كورد و بزاڤێن تێكچوونا سه‌قامگێریا وان

كورد و بزاڤێن تێكچوونا سه‌قامگێریا وان

111

دیرۆكا خه‌باتا دوور و دریژ و شه‌ره‌فمه‌ند یا كوردان ژ پێشیێ و هه‌تا نها ڤالا نابیت ژ هنده‌ك هنگافتنان، لێ جیهان ئه‌ڤرۆ پتر ژ هه‌ر ده‌مه‌كێ دیتر زانا زالبوویه‌ ل سه‌ر تیگه‌هشتنا رامانا پێشمه‌رگه‌ی و نهێنیا هێزا وێ یا سیاسی و قه‌بارێ وی بهایێ ره‌وشتی و مرۆڤاتی یێ به‌رز، نا هێته‌ به‌راوردكرن ب چ به‌رگیریێن دیتر، ئه‌ڤ هه‌می خه‌باته‌ هاتیه‌ پشتی سه‌رهلدانا سالا 1991 و هه‌ر ژ وی ده‌می و هه‌تا وێ گوهۆرینا مه‌زنا سالا 2003 و كورد یێن سازیێن خوه‌ ئاڤادكه‌ن ژ پێخه‌مه‌ت سه‌رخستنا ئه‌زمۆنا خوه‌ یا دیمۆكراتی ل كوردستانێ نه‌مازه‌ حوكمه‌تا هه‌رێمێ بزاڤ كریه‌ كو نه‌هێته‌ خڕاندن بۆ ناڤ شه‌ڕه‌كی سه‌ره‌رای هه‌می فشارێن ناڤخوه‌یی و هه‌رێماتیك و نێڤده‌ولی ب رێیا ئیداره‌كرنا كێشه‌یێن وێ یێن ناكۆكیێن وێ یێن گرێدای رێیێن ئاشتیێ ب پشتبه‌ستنا دیالۆگێ ل گه‌ل هه‌ر لایه‌نه‌كی. پشتی هاتنا داعشێ بۆ ناڤ عیراقێ حوكمه‌تا كوردستانێ كارێ خوه‌ ب هوشداری كر زێده‌باری هایداركرنا حوكمه‌تا ناڤه‌ندی ب مه‌ترسیا مژارێ ب رێیا هه‌بوونا وان ل نیڤا پارێزگه‌هێن عیراقی و ب تایبه‌ت پارێزگه‌هێن رۆژئاڤا ل عیراقێ. د ناڤبه‌را شه‌ڤه‌ك و رۆژه‌كان دا، داعشێ ده‌ست ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێن به‌رفه‌ره‌ه كر ژ رۆژئاڤایێ عیراقێ و ژ وان ژی پارێزگه‌هێن نه‌ینه‌وا و سه‌لاحه‌دین هه‌تا كو كه‌فتینه‌ ل سه‌ر هێلا پێشیێ سینگ ب سینگ ل گه‌ل سنۆرێن هه‌رێمێ پشتی ڤه‌كێشانا چار تیمێن له‌شكری ژ له‌شكرێ عیراقێ (بابه‌تێ ڤێ خوڤه‌كێشانێ مایه‌ ڤه‌شارتی هه‌تا ئه‌ڤرۆ و كه‌سێن خه‌مساری كرین نه‌هاتینه‌ لێپرسین) و هه‌می چه‌ك هێلانه‌ د ده‌ستێن داعشێ دا و ب ڤێ چه‌ندێ هه‌رێم پشكداری داعشێ بوو ب سنۆره‌كێ درێژ ب رووبه‌رێ نێزیك 1050 كیلۆمه‌تران و ئه‌ڤ بابه‌ته‌ مابوو ڤه‌شارتی ل جیهانێ و ب تایبه‌ت ئه‌مریكا، یا فه‌ر بوو ل سه‌ر پێشمه‌رگه‌ی كو به‌رسینگێ داعشێ بگریت سه‌ره‌رای هندێ كو وه‌زاره‌تا به‌رگیریا عیراقێ پێشمه‌رگه‌ پرچه‌ك نه‌كربوو، له‌ورا واشتنتۆن و ئێكه‌تیا ئه‌رۆپی پشتی داخوازكرنا كوردستانێ رابوون ب پرچه‌كداركرنا پێشمه‌رگه‌ی ب چه‌ك و كه‌لوپه‌رلان كو پشتی هینگی دیاربوو كوی یێن كه‌ڤن و نه‌ ل وی ئاستینه‌ كو به‌رسنگێ مه‌ترسیدارترین تیرۆرا جیهانێ بكه‌ن، سه‌ره‌رای ڤێ چه‌ندێ و ب هاریكاریا پێشمه‌رگه‌ی و هێزێن ئاسمانی یێن ئه‌مریكی ل