ئه‌رێ به‌نكان شیانێن پاراستنا مافێن مرۆڤان هه‌نه؟
سه‌ردار شاكر سلێڤانه‌ى
چه‌ند ئه‌م گه‌نگه‌شه‌یان بكه‌ین و به‌رده‌وام بن ل سه‌ر دانوستاندنێ، كا ئه‌رێ دراڤ و سه‌روه‌ت و سامان خوه‌شیێ په‌یدا دكت یان نه؟ دێ گه‌نگه‌شه‌یه‌كا بێ بنه‌ما بت، چونكى یا خۆیایه سه‌روه‌ت و سامان و دراڤ هێزه‌كا زێده ددن خودانێ خوه, لێ مه‌ره‌م ژێ هێزتنێ نى نه, به‌لێ چاوانیا بكارئینانا ڤێ هێزێ یا گرنگه و گه‌له‌ك كه‌س ڤێ هێزێ بۆ مفایێن تاكى و به‌رژه‌وه‌ندیێن كه‌سۆكى بكاردئینن و دیسا هنده‌ك كه‌سێن دى ژى دبیت بۆ ژناڤبرن و لاوازكرنا ده‌وروبه‌ران بكاربینن. به‌لێ د هه‌مان ده‌م دا هنده‌ك كه‌سێن دى دبیت هه‌بن و هه‌نه ژى هێزا سه‌روه‌ت و سامانى بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن گشتى بكاردئینن و هنده‌ك جاران ژبه‌ر هێزا زۆر یا دراڤ و سه‌روه‌ت و سامانێ وان دكارن هه‌تا كارتێكرنه‌كا به‌رچاڤ هه‌بن د هنده‌ك بریارێن گرنگ و گشتى دا چ ل سه‌ر ئاستێ ناڤخوه‌یى بن یان ژى ل سه‌ر ئاستێ ژ ده‌رڤه. ل ڤێره مه دڤێت بێژین كو مه‌رج نینه ئه‌ڤ لایه‌نه كه‌س بن و هنده‌ك جاران دبیت ده‌زگه‌هه‌ك یان یه‌كه‌یه‌كا دارایى یان دراڤى بت مینا به‌نكان و دیسا ژبه‌ركو هێزا سه‌روه‌ت و سامان و دراڤى د ده‌ستێ به‌نكان دایه، ئه‌ڤ به‌نكه دكارن هه‌كه حه‌زا وان ل سه‌ر بت دكارن ب گه‌ره‌نتیا پاراستن و رێزگرتنا مافێن مرۆڤان رابن و ب باشتركرنا ژین و ژیارا وان ب رێیا گه‌له‌ك كاران مینا: دانا قه‌ران بۆ هه‌ڤوه‌لاتیان بۆ پركرنا پێدڤیێن تاكه‌كه‌سان و به‌رفره‌هه‌كرنا كار و بارێن وان و كێمكرنا نه‌خوه‌شى و ئازارێن وان, لێ د هه‌مان ده‌م دا به‌نك دكارن ب ئازاردانا جڤاكى ژى رابن مینا دانا قه‌ران و زێده‌كرنا كریێ و رێژه‌یێن مفایى ل سه‌ر ڤان قه‌ران هه‌تا بگه‌هته وى راده‌یى هه‌ڤوه‌لاتى نه‌كارن ڤان قه‌ران بزڤرینن و به‌نك بكارت ده‌ستێ خوه ده‌ینن سه‌ر سه‌روه‌ت و سامانێ كه‌سێ دیار. دیسان ب رێیا ڤان قه‌ران به‌نك دكارن رێ خوه‌ش بكن بۆ كۆمپانیێن مفاده‌ر بۆ ژینگه‌ه و وه‌لاتى ب گشتى، دیسا ئه‌رێ ئه‌و كۆمپانیا قه‌رى