ مە ژ لایێن ئەمنی و سیاسی و لەشکری و ئابووری و ھەتا کو یێن رەوشەنبیری و پەیوەندی د ناڤبەرا بەغدا و ھەرێمێ دا فیدرالی یان کۆنفیدرالی بیت، ژ بەر کو د بەرژەوەندیا عیراقێ دایە ب شێوەکێ ھێدی ھێدی گرێدانا ھەرێمێ ب خوەڤە نەھێلیت، چونکی ھەبوونا کوردی ل بەغدا رێگریێ ل بریارێن پەرلەمانێ عیراقێ و حوکمەتا عیراقێ دکەت کو ئەو بۆ عیراقا عەرەبی د گرنگن، پەرلەمانتارێن کورد ل پەرلەمانێ عیراقێ مافێ ڤیتوی یێ ھەی ل سەر کاروبارێن کارتێکرنێ ل کوردستانێ دکەن، بۆ نموونە ھەکە مە ل پەرلەمانێ عیراقێ بریار دا نەخوەشخانەک ل باژێرێ عومارە یان قوتابخانەک ل بەعقوبە بھێتە ئاڤاکرن، دێ بۆچی پەرلەمانتارێن کورد ل پەرلەمانێ عیراقێ دەنگدانێ ل سەر ڤی بابەتی کەن؟ بەلکو بلا دەنگدانێ ل سەر وان بابەتان بکەن ئەوێن بۆ کاروبارێن کوردستانێ و گەلێ کوردستانێ دگرنگ، ئانکو پێدڤیە وان مافێ ڤیتوی ھەبیت ل سەر ھەر تشتەکێ کاریگەری ل سەر کاروبارێن ناڤخوەیی یێن ھەرێما کوردستانێ ھەی، لێ د گرێدای نەبن ب پرسێن دەرڤەی ھەرێما کوردستانێ ئانکو (عیراقا عەرەبی)”.
د بەرسڤا پرسیارەکا دی دا، ل دۆر ئەگەرێ نەگەھشتنا بەغدا و ھەرێمێ بۆ چو چارەیان بۆ کێشێن دناڤبەرا ھەردو لایەنان دا ھەین ب تایبەتی پرسا فرۆتنا پەترۆلا ھەرێمێ و بودجا ھەرێمێ، گوت” ژ بەر کو کێشێن سیاسی یێن دناڤ ھەرێما کوردستانێ دا ھەین و سیستەمێ سیاسی ل ھەرێما کوردستانێ یێ ئیفلیچ بووی، دیسا کێشێن سیاسی ل بەغدا ژی یێن ھەین کو ب راستی بارودۆخێ عیراقێ ژی یێ ئیفلیج بووی”.
ب دیتنا موەفەق روبێعی، چارەسەریا ھەرە گونجای بۆ کێشا کوور یا د ناڤبەرا عیراقێ و ھەرێما کوردستانێ، رێککەفتنەکا دیرۆکی یە د ناڤبەرا گەلێ عەرەبی ل عیراقێ و گەلێ کورد ل عیراقێ، تێدا بریار بھێتە دان ل سەر شێوێ پەیوەندیێ ئایا فیدرالی بیت، یان کۆنفیدرالی بیت، یان ژی ببنە دو دەولەت و پێدڤیە ئەڤ رێککەفتنە گەلەک بابەتان دەست نیشان بکەت وەکو سنۆرێن ناڤخوەیی و دەرڤە و دەرگەھێن گومرکان و دراڤی و چ بۆ تەیە و چ ل سەر تەیە و بالیۆزخانە ب چ شێوە بن.
