دیتن یان بهیستن راستگوتره؟
یا چاڤ دبینیت راسته و یا گوه د بهیسیت گومانه، ئه‌ڤه بۆ تاكه‌كه‌س و جڤاكێن هشمه‌ند و سرۆشتی دروسته، لێ به‌رۆڤاژی د جڤاكێن پاشڤه‌مای دا گوهی رۆله‌كێ سه‌ره‌كی و جهه‌كێ تایبه‌ت هه‌یه، چنكو د جڤاكێن رۆژهه‌لاتی دا گوه ژ چاڤی گرنگ و باوه‌رپێكریتره، له‌ورا متمانه ل سه‌ر گوَتوی گوته و ره‌وشه‌نبیریا زاره‌كی (گوتارا جڤاكی، دینی- سیاسی.. . ) ژ ژوور به‌ر ب ژێر یا ڤه‌گوهاستیه؛ و بێ ره‌خنه و ڤه‌كوَلین یا وه‌رگرتیه، دبیت ژ ڤێ ئه‌گه‌ری بۆ ماوه‌كێ درێژ ژبه‌ركرن ژ خاندنێ گرنگتر و به‌ربه‌لاڤتربوویه؛ و بتایبه‌ت بوارێ شعرێ سه‌ر ژ ژانڕێن دی یێن ئه‌ده‌بی ستاندبیت و ل مه‌یدانا ئه‌دبیاتا رۆژهه‌لاتی بۆ ماوه‌یه‌كێ درێژ شازاده‌بیت و تا رادده‌ك باش هێژ یا زاله و بازارێ وێ ب ره‌واجه، هوسا گوتارا ئه‌ینیێ یا مه‌لایه‌كی ژی ل مزگه‌فته‌كێ، بانگخوازه‌كی ل كه‌ناله‌كێ راگه‌هاندنێ ژ گوتارا نڤیساندی یان ڤه‌كوَلینه‌كا هزری، زانستی.. یا د چاپكریه‌كێ دا ب ره‌واجتره، دشێن بێژین ئاسایی یه كو گوتارا زاره‌كی یا دینی، جڤاكی، سیاسی، بازرگانی.. وه‌كو داستان و به‌یتێن فلكوری عه‌قلێ مه یێ كوَمكی كونترۆلكریه.
ژ چه‌ندێن ئه‌گه‌ران گوهێ مرۆڤێ رۆژهه‌لاتی ل سه‌ر وه‌رگرتنێ و زێهن ل سه‌ر ژبه‌ركرنێ راهاتینه، تاكو ڤه‌گوهاستن و وه‌رگرتن و ژبه‌ركرن بووینه پشكه‌ك هه‌ر گرنگ ژ كه‌ساتیا مه یا جڤاكی، كو بشێوه‌كێ ته‌لقینی ژ هه‌ڤ وه‌ردگرین و ڤه‌دگوهێزین ژبه‌ر:
ئێك- كێمبوونا تومار و چاپكرنێ.
دوو – خواندن نه‌بوویه كولتور.
سێ- بساناهی وه‌رگرتنا راسته‌وخۆ.
یا ئێكێ كێمیا ئامرازێن چاپكرنێ و نڤیسكاری نه‌بوویه ژێده‌رێ ژیارێ. و یا دوویێ چنكو مه‌زن و رێبه‌ر ناخوینن دا بۆ خه‌لكی ببن نموونه و ده‌وله‌ت ئه‌و گرنگیا پێدڤی پێناده‌ت و ئامرازان به‌رده‌ستناكه‌ت و پالده‌ر و هۆكاران په‌یداناكه‌ت وه‌كو هاندانا وه‌رگێرانێ. ئانكو چاوا په‌رستنا بێ خۆپاراستن(تقوی) د دینی دایه، وه‌سا خواندنگه‌ه فێرگه‌هێن بێ زانست و په‌روه‌رده‌نه؛ ئانكو خواندنا ئه‌كادیمی ژی شێوازێ تیوری ل سه‌ر پراكتیكی زاله، له‌و باوه‌رنامه هه‌نه، لێ داهێنه‌ر نینن.
یا سیێ وه‌رگرتنا راسته‌وخۆ بساناهی و كاریگه‌رتره ل سه‌ر وه‌رگری (گوهداری)، چنكو په‌یڤینا راسته‌وخۆ ئیحایه‌ك ده‌روونییه ب خوه‌ڤه دبینیت و ده‌لیڤه‌یا هزركرنێ ناده‌ت وه‌رگری و رێكا ره‌خنه و پرسكرنێ ناهێلیت، ئه‌ڤ كریاره دبیته تاك لایه‌ن چنكو گوهدار تێدا به‌شدارنینه، له‌ورا كارتێكرنا هه‌نۆكه‌یی یه؛ لێ ده‌مكییه و نه‌زوَكی ئه‌نجامه، بتایبه‌ت بوَ كه‌سێ كێم شاره‌زایی و خۆدان رۆشه‌نبیریییه‌ك ساده، كو ب دلساخی و باوه‌رییه‌ك رها گوتنا په‌یڤداری چ گوتاربێژ یان سیاسه‌تڤان بیت بێ هه‌لسه‌نگاندن و هزركرن وه‌ردرگریت، و ئه‌ڤه د گوتارا ئه‌ینیێ و پێش هه‌لبژاردنان دا بشێوه‌كێ زیق به‌رچاڤ دبیت، له‌ورا هه‌ر مورك و روویێ نه‌ته‌وه‌یێ د كریارێن به‌رپڕسان و دینی د سه‌ره‌ده‌ریا دینداران دا دبینین و دهه‌لسه‌نگینین، كو دشیاندایه ئه‌ڤێ ره‌فتارا شاش ب شێواندنا راستیا جڤاكی، دینی، سیاسی، حزبی.. . ناڤ بكه‌ین، بدیتنا من شاشییه‌ك مه‌زنه و نابیت بزاڤا ملله‌ته‌كی ب شاشیا سه‌ركرده‌كی یا سه‌ره‌دریا رێڤه‌به‌ره‌كی یان كادره‌كی بهێته گرێدان، وه‌سا نابیت مرۆڤبوون و باوه‌ردابوون ب رێژه‌یا پێگریێ ب ئاییرده‌یانڤه ببه‌ستین و بوَ چاكیێ بكه‌ینه پیڤه‌ر.