وه‌ردگرت و پرۆژه‌یان پێ دروست دكت كۆمپانیه‌كا رێزێ ل ماف و ره‌وشتێن كریاران دگرت یان نه. خاله‌كا دى به‌نك دكارن رێ ل كریارێن گه‌نده‌لیێ بگرن و هه‌تا راده‌كى گه‌نده‌لیا به‌رپرس و پله بالایێن وه‌لاتى ژى نه‌هیلێن ب گه‌له‌ك رێیان، ژ وان ژى ره‌وانه نه‌كرنا كۆژمێن زێده بۆ ده‌رڤه‌یى وه‌لاتى و رێ گرتن ل وه‌به‌رهێنانكرنا دراڤێ ناڤخوه‌یى ل وه‌لاتێن بیانى كو ئه‌ڤ چه‌نده دێ بته ئه‌گه‌ر هه‌ڤوه‌لاتى پتر ژ وى دراڤى ببینن یێ ل ناڤ وه‌لاتى دا دهێته به‌رهه‌مئینان, دیسا هه‌كه نیازا جهیێن ده‌ستهه‌لاتدار بۆ نموونه دروستكرنا كارگه‌هه‌كا ڤاڤارتنا گلێشى یان یا پترۆلێ بت و داخوازا قه‌ره‌كێ ژ به‌نكێ بهێته‌كرن، ل ڤێره به‌نك دكارت پێداچوونێ ل جه و كارتێكرنا ڤێ كارگه‌هێ بكت بۆ ده‌وروبه‌ران كا دێ زیانێن وێ كارگه‌هێ پتر بن یان ژى قازانج و مفایێن وێ بۆ هه‌ڤوه‌لاتیان و به‌نك دكارت به‌رپرسیاریا جڤاكى هه‌لبگرت و مافێ هه‌ڤوه‌لاتیان بپارێزت. خاله‌كا دى یا گرنگ پاراستنا نهێنیێن كریارێن به‌نكى یه ژلایێ به‌نكان ڤه، چونكى به‌لاڤكرنا پێزانینێن كریاران بۆ لایه‌نێ سیێ دێ مافێن كریارێ به‌نكێ هێنه بنپێكرن و نه‌دووره ئه‌ڤ كریار تووشى گه‌له‌ك ئاریشه‌یان ببن, دیسا بكارئینانا پرۆگرامیێن ب هێز و هه‌ڤدژ دگه‌ل هێرشێن ئه‌لیكترۆنى یێن به‌رده‌وام ژلایێ هاككه‌ران ڤه. خاله‌كا دى و یا گرنگ كو ئه‌ڤه پتر به‌ربه‌لاڤه ل وه‌لاتێن نه‌پێشكه‌فتى ئه‌و ژى نه‌بوونا دادوه‌ریێ و یه‌كسانیێ د دامه‌زراندنا ره‌گه‌زێ نێرومیێ دا كو پتر دامه‌زراندن و دلیڤه‌یێن كارى بۆ ته‌خا زه‌لامانن و ژن هه‌تا راده‌یه‌كێ دهێنه بێبه‌هركرن، له‌وا به‌نك دكارت ب رێیا دانا قه‌ران بۆ كۆمپانیان داخوازا دامه‌زراندن و دانا كارى یا ژنان ژێ بهێته‌كرن و ب یه‌كسانى دامه‌زراندن بهێته‌كرن بۆ هه‌ردو ره‌گه‌زان. و ل دووماهیێ به‌نك دكارن مینا پارێزڤانه‌كێ كاربكن ژبۆ پاراستنا دراڤێ هه‌ڤوه‌لاتیان یێ هاتیه ده‌ینان، ل ده‌ف به‌نكان ژ هه‌ر كریاره‌كێ و پتر ده‌لیڤه‌یێن كارى بۆ گه‌نجێن وه‌لاتى په‌یدا بكن و ئابوورا وه‌لاتى سه‌قامگیر راگرن.
