ئاریشه‌یا سنۆران و لڤینا تیرۆرستان؟
ئه‌حمه‌د عارف ئامێدى
چه‌ندى ده‌ڤه‌رێن د ناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ و ئیراقا فیدارل دا بمینن ئاریشه‌یێن هه‌لاویستى و ب چو سه‌ره‌كى نه‌كه‌ڤن، كو هه‌ر ژ ده‌سپێكێ وه‌ره گه‌هشتیه راده‌یێ هندێ ژبلى ناكۆكى و گه‌فلێكرنان و خوه ب چه‌ك هێرشى هه‌رێمێ كرینه، ژ ئه‌گه‌را زالبوونا تێگه‌هێ ده‌ڤه‌ران و بلندكرنا وان ل سه‌ر تێگه‌هێ نشتیمانیبوونێ و ئێكبوونا هه‌رێمێ، هه‌ر دێ بنه جهێ مفایى بۆ گرۆپێن تیرۆرستێن داعشێ، و رۆژانه چه‌ندین پێشمه‌رگه و وه‌لاتى دبنه قوربانى. نها ئه‌م یێن ل ژێر ده‌ستهه‌لاته‌كا دیمۆكراسى ده‌ستوورى دژین؟!، كو ده‌ستوورێ وێ ل سه‌ر ئیراقا ئێكگرتى هه‌موویێ دئێته سه‌پاندن، مه مادده‌كێ ده‌ستوورى یێ پاشگوخستى ژ ئالیێ ناڤه‌ندێ هه‌یه، هه‌ر ئه‌وه دبیته ئه‌گه‌را په‌یدابوونا ڤان ناكۆكیان د ناڤبه‌را هه‌رێمێ و حوكمه‌تا فیدرال دا، ئه‌و ژى ماده‌یێ (140) یا سه‌رپێچلێكرى ژ ئالیێ حوكمه‌تا فیدرال ڤه ب ره‌نگه‌كێ ده‌ستوورى و سیاسى، مانه مه ژى پشكداریه‌كا هه‌رى مه‌زن كریه د نه‌هێلانا تیرۆرستێن داعشێ ڤه و زیانا هه‌رى مه‌زن دایه ژبۆ بلند راگرتنا ڤى وه‌لاتى؟!، ئه‌ڤجا ئه‌ڤرۆ هه‌ر كه‌س و لایه‌نێ ڤان ناكۆكیان پالڤه‌دده‌ت و د تێگه‌هێ ده‌ڤه‌راتیێ نه‌گه‌هیت ب گۆره‌یى ڤى ماددێ ده‌ستوورى، هه‌ر ئه‌وه دخوازیت ئیراقا ئێكگرتى به‌ر ب كه‌نداله‌كێ كویر ڤه دبه‌ن، چونكو تشتێ د ڤى مادێ ده‌ستووری دا هاتى، هنده‌ك راستى و پره‌نسیپێن خوه‌جهن كو نوونه‌رێن كوردستانێ ل سه‌نته‌رى خوه ل سه‌ر بێده‌نگ ناكه‌ت، چونكو بێى جێبه‌جێكرنا ڤى مادده‌ى چو جوداهى د ناڤبه‌را رژێما به‌عسى و حوكمه‌تا ئه‌ڤرۆ دا نینه، نه‌مازه حوكمه‌تا ئه‌ڤرۆ ب كراسه‌كێ نوو دخوازیت ڤان راستیان بنئاخ بكه‌ت، ئه‌ڤجا به‌رپرساتیا جێبه‌جێكرنا ڤى ماددێ ده‌ستوورى ئه‌ڤرۆ به‌رپرساتیا شه‌ره‌فێ یه د ستۆیێ هه‌موو كۆڕێن هه‌رێمێ دا، ئه‌ڤجا ما دبیت كو خوه ژ ڤێ شه‌ره‌فێ ده‌ستبه‌ربده‌ین؟! به‌لێ ئه‌ڤه به‌رپرساتیه‌كا ره‌وشتى یه په‌یوه‌ندى ب هه‌ر تاكه‌كێ هه‌رێمێ ڤه هه‌یه، دیسا ل سه‌ر ستوویێ وان ده‌ڤه‌ران بخوه ژى یێن ڤه‌قه‌تیایى، ب گۆره‌یى ڤى مادده‌یى ده‌ستوورى یێ ژ لایێ حوكمه‌تا ناڤه‌ندى ڤه یا دخوازیت كو ئاگرێ فتنێ بچینیت، ل سه‌ر خاترا چه‌ند تشتێن نه‌ته‌وه‌یى ژ لایێ ره‌وشه‌نبیریا به‌عسیان ڤه هاتینه په‌روه‌رده‌كرن و كه‌سێن ل سه‌ر ماف و ئه‌زموونا هه‌رێمێ ب كه‌ره‌به‌كا نوو، كو ئاڤه‌دانى و پێشكه‌فتن د هه‌موو وارێن ژیانێ دا