ریفراندۆم، گشتپرسی، راپرسین، هه‌مى ئێكن، لێ..!

ریفراندۆم، گشتپرسی، راپرسین، هه‌مى ئێكن، لێ..!

98

ئه‌و بۆچی ل ده‌مێ به‌حسێ ریفراندۆمێ دهێته‌كرن ل جه‌م هنده‌كا، دێ بێژی دونیا خراببوو، ئه‌رێ مانه‌ ئه‌ڤه‌ ژی مافێ گه‌لانه‌، كو ملله‌تێ كورد ئێكه‌ ژ وان گه‌لان، ئێكه‌مین نه‌ته‌وه‌یه‌ ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ هه‌تا نوكه‌ مافێ خوه‌ یێ ره‌وا وه‌رنه‌گرتیه‌ و سه‌ربه‌خوه‌ نینن، ل ده‌مێ كورد خودان ده‌وله‌ت و میرنشینان، پرانیا ده‌وله‌تێن نوكه‌ نه‌بوون. ئه‌ڤرۆ ئه‌وا به‌ری چه‌ند سالان یا دهێته‌ بیرا مه‌، ل ده‌مێ سه‌رۆك بارزانى، ئاماده‌بووی د كۆمبوونا په‌رله‌مانێ كوردستانێ دا، وه‌ك ئاماده‌بوون و پشكداریه‌كا دیرۆكی، یا رۆژا پێنچشه‌مبی رێكه‌فتی ٣/٧/٢٠١٤ بۆ ده‌ستنیشانكرنا رۆژه‌كێ بۆ ریفراندۆمێ، بۆ راگه‌هاندنا بریارا سه‌ربه‌خوه‌یێ، د كۆمبوونا سه‌رۆك بارزانی دا ل گه‌ل هه‌می پارت و لایه‌نێن سیاسی یێن كوردی و كوردستانی ژ بلی گۆڕان و كۆمه‌له‌، یا رۆژا چارشه‌مبی رێكه‌فتی ٧/٦/٢٠١٧ و ده‌رچوونا بریارا دیرۆكی ب ده‌ستنیشانكرنا رۆژا دوشه‌مبی رێكه‌فتی ٢٥/٩/٢٠١٧ رۆژا ریفراندۆما ملله‌تێ كورده‌ و ل ١٠/٦/٢٠١٧ كۆمبوونه‌كا دی هاته‌ گرێدان یا نوونه‌ر و به‌رپرسێن بلندێن حزب و لایه‌نێن سیاسی یێن ده‌رڤه‌ی په‌رله‌مانی ل گه‌ل سه‌رۆكێ هه‌رێمی و هاته‌ رۆهنكرن كو (بریارا برێڤه‌چوونا ریفراندۆمێ بابه‌ته‌كێ دیرۆكیه‌)، ئه‌ڤجا ریفراندۆم مافه‌كێ (شه‌رعی و قانونی) یێ ملله‌تێ كورد، ئه‌ڤ چه‌نده‌ ژی وه‌كو جارا دی بۆ جهێ به‌ر به‌حس و ڤه‌كۆلینان ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ. د ناڤبه‌را هه‌لویستێ ئه‌رێنی و نه‌رێنی، ب شێوازێن هه‌مه‌جۆر یێن هه‌ستیار و دژوار و لایه‌نگه‌ر و پالپشت. لێ بشتی ئیرادا رب العاله‌مینی، ئیرادا ملله‌تی ژ هه‌می ئیرادا مه‌زنتره‌ و ملله‌تێ كورد خودانێ خوه‌ ئیرادێ یه‌ و هه‌می ره‌گه‌ز و بنه‌مایێن سه‌ربه‌خوه‌یێنه‌ وه‌كو دیار ل خوارێ.
