عه‌بادى كه‌فتیه‌ ته‌لها ئیرانێ

عه‌بادى كه‌فتیه‌ ته‌لها ئیرانێ

761

ئه‌ڤرۆ نیوز ، زنار تۆڤى:

رۆژناما شه‌رقولئه‌وسه‌ت یا عه‌ره‌بى دایه‌ دیاركرن،كو ئه‌وا نه‌دهاته‌ چاڤه‌رێكرن د چه‌ند رۆژێن بوریدا هاته‌ روودان،كو ئه‌و ژى ڤه‌كێشانا حه‌شدا شه‌عبى بۆ ژ هه‌ڤپه‌یمانیا عه‌بادى،ئه‌ڤه‌ژى دربه‌كێ هه‌لبژارتنان بوویه‌،كو ئیرانێ ل عه‌بادى داى،ڤێ چه‌ندێ وه‌كریه‌ كو موقته‌دا سه‌درى و هێزێن سوننى ژى باوه‌رى ب عه‌بادى نه‌مینیت،هه‌روه‌سا پێشتر عه‌بادى مه‌رج ب سه‌ر وان لایه‌نان دا د سه‌پاندن،لێ نوكه‌ ئه‌و یێ مه‌رجان بۆ عه‌بادى ددانن.

هه‌روه‌سا وێ رۆژنامێ دیاركریه‌،ئیرانێ دربه‌كێ كۆژه‌ك بۆ هه‌لبژارتنان ل عه‌بادى دایه‌،دیسا هه‌تاكو به‌رى چه‌ند رۆژان ژى عه‌بادى خواستى ترین كه‌سایه‌تیێ سیاسى بوو،كو لایه‌نان دڤیان هه‌ڤپه‌یمانیێ ل گه‌ل دا رابگه‌هینن و وى ژى ژلایێ خوه‌ڤه‌،ئه‌و پابه‌ند دكرن ب كۆمه‌كا مه‌رجان،لێ ل ڤان رۆژێن بوریدا ئه‌و هه‌ڤپه‌یمانیا كو عه‌بادى راگه‌هاندى،به‌ره‌ف هه‌رفتنێ ڤه‌چوو،ئه‌و هاوكێشه‌ ژى به‌رۆڤاژى بوو،نوكه‌ عه‌بادى یێ ل دووڤ لایه‌نێن سیاسى دگه‌ریت بۆ گرێدانا هه‌ڤپه‌یمانیێ ل گه‌لدا،لێ ئه‌و لایه‌ن یێ مه‌رجان ل سه‌ر عه‌بادى دسه‌پینن.

هه‌ر چه‌نده‌ چاڤدیرێن سیاسى و شیكارى هێشتا نه‌شیاینه‌ وى وێنه‌ى ب ته‌مامى ب گه‌هینن،به‌لێ ئه‌وا روون بووى ئه‌وه‌،كو ئیرانێ ته‌لهه‌ك بۆ عه‌بادى دانایه‌ و عه‌بادى شكاندیه‌،ده‌مێ كو رێك دایه‌ حه‌شدا شه‌عبى كو ل گه‌ل عه‌بادى بچنه‌ ناڤ وێ هه‌ڤپه‌یانیێ،لێ نوكه‌ ئێك ل دووڤ ئێك یێ خوه‌ ژ وێ هه‌ڤپه‌یمانیێ ڤه‌دكێشن،له‌ورا نوكه‌ دۆخه‌ك بۆ عه‌بادى خولقاندیه‌،كو نزانیت چاوا ژێ ده‌ربكه‌ڤیت؟،هه‌روه‌سا عه‌بادى ژى چاڤه‌رێ نه‌دكر،كو هه‌ڤپه‌یمانیا فه‌تح یا میلیشیاتێن شیعى بچیته‌ ده‌رڤه‌ى هه‌ڤپه‌یمانیا نه‌سر،له‌ورا نوكه‌ ئه‌و وێنه‌ دێ روون بیت،كو به‌رى نوكه‌ ئه‌وان ل گه‌ل نورى مالكى هه‌ڤپه‌یمانى ب سپۆنسه‌ریا ئیرانێ گرێدایه‌،لێ چووینه‌ ناڤ وێ هه‌ڤپه‌یمانیا ل گه‌ل عه‌بادى و پاشى هاتینه‌ ژ ده‌رڤه‌،له‌ورا ب تنێ ئارمانجا وان وه‌شاندنا دربه‌كێ بوو،كو ل عه‌بادى بده‌ن بۆ هه‌لبژارتنان.