ئه‌ڤ ديداره ژ لايێ ئه‌ياد به‌روارى بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ يا ژماره 1736 ئه‌ڤرۆ رۆژا سێشه‌مبى رێكه‌فتى 6ى چريا ئێكێ يا سالا 2015ێ هاتيه ئاماده‌كرن و به‌لاڤ بوويه.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ده‌سته‌يا سه‌رۆكاتيا په‌رله‌مانى بڕياردا ژڤانێ روونشتنا ژماره پێنج يا ئاسايى يا خولا پايزێ يا سالا دويێ ژ خولا هه‌لبژارتنا چارێ يا په‌رله‌مانێ كوردستانێ ل ده‌مژمێر 11ى به‌رى نيڤرۆيا ئه‌ڤرۆ رۆژا سێشه‌مبى رێكه‌فتى 6ى چريا ئێكێ يا سالا 2015ێ بيت و به‌رنامێ روونشتنێ ژى دێ به‌رده‌وامبوون بيت ل سه‌ر دانوستاندنێ ل سه‌ر په‌يروێ ناڤخۆ يێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ كو ژ لايێ لژنا ده‌مكى بۆ پێداچوونێ د په‌يروێ ناڤخۆ ڤه دهێته ئاماده‌كرن.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
پارێزگەرێ دھۆکێ دوھی 5ى چريا ئێكێ يا 2015ێ پێشوازیا نەوروز مەولود، وەزیرا باژێرڤانی و گەشت و گوزار ل حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ و شاندێ د گەل دا کر و د ھەڤدیتنەکێ دا کو رێڤەبەرێن سەر ب وەزارەتا ناڤبری ڤە ل سنوورێ پارێزگەھێ ئامادەبوون، بەحسێ بەرنامە و پرۆژێن وەزارەتێ ل سنوورێ پارێزگەھا دھۆکێ و دەستنیشانکرنا کێموکاسی و پێدڤیێن گرنگ و چاوانیا چارەکرنا کێموکاسیان کرن.
پاشی د پرێس کۆنفرانسەکی دا فەرھاد ئەمین ئەترووشی، پارێزگەرێ دھۆکێ دیار کر وان د کۆمبوونێ دانوستاندن ل سەر پرۆژێن باژێرڤانیێ و کێموکاسیێن رێڤەبەریێن گرێدای وەزارەتا ناڤبری وەکو ئاڤ و ئاڤرێژ و باژێرڤانی و گەشت و گوزارێ و چاوانیا چارەکرنا وان کێماسیان کر و رێیێن گونجای بۆ چارەکرنا وان ھاتنە پێشنیارکرن و گۆت: “ئەوا د شیانێن مە دا وەکو خزمەتگوزاری بۆ وەلاتیان ھاتینە پێشکێشکرن”.
ژ لایێ خوەڤە نەوروز مەولود، وەزیرا باژێرڤانی و گەشت و گوزار ئاشکرا کر، ئارمانج ژ سەرەدانا وێ بۆ دھۆکێ ئەوە، د گەل رێڤەبەرێن گرێدای وەزارەتێ کوم ببیت و گوھداریا پێدڤی و کێماسیێن پارێزگەھێ بکەت و گۆت: “مە پێشنیارێن چارەکرنا وان کێماسیان وەرگرتن، ئەوا د شیانێن وەزارەتێ دا بیت دێ چارەکەت و یا د شیان دا نەبیت بۆ جڤاتا وەزیران دێ ھێتە بلند کرن، دا کو یا پێدڤی بۆ بھێتە کرن”.
دەربارەی زێدەگاڤیان وەزیرا ناڤبری گۆت: “پشتی لژنە بۆ زێدەگاڤیان ھاتینە پێکئینان نوکە ئەم شیاینە رێ ل زێدەگاڤیان بگرین، دیسا دو پرۆژە قانوون ب ھەڤکاریا پەرلەمانتاران بۆ بابەتێ زێدەگاڤیان ھاتینە بەرھەڤکرن، ئێک ژ وان ل دۆر نەھێلانا زێدەگاڤیا یە و وەرگرتنا پێرابوونێن قانوونی د گەل ئەوێن زێدەگاڤیێ دکەن، یێ دویێ ل دۆر تاپۆکرنا وان زێدەگاڤیێن ھەتا نوکە ھاتینە کرن ئەڤی قووناغا قانوونی دەربازکریە و ب تنێ یا مای بچیتە پەرلەمانی و بھێتە پەسەندکرن و وەلاتی ژێ مفادار بن”.
