ئه‌رێ كێشه‌یا مه ل گه‌ل به‌غدا ب تنێ مووچه و بۆدجه‌نه؟
سالح محه‌مه‌د ته‌یڕۆ
گه‌ر ئه‌م هنده‌كىً بزڤرینه‌ڤه بۆ دیرۆكا شۆره‌شێن رزگاریخوازیا كوردستانێ كو هه‌رده‌م سه‌ركردایه‌تیا بزاڤا رزگاریخوازیا كوردستانێ و نه‌مازه د شۆرشێن ئیلۆن و گولانێ دا و ب سه‌ركردایه‌تیا پارتى دیمۆكراتى كوردستان و ب رێبه‌رایه‌تیا بارزانیێ نه‌مر و سه‌رۆك مه‌سعود بارزانى، د گه‌ل هندێ دا بووینه كو دۆزا ره‌وایا گه‌لێ كوردستانێ ب شێوه‌یه‌كێ دانوستاندن و دایه‌لۆك و دوور ل شه‌ڕى بهێته چاره‌سه‌ركرن، لێ هه‌رده‌م ئه‌ڤ په‌یوه‌ندیه چووبنه پێش ده‌ستهه‌لاتێن حوكمرانیا عیراقێ یا ئێك ل دووڤ ئێك و بگره هه‌تا ئه‌ڤرۆ ژى د گه‌ل دا بیت خوه ل كوردان ڤه‌كێشایه و هه‌ر جاره‌كێ ژى مه‌رجێن وه‌ها ڤیانه ب سه‌ر سه‌ركردایه‌تیا سیاسى بسه‌پینن كو مه‌حاله ژ لایێ سه‌ركردایه‌تیێ ڤه بهێته قه‌بوولكرن، له‌وما گه‌ر نوكه ژى ده‌لیڤه بۆ بهێته ره‌خساندن ئه‌ز یێ پشتراستم دێ چه‌ندین جارێن دى گه‌لێ كوردستانێ جینۆساید و ئه‌نفال و كیمیاباران و قركرنه‌ڤه، چونكو هه‌كه ده‌ستهه‌لاتێن به‌رییا ڤێ ده‌ستهه‌لاتێ خودان ئێك هه‌لویستیا دژایه‌تیێ بن، كو ئه‌و ژى ب ب تنێ یا نه‌ته‌وى بیت ل هه‌مبه‌رى كورد و كوردستانێ یا ئه‌ڤرۆ بووینه دوئێك نه‌ته‌وه و یا دى مه‌زهه‌ب. له‌وما ل هه‌ر پشتى روودانێن 16 ئوكتوبه‌رێ هه‌ولا هندێ دا كو هه‌رێمه‌ك نه‌مینیت ب ناڤێ هه‌رێما كوردستانێ و زۆر جاران ژى دگۆتن پارێزگه‌هێن باكۆرێ عیراقێ كو ئه‌ڤه، خوه ب خوه ل دژى دستوورێ عیراقێ بوو، چونكو دستوورێ عیراقێ دان ب فیدرالیه‌تا كوردستانێ دایه.