وێ رۆژنامێ دیاركریه‌ ژى،نوكه‌ عه‌بادى یێ بزاڤێ دكه‌ت ل گه‌ل وان لایه‌نێن سیاسى،یێن كو ب ئه‌گه‌رێ هه‌ڤپه‌یمانیێ ل گه‌ل میلیشیاتێن حه‌شدێ ژ ده‌ست دایین،لێ موقته‌دا سه‌در و هێزێن سوننى و باسکێن مه‌ده‌نى،كو د هیچ بارۆدوخه‌كێدا هه‌ڤپه‌یمانیێ ل گه‌ل نورى مالى گرێناده‌ن،له‌وما د ڤێرێ ژى دا دێ ئه‌ركێ عه‌بادى ب زه‌حمه‌ت كه‌ڤیت،چونكى به‌رى نوكه‌ وى ئه‌و پشتگوه خستبوون،ب ئه‌گه‌رێ میلیشیاتێن حه‌شدا شه‌عبى،ئه‌ڤه‌ ژى وه‌ دكه‌ت،كو ل جهێ عه‌بادى مه‌رجان ل سه‌ر وان بدانیت،دێ سازشێ بۆ وان كه‌ت.
عه‌دنان عیسا سه‌ركرده‌یه‌كه‌ ل هه‌ڤپه‌یمانیا مه‌ده‌نى دیاركریه‌،كو عه‌بادى په‌یوه‌ندى ب وان كریه‌،به‌لێ ده‌مێ وى هه‌په‌یمانى ل گه‌ل میلیشیاتێن حه‌شدا شه‌عبى گرێداین،وان هیڤى ب عه‌بادى نه‌مایه‌،له‌ورا ڤه‌گه‌ریانا نوكه‌ بۆ لایێ هه‌ڤپه‌یمانیا مه‌ده‌نى و موقته‌دا سه‌درى د ده‌مه‌كێ دایه‌،كو وان باوه‌رى پێ نه‌مایه‌،ئه‌ڤه‌ ژى وه‌ دكه‌ت كو عه‌بادى روو ب روو ئاسته‌نگێن مه‌زن ببیت،هه‌كه‌ مه‌رج ژى ل سه‌ر بهێنه‌ دانان،هه‌روه‌سا گوتیه‌”هه‌كه‌ عه‌بادى مه‌رجان قه‌بوول نه‌كه‌ت،دێ روو ب روو شكه‌ستنه‌كا مه‌زن بیت،به‌لێ بزاڤێن وى د به‌رده‌وامن بۆ گرێدانا هه‌ڤپه‌یمانیه‌كێ”،لێ پشتى خوه‌ ڤه‌كێشانا میلیشیاتێن حه‌شدا شه‌عبى و موقته‌دا سه‌درى،نوكه‌ نورى مالكى دڤێت هه‌موو رێیان ل هه‌مبه‌ر عه‌بادى بگریت و نه‌هێلیت چو هه‌ڤپه‌یمانیان دروست بكه‌ت،به‌لێ چاڤدێر دبێژن،یا ب زه‌حمه‌ته‌ نورى مالكى و موقته‌دا سه‌در نێزیكى ئێك ببن.

هه‌ڤده‌م عادل زۆبێعى چاڤدێره‌كێ سیاسیه‌ دبێژیت:عه‌بادى خوه‌ ئێخستیه‌ ره‌وشه‌كێ،كو كه‌س حه‌سوودیێ پێ نابه‌ت و دیسا وى چاڤه‌رێى زیانه‌كا مه‌زن یا چاڤه‌رێنه‌كرى كریه‌،له‌ورا بۆ گرێدانا هه‌ڤپه‌یمانیا نوو،وى پێدڤى ب ده‌مى و سازشكرنێ هه‌یه‌،لێ گرێدانا هه‌ڤپه‌یمانیێ دناڤبه‌را مالكى و سه‌درى دا یا دووره‌،چونكى كۆمه‌كا دوسه‌یان دناڤبه‌را وان دا هه‌نه‌ و ب ساناهى ناهێنه‌ چاره‌سه‌ر كرن،لێ پرانیا بوچوونان دبێژن،ئیران ل پشت هه‌لوه‌شاندنا هه‌ڤپه‌یمانیا نه‌سر بوو،ژبۆ شكاندنا عه‌بادى،لێ بۆ جۆدابوونا حه‌شدا شه‌عبى بوچوونه‌كا دیتر هه‌یه‌،كو هه‌ڤپه‌یمانیا فه‌تح یا حه‌شدێ،كه‌یف ب چاره‌سه‌ریا عه‌مار حه‌كیمى نه‌ دهات،له‌ورا گرێدانا هه‌ڤپه‌یمانیێ ل گه‌ل عه‌مار حه‌كیمى ژ لایێ عه‌بادى ڤه‌ بۆ هوكارێ چوونا وان بۆ ژ ده‌رڤه‌،هه‌روه‌سا نوكه‌ عه‌مار حه‌كیم ب ئه‌گه‌رێ شكه‌ستنا عه‌بادى دهێته‌ دانان.