١ـ ئه‌ردێ كوردان وه‌ك جۆگرافیا كوردستانێ ب رووبه‌رێ ٥٠٠ هزار كم چاركۆشه‌ و هنده‌ك ژێده‌ر دبێژن ب (٤٠٩٦٥) كم یا چارگۆشه‌ ب نه‌خشێ كوردستانێ یێ تایبه‌ت ب هه‌ر چارپارچانڤه‌. ٢ـ ئامارا گشتی یا ژمارا كوردان ٥٠ ملیۆنن ل سه‌رانسه‌ری جیهانێ، هه‌ژی گۆتنێ ٤٠ ده‌وله‌ت یێن هه‌ین نفۆسا وانا ٥٠ ملیۆنن..٣ـ ره‌سانه‌تیا قنێت و رڤێشتا كوردان و رامانا كورد وه‌ك ملله‌ته‌كێ ئاری یه‌. ٤ـ ئیمبیراتۆر و حوكمه‌ت و میرنشینێن كوردان هه‌ر ژ ده‌وله‌تا (لۆلۆ)، ٢٥٠٠ سالان به‌ری زاینی، هه‌تا كۆمارا كوردستان ل مهاباد ١٩٤٦ و میرنشینا عیشانی ٩١٩م هه‌تا یا بابان١٦٤٩م ـ١٨٥١ ٥ـ شۆره‌ش و داستان و سه‌رهلدانێن كوردان، هه‌ر ژ شۆره‌شا عه‌ڤدال خانێ به‌دلیسی ١٥٧٤م تا شۆره‌شا گۆلانێ ١٩٧٦، ٦ـ ئالایێن كوردان و یێ كوردستانێ هه‌ر ژ ئالایێ كاوه‌یێ ئاسنگه‌ر تا ئالایێ كوردستان یێ نوكه‌ ١٩٤٥. ٧ـ سروودا نیشتیمانی كوردی (ئه‌ی ره‌قیب) ٢٢/١/١٩٤٦و هه‌تا نوكه‌. ٨ ـ پێشمه‌رگێ كوردستانێ یێ قاره‌مان و كاروانێ شه‌هیدێن هه‌رده‌م ساخ. ٩ـ ئاینێ كوردان یێ ئیسلامێ ب رێژه‌كا مه‌زن باشی ب ئاینی ئێزدی و كریستیان و جوهی و هنده‌ك عه‌قیدێن دی.١٠ـ سه‌ر سالا كوردی نه‌ورۆز كو ئه‌ڤ ساله‌ ٢٧١٦ـ٢٧١٧. ١١ـ زمانێ كوردی به‌ری زاینی هه‌بوو دگۆتێ زمانیmasi sorat ماسی سۆرات ب ٣٧ پیتا پێكدهات، و ب ژماره‌كا زاراڤایه‌ و زمانێ فه‌رمی یه‌ ل كوردستانێ. ١٢ـ سه‌دان قاره‌مان و سه‌ركرده‌ و خورته‌ مێر و عه‌گیدێن كوردان. ١٣ـ هزاران ناڤدار و فه‌یله‌سۆف و زانا و هه‌لبه‌ستڤان و دیرۆكڤان و هونه‌رمه‌ند. ١٤ ـ كه‌لتۆر و ره‌وشت و تیتالێن ره‌سه‌ن و سه‌خله‌تێن مرۆڤایه‌تی و دیمۆكراسی، كو كورد مله‌ته‌كێ ئاشتیخوازه‌ رێزه‌كا مه‌زن ل جیرانان دگریت و پێكڤه‌ژیانێ ل دژی تیرۆرێ و ره‌گه‌زپه‌رستیێ شۆفینیێ یه‌، ب دله‌كێ پر باوه‌ری و ڤیان سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل هه‌ڤال لاینگه‌ر و دۆستان دكه‌ت. ١٥ـ په‌یمان و رێكه‌فتن و شه‌رعیه‌تا ده‌ولی هه‌ر ژ په‌یمانا سیڤه‌ر ١٠/٨/١٩٢٠ و به‌یانا عیراقی و بریتانی ل ٢٢/١٢/١٩٢٢ یا دانپێدانێ ب مافێ كوردان و یاداشتناما نه‌ته‌وه‌یین ئێكگرتی، ب تایبه‌تی بریارێن سالێن ١٩٦٦ و ١٩٧٦ یێن مافێ گه‌لان یێ چاره‌نڤیسی و سه‌ربه‌خوه‌یێ، كو ١٤٩ ده‌وله‌تا مۆهركر بوو عیراق ئێك ژ وان ده‌وله‌تان، رێكه‌فتنا ١١ ئادارێ ١٩٧٠ا.١٦ـ پارتێن سیاسی و رێكخراوێن كوردی یێن پیشه‌یی و جه‌ماوه‌ری، هه‌ر ژ حزبا هیوا ١٩٣٤و پارتی دیمۆكراتی كوردستان ١٦ ته‌باخێ ١٩٤٦تا ژماره‌كا حزبێن دی یێن تێكۆشه‌ر پشتی سه‌ر هلدانا ئادارا سالا ١٩٩١، هه‌ر ژ كۆمه‌لا التعالی و الترقی سالا ١٩٠٨ تا یێن نوكه‌ ب ده‌هان یێن كاردكه‌ن د هه‌موو بیاڤان دا ١٧ـ سه‌ندیكا و ئێكه‌تی و ناڤه‌ندێن كوردی هه‌ر ژ ئێكه‌تیا قوتابیانێن