ئیسلام وه‌ك په‌یامه‌ك دینی ژ راسپارده و رێنمایێن چاك وه‌كو برایینی، یه‌كسانی، دادی.. . یا پڕه، لێ د هه‌مان ده‌م دا ژ دژواری و گه‌فلێكرنێ نه یا ڤالایه، ژبلی كارتێكرنێن ده‌ره‌كی و نه‌داریا ژیواری و هشكاتیا ژینگه‌هی و كولتورێ ده‌شته‌كاتی یێن ئیسلام تێدا په‌یدابووی و گه‌شه‌كری و هۆكارێن و شێوازێ زوو به‌لاڤبوونا وێ، هه‌موو دبنه رابوورییه‌ك دترسین لێ ڤه‌گه‌ڕین و به‌حسبكه‌ین، په‌ردێ ژ سه‌ر قوَلاچكێن تاری لابده‌ین، چنكو د ماوه‌یێ بووری دا ژ گه‌له‌ك گوتاربێژ و بانگخوازان دین وه‌ك كه‌رسته‌ك بازرگانی بكارئینایه و خه‌لكی ب شێوه‌كێ نه‌ریتی و باوه‌رییه‌ك رها وه‌رگرتییه، تا گه‌هشتییه وێ راددێ كو روودانێن بوری و سه‌ره‌ده‌ریێن تاكه كه‌سی یێ عه‌ره‌ب ب ئاشكرایی و شانازی به‌حس دكه‌ن، ل لایێ مه كوردان هێلێن سورن، بۆ نموونه عه‌ره‌ب شانازیێ ب كریارێن ڤه‌كرنان و تالانكرنا وه‌لاتان و سه‌بیكرنا ژنان دكه‌ن، وه‌ك ده‌ستكه‌فتێن شه‌ری و ژ نیشانێن سه‌ركه‌فتنێ دنیاسن، د ده‌مه‌كی دا پتریا كوردان ڤان ب كریاران ب دره‌و و بێبه‌ختی و پرۆباگندا نه‌حه‌زان دده‌نه‌نیاسین، بتایبه‌ت پشتی داعش ل مه‌یدانێ په‌یدابووی، ئانكو تا نها پتریا مه جوداهیێ د ناڤبه‌را په‌یاما ئیسلامێ وه‌ك دین و كولتورێ عه‌ره‌بی دا نه‌كرییه، راسته نه‌بوونا ده‌وله‌تێ د هه‌موو بواران دا كارتێكرنه‌كا نه‌رێ ل سه‌ر ملله‌تێ كورد هه‌بوویه، لێ د هه‌مان ده‌م دا به‌رده‌وام كورد هه‌مبه‌ر چه‌وساندنا داگیركه‌ری به‌رخوه‌دان كرییه، هه‌ڤته‌ریب ل گه‌ل گوتارا نموونه‌یی نه‌رمبوویه، تاكو بكریار و هه‌وێن ئه‌نفالێن ره‌ش بشێوه‌كێ به‌روه‌خت هاته هنگافتن، لێ پشتی سه‌رهلدانێ جاره‌كا دی چه‌كێ دێرین (نمووونایه‌‌تی یا گوتارا دینی) هه‌مبه‌ر هاته هه‌لكێشان و تا رادده‌ك باش سه‌ركه‌فتن ئینا. هه‌روه‌سا به‌حسكرنا خرابی و مه‌ترسیا ده‌رئه‌نجامێن بێ پلانی یا ئابووری و ناكوَكیێن سیاسی د ناڤبه‌را لایه‌نێن ده‌ستهه‌لاتدار دا ل كوردستانێ و كارتێكرنا وان یا نه‌رێ ل سه‌ر ژین و ژیار و ده‌روونێ هاوولاتی؛ و پاشگه‌زبوون د هه‌لویست و دلینیا جڤاكی نیڤده‌وله‌تی دا هه‌مبه‌ر دۆزا كوردی، ژ لایێ كوما گوهدار ب یاخیبوون و ده‌ركه‌فتن ژ هێلا نه‌ته‌وه‌یی.
لێ هه‌ر تاكه كه‌س دمینیت كو ترازیا راستیێ ئالیسه‌نگ دكه‌ت، د دوو جڤاكێن جودا، ئێك دبینیت و كاردكه‌ت؛ و ئێك تنێ دبهیسیت، دێ هه‌ر زڤڕینه ده‌ستپێكێ و پرسێن دیتن یان بهیستن راستگوتره؟