ل دۆر بەلاڤ نەکرنا پارچێن ئەردی نەورۆز خانێ گۆت: “ئاریشا کوژاندنا ئەردی و نەبوونا بودجا پێدڤی بۆ ئەنجام دانا ڤی کاری ئەگەرێن سەرەکی نە بۆ بەلاڤ نەکرنا پارچێن ئەردی”.
وەزیرا باژێرڤانی و گەشت و گوزارێ ئاماژە ب وێ چەندێ ژی کر، ماستەر پلانا پرۆژێ گوزاریێ چیایێ زاوا ھاتیە چێکرن، لێ پێدڤیە گەلەک خزمەتگوزاری بۆ بھێنە دابینکرن، وەکو حوکمەت قەیرانا دارایی یا ھەی و ئەم نەشێین د نوکە دا بۆ دابین بکەین، لەو یێ مایە راوەستیای.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
وەزیرێ دەرڤە یێ ئەلمانیا د پرێس کۆنفرانسەکی دا راگەھاند کو ئەو وەک ئەلمانیا باش دبینن کو بۆ چارەکرنا قەیرانا سووریێ ل گەل سەرۆکێ رژێمێ بەشار ئەسەدی ژی دانوستاندن بھێنە کرن و ھەروەسا دیار کر ئەو ژ تورکیا ژی دخوازن کو ئۆپەراسیۆنێن ل دژی کوردان بدەتە راوەستاندن و ب دانوستاندنان پرسگرێکا کوردی چارە بکەت، چونکو کورد ھەڤپەیمانێ مە نە و دڤێت پتر ھاریکاریا وان بھێتە کرن.
وەزیرێ دەرڤە یێ ئەلمانیا ل باژێرێ بەرلین یێ پایتەختێ ئەلمانیا پرێس کۆنفرانسەک ساز کر و راگەھاند کو ژ بەر شەرێ ل سووریێ و کریارێن رژێمێ و رێکخستنێن تیرۆرست ب ملیۆنان خەلکێ سووریێ نەچار ماینە ژ وەلاتێن خوە کۆچبەر ببن و گۆت: (دڤێت جیھانا پێشکەڤتی و ب تایبەت وەلاتێن ھەڤپەیمانێن ل دژی تیرۆرێ جارەکا دی رەوشا سووریێ گەنگەشە بکەن و نەخشەیا ئارامکرنا سووریێ دانن، بۆ ڤێ چەندێ ژی ل دووڤ ھزرا مە باشە کو ل گەل بەشار ئەسەدی سەرۆکێ رژێما سووریێ ژی دانوستاندن بھێنە کرن و حوکمەتەکا بەرفرەە و ب ھێز ل سەر ئاخا سووریێ بھێتە ئاڤاکرن کو بەشار ئەسەد و نوونەرێن رژێمێ و یێن کوردان و ئۆپۆزسیۆنێ تێدا جیە بگرن).
وەزیرێ دەرڤە یێ ئەلمانیا د پشکەکا دی یا ئاخڤتنا خوە دا ژی راگەھاند کو نە ب تنێ ل سووریێ و عیراقێ، بەلکو ل ھژمارەک زێدە وەلاتێن رۆژھەلاتا ناڤین و ئەفریقیا پرسگرێکا تیرۆرێ ھەیە و رێکخستنێن تیرۆرست مەترسیێ ل سەر ھەموو جیھانێ دروست دکەن و گۆت: (دڤێت ئەم چارەیەکا بنگەھین پەیدا بکەین و تیرۆرێ ل گەل وارێ سەربازی د وارێن رێکخستنێ، دارایی و پەیوەندیان دا ژی ژناڤ ببەین و پاشی کار بۆ مەزنکرنا دیمۆکراسیێ ل وەلاتێن رۆژەھلاتا ناڤین و ئەفریقیا بکەین و دڤێت ئەڤە کارێ مە یێ سەرەکی بیت).
