هونەرێ زیرەکییا دەستکرد: گوهۆڕینا جیهانا مە
سندس سالح سلێڤانەی:
د ڤان سالێن دووماهیێ دا، زیرەکییا دەستکرد (AI) وەک شۆڕەشەکا مەزن دناڤ وارێ تەکنولوژیایێ دا خۆیا دبیت. ئەڤ تەکنولوژیایا نوی کارتێکرنا خۆ لسەر هەمی لایەنێن ژیانا مە دکەت، ژ کارێن ساخلەمیێ هەتا پەروەردە، ژ ئابوری هەتا گەشتیاری.زیرەکییا دەستکرد چییە؟ ب ساناهی، ئەڤە پرۆگرامێن کۆمپیوتەرێ نە کو دشێن هندەک کاران بکەن کو مرۆڤ دکەن، وەک فێربوون ژ ئەزموونا، ناسینا دەنگان، و بریاردان. سیستەمێن زیرەکییا دەستکرد دشێن داتایێن مەزن ب لەز پرۆسێس بکەن و ئەنجامێن گەلەک باش بدەن کو دبیت جاران ژ مرۆڤان ژی باشتر بن.د وارێ تەندروستیێ دا، زیرەکییا دەستکرد دهێتە بکارئینان بۆ ناسینا نەخۆشییان ب رێکەکا بلەز و دروست. پشکنینێن دکتۆران دهێنە چێکرن ب هاریکاریا زیرەکییا دەستکرد بۆ دیتنا نیشانێن نەخۆشییان بەری کو نەخۆشی بهێتە پێشڤە. ئەڤ چەندە ژیانا گەلەک خەلکی رزگار دکەت.
د وارێ پەروەردە دا، قوتابی دشێن پرۆگرامێن زیرەکییا دەستکرد بکاربینن بۆ فێربوونێ ب شێوەکێ تایبەت کو لگەل رێکێن وان یێن فێربوونێ بگونجیت. ماموستا ژی دشێن هاریکاریا ژ ڤان سیستەمان وەرگرن بۆ درووستکرنا پلانێن وانەیان و نیشاندانا کێماسییان دناڤ فێربوونا قوتابیان دا.
د وارێ ئابووری دا، کۆمپانی دشێن زیرەکییا دەستکرد بکاربینن بۆ چاڤدێریکرنا بازارێ، پێشبینیکرنا گوهۆڕینێن نرخان، و دروستکرنا ستراتیژیێن باشتر بۆ فرۆتنێ. ئەڤ چەندە دشێت بەرهەمهێنانێ زێدەتر بکەت و مەسرەفان کێم بکەت.
لێ دگەل ڤێ هەمیێ فایدێ، زیرەکییا دەستکرد هندەک مەترسی ژی دئینیت. ئێک ژ وان مەترسییان ئەوە کو هندەک کار دێ ژ ناڤ چن چونکە سیستەمێن زیرەکییا دەستکرد دشێن جهێ مرۆڤان بگرن دناڤ گەلەک پیشەیان دا. گەلەک خەلک نیگەران ژی هەنە دەربارەی پاراستنا داتایێن کەسی، چونکە ئەڤ سیستەمە دخەبتن لسەر داتایێن مەزن یێن کەسی کو دبیت نهێنی پاراستن ب باشی.
هەروەسا، چەندین پرسێن ئەخلاقی و یاسایی هەنە دەربارەی کا کی بەرپرسە ژ کریارێن زیرەکییا دەستکرد. بۆ نموونە، دەمێ سیستەمەک برێڤەبەریا ئوتومبێلەکێ دکەت و روودانەک چێدبیت، کی دێ بەرپرس بیت؟
د کوردستانێ دا، بکارئینانا زیرەکییا دەستکرد هێدی هێدی زێدە دبیت. گەلەک کۆمپانیێن کوردی، بتایبەت د وارێ تەکنولوژیایێ دا، دەست ب ئینڤێستمەنتێ د ڤی واری دا کرییە. هەروەسا، زانکۆیێن کوردستانێ ژی دەست ب بەلاڤکرنا زانینا دەربارەی زیرەکییا دەستکرد کرییە ژ رێیا کۆرسێن تایبەت و وۆرکشوپان.
پێتڤییە حکومەتا هەرێما کوردستانێ پلانەکا باش دانیت بۆ بکارئینانا زیرەکییا دەستکرد د وارێن جوودا دا. هەروەسا، دڤێت یاسایێن تایبەت بهێنە دانان بۆ رێکخستنا بکارئینانا ڤێ تەکنولوژیایێ و پاراستنا تاکەکەسان ژ بکارئینانا خراب یا ڤێ تەکنولوژیایێ.
داهاتییا زیرەکییا دەستکرد د جیهانێ دا گەلەک مەزنە، و تێکنیکێن نوی هەمی رۆژ تێنە ئافراندن. رۆبۆتێن زیرەک، سیستەمێن ناسینا دەنگان و وێنەیان، و سیستەمێن وەرگێرانێ ئێک ژ نموونێن بکارئینانا زیرەکییا دەستکرد نە کو ئەڤڕۆ د ژیانا مە دا هەنە.ل دووماهیکێ دا، زیرەکییا دەستکرد نە ب تنێ تەکنولوژیایەکا نوی یە، بەلکو گوهۆڕینەکا مەزن د شێوازێ ژیانا مە دا یە. دڤێت هووشیارییا مە هەبیت دەربارەی کارتێکرنێن ڤێ تەکنولوژیایێ لسەر ژیانا مە و تێگەهیشتنا مە بۆ جیهانێ. گرنگە کو ئەم ڤێ تەکنولوژیایێ ب رێکەکا ئەخلاقی و بەرپرس بکاربینین، دا کو سوودا وێ بۆ مرۆڤایەتیێ مەزنتر بیت ژ زیانا وێ.