لێ یا مرۆڤ پێ حێبه‌تى دبیت ئه‌وه كو دیاره هنده‌ك لایه‌ن و كه‌س دزانن و نه‌ڤێن بزانن یان دڤێن سه‌رى ل خه‌لكى ب شێوێنن كو تێكچوونا په‌یوه‌ندیێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل سه‌ر پرسا ریفراندۆمێ یه و هه‌كه مه ریفراندۆم نه‌هاتبا كرن ئه‌ڤه نه‌دهاته سه‌ر سه‌رێ خه‌لكێ كوردستانێ، لێ هه‌كه ریفراندوم ژى نه‌هاتباكرن دا ب ڤان كریاران رابن ئه‌گه‌ر ده‌لیڤه بۆ هاتبا ره‌خساندن، به‌لگه‌ه ل سه‌ر گۆتنا ل ده‌مێ كو به‌ریا هاتنا تیرۆریستێن داعش ژى و ل سالا 2014 هه‌ولا داگیركرنا كه‌ركووك و ده‌ڤه‌رێن هه‌رێما كوردستانێ ئه‌وێن ل ده‌رڤه‌یى هه‌رێمێ دا وهێز به‌ر ب وان ده‌ڤه‌ران ئینان خوه هینگى هیچ ریفراندۆم نه‌هاتبووكرن، لێ هێزێن پێشمه‌رگه‌هێن قه‌هره‌مان به‌رسینگێ وان گرتوون و نه‌هێلان ئه‌و پیلان سه‌ر بگرن، لێ ئه‌و رێكه‌فتنا كو ل 16 ئوكتوبه‌رێ هاتیه‌كرن د ناڤبه‌را حوكمه‌تا ناڤه‌ندیا عیراقێ و گرۆپه‌كێ سه‌ر ب لایه‌نه‌كێ سیاسى یێ كوردستانى بوون ول پێش سۆپایى عیراقێ و حه‌شدا شه‌عبى كه‌فتین بۆ داگیركرنا ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ ئه‌وێن ب خوینا زیده‌تر ژ 1800 شه‌هیدان و ب هزاره‌ها برینداران و خوه و ماندیبوونا پێشمه‌رگه‌هێن قه‌هره‌مان هاتیه رزگاركرن، ب هه‌ر حال ئها ئه‌ڤه جهێ داخه‌كا گران و مه‌زن و دیرۆك دێ ل به‌رپه‌رێن خوه ڤێ رێكه‌فتنا خیانه‌تكارى ب خامه‌یه‌ك ره‌ش و چه‌په‌ل نڤیسیت.
ئه‌ڤه ژى دزڤریته‌ڤه بۆ وێ چه‌ندى كو هه‌تا نوكه و سه‌ره‌راى ڤان 27 سالێن حوكمرانیێ سه‌ركردایه‌تیا سیاسى نه‌شیاینه خوه رێك بێخن و ببنه خودان ئێك گۆتار و ئێك هه‌لۆیستیا نه‌ته‌وى و نیشتیمانى، ئه‌ڤجا ب هه‌ر ئه‌گه‌ره‌ك و سه‌ده‌مه‌كێ بیت.
له‌وما یاكو ئه‌ڤرۆ ژى دئێته روودان نه‌ك كێشه‌یا هه‌رێما كوردستانێ ل سه‌ر مووچه و بۆدجه‌یه، به‌لكو ل سه‌ر وى مافێ یه وى یه ئه‌وێ د دستوورێ عیراقا فیدرال دا بۆ نه‌ته‌وێ كورد هاتیه په‌سه‌ندكرن و دیاركرن كو ژلایێ پتریا خه‌لكێ عیراقێ ب گشتى و ل سالا 2005 ڤه ده‌نگ ل سه‌ر هاتیه‌دان كو كورد و عه‌ره‌ب هه‌ڤپشكن ب رێڤه‌برنا حوكمرانیا عیراقێ، نه‌ك كورد هه‌ڤوه‌لاتیێ پله دو بیت، كو مه‌حاله ئه‌ڤ هزرا شاش ئه‌وا هه‌یى ل ئالیێ حوكمه‌تا ناڤه‌ندا عیراقێ ڤه، ژلایێ سه‌ركردایه‌تیا سیاسى یا كوردستانێ و نه‌مازه پارتى دیمۆكراتى كوردستان و سه‌رۆك بارزانى بهێته قه‌بوولكرن، چونكو ئه‌و شۆره‌ش و سه‌رهلدان و قوربانى و خه‌بات و تێكۆشین و به‌رخودانا هاتیه‌كرن، ل پێناڤ پاریه‌كێ نانى و مووچه‌یى و بۆدجه‌یى نه‌بوویه، به‌لكو ل پێناڤ مافێ ره‌وا یێ گه‌لێ كوردستانێ و ئازادى و سه‌رفیرازى و سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ بوویه. له‌وما ل دووماهیێ و ب هزرا من ئه‌ڤ پرۆپاگندا دهێته‌كرن، ژ لایێ هنده‌ك كه‌س و لایه‌ن و گرۆپان ڤه، گوایه ئه‌گه‌را ئه‌ڤێ قه‌یرانێ پرسا ریفراندۆمێ بوویه یا دووره ژ راستیێ و مه‌رامێن وان بۆ پرۆپاگندێن هه‌لبژارتنێن داهاتى یه و چى دى نه. لێ نزانن كو خه‌لكێ كوردستانێ گه‌له‌ك و گه‌له‌ك ژ ڤێ چه‌ندێ مه‌زنتره و هوشیارتره…
