مەترانەكی پارچە ئەردەك ب دیاری دایە بۆ ئاڤاكرنا مزگەفتەكێ
ئەڤرۆ
سالار محەمەد دۆسكی
رێڤەبەرێ گشتیێ ئەوقاف و كاروبارێن ئاینی ل پارێزگەها دهۆك دیار كر، ل سنورێ رێڤەبەریا گشتی یا ئەوقاف و كاروبارێن ئایینی (47) مزگەفت نوكە د قوناغا ئاڤەدانكرنێ دانە و (155) مزگەڤت پێدڤی ب نووژەنكرنێ نە و گۆت: ل كۆمەلگەها كورا مزگەفتا (كورا بچیك) كو زەڤیا مزگەفتێ یا كەنیسا (مارگ گورگیس) بوو ب رەزامەندیا مەترانێ كەنیسێ ل سالا (2019)ێ ل رێڤەبەریا گشتی یا مە ئامادە ببوو و ژ زار دەڤێ وی و ب رەزامەندیا وی كو پارچە زەڤی كریە دیاری بۆ ئاڤاكرنا مزگەفتێ.
محەمەد خالد، رێڤەبەرێ گشتیێ ئەوقاف و كاروبارێن ئاینی ل پارێزگەها دهۆك بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیار كر، هژمارا مزگەفتێن سەر ب سنورێ رێڤەبەریا گشتی یا ئەوقاف و كاروبارێن ئایینی ل دهۆك هزار و 116 مزگەفتن، ب تنێ ل 914 مزگەفتان گوتارا رۆژا ئەینێ لێ دهێتە خواندن، ل 202 مزگەفتێن بچیك ئەوێن دكەڤنە لسەر رێكێن هاتن و چونێ گوتار نا هێتە خواندن.
زێدەتر گۆت: هژمارا مزگەفتێن د قوناغا ئاڤەدانكرنێ دا سەر ب سنورێ رێڤەبەریا گشتی یا ئەوقاف و كاروبارێن ئایینی ڤە دبنە (47) مزگەفت و سەرجەم مزگەفتێن پێدڤی ب نووژەنكرنێ یێن سەر ب سنورێ رێڤەبەریا گشتی یا مە ڤە ب كێماسی ڤە دبنە 155 مزگەفت، ژ بەر هندێ دشێین بێژین ئەم نوكە پتر پێدڤی ب نووژەنكرنا مزگەفتانین، نەك ئاڤاكرنا مزگەفتان.
رێڤەبەرێ گشتیێ ئەوقافێ گۆت ژی: ل كۆمەلگەها كورا مزگەفتا (كورا بچیك) كو زەڤیا مزگەفتێ یا كەنیسا (مارگ گورگیس) بوو ب رەزامەندیا مەترانێ كەنیسێ ل سالا (2019)ێ ل رێڤەبەریا گشتی یا مە ئامادە ببوو و ژ زار دەڤێ وی و ب رەزامەندیا وی كو پارچە زەڤی كریە دیاری بۆ ئاڤاكرنا مزگەفتێ.
هێشتا گۆت: ئەو خێرخوازێن مزگەفتان ئاڤا دكەن مایێ خو د هیچ كاروبارەكێ كارگێری دا ناكەن، وەك دانانا پێشنڤێژ و گوتارخوین و قورئان خوین و خزمەتگوزار و ئەگەر داخوازیەكا هوسا بكەن ژی دڤیا ب رەزامەندیا رێڤەبەریا ئەوقافا قەزایێ بیت. ئەگەر داخوازێ بكەن ناڤەكێ ژی دانن ل سەر مزگەفتێ، ئەڤە ژی بۆ مە نابیتە ئاریشە و دەلیڤا دان و ستاندێ هەیە ل سەر ناڤكرنا مزگەفتێ، چونكە نابیت بۆ نموونە دوو مزگەفت ب هەمان ناڤ بن ل سنورێ هەمان رێڤەبەریا ئەوقافا قەزایێ، هەروەسا رێزگرتن بەرامبەر خێرخوازی و ماندیبوونا وی دهێتە گرتن و ژ لایێ مە ڤە چ رێگری نینە كو خێرخوازەك ب شێوەیەك بەردەوام ب دابینكرنا كەلوپەلان و كێماسیێن مزگەفتێ ب ستوێ خوەڤە بگریت، چونكە ئەڤە ژی بارسڤكیەكە بۆ حكومەتا هەرێما كوردستانێ.