كوردستانێ و لاوان ١٩٥٣ و نوكه‌ ب ده‌هان یێن هه‌ین كار و خه‌باتا وان یا به‌رده‌وامه‌. ١٨ـ قوتابخانه‌ و زانكۆ و په‌یمانگه‌ه هه‌ر ژ قوتابخانا قبه‌هان ١٥٣٤ و مه‌دره‌سا سوورتا زانكۆیا سوله‌یمانیێ ١٩٦٨و سه‌لاحه‌ددین ١٩٨١ و دهۆك١٩٩٢ و ده‌هان زانكۆیێن دی، هه‌ر وه‌سا سه‌باره‌ت په‌یمانگه‌هان. ١٩ـ رۆژنامه‌ڤانی و میدیایا كوردی ژ رۆژناما كوردستان٢٢ نیسانا ١٨٩٨وه‌ك شۆره‌شه‌كا ره‌وشه‌نبیری یا به‌رده‌وامه‌ هه‌تا نوكه‌. ٢٠ ـ هه‌بوونا ژماره‌كا كوردان خزمه‌تا ئاینێ ئیسلامی و عه‌ره‌بان یێن كرین یێن ب ناڤوده‌نگن. ٢١ ـ هونه‌رێ كوردی یێ ره‌سه‌ن و یێ سه‌رده‌م د هه‌می بابه‌ت و واران دا. ٢٢ ـ رێكه‌فتنا جه‌زائیر یا ره‌ش ل٥/٣/١٩٧٥ ل دژی بزاڤا رزگاریخوازیا كوردی. ٢٣ـ سه‌رهلدانا ئادارا ١٩٩١یا ملله‌تێ كورد و بهارا كوردی. ٢٤ ـ مشه‌ختبوونا ملیۆنی ٢٨/٣/١٩٩١وه‌ك مه‌زنترین ریفراندۆم بوو ژبۆ بریارا سه‌ربه‌خوه‌یێ. ٢٥ـ بریارا جڤاتا ئاسایشێ ژماره‌ (٦٨٨)٢٧ ـ ژێگرتنا ئێكه‌تیا فیدرالی (اختیار الاتحاد الفیدرالی ). ٣٦ ـ ژێرخانا كوردستانێ، داهاتیێن سروشتی و پیشه‌سازی وچاندن …هتد.٢٧ ـ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، ب په‌رله‌مانێ هه‌لبژارتی و جڤاتا وه‌زیران و جڤاتا پارێزگه‌هان و جڤاتا باژێرڤانیان، نموونێن زیندی و رۆهنن یا ده‌وله‌تا كوردی ل ده‌ڤه‌رێ. ٢٨ـ په‌یوه‌ندیێن دپلۆماسی و پیشه‌یی و دۆستانی یێن كوردان ل گه‌ل پرانیا ده‌وله‌ت و خه‌لكێ جیهانێ. ٢٩ـ به‌رده‌وامبوونا كاروانێ ژین و ژیارێ و پێكڤه‌ژیان و ئارامی و لێبۆرینێ، ل ژێر ئالایێ كوردستانێ یێ ره‌نگین ڤه‌ ل كوردستانێ. ٣٠ـ شوونوارێن كوردستانێ دیده‌ڤان و رۆناهیا دیرۆكا كوردینه‌. ئه‌ڤرۆ ئه‌م سه‌رفه‌رازو سه‌ربلندین ب خه‌مخۆری و دلسوزیا سه‌رۆك بارازانی، بۆ دابینكرن و ده‌سته‌به‌ركرنا پاشه‌رۆژا كوردان، و بزاڤ چالاكیێن وی، یێن دپلۆماسی ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ و سه‌ركه‌فتنێن پێشمه‌رگێن قاره‌مان دژی تیرۆرێ و داعش پرانیا حوكمه‌ت و خه‌لكێ جیهانێ لاینگه‌ر و دۆستێن مه‌ كوردانه‌،ل ڤێره‌ كرنگه‌ بهێته‌ گۆتن زێده‌باری ڤان هه‌می ره‌گه‌ز و بنه‌مایێن ده‌وله‌تبوونێ ئه‌وێن مه‌ هه‌ین، لێ لێ (ئێكرێزی و ئێك گۆتارا سیاسی و ئێك هه‌لویست و ئێك سه‌نگه‌ردابین)، ل به‌رانبه‌ری وان هه‌می ره‌گه‌ز و بنه‌مایانه‌، وه‌ك چه‌كه‌كێ ب هێز و كاریگه‌ر بۆ ژناڤبرنا هه‌موو پیلانێن نه‌حه‌ز و دوژمنان. ل سه‌ر جڤاكێ شارستانی ل جیهانێ ب ده‌وله‌ت و پارت و رێكخراوان، رێزێ ل ئیرادا ملله‌تێ كورد بگرن و د هاریكاربن و پالپشتبن وه‌كو ملله‌تێ (كۆسۆڤۆ و باشۆرێ سوودانێ و ته‌یمۆرا رۆژهه‌لات و ئه‌رێتریا) و هه‌رێما كه‌ته‌لۆنیا ژی یا ب رێكێ ڤه‌ دا ب گه‌هیته‌ مافێ خۆ یێ ره‌وا وراگه‌هاندنا ده‌وله‌تا خۆ.

کۆمێنتا تە