بخوه‌ڤه گرتى، دوور ژ ژیبوونا ده‌ڤه‌راتیێ یان ئایینى یان نه‌ته‌وه‌یى، هه‌ر ل ژێر چو ناڤێ بیت، هه‌ر چاوا بئێنه ژێكجوداكرن، چونكو هه‌موو ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیوارى ئێكگرتى دبن، چونكو خیر و خێراتێن ئه‌ڤرۆ سامانێن نه‌ته‌وینه بۆ هه‌میان، ئه‌ڤجا چما ئه‌ڤ هه‌مى كه‌ربه و ئه‌ڤ ژێكقه‌تیانه ل ڤێره و وێراهه‌نێ هه‌یه! ژبلى وێ ڤالاهیا په‌یدا دبیت ل ده‌ڤه‌ریێن مینا مه‌خمۆر كو لڤینا تیرۆرستا ب ئازادى بیت خوه د ناڤ دا نوویكه‌نه‌ڤه، ئه‌م ئه‌ڤرۆ ل هه‌رێمێ دخوازین ل گه‌ل خه‌لكه‌كێ دى د پاكێچه‌كا ئێكگرتیدا بژین، ئارمانجه‌كا ئێكگرتى كو د به‌رژه‌وه‌ندیا گشتى دا بیت بۆ حوكمه‌ته‌كا ئێكگرتى، ئه‌م هه‌می ب ئۆمێدین كو ب ئێك دل و ده‌ست ل گه‌ل هه‌ڤ بژین بێى شه‌ڕ و شه‌ماته چه‌ندى مه دیتینه ب چاڤێن سه‌رێ خوه، ب هه‌ڤرا به‌رگریێ ژ وه‌لاتێ خوه بكه‌ین، ئه‌م دخوازین زارۆیێن خوه بۆ به‌ره‌بابێن داهاتى ل سه‌ر لێبۆرینێ په‌روه‌رده بكه‌ین، دوور ژ كه‌ربوكینێ، ئه‌م ئه‌ڤرۆ ل هه‌رێمێ ل گه‌ل ده‌ستوورى و قانوونێ ینه، ما تشته‌كێ ساناهى یه هه‌ر كه‌سه‌كى هات گۆت ئه‌ڤ ده‌قه بهێته گوهۆرین، ئێدى به‌سه ئه‌ڤ یارپێكرن ب هه‌ستا ملله‌تێ هه‌رێمێ دهێته‌كرن، لێ ره‌نگه ب ملله‌تێ ئیراقێ هه‌میێ ژى دهێته‌كرن، ئه‌و ملله‌تێ دانه‌رێ قانوونێ ب درێژاهیا دیرۆكێ دانه‌رێن مه‌سللاتێن شه‌ریعه‌تان و دیرۆكه‌كا كه‌ڤنار.
ئه‌ڤجا ئه‌ڤ ڤه‌قه‌تیانێن ده‌ڤه‌رێن سنوورى یێن پاریزگه‌هان ل سه‌ر ئه‌ردێ كه‌توارى هه‌نه و د ناڤبه‌را پارێزگه‌هه‌كێ و یا دیتر دا بۆ ئیراقه‌كا ئێكگرتى و رێژه‌كا زۆر ژى یا هاریكاره ل گه‌ل تیرۆرستێن داعشێ، هه‌ر وه‌كو به‌رى ده‌مه‌كى ژى هه‌مان ناكۆكی په‌یدا دكرن بۆ ئازراندنا هه‌ستێن ئایینى و مه‌زهه‌بى د ناڤبه‌را سوننه و شیعه‌یان دا، ئه‌ها ئه‌ڤرۆ هه‌ر ئه‌ون د خوازن د ناڤبه‌را عه‌ره‌ب و كوردان دا ناكۆكیێ بچینن، یانژى د ناڤبه‌را مه‌سیحیێ عه‌ره‌ب و مه‌سیحیێ كورد دا و .. هتد، ئه‌ڤه‌یه ره‌وشه‌نبیریا وان و نشتیمانیبوونا وان بۆ ئیراقه‌كا فیدرال یا نوو، واته ئه‌م وه‌كو ملله‌ت نزانین كانێ دێ چوو پیلان به‌ر ب مه‌ڤه هێت ژ ئه‌جنده‌یێن خرابناك ژ حوكمه‌تا ناڤه‌ندى، ره‌نگه ژى رۆژه‌ك بهێت كو بۆ هه‌ر گرۆپه‌كێ ناڤه‌كى و ئالایه‌كى بدانین ئا ناڤێ رویباره‌كى بگوهۆرن، دویر نینه ناڤێن رویبارێن ئیراقێ بگوهۆرن و هنده‌ك تشتێن دیتر ژى ب كریارێن هنده‌ك سیاسه‌تمه‌داران یێن ل دویڤ هنده‌ك ئه‌جینده‌یان و دویر نینه ژى ژ وان تیرۆرستێن داعشێ بن!
و/ ئه‌ڤرۆ