گه‌ل هێزێن عیراقی بزاڤێن ڤه‌گه‌راندنا پرانیا ده‌ڤه‌رێن داعشێ گرتین كرن، تشتێ سه‌رنجراكێش د بابه‌تێ پرچه‌ككرنا پێشمه‌رگه‌ی دا ئه‌وه‌ كو پێشمه‌رگه‌ به‌رسنگێ توندرین هێزا تیرۆرستێ دكه‌ت، هه‌لبه‌ت هنده‌ك لایه‌ن هه‌بوون كو پێئالینك و ئاسته‌نگ ددانانه‌ درێیا پرچه‌ككرنا پێشمه‌رگه‌ی دا و وه‌سا دهه‌ژمارت كو دانا چه‌كێ نوو بۆ پێشمه‌رگه‌ی وه‌كو دانپێدانه‌كا فه‌رمی یه‌ ب هه‌رێما كوردستانێ وه‌كو كیانه‌كێ سه‌ربه‌خوه‌ ل ده‌ڤه‌رێ و ئه‌وێ چه‌ندێ ژ بیرا خوه‌ ده‌به‌ن كو هه‌رێم یا ل به‌ر ئابلۆقه‌كا ئابووری پشتی كو حوكمه‌تا ناڤه‌ندی مووچه‌یێن كارمه‌ندان و پێشمه‌رگه‌ی ژێ بڕین. لێ پشتی دانپێدانا جیهانێ كو ره‌وشا عیراقێ نازڤریته‌ ڤه‌ وه‌كو به‌ری دیاربوونا داعشێ ل عیراقێ و كورد داناینه‌ ل جهه‌كی كو چاڤێن خه‌لكه‌كی پێ رانه‌دبوون، هه‌ر وه‌كو مژار هاتیه‌ ڤه‌خواندن كو وه‌ل پێشمه‌رگه‌ی بكه‌ت كو شه‌ڕێ تیرۆرێ بكه‌ت، هه‌ر ئه‌و چه‌نده‌ یا سه‌رۆك بارزانی داكۆكی ل سه‌ر كری ده‌مێ گۆتی (ئه‌م یێن شه‌ڕێ تیرۆرێ دكه‌ن ل شوونا هه‌می جیهانێ) له‌ورا جیهان یا پشته‌ڤانیا پێشمه‌رگه‌ی دكه‌ن ب ره‌نگه‌كێ مرۆڤاتی ب په‌سنینا داخۆیانیێن پێشمه‌رگه‌ی كو نامه‌یه‌ك بوو بۆ داعشێ كو دوژمنێ وێ یێ ئێكی پێشمه‌رگه‌یه‌، له‌ورا سیاسه‌تا داعشێ هاته‌ گوهۆرین ژ شه‌ڕكرنا وان ل گه‌ل رژێما به‌شار ئه‌سه‌د ل سووریێ بۆ شه‌ڕكرنا هه‌رێما كوردستانێ و كوردان ل هه‌می ده‌ڤه‌ران، ژ لایێ دیتر ڤه‌ ئه‌و لایه‌نێن شه‌ڕێ داعشێ دكرن رابوون ب هه‌لویستێ ته‌ماشه‌ڤامی ب تنێ ئه‌ڤه‌ ده‌رباره‌ی هێزێن حكومی و ئوزسیۆنا ناڤخوه‌یی لێ ل سه‌ر ئاستێ نێڤده‌ولی، ئێدی مژار یا ئاشكرا بووی بۆ ده‌لیڤه‌دانا ده‌ركه‌فتنا هه‌می خوه‌به‌خشێن ئیسلامی بۆ بگه‌هنه‌ داعشێ ل سووریێ و عیراقێ ئه‌و ژی پشتی كو ده‌وله‌ت ره‌گه‌زناما وی ژكاردئێخیت، واته‌ رێگرتنا وان بۆ زڤرینێ. ب ڤێ چه‌ندێ سووری و عیراق بوونه‌ جهێ سۆتن و گۆڕستانا داعشێ ل جیهانێ و لایه‌نێ شه‌ڕكه‌ر ژی پێشمه‌رگه‌یه‌ ب هه‌می جۆرێن خوه‌ یێن جۆره‌ و جۆر ڤه‌، قوربانی ژی هه‌ر وه‌لاتیێ كورده‌ ل ده‌ڤه‌رێن باژێران یێن داعش دخوازیت داگیر بكه‌ت. ئه‌ڤ سیاسه‌تا ده‌ولی یا ئه‌ندامێن داعشێ و پاشی رۆخیانا ئیسلامی ئسۆلی یان رادیكال دبیت پڕسانیا جیهانێ ل گه‌له‌ و ژ وان ژی ئیسلاما راسته‌، باشه‌ هنده‌ك رێكێن دیتر نین كو بێی كوشتنا بێگونه‌هان و خرابكرنا باژێرێن ئێمن و كۆچكرنا هزاران ژ خه‌لكی به‌ر خیڤه‌تگه‌هان؟.
و: ئه‌ڤرۆ

کۆمێنتا تە