ل سەر رۆلێ کوردان د شەرێ ل دژی داعشێ دا ژی وەزیرێ دەرڤە یێ ئەلمانیا راگەھاند کو ب راستی ھەم ل عیراقێ و ھەرێما کوردستانێ و ھەم ژی ل سووریێ و رۆژئاڤایێ کوردستانێ رۆلێ پێشمەرگە و شەرڤانێن کورد د شکەستنا داعشێ دا رۆلەکێ گەلەک مەزن و کاریگەر بوویە و گۆت: (ئەم ل گەل ڤێ چەندێ نە ل گەل کوردان ل عیراقێ و سووریێ ھەڤپەیمانیەکا ستراتیژی بھێتە دانان و د وارێن سەربازی، سیاسی، ئابووری و پێدڤیێن کۆچبەران دا ھەڤکاریا وان بھێتە کرن، ژ بەر کو یێن ل سەر ئەردێ د شەرێ ل دژی تیرۆرستان دا پێشەنگن ھێزێن کوردی نە و دڤێت ئەم وان ب تنێ نەھێلین).
ل سەر رەوشا تورکیا و پەیوەندیێن ئەلمانیا ب تورکیا را ژی، فرانک والتەر شتانمایەر وەزیرێ دەرڤە یێ ئەلمانیا راگەھاند کۆ بۆ وان گەلەک باش بوو دەما حوکمەتا تورکیا ب کوردان را دەست ب قۆناغا ئاشتیێ کر و ھێڤیا مە ژی بۆ سەرکەڤتنا قۆناغا ئاشتیێ ل تورکیا ھەبو و گۆت: (پەیوەندیێن مە ل گەل تورکیا د ئاستەکی باش دانە و ئەم دخوازن ھەردەم پەیوەندیێن مە د گەشەپێدانێ دا بن، لێ ھندەک جاران ژ بەر ھندەک خالان ئەم رەخنە ل تورکیا دگرین و ب تایبەت ژی د وارێن مافێن کوردان و مافێ مرۆڤی دا).
د دووماھیا ئاخڤتنا خوە دا ژی وەزیرێ دەرڤە یێ ئەلمانیا دیار کر بۆمبەبارانکرنا ئاخا ھەرێما کوردستانێ و بەرفرەھکرنا ئۆپەراسیۆنێن سەربازی و گرتنا سیاسەتمەدارێن کورد نە کارێن راستن و زیانێ دگەھیننە تورکیا ب خوە ژی، بۆ ڤێ چەندێ داخوازا ئورۆپا و ئەلمانیا ژ تورکیا ئەڤەیە کو شەری راوەستینیت و جارەکا دی ڤەگەریتە ڤە بۆ سەر مێزا دانوستاندنان و گۆت: (ل گەل رەخنەکرنا تورکیا رەخنەیێن مە یێن گەلەک دژوار بۆ PKK ژی ھەنە و دڤێت PKK بێی مەرج خوە ژ مەیدانا شەری دوور بکەت و ڤەگەریتە بۆ رەوشا خوە یا سێ ھەیڤ بەری نھا و ب دیالۆگ و ئاشتیێ ل چارەیەکا گونجای بگەریت و ل سەر مێزا دانوستاندنان ل گەل حوکمەتا تورکیا پرسێن خوە چارە بکەت).
ئەڤرۆ نيوز:
ل دووف پێزانینین تایبەت کو ژ وەزارەتا دارایی وئابووری ب دەست کەفتین، بریارە ئەڤرۆ ٦٣ ملیون دۆلار ژ ئەلمانیا بچنە سەر حیسابا بەنکیا وەزارەتا داریی یا حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ و ل رۆژا چارشەمبی وپێنجشەمبی دەست ب بەلاڤکرنا مووچێن ھیزا زێرەڤانی وئاسایشێ بھێتە کرن، ل دووڤ ھەمان پێزانین ل بەر دەستپێکا ھەفتیا بھێت ٢٥٠ ملیون دولار دی ژ داھاتێ پەترۆلێ و زێدەباری داھاتێ نافخوەیی بھێنە تەرخانکرن بۆ حیسابا وەزارەتا داریی و بەلاڤکرنا مووچێن رێڤەبەریێن دی دەستپێبکەت.
نيشاندان