ئاماژه‌ ب هندێ ژى دایه‌،نوكه‌ ل عێراقێ 200 حزبێن سیاسى ب سه‌ر 27 هه‌ڤپه‌یمانیان دا دابه‌شبووینه‌،ل دوماهیك جار ژى كۆمسیۆنا بلند یا سه‌ربه‌خۆ یا هه‌لبژارتنان پێكئینانا 27 هه‌ڤپه‌یمانیان راگه‌هاندیه‌،كو ژ 143 پارت و لایه‌نێن سیاسى پێكهاتیه‌ و دێ پشكداریێ د هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ عێراقێ دا كه‌ن،لێ بۆ جڤاتێن پارێزگه‌هان دێ زێده‌تر ژ 200 حزبان پشكداریێ تێدا كه‌ن،له‌ورا دڤێت لیستا ناڤێن پالێوراوان هه‌تاكو 10/2/2018 بهێنه‌ پێشكێش كرن،هه‌روه‌سا په‌رله‌مانێ عێراقێ ژ 328 كورسیان پێكهاتیه‌ و ب سه‌ر پارێزگه‌هان دا هاتیه‌ دابه‌شكرن و هه‌لبژارتن دێ ب بازنێ فره‌ه برێڤه‌چن،هه‌روه‌سا ل سه‌رانسه‌رى عێراقێدا 24 ملیۆن كه‌سان مافێ ده‌نگدانێ هه‌یه‌.

دیسا پشتى راگه‌هاندنا هه‌ڤپه‌یمانیێ دناڤبه‌را عه‌بادى و هادى عامرى دا سه‌ركردێ میلیشیاتێن حه‌شدا شه‌عبى،ژ پشت ڤه‌ عه‌بادى هه‌ڤپه‌یمانى ل گه‌ل عه‌مار حه‌كیمى گرێدایه‌،له‌ورا حه‌شدا شه‌عبى خوه‌ ڤه‌كێشایه‌،هه‌روه‌سا پشتى خوه‌ ڤه‌كێشنا هه‌ر ئێك ژ رێكخراوێن به‌در،قه‌واره‌یا سادیقون یا سه‌ر ب عه‌سائیب ئه‌هل حه‌ق،كه‌تائیب حزبوللا،بزاڤا ئسلامى ل عێراقێ،كه‌تائیب جوندول ئیمام،بزاڤا سدق و عه‌تا،حزبا ته‌لیعه‌ یا ئیسلامى،سه‌رایا خوراسانى،قه‌واره‌یا مونته‌سیرون،كه‌تائیب سه‌یدولشوهه‌دا،بزاڤا جیهاد و بینا،سه‌رایا جیهاد،قه‌واره‌یا وه‌فا،جڤاتا بلند یا ئیسلامى،رێكخراوا عه‌مه‌ل یا ئیسلامى،بزاڤا 15 شه‌عبانێ و كه‌تائیب ئیمام عه‌لى،كو زێده‌تر ب هه‌ڤپه‌یمانیا فه‌تح یا میلیشیاتێن چه‌كدارى یێن حه‌شدێ دناسیارن،لێ وێنێ گشتى یێ نوكه‌ ب وى ئاراسته‌ى دا دچیت،كو هه‌ڤپه‌یمانیا فه‌تح یا حه‌شدێ دێ ل گه‌ل ده‌وله‌تا قانوونێ ب سه‌رۆكاتیا نورى مالكى هه‌ڤپه‌یمانیێ راگه‌هینن،له‌ورا نوكه‌ عه‌بادى یێ ب ئاراسته‌یا سونیان دچیت و وى دڤێت سه‌لیم جبوورى و هه‌روه‌سا ئه‌یاد عه‌لاوى ژى هه‌ڤپه‌یمانیێ ل گه‌ل وى رابگه‌هینیت،لێ ژێده‌ره‌كێ ژ هه‌ڤپه‌یمانیا سائیروون كو ره‌وتێ سه‌در سه‌ركردایه‌تیێ لێ دكه‌ت،ره‌تكریه‌ كو هه‌ڤپه‌یمانیێ ل گه‌ل عه‌بادى گرێبده‌ن،هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌و ژێده‌ر ترسا موقته‌دا سه‌درى ڤه‌ناشێریت،كو پشتى گرێدانا هه‌ڤپه‌یمانیێ ل گه‌ل عه‌بادى،جاره‌كا دیتر رێكێ ل به‌ر ڤه‌گه‌ریانا هه‌ڤپه‌یمانیا فه‌تح یا میلیشیاتێن شیعى بده‌ت،كو ڤه‌گه‌ریته‌ ناڤ وێ هه‌ڤپه‌یمانیێ،ئانكو ب وێ مانایێ كو ڤه‌كێشانا وان ته‌كتیكه‌ك بیت،چونكى عه‌بادى باوه‌رى ژ ده‌ستدایه‌.

کۆمێنتا تە