ل دور رێنمان ژی ناڤبری گۆت: رێنمایێن ئاڤاكرنا مزگەفتان دروستكرنا مزگەفتان ل سەنتەرێ باژێری ل ژێر دەستهەلاتا وەزارەتا ئەوقاف و كاروبارێن ئایینی دایە و ل دووڤ رێنمایێن هاتینە دەركرن ژلایێ وەزارەتێ ڤە یێن سالا (2019) ێ كو پێدڤی یە (رەزامەندیا لایەنێن پەیوەندیدار بهێتە وەرگرتن، وێنێ تومارێ یێ زەڤیێ بهێتە ڤەگوهاستن بۆ سەر ناڤێ وەقفێ، دیاركرنا دووراتیا نێزیكترین مزگەفت كو دڤیا ژ (1500 مێترا) كێمتر نەبیت و هەروەسا دڤیا رووبەرێ پارچە زەڤیێ ژی ژ (5000) مێترا كێمتر نەبیت، نەخشێ ئاڤاكرنا مزگەفتێ بهێتە پەسەندكرن ژلایێ ریڤەبەریا گشتی یا مە ل بەشێ ئەندازە، سۆزنامە بهێتە دان ل پشكا كاروبارێن یاسایی ل رێڤەبەریا گشتی یا مە.
هێشتا ل دور رێنمایان دبێژیت: پێدڤیە ب رێژا (15%) ژ تێچوویا پارێ مزگەفتێ ل بانكەكێ بهێتە دانان و ب ناڤێ خو ل ژێر ژمێریاری یا ئەو مزگەفتا ئاڤا دكەت و ئەڤ پارە نابیت بهێتە كێشان بێ رەزامەندیا جەنابێ وەزیرێ ئەوقاف و كاروبارێن ئایینی ل حكومەتا هەرێما كوردستانێ)، لێ ئاڤاكرنا مزگەفتان ل گوندان ل ژێر دەستهەلاتا رێڤەبەریا گشتی یا مە دا یە و ئەو پارچە زەڤیا مزگەفت ل سەر دهێتە ئاڤاكرن پێدڤی یە رەزامەندیا ئەنجومەنێ گوندی هەبیت و هەر دیسان دلنیابوون و وریا بوون ژ وێ پارچە زەڤیێ كو تنێ یێ كەسەكی یە، نەك یێ ژمارەیەكا میراتگرانە و ئەگەر ئەو پارچە زەڤی یا ژمارەیەكا میراتگرا بیت پێدڤی یە ئەو پشكا دكەڤیتە بەر خێرخوازی ژ بۆ ئاڤاكرنا مزگەفتێ بهێتە دیاركرن و هەر بۆ زانین ل دووڤ رێنمایێن نوی، پێدڤی یە پارچە زەڤی یهێتە تەرخانكرن ژلایێ باژێرڤانیێ ڤە، نەك بهێتە (تملیك) كرن ب ناڤێ ئەوقافێ .
رێڤەبەرێ گشتیێ ئەوقافێ ئەو ژی گۆت: ئەو مزگەفتێن كو پێدڤی ب خرابكرن و دووبارە ئاڤاكرنێ هەیین ل ناڤا باژێرێ دهۆكێ دبنە هەشت مزگەفت: (مزگەفتا البركە) ل تاخێ بەروشكێ و مزگەفتا (كومەلگەها بەروشكێ) ل تاخێ بەروشكێ و مزگەفتا (مزویری)یا ل نێزیك فلكا شمك زەرا و مزگەفتا (حجی مستەفا) ل سەنتەرێ باژێری و مزگەفتا (شیفا‌و) ل تاخێ سیكێ و مزگەفتا (عبان اغا) ل تاخێ شندوخا و مزگەفتا (حجی سەفەر) ل تاخێ شندوخا سەری و مزگەفتا (ابن ئەسیر) ل تاخێ سەرهلدان.
